Historia:
Hipokrates – podstawy nowożytnej rehabilitacji, dzieło „ o chirurgii”, amputacje, protezowanie, obuwie korekcyjne
„Ćwiczenia wzmacniają, a nieczynność osłabia ciało”
Hipokrates z Kos – okres jego życia przypada około na lata 460 – 377 p. n. e, jeden z najwybitniejszych prekursorów współczesnej medycyny. Zyskał sobie przydomek „OJCA MEDYCYNY”
Pascal – filozof francuski, XVII wiek
„Ruch to życie, bezruch to śmierć”
Urodzony 19. 06. 1623, zmarł 19. 08. 1662. Francuski filozof, matematyk, i fizyk.
2698 r. p. n. e. –Chiny – turnieje zdrowotne, ćw. wolne, oddechowe
Grecja – zastosowano kinezyterapię w leczeniu(Diokles, Empedokles), ćw. oddechowe, protezowanie, obuwie korekcyjne
Rzymianie – (Galen 130 – 199 r. n. e. ) (Kinezyterapia w leczeniu, pisze o dodatnim wpływie śćw. Na prawidłowy rozwój ciała) zaleca się, podaje sposób ich wykonania np. ćw. oporowych, rytmiczne wprowadzili terminy: scoliosis, kyphosis, lordosis i inne.
Calius Aurelius – 210 r. n. e. – ćw. Bierne
Anglia- Glisson – XVII w. ćw. W zniekształceniach klatki piersiowej
Gutsmuths – XVIII – XIX w. ćw. Fizyczne jako środek terapeutyczny
Henryk Ling 1776 – 1839 twórca gimnastyki leczniczej, kształcenie kinezyterapeutyczne
Zander 1835 – 1920 – Mechanoterapia – ćw. z aparatami i urządzeniami
Philippe Pinel 1798 – rehabilitacja chorych psychicznie
Douglas Mc Murtie 1918 r. pierwszy raz określił rehabilitację jako medyczne postępowanie w USA.
1906 – opracowanie ćw. Klappa
1939 – Metoda Kenny( gimnastyka lecznicza, ćw. bierne, reedukacja, stymulacja, nauka chodu)
1947 – W USA – Wydział Rehabilitacji i Medycyny Fizykalnej
1951 – Metoda Kabat – Kaiser – reedukacji nerwowo – mięśniowej
Połowa lat 50 – tych – Metoda Bobath – usprawniania dzieci z porażeniami spastycznymi pochodzenia mózgowego
Wojciech Oczko – ur. 1537, zm. 1599 – doktor medycyny i filozofii, nadworny lekarz królów polskich Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy. Jeden z twórców medycyny polskiej. Propagował uprawianie kultury fizycznej widząc w niej korzyści zarówno dla ciała jak i dla ducha
„Ruch zastąpi każdy lek, lecz lek nie zastąpi ruchu”
Sebastian Petryk XVII w Krakowie – ćw. fizyczne
Chotecki – gimnastyka ortopedyczna, Gim. Leczenia wady skrzywienia kręgosłupa
Wagner 1866 – „Gimnastyka domowa”
Helena Kuczalska 1892 – Zakład Gimnastyki Szwedzkkiej – ćw. lecznicze według systemu LINGA
Mayówna 1896 – Kraków – Zakład Gimnastyki Szwedzkiej
James Joseph Jacqus – francuski malarz
„Ruchem można zastąpić niemal każdy lęk ale żaden lęk nie zastąpi ruchu”
Wiktor Marian Dega(1896 – 1995)- lekarz, profesor, naukowiec, po studiach specjalizował się w ortopedii i chirurgii ortopedycznej
1933 – rehabilitacja badania z dziedziny etiologii i patogenezy wrodzonego zwichnięcia biodra.
1937 – ordynator Oddziału Ortopedycznego Szpitala Wojewódzkiego w Bydgoszczy
1959 – 1962- był rektorem AM w Poznaniu(wdrążył własny program kompleksowego leczenia chorych z upośledzoną czynnością narządu ruchu)
1960 – otwiera pierwszą na świecie Katedrę Medycyny Rehabilitacyjnej
1970 – jego program kompleksowy rehabilitacji obecnej na każdym etapie leczenia
HISTORIA REHABILITACJI W POLSCE
• Wojciech Oczko (ur. 1537, zm. 1599) – doktor medycyny i filozofii, nadworny lekarz królów polskich Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy (sekretarz królewski tego pierwszego). Jeden z twórców medycyny polskiej. Propagował uprawianie kultury fizycznej widząc w niej korzyści zarówno dla ciała, jak i dla ducha.
• W szczególności zalecał jazdę konną, zapasy, szermierkę, piłkę i tańce. Jest autorem powiedzenia ??, że Ruch zastąpi prawie każdy lek, podczas gdy żaden lek nie zastąpi ruchu, które w dzisiejszych czasach przybrało postać bardzo popularnego powiedzonka: żaden lek nie zastąpi ruchu.
• Wojciech OCZKO XVI w. Leczenie ruchem wg Galena.
• Sebastian PETRYCY XVII w Kraków Ćwiczenia fizyczne czynnikiem leczniczym (gra w piłkę, pływanie, spacery).
• Ludwik BIERKOWSKI 1837 r. - Kraków Zakład Gimnastyczno-Ortop.
• Teofil MATECKI 1841 Zakład Gimnastyczno-Ortopedyczny. Pisze o stosowaniu gimnastyki leczniczej w przypadku bocznych skrzywień kręgosłupa.
• EICHLER, MANN 1844 – Warszawa Zakłady Gimnastyczno-Ortoped.
• WAGNER 1866 r. „Gimnastyka domowa” II -1871, III- 1880.
• Helena KUCZALSKA 1892 Zakład Gimnastyki Szwedzkiej – ćwiczenia lecznicze według systemu Linga.
• MAYÓWNA 1896 – Kraków Zakład Gimnastyki Szwedzkiej.
• GABRYSZEWSKI 1901r. – Lwów Zakład Ortopedyczny wyposażony w urządzenia do ćwiczeń.
• Prof. WIERZEJEWSKI 1913 r. – Poznań Zakład Ortopedyczny. Zwolennik gimnastyki leczniczej LINGA.
WIKTOR MARIAN DEGA (1896-1995)
Lekarz, profesor Uniwersytetu Poznańskiego, a później AM w Poznaniu, naukowiec.
Po studiach specjalizował się w ortopedii i chirurgii ortopedycznej. Od 1926, jako asystent, prowadził dla studentów wychowania fizycznego UP wykłady z gimnastyki leczniczej i masażu. W 1933 habilitował się pisząc rozprawę Badania z dziedziny etiologii i patogenezy wrodzonego zwichnięcia biodra. W 1937 był ordynatorem zbudowanego i zorganizowanego według jego planów Oddziału Ortopedycznego Szpitala Wojewódzkiego w Bydgoszczy. W 1950 przeszedł do nowoutworzonej Akademii Medycznej w Poznaniu. To, że organizował pracę kliniki od podstaw pozwoliło mu na wdrożenie własnego programu kompleksowego leczenia chorych z upośledzoną czynnością narządu ruchu. W latach 1957-1967 był ekspertem WHO w zakresie readaptacji, a w okresie 1959-1962 był rektorem AM. W 1960 jako jednemu ze światowych pionierów rehabilitacji udało mu się w Poznaniu utworzyć pierwszą na świecie Katedrę Medycyny Rehabilitacyjnej. Jego sukcesy sprawiły, że w 1969 Ministerswo Zdrowia włączyło rehabilitację w ramy organizacji opieki medycznej, w tym samym roku otrzymał doktorat Honoris Causa swojej uczelni. W następnym roku, 1970, po przedstawieniu swojego programu Europejskiemu Biuru WHO, jego program kompleksowej rehabilitacji obecnej na każdym etapie leczenia został uznany za modelowy.Zmarł 16 lutego 1995 roku w Poznaniu.
• 1951 r. - Epidemia choroby Heinego-Medina – ponad 6 tys. chorych
• Dr I.TOMASZEWSKA 1960 r. –Poznań Katedra Medycyny Rehabilitacyjnej.
• Dr Marian WEISS (1921-1981), lekarz, prof. dr hab., współtwórca polskiej szkoły rehabilitacji, ekspert Światowej Organizacji Zdrowia, twórca Stołecznego Centrum Rehabilitacji w Konstancinie k/Warszy. (STOCER) -1962 Ośrodek ten jest jedynym w Polsce, a także jednym z nielicznych w Europie, gdzie świadczy się kompleksowe usługi medyczne dla osób z najbardziej skomplikowanymi urazami i schorzeniami narządu ruchu. - Tu się przywraca chorych do życia - mówią pacjenci ośrodka.
• 1969 Wytyczne rozwoju rehabilitacji w Polsce zatwierdzone przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej.
Polska koncepcja rehabilitacji:
· Powszechność (wszystkie dyscypliny medyczne dla wszystkich potrzebujących
· Kompleksowość (rehabilitacja medyczna, społeczna, zawodowa)
· Wczesność
· Ciągłość
Ogólne cele rehabilitacji:
Osiągnięcie maksymalnej niezależności fizycznej i psychicznej:
· Działalność prewencyjna(cel-zapobieganie wtórnym skutkom choroby)
· Ułatwienie regeneracji oraz przyśpieszenie kompensacji(cel-zmniejszenie skutków inwalidztwa)
· Działalność adaptacyjna(cel-przystosowanie całego ustroju do częściowego inwalidztwa)
Metody fizjoterapii:
Metody to „ świadome i konsekwentnie stosowany sposób działania dla osiągnięcia określonych celów”
Metoda fizjoterapii to „sposoby za pomocą których w procesie usprawniania, usprawniany, pod kierunkiem fizjoterapeuty, osiąga zamierzony(zaplanowany)poziom usprawniania”
· Syntetyczna
· Analityczna
· Mieszana
· Reproduktywne(odtwórcze)- powtarzamy punkt po punkcie
· Proaktywne – możemy dostosować metodę do pacjenta
· Kreatywne (twórcze) – fizjoterapeuta sam wymyśla ćwiczenia i metody
ROZWÓJ TECHNIK I METOD FIZJOTERAPII
Systematyka leczenia przyrodniczego przełomu XIX i XX w. wg. J.Orzecha
PACJENT Leczenie Przyrodnicze 1900 r.:
a) Wodolecznictwo
b) Ciepłolecznictwo
c) Masaż
d) Gimnastyka lecząca
e) Leczenie elektrycznością
f) Światłolecznictwo
Gimnastyka lecząca
Techniki
l Ćwiczenia wolne
l Ćwiczenia z ciążkami
l Poruszenia bierne
l Ćwiczenia z oporem
Metody
l Largiadera 1984 „Wzmacnicz piersi i rąk”
l Schrebera 1855„Zasady leczniczych ćwiczeń bez przyrządów wykonywanych dla każdego wieku”
l Thure-Brandta 1891„Leczenie chorób kobiecych”
Masaż „miesienie”
Techniki:
l Ręką „masera”
l Japońskim przyrządem
l Łańcuchem z gałkami
l Wstrząsicielem”
l Mięsienie elektryczne poprzez ręce masera
Metody:
l Wg Mezgera 1968 Twórca podstaw „naukowego masażu”
l Wg Schreibera 1884 Szczegółowa analiza technik masażu
Wodolecznictwo
l Łaźnie parowe
l „Łaźnia ruska”
l Łaźnia parowa w pudle
l Kąpiele „wałowe”
l Polewanie
l Owinięcia
l „Płaszcz hiszpański”
Leczenie elektrycznością
l Prąd galwaniczny
l Prąd faradyczny
l Franklinizacja –stosowanie elektryczności do celów leczniczych i diagnostycznych
l Leczenie magnetyczne (ręce „magnetyzera”)
Podsumowanie
l XIX i XX wiek około 50 metod kinezyterapeutycznych (32% dotyczy reedukacji nerwowo-mięśniowej, 28% treningu oporowego, 40% inne)
l Około 22% to metody dotyczące mózgowego porażenia dziecięcego
System Henryka Linga - 1813
Twórca podstaw rozwoju rehabilitacji ruchowej oraz gimnastyki leczniczej, opierającej się na 3 zasadach:
l gimnastyka podlega ścisłej analizie i kontroli nauk medycznych,
l ćw. Fizyczne powinny rozwijać nie tylko ciało ale i umysł,
l należy dążyć do harmonii i piękna w postawie i ruchu
Ćwiczenia aktywne, pasywne, opory (ręką terapeuty lub współćwiczącego), ćwiczenia kształtujące:
l Metoda Schrebera (1855) ćwiczenia „gimnastyczne bez przyrządów i pomocy”, „gimnastyka lecznicza pokojowa
l Mechanoterapia Gustawa Zandera (1857) z zakresu gimnastyki leczniczej: zestaw maszyn i urządzeń m.in. do ćwiczeń oporowych z dawkowaniem oporu na ramieniu dźwigni
l Metoda Oertela (1875) chodzenie pod górę na wyznaczonych odcinkach, o różnych stopniach trudności, z przeznaczeniem dla pacjentów ze schorzeniami serca
l Mechanoterapia (ok. 1875) zestaw maszyn do ćwiczeń z opirem, system bloczkowo-linowo-ciężarkowy
l Gimnastyka Seegera (1878) ćwiczenia z laską i hantlami, na trapezie, kółkach i drabinkach
l Metoda Schreibera (1884) mechanoterapia, system bloczkowo-linowo-ciężarkowy, ćwiczenia na przyrządach
l Ćwiczenia wg Fromma (1886) ćwiczenia stosowane w zapobieganiu skrzywienia kręgosłupa: aktywne, aktywne z oporem, pasywne
Metoda Klappa 1906
l Ćwiczenia asymetryczne w pozycjach niskich (na czworakach, czołganie się) głównie w odniesieniu do skolioz
l W warunkach odciążenia kręgosłupa i klatki piersiowej, działające trójpłaszczyznowo, zwiększające ruchomość kręgosłupa i korygujące skrzywienia niewielkiego stopnia
Metoda Kenny 1933
Z zakresu kinezyterapii: ćwiczenia bierne z dociskiem powierzchni stawowych, wibracje i drgania naśladujące skurcz mięśnia (w chorobie Heinego-Medina)
Dwa etapy:
l Kocowania i zabiegów parafinowych
l Etap ćwiczeń biernych
Metoda Bobath 1944
Sposób usprawniania dzieci z porażeniem mózgowym. Opiera się na hamowaniu odruchów patologicznych i normalizacji napięcia mięśniowego oraz ułatwianiu wyrobienia prawidłowych odruchów postawy i ruchów dowolnych
Techniki główne:
l Hamowanie
l Ułatwianie
l Nacisk i ciąg, obciążenie i opór
l Umiejscowienie
l Poklepywanie
l Rozluźnienie
Uzupełnienie metody Bobath
l Metoda Finnie 1970 : uzupełnienie metody Bobath o sposób opieki domowej nad dzieckiem z porażeniem mózgowym
l Metoda Hippsa 1970: połączenia zaopatrzenia ortopedycznego z usprawnianiem dzieci z m.p.dz.
Metoda PNF (metoda Kabata-Kaisera) – proprioceptywne nerwowo-mięśniowe ułatwianie1946-1951
Schematy i wzorce ruchów proprioceptywnego nerwowo-mięśniowego torowania
...
dziubusek30