©Kancelaria Sejmu s. 1/31
04-07-01
Dz.U. 1991 Nr 101 poz. 444
USTAWA
z dnia 28 września 1991 r.
o lasach
Art. 1.
Ustawa określa zasady zachowania, ochrony i powiększania zasobów leśnych oraz
zasady gospodarki leśnej w powiązaniu z innymi elementami środowiska i z gospodarką
narodową.
Art. 2.
Przepisy ustawy stosuje się do lasów, bez względu na formę ich własności.
Art. 3.
Lasem w rozumieniu ustawy jest grunt:
1) o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną
(uprawami leśnymi) - drzewami i krzewami oraz runem leśnym - lub przejściowo
jej pozbawiony:
a) przeznaczony do produkcji leśnej lub
b) stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego
albo
c) wpisany do rejestru zabytków,
2) związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystywane dla potrzeb gospodarki
leśnej: budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie
podziału przestrzennego lasu, drogi leśne, tereny pod liniami energetycznymi,
szkółki leśne, miejsca składowania drewna, a także wykorzystywany
na parkingi leśne i urządzenia turystyczne.
Art. 4.
1. Lasami stanowiącymi własność Skarbu Państwa zarządza Państwowe Gospodarstwo
Leśne Lasy Państwowe, zwane dalej „Lasami Państwowymi”.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do lasów:
1) będących w zarządzie parków narodowych,
2) wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa,
3) będących w użytkowaniu wieczystym na mocy odrębnych przepisów.
Opracowano na podstawie:
tj. Dz.U. z
2000 r. Nr 56, poz.
679, Nr 86, poz. 958,
Nr 120, poz. 1268, z
2001 r. Nr 110, poz.
1189, Nr 145, poz.
1623, z 2002 r. Nr 25,
poz. 253, Nr 113, poz.
984, Nr 200, poz.
1682, z 2003 r. Nr 80,
poz. 717 i 721, Nr
162, poz. 1568, Nr
203, poz. 1966, Nr
229, poz. 2273, z 2004
r. Nr 92, poz. 880, Nr
93, poz. 894, Nr 141,
poz. 1492.
©Kancelaria Sejmu s. 2/31
3. W ramach sprawowanego zarządu Lasy Państwowe prowadzą gospodarkę leśną,
gospodarują gruntami i innymi nieruchomościami oraz ruchomościami związanymi
z gospodarką leśną, a także prowadzą ewidencję majątku Skarbu Państwa
oraz ustalają jego wartość.
4. Nadzór nad Lasami Państwowymi sprawuje minister właściwy do spraw środowiska.
Art. 5.
1. Nadzór nad gospodarką leśną sprawują:
1) minister właściwy do spraw środowiska – w lasach stanowiących własność
Skarbu Państwa,
2) starosta oraz w zakresie określonym w ustawie wojewoda – w lasach nie
stanowiących własności Skarbu Państwa.
2. Wojewoda może powierzyć, w drodze porozumienia, prowadzenie w jego imieniu
spraw z zakresu nadzoru, o którym mowa w ust. 1, w tym wydawanie decyzji
administracyjnych w pierwszej instancji, dyrektorowi regionalnej dyrekcji
Lasów Państwowych.
3. Starosta może powierzyć, w drodze porozumienia, prowadzenie w jego imieniu
administracyjnych w pierwszej instancji, nadleśniczemu Lasów Państwowych,
zwanemu dalej „nadleśniczym”.
3a. W przypadku powierzenia zadania, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, starosta przekazuje
środki na realizację tego zadania.
4. Dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych i nadleśniczy prowadzą powierzone
przez wojewodę lub starostę sprawy, o których mowa w ust. 2 i 3, po
zapewnieniu przez powierzającego środków finansowych na te cele.
Art. 5a.
Minister właściwy do spraw środowiska może powierzyć, w drodze decyzji administracyjnej,
dyrektorowi regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych wykonywanie zadań
poza terenami jego działania w zakresie związanym z funkcjonowaniem i ochroną
obszarów Natura 2000.
Art. 6.
1. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) gospodarka leśna - działalność leśną w zakresie urządzania, ochrony i zagospodarowania
lasu, utrzymania i powiększania zasobów i upraw leśnych,
gospodarowania zwierzyną, pozyskiwania - z wyjątkiem skupu - drewna,
żywicy, choinek, karpiny, kory, igliwia, zwierzyny oraz płodów runa leśnego,
a także sprzedaż tych produktów oraz realizację pozaprodukcyjnych
funkcji lasu,
1a) trwale zrównoważona gospodarka leśna - działalność zmierzającą do
ukształtowania struktury lasów i ich wykorzystania w sposób i tempie zapewniającym
trwałe zachowanie ich bogactwa biologicznego, wysokiej
produkcyjności oraz potencjału regeneracyjnego, żywotności i zdolności do
ust. 1a w art. 5
uchylony
©Kancelaria Sejmu s. 3/31
wypełniania, teraz i w przyszłości, wszystkich ważnych ochronnych, gospodarczych
i socjalnych funkcji na poziomie lokalnym, narodowym i globalnym,
bez szkody dla innych ekosystemów,
2) klasa bonitacji drzewostanu - wskaźnik możliwości produkcyjnej siedliska
leśnego i drzewostanu,
3) właściciel lasu - osobę fizyczną lub prawną będącą właścicielem albo użytkownikiem
wieczystym lasu oraz osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę
organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej będącą posiadaczem
samoistnym, użytkownikiem, zarządcą lub dzierżawcą lasu,
4) zagrożenie trwałości - stan lasu wywołany czynnikami zewnętrznymi lub
nieprawidłową gospodarką leśną, wymagający zabiegów zwalczających i
ochronnych albo jego przebudowy,
6) plan urządzenia lasu - podstawowy dokument gospodarki leśnej opracowywany
dla określonego obiektu, zawierający opis i ocenę stanu lasu oraz cele,
zadania i sposoby prowadzenia gospodarki leśnej,
7) uproszczony plan urządzenia lasu - plan opracowywany dla lasu o obszarze
co najmniej 10 ha, stanowiącego zwarty kompleks leśny, zawierający skrócony
opis lasu i gruntów przeznaczonych do zalesienia oraz podstawowe
zadania dotyczące gospodarki leśnej,
8) drogi leśne - drogi położone w lasach nie będące drogami publicznymi w
rozumieniu przepisów o drogach publicznych,
9) etat cięć - ilość drewna do pozyskania określoną w planie urządzenia lasu
lub uproszczonym planie urządzenia lasu, wynikającą z potrzeb odnowienia,
pielęgnowania i ochrony lasu oraz zasady trwałości i ciągłości użytkowania,
10) rozmiar pozyskania drewna - wielkość (miąższość) drewna do pozyskania
wynikającą z planów gospodarczo-finansowych,
11) program ochrony przyrody - część planu urządzenia lasu zawierającą kompleksowy
opis stanu przyrody, zadania z zakresu jej ochrony i metody ich
realizacji, obejmującą zasięg terytorialny nadleśnictwa.
3. W lasach, o których mowa w art. 4 ust. 2 pkt 2, będących w użytkowaniu wieczystym,
określone w ustawie prawa i obowiązki Agencji Własności Rolnej
Skarbu Państwa wykonuje użytkownik wieczysty.
Art. 7.
1. Trwale zrównoważoną gospodarkę leśną prowadzi się według planu urządzenia
lasu lub uproszczonego planu urządzenia lasu, z uwzględnieniem w szczególności
następujących celów:
1) zachowania lasów i korzystnego ich wpływu na klimat, powietrze, wodę,
glebę, warunki życia i zdrowia człowieka oraz na równowagę przyrodniczą,
pkt 5 w ust. 1 w art. 6
skreślony
ust. 2 w art. 6 skreślony
©Kancelaria Sejmu s. 4/31
2) ochrony lasów, zwłaszcza lasów i ekosystemów leśnych stanowiących naturalne
fragmenty rodzimej przyrody lub lasów szczególnie cennych ze
względu na:
a) zachowanie różnorodności przyrodniczej,
b) zachowanie leśnych zasobów genetycznych,
c) walory krajobrazowe,
d) potrzeby nauki,
3) ochrony gleb i terenów szczególnie narażonych na zanieczyszczenie lub
uszkodzenie oraz o specjalnym znaczeniu społecznym,
4) ochrony wód powierzchniowych i głębinowych, retencji zlewni, w szczególności
na obszarach wododziałów i na obszarach zasilania zbiorników
wód podziemnych,
5) produkcji, na zasadzie racjonalnej gospodarki, drewna oraz surowców i
produktów ubocznego użytkowania lasu.
2. Gospodarka leśna w lasach stanowiących rezerwaty przyrody oraz wchodzących
w skład parków narodowych uwzględnia zasady określone w przepisach o
ochronie przyrody.
3. Gospodarka leśna w lasach wpisanych do rejestru zabytków i w lasach, na terenie
których znajdują się zabytki archeologiczne wpisane do rejestru zabytków,
prowadzona jest w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków, z
uwzględnieniem przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Art. 8.
Gospodarkę leśną prowadzi się według następujących zasad:
1) powszechnej ochrony lasów,
2) trwałości utrzymania lasów,
3) ciągłości i zrównoważonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów,
4) powiększania zasobów leśnych.
Art. 9.
1. W celu zapewnienia powszechnej ochrony lasów właściciele lasów są obowiązani
do kształtowania równowagi w ekosystemach leśnych, podnoszenia naturalnej
odporności drzewostanów, a w szczególności do:
1) wykonywania zabiegów profilaktycznych i ochronnych zapobiegających
powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożarów,
2) zapobiegania, wykrywania i zwalczania nadmiernie pojawiających i rozprzestrzeniających
się organizmów szkodliwych,
3) ochrony gleby i wód leśnych.
2. W przypadku niewykonania obowiązków, o których mowa w ust. 1, w lasach nie
stanowiących własności Skarbu Państwa zadania właścicieli lasów określa, w
drodze decyzji, starosta.
3. Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw wewnętrznych, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe
zasady zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów.
©Kancelaria Sejmu s. 5/31
Art. 10.
1. W razie wystąpienia organizmów szkodliwych w stopniu zagrażającym trwałości
lasów:
1) nadleśniczy, z zastrzeżeniem pkt 2, wykonuje zabiegi zwalczające i ochronne,
2) starosta, z urzędu lub na wniosek nadleśniczego, zarządza wykonanie zabiegów
zwalczających i ochronnych w lasach zagrożonych, nie stanowiących
własności Skarbu Państwa, na koszt właściwych nadleśnictw.
3. W razie konieczności wykonania zabiegów zwalczających i ochronnych na obszarze
dwóch lub więcej nadleśnictw - wykonanie zabiegów, o których mowa w
ust. 1 pkt. 1, zarządza dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych.
Art. 11.
Jednostka organizacyjna, osoba fizyczna lub prawna odpowiedzialna za powstanie
szkody w lasach jest obowiązana do jej naprawienia według zasad określonych w
Kodeksie cywilnym.
Art. 12.
1. W przypadku braku możliwości ustalenia sprawcy szkody w lasach, powstałej w
wyniku oddziaływania gazów i pyłów przemysłowych, oraz w przypadku pożarów
lub innych klęsk żywiołowych spowodowanych czynnikami biotycznymi
albo abiotycznymi, zagrażających trwałości lasów, koszty zagospodarowania
i ochrony związane z odnowieniem lub przebudową drzewostanu finansowane
są z budżetu państwa.
2. Decyzje w sprawie przyznania środków na pokrycie kosztów, o których mowa w
ust. 1, wydają:
1) minister właściwy do spraw środowiska, na wniosek Dyrektora Generalnego
Lasów Państwowych, zwanego dalej „Dyrektorem Generalnym” - w odniesieniu
do lasów pozostających w zarządzie Lasów Państwowych, będących
w użytkowaniu wieczystym oraz lasów przekazanych w użytkowanie
na mocy art. 40,
2) starosta, na wniosek właściciela lasu, po zaopiniowaniu przez nadleśniczego
- w odniesieniu do pozostałych lasów, wykonujący zadanie z zakresu administracji
rządowej.
Art. 13.
1. Właściciele lasów są obowiązani do trwałego utrzymywania lasów i zapewnienia
ciągłości ich użytkowania, a w szczególności do:
1) zachowania w lasach roślinności leśnej (upraw leśnych) oraz naturalnych
bagien i torfowisk,
2) ponownego wprowadzania roślinności leśnej (upraw leśnych) w lasach w
okresie do 2 lat od usunięcia drzewostanu, a w razie szkód wywołanych
przez pożary i inne klęski żywiołowe - w okresie do 5 lat,
3) pielęgnowania i ochrony lasu, w tym również ochrony przeciwpożarowej,
ust. 2 w art. 10 skreślony
©Kancelaria Sejmu s. 6/31
4) przebudowy drzewostanu, który nie zapewnia osiągnięcia celów gospodarki
leśnej, zawartych w planie urządzenia lasu, uproszczonym planie urządzenia
lasu lub decyzji, o której mowa w art. 19 ust. 3,
5) racjonalnego użytkowania lasu w sposób trwale zapewniający optymalną realizację
wszystkich jego funkcji przez:
a) pozyskiwanie drewna w granicach nie przekraczających możliwości
produkcyjnych lasu,
b) pozyskiwanie surowców i produktów ubocznego użytkowania lasu w
sposób zapewniający możliwość ich biologicznego odtwarzania, a także
ochronę runa leśnego.
2. Zmiana lasu na użytek rolny jest dopuszczalna w przypadkach szczególnie uzasadnionych
potrzeb właścicieli lasów.
3. W sprawach, o których mowa w ust. 2:
1) w stosunku do lasów stanowiących własność Skarbu Państwa decyzję wydaje
dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych, na wniosek nadleśniczego,
2) w stosunku do lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa decyzję
wydaje wojewoda na wniosek właściciela lasu.
Art. 13a.
1. W celu realizacji trwale zrównoważonej gospodarki leśnej Lasy Państwowe
obowiązane są w szczególności do:
1) inicjowania, koordynowania i prowadzenia okresowej oceny stanu lasów i
zasobów leśnych oraz prognozowania zmian w ekosystemach leśnych,
2) sporządzania okresowych wielkoobszarowych inwentaryzacji stanu lasów
oraz aktualizacji stanu zasobów leśnych,
3) prowadzenia banku danych o zasobach leśnych i stanie lasów.
2. Zadania określone w ust. 1 pkt 2 i 3 realizowane są bez względu na formę własności
lasów.
Art. 13b.
1. W celu promocji trwale zrównoważonej gospodarki leśnej oraz ochrony zasobów
przyrody w lasach Dyrektor Generalny może, w drodze zarządzenia, ustanawiać
leśne kompleksy promocyjne.
2. W skład leśnych kompleksów promocyjnych wchodzą lasy będące w zarządzie
Lasów Państwowych. Do leśnych kompleksów promocyjnych mogą być włączane
lasy innych właścicieli, na ich wniosek.
3. Leśne kompleksy promocyjne są obszarami funkcjonalnymi o znaczeniu ekologicznym,
edukacyjnym i społecznym, dla których działalność określa jednolity
program gospodarczo-ochronny, opracowywany przez właściwego dyrektora regionalnej
dyrekcji Lasów Państwowych.
4. Dla każdego leśnego kompleksu promocyjnego Dyrektor Generalny powołuje
radę naukowo-społeczną, do której należy inicjowanie oraz ocena realizacji
działań podejmowanych w leśnym kompleksie promocyjnym.
©Kancelaria Sejmu s. 7/31
Art. 14.
1. Powiększanie zasobów leśnych następuje w wyniku zalesienia gruntów oraz
podwyższania produkcyjności lasu w sposób określony w planie urządzenia lasu.
2. Do zalesienia mogą być przeznaczone nieużytki, grunty rolne nieprzydatne do
produkcji rolnej i grunty rolne nieużytkowane rolniczo oraz inne grunty nadające
się do zalesienia, a w szczególności:
1) grunty położone przy źródliskach rzek lub potoków, na wododziałach,
wzdłuż brzegów rzek oraz na obrzeżach jezior i zbiorników wodnych,
2) lotne piaski i wydmy piaszczyste,
3) strome stoki, zbocza, urwiska i zapadliska,
4) hałdy i tereny po wyeksploatowanym piasku, żwirze, torfie i glinie.
2a. Wielkość zalesień, ich rozmieszczenie oraz sposób realizacji określa krajowy
program zwiększania lesistości opracowany przez ministra właściwego do spraw
środowiska, zatwierdzony przez Radę Ministrów.
3. Grunty przeznaczone do zalesienia określa miejscowy plan zagospodarowania
przestrzennego lub decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
4. Obowiązek zalesiania gruntów ciąży na nadleśniczych, w odniesieniu do gruntów
w zarządzie Lasów Państwowych oraz na właścicielach lub użytkownikach
wieczystych pozostałych gruntów.
5. Właściciele lub użytkownicy wieczyści gruntów mogą otrzymywać dotacje z budżetu
państwa przeznaczone na całkowite lub częściowe pokrycie kosztów zalesienia
gruntów, o których mowa w ust. 3. Decyzję w sprawie przyznania środków
na pokrycie tych kosztów wydaje starosta na wniosek właściciela lub użytkownika
wieczystego, po zaopiniowaniu przez wójta (burmistrza, prezydenta
miasta).
7. Starosta właściwy ze względu na położenie gruntu objętego zalesieniem dokonuje
oceny udatności upraw w czwartym lub piątym roku od zalesienia gruntu
rolnego oraz przekwalifikuje z urzędu grunt rolny na grunt leśny, jeżeli zalesienia
gruntu dokonano na podstawie przepisów o wspieraniu rozwoju obszarów
wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu
Orientacji i Gwarancji Rolnej.
8. Starosta może powierzyć, w drodze porozumienia, dokonanie oceny udatności
upraw nadleśniczemu.
Art. 14a.
1. Drewno pozyskane w lasach podlega ocechowaniu.
2. Obowiązek cechowania drewna spoczywa na właścicielach lasów, z zastrzeżeniem
ust. 3.
3. Drewno pozyskane w lasach nie stanowiących własności Skarbu Państwa cechuje
starosta, który wystawia właścicielowi lasu dokument stwierdzający legalność
pozyskania drewna.
4. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia,
szczegółowe zasady cechowania drewna, wzory urządzeń do cechowania i zasaust.
6 w art. 14 skreślony
©Kancelaria Sejmu s. 8/31
dy ich stosowania oraz wzór dokumentu stwierdzającego legalność pozyskania
drewna.
Art. 15.
Za lasy szczególnie chronione, zwane dalej „lasami ochronnymi”, mogą być uznane
lasy, które:
1) chronią glebę przed zmywaniem lub wyjałowieniem, powstrzymują usuwanie
się ziemi, obrywanie się skał lub lawin,
2) chronią zasoby wód powierzchniowych i podziemnych, regulują stosunki
hydrologiczne w zlewni oraz na obszarach wododziałów,
3) ograniczają powstawanie lub rozprzestrzenianie się lotnych piasków,
4) są trwale uszkodzone na skutek działalności przemysłu,
5) stanowią drzewostany nasienne lub ostoje zwierząt i stanowiska roślin podlegających
ochronie gatunkowej,
...
Zywel