Anna Wiatrowska
Wydział Pedagogiki i Psychologii

Zakład Pedagogicznego Kształcenia Nauczycieli

              Poziom wsparcia społecznego dziewcząt z anoreksją i bulimią psychiczną

              Wsparcie społeczne ma szczególne znaczenie dla działań na rzecz wyjścia z choroby i uzyskania zdrowia. Pozytywna rola wsparcia społecznego polega przede wszystkim na uruchomieniu mechanizmów mobilizacji wewnętrznej i zewnętrznej w celu opanowania choroby. Działania systemu wsparcia zapewnia także: poczucie przywiązania, społecznej integracji, zwiększa możliwości pielęgnowania, daje gwarancje zabezpieczenia osobistych wartości, sensu niezawodnych związków oraz użyteczności korzystania z pomocy innych (por. Kawczyńska-Butrym, 1995).

W przypadku choroby największe znaczenie przypisywane jest wsparciu pochodzącemu od członków rodziny, a efekt jego oddziaływania zależy od sposobu, w jaki jednostka spostrzega rolę rodziny oraz od relacji chorego z innymi członkami rodziny, od układu więzi rodzinnych mogących wpływać na kliniczną ocenę sytuacji rodzinnej jednostki. Wsparcie otrzymywane od rodziny i przyjaciół odgrywa istotną rolę w ograniczaniu konsekwencji choroby i jest cennym źródłem zasobów, które mogą być użyteczne w procesie radzenia sobie z sytuacjami trudnymi (por. Tobiasz-Adamczyk, 1995).

OSOBY BADANE

              Badaniami objęto 80 dziewcząt z zaburzeniami odżywiania. Stanowią one podstawową grupę badawczą – A. W obrębie grupy podstawowej, w oparciu o kryterium ‑ postać zaburzenia wyodrębniono dwie podgrupy, mianowicie grupę dziewcząt chorych na jadłowstręt psychiczny – Aa (41 badanych) oraz grupę dziewcząt chorych na bulimię psychiczną – Ab (39 badanych).

METODA BADAŃ

Wsparcia społecznego, które otrzymują w sytuacjach społecznych badane dziewczęta scharakteryzowano na podstawie rozkładu odpowiedzi na poszczególne pytania Kwestionariusza Wsparcia Społecznego (NSSQ)- Norbeck oraz wartości sumy specyficzno‑sytuacyjnej, która odnosi się do trzech głównych kategorii (emocji, pomocy, afirmacji). Po sporządzeniu zestawienia osób znaczących i określeniu ich roli we wspieraniu badanych dziewcząt, dokonano oceny wsparcia społecznego na podstawie ośmiu pytań podstawowych, tworzących skale kwestionariusza.                                                       

WYNIKI BADAŃ

Poziom wsparcia społecznego ustalono na podstawie analizy porównawczej. W przypadku porównań z udziałem podziałów dwudzielnych, dla grupy dziewcząt chorych (A) i zdrowych (B) oraz w podgrupach ( jadłowstręt psychiczny -Aa i bulimia psychiczna ‑Ab), korzystano z testu różnic dla par niezależnych t- Studenta (tab. 1,2).

Tab.1. Wyniki wsparcia społecznego w dwóch grupach badawczych: dziewczęta z zaburzeniami odżywiania (A) i dziewczęta bez zaburzeń odżywiania (B) (źródło: opracowanie własne)

W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzić należy, że poziom otrzymywanego wsparcia społecznego przez badane dziewczęta z grupy podstawowej różni się w istotny sposób od poziomu wsparcia uzyskiwanego przez dziewczęta z grupy porównawczej (por. tab. 1). We wszystkich ośmiu skalach wsparcia społecznego średnie uzyskane przez grupę dziewcząt chory są znacząco niższe. Oznacza to, że dziewczęta z kliniczną postacią zaburzeń odżywiania doświadczają wsparcia społecznego na niższym poziomie. Ponadto deklarują, że okazywane im wsparcie społeczne jest niższe od oczekiwanego.

Tab.2. Wyniki wsparcia społecznego zróżnicowane ze względu na typ zaburzeń odżywiania: dziewczęta z anoreksją (Aa) i dziewczęta z bulimią (Ab) (źródło: opracowanie własne)