Okres starożytności
Tales Miletu – pierwszy filozof, generalizacja świata, ostateczna przyczyna. Filozofia w kierunku zjawisk przyrody.
Początki wiedzy filozoficznej związane były z wiedzą ogólną dotyczącą tego co najbardziej fundamentalne, niezmienne a więc początków istnienia wpisujących się w konkretne materialne zjawiska takie jak. Woda, powietrze, ogień i ziemia.
Problematyka filozoficzna uwzględniająca odpowiedź na pytanie o „arche bytów”, doświadcza ewolucji, pojawiają się pierwsze spekulacje matematyczne, których autorzy przyjmowali liczby, cyfry jako zasadę rządzącą światem. W konsekwencji wizja rzeczywistości określana w kategoriach pewnego porządku matematycznego przeciwstawiała się rządzonemu przypadkiem chaosowi. Przedstawiciele tej szkoły to Pitagoras i pitagorejczycy.
Jeden ze słynniejszych filozofów starożytności Platon 427-347 r. p.n.e. ukierunkował myśl filozoficzną na rozumową spekulacje wprowadzając metodę dialektyki (istnienie dwóch płaszczyzn). Przedmiotem uczynił świat idei (niezmiennych wzorców), do których człowiek powinien w swojej ziemskiej egzystencji nieustannie dążyć. W świecie materialnym nigdy nie jest w stanie osiągnąć prawdziwych wartości piękna harmonii i istnienia. Dopiero po uwolnieniu duszy z ciała (śmierć) osiąga zjednoczenie ze światem w idei.
Uczeń Platona – Arystoteles dowartościował doświadczenie zmysłowe (związane z materialnością) umieszczając je w kategorii duszy rozumnej co spowodowało zauważenie też rzeczywistości, w której człowiek żyje zarówno płaszczyzny materialnej jak i idealnej. Zadaniem filozofii jego zdaniem jest dostarczanie wyjaśnień ale odnoszących się do świata postrzeganego zmysłami nie bagatelizując sfery ducha.
Okres średniowiecza
Augustyn i Tomasz z Akwinu.
Filozofia średniowiecza miała charakter religijny określając stosunek rozumu, intelektu do wiary.
Tomasz z Akwinu oddzielił sferę rozumu od wiary uznając odrębność i autonomię, podkreślił istnienie prawd dostępnych zarówno dla rozumu jak i poznawanych przez wiarę.
Nowożytność
Kartezjusz 1596-1650, XVI w. „myślę więc jestem” – uprawiał filozofię wokół zawołania Cogito Ergo Sum. Sugerował on zauważenie fundamentu dla wiedzy w samym człowieku, w jego świadomości bardziej aniżeli w otaczającym go świecie. Ludzka zatem myśl której środowiskiem jest intelekt jest ostatecznym kryterium pewności i prawdy.
Emanuel Kant – podjął on problem poznania i jego uwarunkowań wyodrębniając fakt że myśl kształtuje się zawsze w zależności od przedmiotów poznawanych ale w ten sposób, że to co poznajemy jest zależne od myśli. Stwierdził że poznanie musi być jednocześnie racjonalne i empiryczne, w części oparte na doświadczeniu, a części niezależne. Punktem wyjścia są dane zmysłowe (świat podporządkowany przestrzeni i kategoriom czasu). One wpisują się w tak zwanie formy apriorii tzn. poprzedzające konkretne doświadczenie, które następnie poprzez doświadczenie nabierają charakteru aposteriori (podpadania pod zmysły). Dane zmysłowe są formowane za pomocą kategorii intelektu, który pozwala nadać strukturę temu poznaniu (wg. Kana). Dany jest świat nie taki jaki on jest w rzeczywistości ale taki, któremu podmiot narzucił swoją organizację. Kant wprowadził pojęcie fenomenów rzeczywistości czyli zjawisk rzeczy dla mnie, stwierdzając niepoznawalność rzeczy samych w sobie.
W wieku XIX gł. ciężar zainteresowań pomimo propozycji Kanta kładącej podwaliny pod systemy idealistyczne, został przesunięty ze świata zew. na wew. Maksymalizm poznawczy, którego przedstawicielami byli Fichte i Hegel ustąpił miejsca dialektycznemu materializmowi (Marks Engels). Stawia on sobie za cel refleksje nad materią i jej strukturami i stał się podłożem dla społecznego ruchu socjalizmu i komunizmu. W opozycji do tej filozofii odzwierciedlającej myśl pozytywistyczną pojawia się inna w tym okresie przeciwstawiająca prawdom powszechnym materialnym – prawdy osobiste, przeciwstawiająca rozumowi uczucia, przeżycia. Ten nowy kierunek to egzystencjalizm.
Kierkegaard analizował konkretne istnienie podmiotu ludzkiego, wpisuje w świat materii wartości przeżyć religijnych, osobistych doświadczeń.
Fenomenologia – od fenomenu
Nowożytność rozpoczyna się wraz ze szkołą fenomenologiczną która zajmuje się interpretacją zjawisk a więc tym co się ukazuje i która pyta głębiej nie tylko o stronę empiryczną. Badania filozoficzne powinny mieć na celu dotarcie do czystych, idealnych i pozaczasowych stanów i bytów, w których człowiek uczestniczy inaczej fenomenologia to nauka o istocie rzeczy.
Kolejną szkołą nowożytności jest egzystencjalizm, który przedmiotem rozważań uczynił ludzkie istnienie indywidualną formę ekspresji osobowości analizę konkretnego sposobu życia.
Fenomenologię i egzystencjalizm łączy wspólna metoda, która sugeruje refleksje nad wszystkim co istnieje w kategoriach bytu z uwzględnieniem stanu pierwotnego ostatecznej przyczyny.
Koleją propozycją jest refleksja nad sposobem relacji pomiędzy bytami, który przyjmuje nazwę dialogiki lub filozofii dialogu. Jest to inaczej filozofia spotkania, filozofia interakcji, filozofia wpisująca się w relacje przedmiot – przedmiot ale także podmiot – podmiot.
godlesia8819