CD poprzedniego wykładu.

Działanie mechaniczne:

-          podłużne fale ultradźwiękowe wywołują w tkankach rytmiczne, odpowiadające jej częstotliwości drgania cząsteczek o charakterze naprzemiennego zagęszczania i rozrzedzania w kierunku rozprzestrzeniania się fal

-          - te wahadłowe drgania (wychylenia) są niewielkie, ich zakres wynosi ok. 1% średnicy komórki

Działają one na błony komórkowe i prawdopodobnie wpływają na wzrost ich przepuszczalności. Ciśnienie fali ultradźwiękowej w normalnie stosowanych dawkach leczniczych jest bardzo małe – jeśli nawet występuje w tkankach mikromasaż, to na skutek jego działania powstaje ciepło.

Działanie fizykochemiczne:

-          działają katalitycznie w niektórych reakcjach chemicznych

-          powodują procesy utleniania lub redukcji

-          powodują wzrost szybkości dyfuzji przez błony biologiczne

-          wpływają na pH zasadowo

Działanie biologiczne:

-          jest wypadkową działania cieplnego, mechanicznego i fizykochemicznego

-          składa się z miejscowego pierwotnego działania ultradźwięków i wtórnego, ogólnego działania, które jest następstwem działania mechanizmów nerwowo-humoralnych ośrodkowych mechanizmów wyrównawczych

Powstające ciepło rozszerza naczynia krwionośne  w tkankach, polepszając utlenowanie i dostawy substratów energetycznych i substancji czynnościowych oraz usuwanie produktów przemiany materii, przyspiesza miejscowe procesy przemiany materii.

-          ultradźwięki powodują zmiany stanu koloidalnego białek

-          zwiększają rozciągliwość włókien kolagenowych

-          przyspieszają gojenie ran

-          działają przeciwbólowo

Mimo, iż działanie ultradźwięków jest bardzo złożone, są uważane za najwazniejsze zabiegi głębokim działaniu cieplnym.

Metody wykonywania zabiegu:

-          technika dynamiczna

-          technika półstatyczna

Dynamiczna:

Powolne przesuwanie głowicy ruchami okrężnymi, ślizgającymi, bez nacisku, tam i z powrotem, podczas całego zabiegu.

Pole zabiegu powinno być mniej więcej dwa razy większe od stosowanej głowicy.

Gdy obszar chorobowy jest większy, dzieli się go na odpowiednio mniejsze pola i każde z nich nadźwiękowuje się oddzielnie taka samą dawką. W czasie jednego zabiegu nadźwiękuwuje się nie więcej niż 2, 3 takie pola.

Technika półstatyczna:

Technika tak jak przy dynamicznym lecz wolniejsze przesuwanie głowicy bezpośrednio nad ograniczonym polem zabiegu.

Dawkowanie

Należy wziąć pod uwagę:

-          wielkość powierzchni czynnej głowicy

-          czas trwania zabiegów, liczbę serii (zalecana 1 seria max 12 zabiegów), przerwy (2-3 m - ce). 

Na pojedynczą dawkę składa się natężenie i czas trwania  przy uwzględnieniu częstotliwości.

„...by dawka była tak duża jak konieczne, i równocześnie tak mała, jak to jest możliwe...”

Zgodnie z zasadą fizykoterapii, im bardziej ostry jest proces chorobowy, tym dawka większa.

Dawki:

-          mała – 0,3 W/cm3

-          średnia – 0,6 W/cm3

-          duża – 0,9 W/cm3

Czas trwania zabiegu 1-30 min., jednak zaleca się zabieg nie krótszy niż 10 min.

Obecnie wykorzystuje się 4 rodzaje zabiegów:

-          ciągła fala ultradźwiękowa,

-          przerywanie w odpowiednim czasie fali UD,

-          ultrafonoforeza (sonoforeza) – wprowadzanie substancji leczniczej z  maści, żelu,

-          równoczesne stosowanie ultradźwięków i prądu  impulsowego

Ultrafonoforeza – działanie podwójne, lek i ultradźwięki, jednak jonoforeza jest wprowadza więcej leku.

Zastosowanie w medycynie

-          zespoły bólowe kręgosłupa

-          schorzenia reumatyczne

-          urazy

Przeciwskazania

Miejsca, w obrębie których nie stosuje się ultradźwięków:

-          okolice serca, płuc

-          jama brzuszna, jądra, guzy łagodne i złośliwe, brzuch ciężarnej, oczy, kości, nasady kości u dzieci i młodzieży

-          okolica rdzenia przedłużonego

-          okolica przylegające do obszaru, w którym wykonano laminektomię.

Przeciwwskazaniem do stosowania ultradźwięków są wszystkie choroby, w których nie wolno stosować ciepła.

-          nie wolno nadźwiękawiać odcinka C3

-          przy zaburzeniach obwodowego krążenia tętniczego, zakrzepowe zapalenie żył

-          przy rozruszniku serca nie wolno tułowia, ale można kończyny dolne

-          8 m – cy po RTG

-          nie wolno w bliskim sąsiedztwie wszczepionych elementów metalowych.

Ultradźwięki w kosmetologii

-          problemy z rozszerzonymi naczynkami, rumień – należy stosować bardzo małe dawki, stosując również preparat kosmetyczny, rumień (rumień cofa się już po trzecim zabiegu, po piątym znika w 70-80 %)

-          usuwanie przebarwień, zmian potrądzikowych

-          usuwanie nieprawidłowej pigmentacji, nie dotyczy zmian onkologicznych!

-          terapia przeciwzmarszczkowa, z kremami, zwiększają ich wchłanialność, poprawia elastyczność kolagenu

-          redukcja opuchlizny i podkrążonych oczu (bardzo małe dawki, zaleca się ostrożność ze względu na gałkę oczną)

-          zapobieganie przerostom blizn – w połączeniu ze środkami gojącymi i zmniejszającymi blizny

-          na cebulki włosów, poprawia stan skóry, stosuje się w leczeniu cellulitu – małe dawki, długi czas działania

PRĄD STAŁY – nie zmienia w czasie kierunku i natężenia

Rodzaje zabiegów;

-          galwanizacja

-          jonoforeza

-          kąpiel elektryczno – wodna

-          epilacja

Tkanki i płyny ustrojowe różnią się przewodnością elektryczną w zalezności oduwodnienia i stężenia w nich elektrolitów.

Rodzaje zjawisk:

-          elektrochemiczne

-          elektrokinetyczne

-          elektrotermiczne

-          reakcj. nerwów i mięśni

-          reakcj. naczyń krwionośnych

Elektroforeza  (kataforeza i anaforeza) – faza rozproszona przesuwa się względem fazy rozpraszajacej.

Kataforeza – ruch dodatnio naładowanych cząsteczek w stronę katody

Anaforeza – ruch ujemnie naładowanych cząsteczek w stronę anody

Elektrody maja ładunki odwrotnie naładowane niż elektrony.

Elektroosmoza

Działanie elektrotermiczne – pod wpływem prądu w tkankach powstaje niewielka ilość ciepła, jest ono wytwarzane głównie w kierunku naczyń krwionośnych.

Prawo Du Bois Reymonda

Przyczyna powstawania bodźca nie jest sam prąd lecz dostatecznie szybka zmianajego natężenia.

Elektrotonus – wzrost pobudliwości nerwu i mięśnia

Anelektrotonus – spadek pobudliwości nerwu i mięśnia

Reakcje naczyń krwionośnych – Prąd wywołuje przekrwienie związane z rozszerzeniem naczyń krwionośnych w wyniku działania ciał histaminopodobnych w skórze. Rumień jest najwyraźniejszy pod elektrodami, słabiej jest zaznaczony w ich otoczeniu.

Rozszerzenie naczyń jest silniejsze pod katodą niż pod anodą.

Rumień galwaniczny:

I okres – rozszerzenie powierzchownych naczyń krwionośnych, objawia się zaczerwienieniem

II okres – po 30 minutach rumień słabnie lub znika

III  okres – głęboki – utrzymuje się nawet kilka godzin

Anoda – działanie przeciwbólowe

Katoda – działanie pobudzające ( zaburzenia czucia)

Poprawa krążenia → odżywienie tkanek

Działanie przeciwzakrzepowe ( przy istniejących zakrzepach nie zaleca się terapii, ponieważ może dojść do oderwania skrzepu i powstania zatoru).

Galwanizacja

-          elektrody płaskie

-          specjalne: dyskowa, wałeczkowa, Bergoniego

Podział:

-          ze względu na ułożenie elektrod

                   ♦ podłużne

                   ♦poprzeczne

-          ze względu na sposób wykonywania zabiegu

                   ♦ stabilne

                         ♦ labilne

-          ze względu na elektrodę czynną

                         ♦ katodowe

                         ♦ anodowe

Przepływ prądu pomiędzy elektrodami zależy od:

-          rozmiaru elektrod – decyduje o gęstości przepływającego prądu

-          ich ułożenia ( podłużne, poprzeczne)

-          przewodzenia tkanek

-          odległości między elektrodami

Działanie brzegowe – zjawisko niepożądane,  elektrody są zbyt blisko siebie, lub/i ich powierzchnie nie są równe, lub/i podkład nie przylega. Może to uszkodzić tkanki lub zwiększyć odczyn naczyniowy.

Dawka zależy od:

-          powierzchni elektrody czynnej,

-          czasu trwania zabiegu

-          było jeszcze trzecia ale nie zdążyłam zapisać

Czas zabiegu:

-          10-30 minut (dawka zalecana 15 minut)

-          cykl 10 – 20 zabiegów

-          codziennie lub co drugi dzień

Dawka słaba: 0,01 – 0,1 mA/cm3 – stosowana w przypadku małych elektrod

Dawka średnia: 0,3 mA/cm3

Dawka mocna: 0,5 mA/cm3 – stosowana w przypadku dużych elektrod w przewlekłych schorzeniach

WSKAZANIA

Anoda:

Nerwobóle                

Przewlekłe zapalenie nerwów, korzeni, splotów       

Zespoły bólowe w chorobie zwyrodnieniowej

Katoda:

Porażenia wiotkie

Zaburzenia krążenia obwodowego

Zrosty kości

W kosmetologii:

Anoda:

Nerwice naczyniowe skóry

Po oczyszczaniu

Rozszerzone naczynka

Rosacea I stadium

Odmrożenia i omroziny

Katoda:

Skóra ziarnista, źle ukrwiona, niedotleniona, źle odżywiona

Przed nałożeniem maski

Przeciwwskazania:

-          ropne zapalenie skóry, wypryski, stany zapalne ropne skóry i tkanek miękkich

-          wypryski

-          stany gorączkowe

-          zaburzenia czucia

-          choroby tarczycy

-          ciąża

-          nowotwory

-          czynna gruźlica

Ostrożność:

-          rozrusznik serca – nie zaleca się

-          zmiany chorobowe w okolicy głowy i serca

-          elementy metalowe, zespolenia – nie

-          wkładki wewnątrzmaciczne L/S (odc. kręgosłupa) i brzuch – nie

-          biegu + wpływa niekorzystnie na uszkodzone włókna nerwowe

Jonoforeza

...