Opieka nad dzieckiem nieletniego dziecka

Opieka nad dzieckiem nieletniego dziecka czyli co możesz zrobić, jeśli Twoja nieletnia córka spodziewa się dziecka lub już urodziła dziecko?

Czy niepełnoletnia córka ma władzę rodzicielską nad swoim dzieckiem?

Kobieta, która urodzi dziecko nie będąc pełnoletnią nie ma nad nim władzy rodzicielskiej. Pełnoletnią staje się osoba, która albo ukończy 18 lat, albo kobieta, która ukończyła 16 lat i uzyskała zgodę sądu opiekuńczego na małżeństwo i takie małżeństwo zawarła. Po zawarciu związku małżeńskiego będzie traktowana jako osoba dorosła.

W sytuacji więc, gdy kobieta, która nie jest pełnoletnią urodzi dziecko, nie przysługuje jej do niego władza rodzicielska. Sama bowiem pozostaje pod władzą rodzicielską swoich rodziców. Rodzice ci jednak z mocy prawa nie nabywają prawa do dziecka, do podejmowania decyzji w jego imieniu.

Czy ojciec dziecka, będzie miał władzę rodzicielską do dziecka, jeśli matka dziecka jest niepełnoletnia?

W sytuacji gdy matka dziecka jest niepełnoletnia, a więc matka i ojciec dziecka nie mają ślubu ( pamiętajmy, że ślub kobiety co najmniej 16 letniej za zgodą sądu powoduje, że nabywa ona pełnoletniość), ojciec dziecka nie nabywa władzy rodzicielskiej, nawet jeśli sam jest pełnoletni. Nie może on uznać dziecka, gdyż matka dziecka jest niepełnoletnia, a jej zgoda jest wymagana do uznania dziecka. W takiej sytuacji, aby ojcu mogła przysługiwać władza rodzicielska, musi on złożyć pozew o ustalenie sądowe ojcostwa. Wówczas sąd w wyroku ustalającym ojcostwo może przyznać ojcu dziecka władzę rodzicielską. W postępowaniu wezmą udział rodzice nieletniej matki, jako jej przedstawiciele ustawowi oraz dziecko, które reprezentować będzie kurator ustanowiony przez sąd.

Jeśli sąd przyzna ojcu dziecka władzę rodzicielską, będzie on jedynym opiekunem prawnym dziecka, do czasu osiągnięcia przez matkę dziecka pełnoletniości.

Kto będzie opiekunem prawnym dziecka do czasu uzyskania przez matkę dziecka pełnoletniości?

Jeśli ojcu dziecka nie zostanie przyznana władza rodzicielska przez sąd, opiekunem prawnym dziecka może zostać osoba, co do której zachodzi prawdopodobieństwo, że będzie się należycie wywiązywać z obowiązków opiekuna, posiada pełnię praw publicznych, oraz pełną zdolność do czynności prawnej, osoba ta nie została pozbawiona praw opiekuńczych ani rodzicielskich ( np. w stosunku do własnych dzieci). Jeśli rodzice niepełnoletniej matki dziecka spełniają takie warunki, to oczywiście oni mogą zostać ustanowieni opiekunami prawnymi dziecka ( wnuka/wnuczki).

Opiekun prawny ustanowiony jest przez sąd opiekuńczy. Postępowanie o ustanowienie opiekunem może być wszczęte z urzędu ( czyli wówczas gdy sąd poweźmie informację, iż dziecko nie pozostaje pod władzą rodzicielską) albo na wniosek (np. osoby która chce pełnić funkcję opiekuna).

Od wniosku nie jest pobierana opłata sądowa.

Czy fakt, że babcia opiekuje się dzieckiem swojego nieletniego dziecka powoduje, że ma ona jakieś prawa? Czy jest przez prawo już nazywana opiekunem dziecka?

Nie. Osoba, która faktycznie sprawuje opiekę na dzieckiem nie jest w sensie prawnym jego opiekunem. Rolę opiekuna faktycznego będzie pełnić wówczas, gdy złoży do sądu opiekuńczego wniosek o ustanowienie ją opiekunem prawnym ( rodziną zastępczą). Sam fakt sprawowania opieki nad dzieckiem nie powoduje, że osoba ta traktowana jest jako przedstawiciel dziecka.

Co to jest rodzina zastępcza i w jaki sposób można ją ustanowić?

Rodzina zastępcza to sposób na zapewnienie dziecku opieki przez czas, kiedy rodzice naturalni z różnych powodów nie mogą sprawować władzy rodzicielskiej nad dzieckiem i się nim opiekować. Ustanowienie rodziny zastępczej odbywa się na drodze postanowienia sądu opiekuńczego. Ten sam sąd może także ustanowić dziadków opiekunami prawnymi dziecka, gdyż sam fakt ustanowienia rodziną zastępczą nie powoduje, że rodzice zastępczy nabywają prawo do reprezentowania dziecka.

Jeśli dziadkowie decydują się na zostanie rodziną zastępczą, muszą skierować się najpierw do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie albo Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, które obowiązane są udzielić wyczerpujących informacji oraz także wydają opinię dotyczące zdolności danego kandydata/kandydatów do pełnienia takiej funkcji. Rodziny zastępcze otrzymują z tytułu sprawowania swoich obowiązków wynagrodzenie.