Zakres czynny to taki, jaki uzyskamy aktywizując momenty sił mięśni działających na dany staw.

Zakres bierny uzyskuje się przy wykorzystaniu momentów sił zewn, przy czym mm zachowują się biernie.

Ruchomość szkieletowa- na jaką pozwala kształt powierzchni st łączących się kości.

Zakres ruchu w stawie (ruchomość) wyznaczony jest przez kąt, jaki zawiera się między skrajnymi (tzw. zwrotnymi) położeniami jednego z członów względem drugiego, unieruchomionego.

Pomiar zakresu ruchu stawu w danej płaszczyźnie to pomiar kąta, którego wierzchołek leży w osi stawu a ramiona to dwa skrajne położenia tego samego odcinka. az = amax -a

Goniometria – zasada pomiaru ruchomości stawów.

Bryła sztywna może poruszać się w przestrzeni ruchem dowolnym, czyli stanowiącym sumę dwóch tzw. niezależnych rodzajów ruchów: postępowego i obrotowego.

Ciało swobodne na które nie zostały nałożone żadne więzy ma 6 stopni swobody ruchu.

Para kinematyczna- Jest to ruchome połączenie w stawie dwóch członów kostnych stanowiących elementy układu ruchu (najprostszy mechanizm).

Ruchomość pary kinematycznej- liczba stopni swobody ruchu 1 z członów pary względem 2go, unieruchomionego.

Klasa pary kinematycznej- liczba stopni swobody (spośród sześciu) „utraconych” – przez jeden (każdy z obu) z członów pary – w wyniku nałożenia na nie więzów tworzących parę kinematyczną.

Np. staw kolanowy jest połączeniem IV klasy; ma nałożone cztery więzy przez kształt geometryczny powierzchni stawowych i otaczających go więzadeł.

Łańcuch kinematyczny (zwany również łańcuchem stawowym) to kombinacja szeregu stawów łączących segmenty kostne. Jest to złożona jednostka mechaniczna lub motoryczna.

Ruchliwość łańcucha kinematycznego -liczba stopni swobody członów ruchomych łańcucha wzgl nieruchomej podstawy, za którą uważa się jeden, dowolnie wybrany człon.

                  5                                                                                         

W = 6n - S Pi  * i

              i=3

W – ruchliwość łańcucha kinematycznego

n – liczba ruchomych członów (bez podstawy)

i – klasa pary kinematycznej

Pi – liczba par i-tej klasy

Łańcuch kinematyczny otwarty – to łańcuch o konfiguracji szeregowej, którego ogniwa nie tworzą struktur zamkniętych, obwodowe segmenty kostne kończą się w przestrzeni wolno. Np. kończyny i kręgosłup.

Łańcuch kinematyczny zamknięty – to taki, w którym występują połączenia ruchów miedzy wszystkimi członami, tworząc pierścień lub zamknięty obwód. Np. klatka piersiowa, w której żebro wraz ze swym połączeniem mostkowym i kręgowym tworzy pierścień.

Układ ruchu człowieka zawierający kości – człony sztywne i stawy – połączenia ruchowe, uznajemy za biomechanizm.

144 człony ruchome (względem podstawy czaszki);

143 pary kinematyczne:

3 st. sw. czyli III klasa – 29 par

2 st. sw. czyli IV klasa – 33 pary

1 st.sw. czyli V klasa – 81 par.

Kompensacja -Złoż proc zmierzający do wyrównania braków w ustroju, zastąpienia czynności uszkodzonych narz i przystosowania się do środowiska w warunkach morfologicznych i czynnościowych schorzeń lub urazów. Proc kompensacyjne polegają na odtwarzaniu czynności całego narządu ruchu lub jego części za pomocą środków zastępczych organizmu ludzkiego.

PRAWA KOMPENSACJI

1.Każdy żywy organizm ma mechanizmy fizjologiczne pozwalające na zastąpienie f-cji różnych narządów, których prawidłowe działanie zostało zaburzone wskutek defektu wywołanego chorobą, urazem czy innymi czynnikami o charakterze destrukcyjnym.

2.Uruchomienie rezerw czynnościowych (kompensacyjnych) może nastąpić tylko w sytuacji zaburzenia czynności podstawowych mechanizmów fizjologicznych, odpowiedzialnych za daną funkcję.

3.Proc kompensacji zostają uruchomione bez udziału woli i niezależnie od tego, który narząd został uszkodzony. Samoistny rozwój tych procesów przeważnie nie jest korzystny dla odzyskania utraconych funkcji i dlatego wymaga sterowania.

4.Powrót, reedukacja utraconych f-cji nie jest procesem trwałym. Wymaga stałego treningu przy zmieniających się, korzystnie dobieranych bodźcach fizjologicznych, których skuteczność musi być „potwierdzana” przez analizator kinestetyczny.

Analizator kinestetyczny (przekaźnik czucia głębokiego)- pojęcie czynnościowe, składa się z zespołów komórek i dróg nn wyspecjalizowanych w odbiorze, przetwarzaniu i syntetyzowaniu bodźców przekazywanych z obszaru narządu ruchu do oun – kory mózgowej.

KOMPENSACJA ZALEŻY OD:

-stopnia dojrzałości uszkodz struktury (niedojrzałe struktury trudniejsze do skompensowania)

-stopnia zróżnicowania uszkodzonej czynności (najwyżej zróżnicowane – najtrudniej podlegają kompensacji)

-zlokalizowania czynności w morfologicznie odrębnych strukturach ukł nerwowego

-wielkości i lokalizacji ogniska chorobowego w ukł nerwowym

-szybkości powstania uszkodzenia

-ogólnego stanu chorego

-motywacji

-wieku chorego

-stosowania odpowiednich technik kinezyterap.

KOMPENSACJA W ZAKRESIE NARZ RUCHU DOTYCZY:

-zaburzeń dynamicznych

-zaburzeń statycznych

-zaburzeń mieszanych

-ubytków anatomicznych, upośledzenia czucia, zaburzeń równowagi

KOMPENSACJA ZABURZ DYNAMICZNYCH

Kompensacja bezpośrednia (substytucja sił mięśni) – zastąpienie brakujących  mm działającymi podobnie, zazwyczaj w bliskim sąsiedztwie.

Kompensacja pośrednia (substytucja czynności) – (dotyczy całej grupy mięśni i brak jest sił działających podobnie), zastąpienie ruchu niemożliwego do wykonania ruchem bądź ruchami najbardziej użytecznymi do wykonania zamierzonej czynności.

KOMPENSACJA ZABURZ STATYCZNYCH DOTYCZY NAJCZĘŚCIEJ ZAGIĘC OSIOWYCH KKD, KREGOSŁUPA LUB SKRÓCENIA 1 Z KK.

Kompensacja jest wyrazem odruchu ortostatycznego, który zapewnia pionowe ustawienie przez przesunięcie środka ciężkości ciała ponad płaszczyznę podparcia.

Kompensacja wygięć kończyn dolnych i kręgosłupa stworzenie i utrzymanie przeciwwygięc segmentach sąsiednich, dostatecznie ruchomych.

KOMPENSACJA SKRÓCEŃ PRZEZ:

-końskie ustawienie stopy

-skośne ustawienie miednicy

-czynnościowe skrócenie kd dłuższej (zgięcie w kolanie i biodrze)

Kompensacja zaburzeń mieszanych statyczno-dynamicznych stwarza największe trudności choremu i zespołowi leczącemu. Może wywoła szereg niekorzystnych zmian w ustroju przez nadmierne obciążenie układu krążenia oraz odcinków kompensacyjnych.

Adaptacja – przystosowanie (psychiczne i organiczne) do zmniejszonej sprawności ważnych narządów w następstwie choroby lub wypadku.

KOMPENSACJA:

1.percepcyjna ® wytwarzana jest u osób niewidomych i głuchych – powoduje podniesienie sprawności całego procesu percepcji (spostrzegania) w związku z brakiem jednego ze zmysłów. Zachowane zmysły nabierają nowego znaczenia i wartości.

2.poznawcza ® (u niewidomych i głuchych) – powoduje przejęcie utraconej lub uszkodzonej funkcji jednego zmysłu przez pozostałe.

3.werbalna ® (niewidzący i niedowidzący) – zastępowanie funkcji brakującego narządu wzroku przez wykorzystanie funkcji poznawczej mowy (słów).