Systemy kształcenia pielegniarek w Europie.doc

Małgorzata Potrymajło grupa 9

Monika Ponomarenkow grupa 10

Pielęgniarstwo II SUM

SYSTEMY KSZTAŁCENIA PIELĘGNIAREK W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ

I Dokumenty Europejskie regulującego proces kształcenia akademickiego

1.      Europejska Strategia WHO Kształcenia Pielęgniarek i Położnych z 2000 roku

Strategia wytyczająca cele i kierunki zmian w kształceniu pielęgniarek.

2.      Deklaracja Bolońska (19 VI 1999)

Główna idea: harmonizacja systemu kształcenia w rozszerzonej Europie dla zapewnienia porównywalnego poziomu kwalifikacji absolwentów

3.      Deklaracja Monachijska (17 VI 2000)

      W Deklaracji „Pielęgniarki i Położne na rzecz zdrowia” wskazuje się na to, że

·         Kształcenie powinno być przeniesione do instytucji szkolnictwa wyższego.

·         Regulacja prawna w ramach praktyki zawodowej powinna uwzględnić opracowanie standardów edukacji praktyki i etycznego postępowania, ustanowienia (uporządkowania) tytułów i określeń wskazujących na profesjonalne zróżnicowanie pielęgniarek.

·         Ustanowienie pielęgniarskiego kierownictwa widocznego w rządzie i pozarządowych agendach, oddziaływanie na politykę zdrowia.

·         Pozyskiwanie i utrzymanie najlepszej kadry w systemie opieki zdrowotnej.

II Kształcenie pielęgniarek w krajach Unii Europejskiej na przykładzie Holandii i Belgii, Wielkiej Brytanii i Polski

1.      Czynniki wpływające na system kształcenia pielęgniarstwa w Holandii

·         Zapotrzebowanie rynku pracy

- stały ↑ liczby mieszkańców, starzenie się populacji, ↑ zachorowalności na choroby przewlekle postępujące, psychiczne i nowotworowe, rozwój opieki domowej i długoterminowej, upowszechnienie się świadczeń ambulatoryjnych

·        Sytuacja personelu pielęgniarskiego

     -  ↑ liczebności grupy zawodowej, lecz zauważalny jest deficyt kadry

     - ↓ poziomu zadowolenia z pracy, na który wpływają warunki pracy

·                     Regulacje prawne

                        Akty prawne określają poziomy kształcenia, jego sposoby, regulują    kwestie zapewnienia  jakości kształcenia oraz uzyskane tytuły i kompetencje zawodowe. Należą do nich: ustawa w zakresie kształcenia wyższego i badań naukowych. Ustawa o zawodach w indywidualnej opiece zdrowotnej, ustawa o edukacji i kształceniu zawodowym

2.      Kształcenie – Liczba godzin

Kształcenie obejmuje co najmniej 4600h (co najmniej 1535h kształcenia teoretycznego i co najmniej 2300h praktycznego)

3.Dziedziny kształcenia teoretycznego

-  pielęgniarstwo, w tym ogólne zasady pielęgniarstwa, opieki nad pacjentem przyjętym do placówki w związku z badaniem, zabiegiem lub operacją chirurgiczną oraz zasady pielęgniarstwa w odniesieniu do specyficznych kategorii pacjentów

- medycynę wg dziedzin medycyny, farmację i naukę o żywieniu

- nauki z zakresu zachowania człowieka: psychologia i socjologia

- dziedziny pomocnicze – zw z organizacją pracy i zarządzaniem: metody nadzoru nad jakością, przekazywania informacji, metody sporządzania dokumentacji pacjentów, etykę zawodową, przepisy prawne w zakresie opieki zdrowotnej i organizację opieki zdrowotnej

4.Kształcenie praktyczne

Polega na zdobywaniu praktycznego doświadczenia w określonych zakresach pod kierunkiem nauczyciela pielęgniarstwa.

5 Absolwenci

Dane absolwentów szkoły wpisywane są przez ministra ds. zdrowia do rejestru.

6. Organizacja systemu kształcenia pielęgniarek

A) Poziomy zawodowe wśród personelu pielęgniarskiego i opiekuńczego (struktura)

·         Pomoc opiekuńcza

·         Personel pomocniczy

·         Opiekunowie

·         Mbo pielęgniarka i pielęgniarz z wykształceniem średnim zawodowym (drugiego poziomu)

·         Hbo pielęgniarka i pielęgniarz z wyższym wykształceniem zawodowym –   poziom przeduniwersytecki (pierwszego poziomu)

      B) Personel pielęgniarski wykonuje swój zawód w zakresie indywidualnej opieki    zdrowotnej. Do ich kompetencji należy:

- zgromadzenie danych

- postanowienie diagnozy

- opracowywanie planu pielęgnacji

- świadczenie opieki pielęgniarskiej, somatycznej i psychospołecznej

- ewaluacji świadczonej opieki

Ponadto personel pierwszego poziomu jest odpowiedziałny za:

- świadczenie konsultacji i doradztwo, poprzez służenie radą, np. przy stawianiu diagnozy pielęgniarskiej. Wyborze interwencji i ocenie rezultatów, świadczeniu opieki oraz postępowaniu zgodnie ze wzorcem dla zawodu;

- świadczenie usług opiekuńczych, szczególnie w sytuacji, gdy nie można zastosować standardowej procedury

- pełnienie funkcji „reżysera” z zakresie opieki, poprzez ustalenie potrzeb opiekuńczych oraz rozpoznanie istniejących uwarunkowań, określenie jakie interwencje muszą zostać wykonane, w jakiej kolejności, przez kogo oraz koordynację działań, także tych wykraczających poza ramy zawodu;

- totalne zarządzanie jakością m.in. poprzez kształtowanie warunków dla poprawy jakości usług. Tj doskonalenie standardów, procedur i protokołów oraz rozwój kompetencji

7. Cechy kształcenia licencjackiego

a) szeroka profesjonalizacja – funkcjonowanie w obrębie organizacji i samodzielne wykonywanie zawodu

b) multidyscyplinarna integracja – integracja wiedzy, poglądów, postaw i umiejętności z zakresu różnych dyscyplin

c) naukowe zastosowania – zastosowanie naukowych poglądów, teorii, koncepcji, i rezultatów badań w przypadku zadań i problemów podczas wykonywania zawodu

d) transfer i szerokie wykorzystanie – zastosowanie wiedzy, poglądów i umiejętności w różnorodnych sytuacjach zawodowych

e) kreatywność i kompleksowość w działaniu – sposób podejścia do rozwiązywania problemu w praktyce zawodowej, w której nie jest on dokładnie opisany i trudno zastosować standardową procedurę

f) praca ukierunkowana na problem – na bazie istotnej wiedzy i teoretycznych poglądów samodzielne definiowane i analizowanie kompleksowych sytuacji problemowych w praktyce zawodowej

g) metodyczne i refleksyjne myślenie oraz działanie – stawianie realistycznych celów, planowanie czynności, uważne i rozważne wykonywanie czynności zawodowych w oparciu o gromadzenie i analizowanie istotnych informacji

h) umiejętności społeczne – współpraca i komunikowanie się z innymi tak, aby spełnić wymogi stawiane przez uczestnictwo w organizacji

i) podstawowe kwalifikacje związane z zarządzaniem – wykonywanie prostych zadań związanych z kierowaniem i zarządzaniem

8. Funkcje wyżej wykwalifikowanego personelu medycznego

a)      wspierający praktykę lekarza rodzinnego – pielęgniarka/pielęgniarz ukierunkowany zawodowo na opiekę nad przewlekle chorymi objętymi opieką lekarza rodzinnego

b)     nurse prastitioner – ekspert w zakresie specjalistycznych czynności medycznych w odniesieniu do niektórych kategorii odbiorców, opracowuje i rozwija programy opieki, wykonuje badania naukowe oraz zajmuje się prewencją chorób. Dla personelu, kóry wykonywał swój zawód co najmniej kilka lat, a następnie odbył trwające dwa lata kształcenie

c)      asystent lekarza – wykonuje działania związane ze wstępną diagnostyką i określeniem     

planu leczenia. Kształcenie trwa od 2,5 do 3 lat

9. Najważniejsze role zawodowe wysoko wykwalifikowanej pielęgniarki

   Kształcenie pielęgniarek w Belgii

Belgia jest jednym z krajów, które odczuwają znacząco braki personelu pielęgniarskiego. Belgia liczy ponad 10mln ludzi, a obecnie personel pielęgniarski liczy 63tyś. Pielęgniarstwo to bardzo istotny zawód w medycynie, który wymaga ciągłego dopasowywania się pielęgniarki do zmieniającego otoczenia. Zapotrzebowanie na wykształcone osoby w tym zawodzie nieustannie wzrasta i wymaga się profesjonalnego działania.

W Belgii kluczowymi pojęciami są kształcenie ustawiczne i modułowe. Kształcenie opiera się na 4 filarach:

·         Moduły- nie ma podziału na lata, lecz student po zaliczeniu modułu otrzymuje cząstkowy certyfikat,

·         Kompetencje podstawowe- każdy moduł zawiera szereg umiejętności do zaliczenia,

·         Temat- każdy moduł składa się z pewnej ilości tematów, materiał przedstawiany jest w postaci zintegrowanej i nie ma podziału na odrębne przedmioty lecz treści z różnych pkt widzenia nauki mające związek z tematem,

·         Certyfikaty- po zaliczeniu konkretnego modułu wydany przez Wspólnotę Flamandzką.

Aby zostać przyjętym na pierwszy moduł czwartego stopnia należy:

·         Posiadać zaświadczenie ukończenia drugiego roku nauki trzeciego stopnia kształcenia zawodowego,

·         Mieć dyplom średniego wykształcenia,

·         Zdać wstępny egzamin na czwarty stopień (komisja egz. Wspólnoty Flamandzkiej),

·         Mieć dyplom uzyskany za granicą, uznany przez departament nauki ministerstwa Wspólnoty Flamandzkiej,

·         Zdać test wstępny dla studentów, którzy mają przynajmniej 21lat i nie spełniaja powyższych warunków.

12-14 lat – (1 i 2) I˚              ; 15-16 lat-(3 i 4) II˚              ; 17-18lat- (5i 6) III˚              ; 19-20 (7 i 8) IV˚

Moduł trwa  18 tyg. Oprócz ostatniego, który kończy się po 36 mieś. :

·         Pierwsze dwa moduły 2/3 teoria + 1/3 praktyka,

·         Kolejne dwa 1/2 teoria i 1/2 praktyka,

·         Ostatni 1/3 teoria i 2/3 praktyka

W nauczaniu modułowym na ostatnim etapie student może wybrać dziedzinę pielęgniarstwa, w której zamierza pracować:

·         Ogólna opieka zdrowotna,

·         Psychiatryczna opieka zdrowia,

·         Opieka nad ludźmi starszymi.

Po zaliczeniu pięciu modułów student otrzymuje dyplom w pielęgniarstwie.

W Belgii występują tak jak i w większości krajów dwa poziomy pielęgniarstwa. Wyższe i szkolnictwo zawodowe (pielęgniarka dyplomowana, czwarty zawodowy stopień kształcenia BSO) spełniają wszystkie prawne dozwolone czynności pielęgniarskie, które opisano w ustawie o pielęgniarstwie, wobec czego wykonywanie zawodu pielęgniarki może odbywać się na różnych poziomach funkcjonowania.

Poziom funkcjonowania dyplomowanej pielęgniarki/ pielęgniarza

Można zdefiniować jako poziom biegłości, jaki został osiągnięty przez określonego wykonawcę zawodu. Poziom funkcjonowania można uplasować w obrębie klasyfikacji.

Przykładem klasyfikacji zawodu pielęgniarki jest zatwierdzony w Europie system klasyfikacyjny SEDOC, a klasyfikacji na podstawie kształcenia pielęgniarki jest system ISCED.

1. Poziom zawodowego funkcjonowania. Europejski system SEDOC umożliwia przybliżenie poziomu do jakiego chcemy się kształcić. Wyróżniamy 5 poziomów na podstawie kryteriów:

·         Kompetencja i profesjonalna ekspertyza,

·         Odpowiedzialność,

·         Kompleksowość- standardy

·         Transferowość- dopasowanie wiedzy do sytuacji,

·         Posiadanie specjalizacji.

Dylom pielęgniarki IV ˚ jest uznawany w Europie

2. Opis poziomów kształcenia.

ISED 1997 wyróżnia 6 poziomów:

·         Poziom 1, 2, 3 ma miejsce w nauczaniu podstawowym i średnim

·         Poziom 4 dotyczy nauczania po wykształceniu średnim. Poziom ten znajduje się między wyższym średnim kształceniem a wyższym kształceniem. Poziom ten pogłębia wiadomości poziomu 3(kategoria 4B). Często przygotowują do studiów na poziomie 5 (kategoria 4A) czas trwania studiów 6mieś-2lat.

·         Poziom 5- pierwsza faza poziomu wyższego, oferowane są na uniwersytetach, szkołach wyższych oraz porównywalnych szkolnictwach wyższych. Wymagane jest ukończenie poziomu 3 lub 4A. Program nauczania musi trwać min. 2 lata od początku poziomu 5. Wyróżniamy 2 kategorie poziomu 5:

·         Poziom 5B- dotyczy specyficznych umiejętności praktycznych zawodu i wiedzy, skierowane bezpośrednio na rynek pracy. Kryteria: skierowane na praktykę i specyfikę zawodu, uzyskany poziom 3B lub 4A, okres nauki 2 lata, natychmiastowe dojście do wykonywania zawodu.

·         Poziom 5A(licencjat): silna podstawa teoretyczna, prowadzi do uzyskania kwalifikacji potrzebnej do rozpoczęcia dalszej nauki badawczej lub wykonywania zawodu wymagającego dużej zręczności. Kryteria: nauka trwająca min. 3 lata, nauczyciele z wykształceniem wyższym akademickim, napisanie pracy licencjackiej lub projektu badawczego.

·         Poziom 6: magister/ doktor

Kształcenie wyższe pielęgniarek

W 2004/2005 wprowadzono w Belgii studia licencjackie trwające 3 lata, uzyskuje się 180 pkt. Pierwsze 2 lata są wspólne dla wszystkich studentów, na 3 roku student wybiera dziedzinę pielęgniarstwa. Po ukończeniu 3 roku studiów student uzyskuje stopień licencjata pielęgniarstwa w wybranej dziedzinie: pielęgniarstwo szpitalne, piel. Geriatryczne, psychiatryczne, socjalne, pediatryczne. Istnieje możliwość uzyskania stopnia licencjata w zakresie: pielęgniarstwa opieki zakładowej, geriatrycznego, pediatrycznego,  socjalnego, środowiskowej opieki zdrowia, intensywnej terapii i izby przyjęć oraz sali operacyjnej po wcześniejszym uzyskaniu licencjata w innej dziedzinie pielęgniarstwa.

Pielęgniarki dyplomowanie, które chciałyby uzyskać stopień licencjata w pielęgniarstwie mogą wybrać studia pomostowe, gdzie ilość godzin studiów uwarunkowana jest stażem pracy zainteresowanej. Studia licencjackie przygotowują do studiów magisterskich trwających dwa lata. Posiadając dyplom licencjata pielęgniarstwa w ciągu dwóch lat można uzyskać tytuł licencjata położnictwa lub tytuł magistra pielęgniarstwa i magistra położnictwa.

W Belgii stopień licencjata oraz tytuł magistra pielęgniarstwa uzyskuje się zarówno w szkołach wyższych jak i na uniwersytetach. Organizowane są także szkolenia o różnej tematyce np. demencja, pielęgnowanie ran, neonatologia, cukrzyca, kardiochirurgia, pielęgnowanie piersi.

Ustawodawstwo zawodowe w Belgii.

W ustawie o pielęgniarstwie wykonywanie zawodu rozumiane jest jako spełnienie następujących czynności:

Czynności A:

·         Obserwować, rozpoznawać  i stwierdzać stan zdrowia w płaszczyźnie psychicznej, fizycznej i socjalnej,

·         ...