Jack London - Meksykanin.pdf - Jack London - polak-maly

Meksykanin

Nikt nie znał jego przeszłości, a zgoła nic o nim nie wiedzieli członkowie

Komitetu Junty. Był dla nich prawdziwą zagadką ten wielki patriota, który po

swojemu, ale z nie mniejszym niż oni oddaniem pracował dla nadchodzącej

rewolucji meksykańskiej. Zrozumieli to późno, gdyż nikt z Komitetu go nie

lubił. Kiedy po raz pierwszy zjawił się w zatłoczonym, pełnym zgiełku lokalu

Junty, wszyscy powzięli podejrzenie, że jest szpiclem, jednym z płatnych

agentów tajnej policji Diaza. Zbyt wielu ich towarzyszy siedziało w cywilnych i

wojskowych więzieniach rozsianych po całym obszarze Stanów

Zjednoczonych; inni, zakuci w kajdany i wydaleni do Meksyku, stanęli tam

pod murem i zostali rozstrzelani.

Na pierwszy rzut oka chłopiec nie sprawiał dodatniego wrażenia. Mógł mieć

najwyżej osiemnaście lat i jak na swój wiek był niezbyt wyrośnięty.

Oświadczył, że nazywa się Felipe Rivera i chce pracować dla rewolucji. To

wszystko, ani słowa więcej. Żadnych dalszych wyjaśnień. Stał i czekał. Na

jego ustach nie było uśmiechu, oczy pozostały chłodne.

Wielkiemu, zamaszystemu Paulino Vera ciarki przeszły po kościach. Chłopak

miał w sobie coś odpychającego, strasznego, kryl jakąś tajemnicę. W jego

czarnych oczach czaiły się jadowite błyski, które przywodziły na myśl żmiję.

Oczy te płonęły zimnym ogniem ogromnej, stężałej goryczy. Przeniósł

błyszczący wzrok z twarzy spiskowców na maszynę do pisania, na której

pilnie stukała malutka pani Sethby. Kiedy spojrzała w górę, ich oczy spotkały

się przelotnie. Pani Sethby także doznała nieokreślonego uczucia i pod jego

wpływem przerwała pracę. Zanim zaczęła pisać dalej, musiała przeczytać list

od początku.

Paulino Vera spojrzał na Arrellano i Ramosa. Wszyscy po kolei wymienili

pytające spojrzenia. Ich oczy wyrażały brak decyzji i nieufność. Ten szczupły

chłopak był Nieznanym i niósł z sobą grozę rzeczy niewiadomych. Był

zagadką, czymś, co nie mieściło się w głowach tych rewolucjonistów, których

zaciekła nienawiść do Diaza i jego tyranii nie była przecież niczym więcej jak

uczuciem zwykłych, uczciwych patriotów. Tu zaś kryło się coś innego, ale co -

nie wiedzieli. Wreszcie Vera, zawsze najbardziej impulsywny i szybki w

decyzji, pierwszy przerwał milczenie.

- Bardzo dobrze - rzekł chłodno. - Powiadasz, że chcesz

pracować dla rewolucji. Zdejm marynarkę. Powieś ją tam. A teraz chodź...

pokażę ci... gdzie są wiadra i szmaty. Podłoga jest brudna. Zaczniesz od

tego, że wyszorujesz podłogę tutaj i w innych pokojach. Wymyjesz także

spluwaczki. Potem zabierzesz się do okien.

- Czy to będzie dla dobra rewolucji? - spytał chłopiec.

- Tak, dla dobra rewolucji - odparł Vera.

Rivera ogarnął ich chłodnym, podejrzliwym spojrzeniem. Potem zdjął

marynarkę.

- Dobrze - powiedział.

I nic więcej. Odtąd co dzień przychodził do roboty - zamiatał, szorował,

sprzątał. Wygarniał popiół z pieców, przynosił węgiel i podpałkę i rozpalał

ogień, zanim najgorliwszy z członków Komitetu zasiadł za swym biurkiem.

- Czy mógłbym tu nocować? - spytał pewnego razu.

Aha! Toś ty taki! Diazowi służysz! Kto nocował w lokalu Junty, miał dostęp do

ich tajemnic, do list nazwisk i adresów towarzyszy w Meksyku. Prośbie

odmówili i Rivera nigdy więcej już o tym nie wspomniał. Nie wiedzieli, gdzie

sypia ani gdzie i za co je. Pewnego razu Arrellano ofiarował mu parę dolarów.

Rivera potrząsnął głową na znak odmowy. Kiedy zaś Vera próbował go

nakłonić, aby wziął pieniądze, powiedział:

- Pracuję dla rewolucji.

W naszych czasach wywołanie rewolucji wymaga wielkich pieniędzy, Junta

więc zawsze była w potrzebie. Członkowie Komitetu cierpieli głód i nie

szczędzili swych sił. Najdłuższy dzień był dla nich jeszcze za krótki. Czasem

jednak zdawało się, że rewolucja upadnie z braku kilku dolarów. Doszło do

tego, że Komitet przez dwa miesiące nie płacił czynszu i gospodarz groził im

eksmisją. Wtedy to właśnie Felipe Rivera, chłopiec do posług, odziany w

tanie, nędzne i wytarte ubranie, położył na biurku May Sethby sześćdziesiąt

dolarów w złocie. Powtórzyło się to jeszcze kilka razy. Pewnego dnia trzysta

listów, wytrzaskanych na niestrudzonej maszynie do pisania (apele o pomoc

materialną i poparcie przez zorganizowane grupy robotników, prośby do

redaktorów naczelnych gazet, by więcej miejsca poświęcali rewolucji w

Meksyku, protesty przeciw samowoli, jakiej dopuszczały się sądy Stanów

Zjednoczonych wobec rewolucjonistów), leżało czekając na ofrankowanie i

wysyłkę. Zniknął już złoty zegarek Very, staromodny repetier, pamiątka po

ojcu. Zniknęła również złota obrączka z palca May Sethby. Sytuacja była

beznadziejna. Ramos i Arrellano w rozpaczy targali swoje długie wąsy. Listy

trzeba wysłać, a przecież poczta nie sprzedaje znaczków na kredyt. Wówczas

Rivera włożył kapelusz i wyszedł. Gdy wrócił, położył na biurku May Sethby

tysiąc dwucentowych znaczków.

- Czy to nie jest przypadkiem przeklęte złoto Diaza? - powiedział Vera do

towarzyszy.

Podnieśli brwi - nie wiedzieli, co o tym sądzić. A Felipe Rivera, który mył

podłogi dla rewolucji, gdy było trzeba, przynosił złoto i srebro i oddawał je na

cele Junty.

Oni jednak, mimo wszystko, nie mogli polubić Rivery.

Nie znali go, a drogi tego chłopca nie były ich drogami. Nie zwierzał się

nikomu. Udaremniał wszelkie próby pociągnięcia go za język. Choć był

jeszcze chłopcem, jakoś nie mogli zebrać na odwagę i wziąć go na spytki.

- Może to wielki, samotny duch. Nie wiem, naprawdę nie wiem - bezradnie

rozkładał ręce Arrellano.

- Nie ma w nim nic ludzkiego - mówił Ramos.

- Jego serce wyschło doszczętnie - dodawała May Sethby. - Wypaliła się w

nim wszelka radość. Ma w sobie coś z nieboszczyka, a przy tym jakąś

straszliwą żywotność.

- Przeszedł przez piekło - mówił Vera. - Tak może wyglądać tylko ten, kto

przeszedł przez piekło, a przecież to jeszcze chłopiec.

Mimo to nie mogli go polubić. Nigdy z nimi nie rozmawiał, o nic nie pytał,

niczego nie doradzał. Ale kiedy rozmowa o rewolucji stawała się gorąca,

przysłuchiwał się stojąc, bez żadnego wyrazu na twarzy, niczym martwy

przedmiot i tylko w oczach jego płonął zimny ogień. Z twarzy na twarz, z

jednego mówcy na drugiego przenosił wzrok i drążąc oczami jak świdry z

roziskrzonego lodu, zbijał ich z tropu, siał niepokój.

- On nie jest szpiclem - powiedział raz Vera do May Sethby. - Jest patriotą,

zobaczy pani, największym patriotą z nas wszystkich. Wiem o tym. Mówi mi

to serce i rozum. A jednak nic więcej o nim nie wiem.

- Ma niedobry charakter - odparła May Sethby.

- Tak - rzekł Vera i wzdrygnął się. - Patrzył na mnie tymi oczami. Nie ma w

nich miłości. Te oczy grożą. Są dzikie jak ślepia tygrysa. Wiem, że gdybym

zdradził rewolucję, Rivera mnie zabije. On nie ma serca. Jest twardy jak stal,

okrutny i zimny jak mróz. Przypomina blask księżyca w noc zimową, kiedy

wędrowiec zamarza na samotnym szczycie górskim. Nie boję się Diaza i jego

zbirów, boję się tego chłopca. Mówię pani prawdę. Boję się. Rivera jest

tchnieniem śmierci.

A jednak właśnie Vera przekonał innych, aby po raz pierwszy zaufali Riverze.

Było to w czasie, kiedy zerwała się łączność między Los Angeles a

meksykańską Dolną Kalifornią. Trzej towarzysze własnymi rękami wykopali

sobie groby i zostali nad nimi rozstrzelani. Dwaj inni stali się więźniami

Stanów Zjednoczonych w Los Angeles. Juan Alvarado, dowódca wojsk

federalnych, był potworem. Krzyżował wszystkie plany Junty. Nie mogli już

porozumiewać się ani ze starymi, ani ze świeżo pozyskanymi

rewolucjonistami w Dolnej Kalifornii.

Młody Rivera otrzymał instrukcje i został wysłany na południe. Gdy wrócił,

łączność znów była nawiązana, a Juan Alvarado nie żył. Znaleziono go w

łóżku z nożem wbitym w pierś po rękojeść. Nie było to przewidziane w

instrukcjach, jakie otrzymał Rivera, ale towarzysze z Junty wiedzieli

dokładnie, gdzie się obracał. O nic go nie pytali. Sam też nic nie mówił.

Towarzysze tylko popatrzyli po sobie - zrozumieli wszystko.

- Już wam mówiłem - rzekł Vera. - Diaz powinien bać się tego chłopca więcej

niż kogokolwiek innego. Rivera jest nieubłagany. To ręka sprawiedliwości.

May Sethby powiedziała to, co czuli wszyscy: chłopak miał złe skłonności.

Wkrótce zaświadczyły o tym namacalne dowody. Rivera przychodził raz z

rozciętą wargą, to znów z podbitym okiem lub obrzękłym uchem. Było jasne,

że wszczyna burdy w owym innym świecie, gdzie jadł, spał, zdobywał

pieniądze i chadzał drogami, których nie znali. Z czasem nauczył się składać

gazetkę rewolucyjną, którą Junta wydawała raz na tydzień. Zdarzały się

jednak dni, kiedy nie mógł wykonywać tej pracy, gdyż palce miał spuchnięte w

kostkach, kciuki rozbite, jedno lub drugie ramię zwisało bezwładnie, a na

twarzy malował się wyraz niewypowiedzianego bólu.

- Awanturnik - mówił Arrellano.

- Bywalec spelunek - dodawał Ramos.

- Ale skąd on bierze pieniądze? - pytał Vera. - Dzisiaj znów się dowiedziałem,

że zapłacił rachunek za papier - sto czterdzieści dolarów.

- Przynosi je ze swoich wypraw - powiedziała May Sethby. - Nigdy nie

usprawiedliwia swej nieobecności.

- Powinniśmy go śledzić - zaproponował Ramos.

- Nie chciałbym być tym, który chodzi za nim - zauważył Vera. - Boję się, że

zobaczylibyście mnie jeszcze tylko raz, na moim pogrzebie. Ten chłopiec jest

w szponach jakiejś strasznej namiętności. Nikomu, nawet samemu Bogu, nie

pozwoli zastąpić sobie drogi do celu.

- Czuję się przy nim jak dziecko - wyznał Ramos.

- Jest w nim - rzekł Arrellano - jakaś pierwotna siła. To wilk czający się do

skoku, grzechotnik, jadowity skorpion.

- Jest wcieleniem rewolucji - dodał Vera. - Jej płomieniem i duchem,

nienasyconym pragnieniem zemsty, która zabija w milczeniu. Jest aniołem

mścicielem przemykającym wśród głuchej nocy.

- Chce mi się płakać, kiedy o nim myślę - powiedziała May Sethby. - Przecież

nie zna nikogo, a nienawidzi wszystkich. Nas toleruje tylko dlatego, że nasza

działalność odpowiada jego pragnieniom. Jest sam, zupełnie sam... - Głos jej

się załamał, tłumiła łkanie, oczy zaszły jej mgłą.

Drogi i czyny Rivery były istotnie okryte tajemnica. Zdarzało się, że nie

widzieli go przez cały tydzień. Raz nie było go miesiąc. Kończyło się to

zawsze tak samo: wracał i bez-słowa kładł złote monety na biurku May

Sethby. I znów mijały dnie i tygodnie, kiedy cały swój czas spędzał w biurze

Junty. Potem, w nieregularnych odstępach czasu, znikał na cały dzień, od

wczesnego ranka do wieczora. Wróciwszy pozostawał w lokalu Junty do

późnej nocy. Kiedyś Arrellano zastał go o północy przy składaniu czcionek.

Palce miał spuchnięte, a rozcięte wargi jeszcze krwawiły.

Zbliżała się chwila przełomowa. Rewolucja zależała od Junty, a Junta była w

opałach. Potrzebowali pieniędzy bardziej niż kiedykolwiek, a zdobyć je było

coraz trudniej. Patrioci oddali już wszystko, co mieli, i więcej dać nie mogli.

Zbiegli z Meksyku peoni , pracujący na szlakach kolejowych, oddawali Juncie

połowę swych skąpych zarobków. Ale potrzeby były znacznie większe. Ciężki,

wieloletni trud konspiracyjnej roboty miał wydać owoce. Nadchodził czas.

Zbliżała się chwila wybuchu rewolucji. Jeszcze trochę nacisnąć, jeszcze jeden

bohaterski wysiłek, a przechyli się szala zwycięstwa. Junta dobrze znała swój

Meksyk. Rewolucja, gdy już wybuchnie, będzie sama dalej się rozwijała.

Aparat państwowy Diaza rozleci się jak domek z kart. Pogranicze stoi w

pogotowiu. Pewien Jankes na czele setki ludzi z organizacji "Przemysłowych

Robotników Świata" tylko czeka na znak, aby przejść granicę i wszcząć walkę

o Dolną Kalifornię. Ale musi otrzymać broń.

W całym kraju, aż po brzegi Atlantyku, wszyscy, z którymi Junta była w

kontakcie, potrzebowali broni: zwykli awanturnicy, rycerze fortuny, bandyci,

rozgoryczeni amerykańscy obywatele, socjaliści, anarchiści, prostacy,

wygnańcy z Meksyku, peoni zbiegli z niewoli, górnicy z Coeur d'Alene i

Colorado, których wpędzano jak bydło w zagrody i okładano batami, pałający

tym większą żądzą odwetu - słowem, wszelkie harde dusze wyrzucone za

burtę dzisiejszego, piekielnie skomplikowanego świata. Zewsząd nieustannie

wołano o karabiny i amunicję, amunicję i karabiny.

Tylko przerzucić tę różnorodną, dyszącą zemstą rzeszę rozbitków przez

granicę i - rewolucja gotowa! Obsadzą komorę celną i północne porty

Meksyku. Diaz nie będzie mógł stawić oporu. Nie ośmieli się rzucić swych

głównych sił na północ, gdyż będzie chciał utrzymać południe. Ale południe

też ogarnie płomień rewolucji. Lud powstanie. Jedno za drugim poddawać się

będą miasta. Stan za stanem przechodzić będzie w ich ręce. Wreszcie

zwycięskie armie rewolucji okrążą ze wszystkich stron miasto Meksyk,

ostatnią twierdzę Diaza.

Ale trzeba pieniędzy. Mieli dość ludzi, niecierpliwych i zawziętych, którzy

potrafią zrobić użytek z broni, znali handlarzy broni, którzy mogli jej

dostarczyć. Przygotowanie rewolucji wyczerpało jednak Juntę. Wydali

ostatniego dolara, wyschło ostatnie źródło wpływów, przymierający głodem

patrioci oddali ostatniego centa, a wielka sprawa wciąż jeszcze ważyła się na

szali. Karabinów i amunicji! Obdarte bataliony muszą otrzymać broń. Lecz

skąd? Ramos opłakiwał swoje skonfiskowane dobra. Arrellano gorzko żałował

Jack London - Meksykanin.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: