a) Turowski (WSS) przedstawia trzy koncepcje narodu:
· koncepcja naturalistyczna – naród to pewna grupa genetyczna, uwarunkowana biogennie; pewna grupa rasowa przekazywała swe własności psychofizyczne następnym pokoleniom poprzez geny. Jest to echo starych teorii deterministycznych, w których cechy biogenetyczne kształtują cechy psychospołeczne i fizyczne, jednak na szczęście zostały one już odrzucone
· koncepcje politologiczne – podobne do tradycji anglosaskich. Naród to wytwór polityczny, który powstał ze wspólnoty plemiennej w miarę jej wzrostu, który wymusił stworzenie coraz bardziej skomplikowanych instytucji państwowych, odmiennych od organizacji plemiennych. Państwo dąży do integracji plemion na płaszczyźnie kultury, tradycji itp. Organizuje wspólny system oświaty, przejawia się stosunek odrębności w stosunku do innych narodów.
· koncepcja kulturowa – istota narodu to kształtowanie się w toku rozwoju historycznego społeczności, która wytwarza własną kulturę obejmującą język, obyczaje, sztukę, nauk, ale również działalność gospodarczą i inne dziedziny działalności. Naród to wspólnota kulturowa.
- wg Chałasińskiego, naród to zjawisko ze sfery kultury, to sprawa przejścia od kultury tradycji ustnej do piśmiennictwa i książki.
- Wg Ossowskiego, naród nie musi być zbiorowością zamieszkującą określone terytorium, choć powinien. Musi posiadać wspólną dla wszystkich członków ojczyznę. Ojczyzna stanowi bowiem zespół wartości odgrywający pierwotną rolę w kulturze narodowej, a swoista postawa względem ojczystego terytorium jest nieodzownym elementem tej kultury. Inaczej nie byłoby podstawy aby kultura pozbawiona tego elementu nazwać kulturą narodową. Ojczyzna ideologiczna i ojczyzna prywatna (terytorium, na którym człowiek się rodzi, tu następuje socjalizacja)
Inusia88