KUNOWSKI - opracowanie.doc

KUNOWSKI

POJĘCIE PEDAGOGIKI JAKO NAUKI – ROZDZIAŁ II

Metodologia ogólna /naukoznawstwo/ à wszelka nauka jest społecznie zorganizowaną działalnością poznawczą ludzi, która stawia i rozwiązuje systematycznie problemy w sposób teoretyczny jak i praktyczny

Podstawowe terminy i nazwy zjawisk:

1)      PEDAGOGIA I PEDAGOGIKA

-pochodzą z jęz. greckiego paidagogos /=”prowadzący chłopca” najpierw fizycznie, potem moralnie; niewolnik w Grecji starożytnej, doprowadzający chłopców wolnych obywateli na miejsce ćwiczeń fizycznych – do palestry./

Z czasem paidagogos z opiekuna fizycznego zmienił się w opiekuna, którego obowiązkiem było nauczyć młodzieńca pisania i czytania. Stawał się nauczycielem-wychowawcą. àcałość tych zabiegów wokół chłopca nazwano paidagogija, stąd podstawowy termin pedagogia oznacza samo „dzieło wychowania”.

Podstawowa wiedza, jakiej wymagano od zakupionego paidagogosa była tzw. paidagogike techne àpodstawowa wiedza o wychowaniu.-->PEDAGOGIKA

2)

Hebagogika – dział pedagogiki o wychowaniu młodzieży

Andragogika - dział pedagogiki o wychowaniu dorosłych, obejmuje oświatę

Gerontaogika ­– pedagogika starszego wieku

Antropagogia / antropagogika – ściślejsze nieco określenie nauki o całkowitym rozwoju człowieka. Terminy te jednak sumują tylko odcinki rozwoju człowieka, a więc pedagogiki dzieci, młodzieży, dorosłych i emerytów.. pozostawiałyby na uboczu szereg innych spraw ped.praktycznej, np. pedagogika przedszkolna, zawodowa, uniwersytecka etc.

Takie rozbicie współczesnej pedagogiki uważa się często za jej kryzys. Dlatego wysuwa się tezę o tym, by scalić to wszystko. Używa się terminu:

Pedagologia – nauka o całkowitym rozwoju człowieka, zarówno w aspekcie fizycznym, psychicznym, jak i pedagogiki stosowanej w instytucjach. Człowiek nigdy nie przestaje być dzieckiem rodziców, własnego narodu, własnej epoki, dzieckiem Boga.

Wychowanie, kształcenie, nauczanie – jest problem ze zdefiniowaniem tego, ponieważ miedzy nimi są liczne stosunki, np. zachodzenie na siebie nauczania i wychowania. Kształcenie jest niezależne od wychowania lub nauczania mimo, że w nich zachodzi.

alternatywą dla tego jest termin formacja, gdzie wrzucamy do jednego worka wychowanie, nauczanie i kształcenie, mówiąc o formacji duchowej, dyscyplinarnej, intelektualnej etc.

Edukacja – wychowanie do odbioru czegoś lub przez przeżywanie czegoś /np. muzyki/, np. edukacja filmowa, teatralna muzyczna

Apostolat – wpływy wychowawcze czegoś, budujące duchowo wychowanków; używany w wychowaniu chrześcijańskim.

Wyrazy pochodne w pedagogice:

PEDAGOG

-człowiek zawodowo zajmujący się sprawami wychowania.

-przed wojna ironiczne w stosunku do zwykłego nauczyciela a honorowe w stosunku Do studentów pedagogiki.

-na serio nazwa odnosiła się tylko do twórców wielkich systemów pedagogicznych, np. szwajcar Pesatlozzi, twórca szkoły ludowej czy Niemiec Fróbel, twórca przedszkola

-po II wojnie św. Oznacza praktyka nauczyciela, jako wychowawcy.

PAIDEIA

-całość czynności i skutków wychowawczych

-stworzony przez sofistów V i IV w. p.n.e. oznaczał całość wykształcenia w gramatyce, retoryce i dialektyce.

-paideia określa nie tylko formację duchową człowieka, ale zawiera w sobie najwyższy cel humanistycznego kształcenia /Cicero zastąpił grecką paideia łacińskim humanista =ludzkość – podstawa idei humanizmu/

-ma swój fonetyczny skrót „pedia”, służący do określenia odrębnych dziedzin pedagogiki praktycznej. Np. logopedia, bibliopedia /dział wychowania przy pomocy książki/

Pedologia – nauka o dziecku

Pedeutologia – nauka o pedagogu. Pedeutolog zajmuje się zagadnieniami kształcenia i dokształcania nauczycieli, a pedeutagog to praktyczny wychowawca nauczycieli.

Charakter naukowy pedagogiki:

Musimy zrozumieć pojęcie wychowanie.

E.Durkheim – stwarza naukę o wychowaniu, z socjologicznymi systemami wychowawczymi. Ideały i wychowanie miała badać stara pedagogika jako pedagogika normatywna /dawała systemom narodowym niezbędnych pdst. idei i pojęć potrzebnych do kierowania wychowaniem.

Józef Mirski – widzi w pedagogice wyłącznie naukę praktyczną, wychowanie w szkole i przedszkolu, wykluczając w ogóle wychowanie w domu lub społeczeństwie.

Sergiusz Hessen – pedagogika jest stosowaną filozofią

àpedagogika składa się z licznych okresleń cząstkowych, dążących do syntezy. Pedagogika interesuje się zarówno wychowaniem naturalnym, tradycyjnym w rodzinie, społeczeństwie, i zawodowo umiejętnym.

Stąd:

TRZY RODZAJE WYCHOWANIA:TRZY RODZAJE WYCHOWANIA:

1)wychowanie naturalne –uczestniczące w życiu rodzinnym, społecznym, w zbiorowej pracy, np. czytanie książek, oglądanie filmu.

2)wychowanie celowo zamierzone – przygotowujące dziecko do przyszłego zawodu, stanu, pozycji, walki, np. wychowanie rycerskie, nowicjat w zakonie

3)wychowanie organizowane programowo w specjalnych instytucjach wychowawczych­ szkoła, uniwersytet, seminarium duchowne etc.

WNIOSEK:

Pedagogika współczesna jest wszechstronna nauką o całej rzeczywistości wychowawczej, gdzie istotę stanowi całożyciowy rozwój człowieka oraz wszelkie dodatnie i ujemne wpływy jednych ludzi na drugich oraz wpływ środowiska.

Poza tym występowanie dyskursu na temat zjawisk rozwojowych człowieka i o praktycznych metodach i środkach działania  prowadzi do ustalenia stosunku miedzy teorią i praktyką à ten konsensus rodzi kolejny spór: czy pedagogika jest nauką samodzielną czy jest zlepkiem różnych nauk praktycznych i teoretycznych, filozofii, ideologii normujących życie społeczne? àodp: pedagogika to socjologia-psychologia-biologia

BUDOWA PEDAGOGIKI I JEJ MIEJSCE W SYSTEMIE NUAK – ROZDZIAŁ III

Rozwój naukowy pedagogiki

-s.35 az do Herbarta

-Johann Herbart, następca Kanta na katedrze filozoficznej w Królewcu,  nadał jako pierwszy pedagogice charakter naukowy.

a/ Jego uczniowie: Ziller, Stoy, Rein 2połXIX wieku zacieśnili pedagogikę do praktycznych spraw szkolnego wychowania: program, metoda nauczania, przebieg lekcji àrozwija się praktyczna dydaktyka szkoły herbartowskiej. Koniec XIX wieku to pojawienie się indywidualizmu pedagogicznego/jednostka ma się rozwijać umysłowo/

i socjologizmu / uspołecznianie uczniów w szkole/

b/pedagogika eksperymentalna –zastosowanie metod przyrodniczych /Wundt, 1879,Lipsk/ do badania zjawisk pedagogicznych., ale nie jest do końca dobra metoda bo tylko wyjaśnia związki przyczynowo-skutkowe pomijając cele przy definiowaniu praw tym rządzących.

c/ pokantowska filozofia, zajęła się człowiekiem, a nie metafizyką bytu. Nie tym co jest, ale tym co powinno być. Filozofia ta stała się aksjologii, nauką o wartościach wyrażających się w ideach dobra, prawdy, piękna

d/fenomenologia  E. Husserla– metoda poznania od „oglądu do opisu tego, co i jak dane” „pedagogika czysta”, bada prawa rozwojowe człowieka

współczesna pedagogika opiera się o 4 działy:

1)pedagogika praktyczna lub empiryczna, opracowuje tez doświadczenie dydaktyczne i metodyczne przy uczeniu się i nauczaniu

2)pedagogika opisowa lub eksperymentalna –para się doświadczeniem i eksperymentalnie bada prawa rządzące przebiegiem zjawisk biologicznych, psychologicznych, socjologicznych, kulturowych.

3)pedagogika normatywna-na pdst. filozofii, aksjologii i teorii kultury bada naturę człowieka

4)pedagogika teoretyczna /ogólna/ - przy oparciu o materiał empiryczny, eksperymentalny, normatywny do stworzenia jednolitej teroii wszechstronnego rozwoju człowieka i jego uwarunkowań.

Działy w pedagogice mają budowę pionową, nie poziomą.-od najszerszej podstawy doświadczenia wychowawców idzie w górę.

Budowa pozioma-pedagogika ogóla, zawodowa, specjalna /tyflopedagogika – ślepi; surdopedagogika – głusi/

Miejsce i przedmiot pedagogiki w systemie nauk

àMaterialnie przedmiotem ped. jest wszechstronny rozwój człowieka w ciągu całego życia – człowiek w trakcie rozwoju.-->pełnia człowieczeństwa staje się celem, do osiągnięcia przez wychowanie, a tez i normą oceniającą, czy proces rozwoju przebiega właściwie czy nie

àwspółczesna pedagogika łączy rozwój jednostki z rozwojem społeczeństwa jako całości. Kształtuje wychowanie w sposób futurologiczny dla przyszłości, do trendów, zmian w kulturze masowej, demografii etc.

àped. jest nauką zarówno teoretyczną jak i praktyczną – nauka o faktach, empiryczna a z drugiej str nauka normatywna, oceniająca fakty z perspektywy jakie one być powinny

àpodział nauk pod względem przedmiotów  badań:

a/przyrodnicze

b/humanistyczne

pedagogika należy częściowo do jednych i drugich, bo jest nauką humanistyczną z podbudową przyrodniczą.-->wychowanie nie jest dziełem samej natury, lecz kultury społeczeństwa.   podstawą człowieczeństwa jest uspołecznienie i ukulturalnienie tej siły napędowej rozwoju człowieka. Ta przyrodnicza baza ulega w procesie wychowawczym humanistycznemu przeobrażeniu, które podlega wartościowaniu z pkt. Widzenia celów społ. i wychowawczych.

NAUKI WSPÓŁPRACUJĄCE Z PEDAGOGIKĄ:

Inaczej nauki pomocnicze pedagogiki

1)nauki pedagogiczne

Historia wychowania – czerpie z historii politycznej, historii społecznej, hist. Kultury,

Socjologia wychowania – czerpie z socjologii pracy, socjologii miast i wsi

Psychologia wychowania.

2:nauki formalne:

Logika użytkowana w dydaktyce, cybernetyka w organizacji nauczania, prakseologia we właściwej pracy wychowawców , etyka /wych.moralne/, estetyka

3)nauki realne

Demografia, ekonomia kształceni i oświaty, higiena z naukami medycznymi[1]

Nauki historyczne w pedagogice:

--Ich zadaniem jest rozwój wszelkich zagadnień praktycznych i teoretycznych wychowania od czasów najdawniejszych aż do współczesnych.

--dwie dziedziny:

a/historia szkolnictwa i wychowania

-badanie instytucji powołanych do wychowania dzieci i młodzieży, programy nauczania środki i metody.

b/ historia myśli i doktryn politycznych

--sprawy wychowania w postaci idei, pomysłów, projektów reform zawsze w związku z postępem innych nauk jak i prądami społecznymi, kulturalnymi i umysłowymi danej epoki.

/począwszy od cnoty greckiej arete poprzez kalos kai agatos, nauczyciela-mędrca, świętego,dworzanina,patrioty,gentelmana,dobrego obywatela etc./

Nauki empiryczne w pedagogice:

a/biologia wychowania-biologiczne podstawy życia, rozwoju rozrodu; przedstawia strukturę  i funkcjonowanie ludzkiego organizmu; opisuje cechy fizyczne /wzrost, waga, wygląd/ oraz cechy psychiczne . mówi o systemie nerwowym i hormonalnym człowieka

b/psychologia wychowania – obejmuje psychologię rozwojową, pedologię, hebologię, andragogikę, psychologię wychowawczą /bada procesy uczenia się dzieci i młodzieży, procesy zachowania się/, psychopatologię /dzieci trudne, anormalne umysłowo/;

c/socjologia młodzieży bada zależności wychowania i jego wyniki od środowiska społecznego. Bada zwyczaje, stosunki i organizacje i instytucje społeczne. Bada wartości wspólne społeczeństwa: język, interesy, obyczaje,poglądy; bada też środowiska rodzinne, wpływy środowiska lokalnego na rodzinę i wychowanie

nauki światopoglądowe w pedagogice:

mają zanczenie dla budowy prawdziwego pogladu na świat. Są to nauki humanistyczne, filozoficzne, teologiczne. Dostaczają tak jakby surowego materiału do poznania ideałów i postaw ludzkich /bohaterstwo, miłość, tchórzostwo etc./, służa kształtowaniu światopoglądu u młodzieży

światopogląd:

a/osobisty, właściwy – wytwarza się w ciągu rozwoju człowieka

b/społeczny – wyznawany przez jakąś grupę społeczeństwa, obejmuje jej członków

c/filozoficzny – system poglądów jakiejś szkoły filozoficznej /teazja, od gr. Theasis-pogląd/

na budowę całkowitego światopoglądu składają się trzy kręgi zagadnień:

a.naukowych

b.filozoficznych

c.teologicznych

wszystkie one dotyczą dwu części światopoglądu: obrazu świata i źródeł absolutnych jego bytu oraz poglądu na człowieka i jego życie.