OBJAWY WYSTĘPUJĄCE W GINEKOLOGII.

KRWAWIENIA

Występują w stanach fizjologicznych, jak też mogą być wykładnikiem chorób lub powikłań związanych z :

-         nieprawidłowym rozwojem elementów jaja płodowego,

-         patologicznym przebiegiem ciąży,

-         zaburzeniami cyklu miesiączkowego,

-         patologią samych narządów płciowych (np. nowotwory).

Mogą uwidocznić się na zewnątrz lub może być spostrzegane dopiero podczas badania ginekologicznego za pomocą wziernika. W niektórych sytuacjach występuje krwawienie do jamy otrzewnej.

Należy ocenić charakter oraz źródło każdego krwawienia, a przede wszystkim, ustalić jego przyczynę.

Charakter i miejsce krwawienia – ocenia się:

¨     wygląd krwi ( żywoczerwona, ciemna, zhemolizowana),

¨     nasilenie krwawienia (plamienie, mierne, obfite ze skrzepami),

¨     może pochodzić z : przedsionka pochwy, pochwy, tarczy szyjki macicy, kanału szyjki, jamy trzonu macicy.

Przyczyny:

¨     nieprawidłowości cyklu miesiączkowego, zwykle występuje krwawienie średnio nasilone, częściej skąpe, bez innych towarzyszących objawów i zmian przedmiotowych. Pojawia się w różnym okresie cyklu, jednak częściej w II fazie cyklu.

¨     krwawienia młodocianych, obfite, przewlekłe krwawienia bez charakteru cyklicznego, trwają  ponad 10 dni, niekiedy do 3 miesięcy i dłużej, z niewielkimi przerwami i tendencjami do nawrotów.

¨     zapalenie przydatków, krwawienie skąpe, nie związane z cyklem miesiączkowym, towarzyszy zwykle silnym bólom podbrzusza i okolicy krzyżowo-lędźwiowej oraz podwyższonej temperaturze ciała.

¨     polip szyjkowy i nadżerka części pochwowej, niewielkiego stopnia krwawienie, zwykle występujące podczas stosunku lub po nim.

¨     zapalenie endometrium, przedłużające się krwawienie miesiączkowe połączone z bólem w dolnej części brzucha i podwyższoną temperaturą ciała.

¨     wewnątrzmaciczna kształtka antykoncepcyjna, tuż po założeniu mogą wystąpić obfite, przedłużające się krwawienia miesiączkowe, wywołane skurczami macicy.

¨     mięśniaki macicy, krwawienia mają zwykle charakter obfitych, przedłużonych krwawień miesiączkowych.

¨     endometrioza, krwawienie jest skąpe, ma raczej charakter plamienia ciemną, zhemolizowaną krwią Pojawia się kilka dni przed krwawieniem miesiączkowym. Może występować zarówno na zewnątrz, jak i do jamy otrzewnej.

¨     rak szyjki macicy, krwawienia występują najczęściej w następstwie dotyku, urazu, mogą pojawić się samoistnie na skutek uszkodzenia naczyń krwionośnych. W daleko zaawansowanych procesach nowotworowych mogą występować krwotoki trudne do opanowania.

¨     rak i rozrosty endometrium, najbardziej typowe jest krwawienie po menopauzie, może jednak występować przed pokwitaniem lub w okresie przekwitania w postaci przedłużonych i nieregularnych krwawień miesiączkowych.

¨     nowotwory jajnika, w nowotworach wykazujących czynność hormonalną krwawienie jest niecykliczne i zwykle miernego stopnia.

¨     uraz narządów płciowych, nasilenie krwawienia jest uzależnione od miejsca urazu. W zranieniu błony dziewiczej, sromu, okolicy łechtaczki może być obfite.

¨     ciąża ektopowa, skąpe plamienie ciemną, zhemolizowaną krwią, często towarzyszy jednostronnym bólom podbrzusza. W przypadku pęknięcia ciąży ektopowej występuje obfite krwawienie  do jamy brzusznej, dające objawy wstrząsu oligowolemicznego.

¨     poronienie zagrażające lub zaczynające się, krwawienie jest skąpe, raczej o charakterze plamienia.

¨     poronienie w toku i niezupełne, krwawienie jest obfite i zwykle połączone ze skurczami macicy bądź nawet wydalaniem elementów jaja płodowego.

¨     resztki po poronieniu, krwawienie początkowo obfite, następnie zmniejsza swoje nasilenie. Plamienie może utrzymywać się nawet przez kilkanaście dni.

¨     ciąża obumarła, krwawienie skąpe, raczej ciemną krwią, zwykle jest połączone z bólami w podbrzuszu.

BÓL

Ból jako objaw, ze względu na swoisty charakter, umiejscowienie i zasięg, często jest jedynym z objawów ułatwiających postawienie rozpoznania.

Charakter bólu:

¨      nagły, przeszywający, powracający, długotrwały, napadowy czy uporczywy.

Umiejscowienie w :

¨      podbrzuszu, okolicy krzyżowo – lędźwiowej, pachwinie.

  Zazwyczaj granicę bólu w ginekologii stanowi linia poprzeczna brzucha prowadzona na wysokości pępka, co jest następstwem unerwienia narządów płciowych.

Przyczyny:

1.     ból związany z ciążą,

2.     ból związany z porodem,

3.     ból w połogu (spowodowany skurczami macicy-zwijanie się mięśnia macicy i wydalanie skrzepów krwi, rozejściem się spojenia łonowego, połogowym zapaleniem gruczołu sutkowego),

4.     ból związany z chorobami ginekologicznymi

STANY ZAPALNE NARZĄDÓW PŁCIOWYCH

¨     zapalenie pochwy, obok upławów pojawia się świąd, pieczenie oraz ból pochwy i sromu. Często dołącza się bolesność podbrzusza i okolicy krzyżowej.

¨     zapalenie endometrium, bóle w dolnej części brzucha z towarzyszącymi obfitymi upławami. Macica jest nieco powiększona, bolesna przy dotyku.

¨     zapalenie mięśnia macicy, trzon macicy bardzo bolesny przy dotyku, powiększony, ma często charakter rozlany.

¨     zapalenie przymacicz, silny ból podczas badania, bóle w dole brzucha i okolicy krzyżowej. Objawy mogą pojawiać się podczas stosunków płciowych, a niekiedy podczas oddawania moczu i stolca.

¨     zapalenie przydatków, stan ostry powoduje ból w podbrzuszu, który występuje po jednej stronie lub częściej po obu stronach, w zależności od tego, czy procesem jest objęty jeden czy dwa przydatki. Ból jest ostry i często ma charakter skurczów. Niekiedy promieniuje do pleców i obejmuje okolice prawego śródbrzusza lub też prawego łuku żebrowego, co jest następstwem gromadzenia się pod przeponą ropnego wysięku. W stanie przewlekłym bóle okolicy krzyżowej i miednicy mniejszej nasilają się podczas pracy lub nadmiernego wysiłku fizycznego. Utrzymuje się stałe napięcie tkankowe w miednicy mniejszej, co wyraża się nieokreślonymi objawami uciskowymi w dole brzucha. Dołączają się zaburzenia miesiączkowania.

¨     zapalenie otrzewnej miednicy mniejszej, bardzo silne bóle w dolnej części jamy brzusznej ze wzmożonym napięciem mięśniowym, które utrudnia badanie. Stwierdza się znaczną bolesność tylnego sklepienia. Często dołączają się objawy wstrząsu.

SKRĘCONA  TORBIEL  LUB  GUZ   JAJNIKA

Ból jest przeszywający, ostry, napadowy, zwykle połączony z nudnościami lub wymiotami, dotyczy podbrzusza.

NOWOTWORY  NARZĄDÓW PŁCIOWYCH  KOBIETY.

W większości przypadków  przebieg choroby nowotworowej jest bezbolesny. Dopiero wówczas, gdy wystąpi naciekanie na sąsiadujące tkanki lub guz osiągnie znaczne rozmiary pojawiają się dolegliwości bólowe.

¨     rak sromu, pierwszym objawem jest silny świąd, a następnie pojawia się bolesne zgrubienie, co jest charakterystyczne dla raka sromu w odróżnieniu od innych nowotworów jest to uzależnione od szybko dołączającego się stanu zapalnego i dużego unerwienia tej okolicy.

¨     rak szyjki macicy, ból jest najpóźniej występującym objawem. Pojawia się wtedy, gdy proces nowotworowy obejmuje zakończenia i włókna nerwowe pni wychodzących z kości krzyżowej i splotu krzyżowego. Pojawiają się bóle podbrzusza, a następnie okolicy krzyżowej promieniujące wzdłuż kończyny. Mogą przypominać rwę kulszową.

¨     mięśniak macicy, objawy bólowe pojawiają się wtedy, gdy stwierdza się duże zmiany. Występują w okolicy krzyżowej, chore skarżą się na uczucie pełności w jamie brzusznej i ucisku na dolny odcinek jelita lub pęcherza moczowego.

¨     rak endometrium, zwykle ma przebieg bezbolesny. Pojawia się wtedy, gdy naciek nowotworowy przechodzi poza trzon macicy.

¨     nowotwory jajnika, brak swoistych objawów bólowych. Dolegliwości są związane z naciekaniem bądź z przerzutami do innych narządów.

ENDOMETRIOZA

Dolegliwości bólowe pojawiają się 1 lub 2 dni przed miesiączką, nasilają się w miarę jej trwania i ustępują po jej zakończeniu. Są to bóle umiejscowione głęboko w miednicy, promieniujące  w kierunku dołu brzucha, pochwy i okolicy krzyżowej. Może pojawić się znaczna bolesność w czasie stosunków płciowych i podczas badania ginekologicznego. Niekiedy dołączają się zaburzenia w oddawaniu stolca. Gdy ogniska endometriozy obejmują jajniki, wtedy dolegliwości maja charakter tępych bólów po jednej lub po obu stronach brzucha.

ZESPÓŁ  NAPIĘCIA  PRZEDMIESIĄCZKOWEGO

Dolegliwości mają charakter rozpierania w podbrzuszu. Dołącza się obrzmienie i bolesność gruczołów sutkowych, świąd skóry, bóle i zawroty głowy.

BOLESNE  MIESIĄCZKOWANIE

Występują w okolicy krzyżowej, podbrzusza, głowy oraz nudności. Niekiedy mają charakter silnych skurczów w okolicy krzyżowo – lędźwiowej.

BÓL   ZWIĄZANY  Z   CIĄŻĄ

¨     ciąża ektopowa nie pęknięta, jednostronne, niezbyt dotkliwe bóle w podbrzuszu, nasilające się w miarę jej trwania. Często występuje plamienie lub krwawienie.

¨     ciąża ektopowa pęknięta, bardzo silny rozdzierający ból w dolnej okolicy podbrzusza. |Pojawia się obrona mięśniowa uniemożliwiająca swobodne badanie. Występuje bardzo silna bolesność podczas poruszania częścią pochwową szyjki macicy lub ucisku na sklepienia pochwy. Ból może być jedno lub obustronny. W krwawieniu do jamy otrzewnej może pojawić się ból spowodowany podrażnieniem przepony. Charakteryzuje się on kłuciem podczas oddychania, bólem w okolicy obojczyka i ramion. Mogą również dołączyć się objawy ze strony pęcherza moczowego.

UPŁAWY

Jest to nieprawidłowa wydzielina znajdująca się w pochwie, a często obficie z niej wypływająca. Fizjologicznie w pochwie stwierdza się umiarkowana ilość śluzowej wydzieliny, przejrzystej bez zapachu, która jest szczególnie widoczna w czasie jajeczkowania, kilka dni przed krwawieniem miesiączkowym, w ciąży i w czasie podniecenia płciowego.

Rodzaje:

¨     wodniste, pochodzenia macicznego lub rzadko jajowodowego

¨     białe, pochodzenia pochwowego,

¨     ropne, różny obraz uzależniony od charakteru, miejsca i czasu trwania,

¨     krwiste, domieszka krwi pochodzi najczęściej z macicy, ale także z pochwy lub sromu,

¨     cuchnące, przykry zapach  jest uzależniony od rodzaju drobnoustroju lub rozpadającej się tkanki.

Przyczyny:

1.     ZAPALENIA NARZĄDÓW PŁCIOWYCH

¨     Zakażenia pochwy

Ø     bakteryjna choroba pochwy, rozpoznawana u 1/3 kobiet w wieku rozrodczym; upławy zwykle mają charakter ropny, szare zabarwienie, powodują świąd pochwy i sromu.

Ø     rzęsistkowica, upławy o charakterze ropnym, żółtawe, pieniste, o mdłym, nieprzyjemnym zapachu, są charakterystyczne dla fazy ostrej zapalenia. W przewlekłym stadium może pojawić się jedynie obfita wydzielina, czasem krwisto podbarwiona, gdy odczyn zapalny powoduje uszkodzenie nabłonka pochwy.

Ø     zapalenie grzybicze, upławy gęste, skąpe, białawe, serowate, najczęściej w postaci nalotów na ścianach pochwy i sromie, dające się oddzielić od podłoża.

Ø     zapalenie rzeżączkowe, silnie cuchnące upławy o ropnym charakterze i zielonkawej barwie.

¨     Zapalenie błony śluzowej macicy

Upławy z domieszką krwi, ropne lub śluzowo- ropne, o różnym nasileniu w

zależności od stadium - ostrego lub przewlekłego.

¨     Zapalenie mięśnia macicy

Upławy występują w przebiegu ciężkich zapaleń połogowych lub

popromiennych, są krwawe, mogą stać się ropne,  rzadziej posokowate.

¨     Zapalenie przymacicz, upławy niezbyt charakterystyczne, zwykle niezbyt obfite.

¨     Zapalenie przydatków, obfite upławy surowiczo – ropne, połączone z ostrym bólem, często o charakterze skurczów nie są objawem stałym.

¨     Zapalenie sromu, jest to najczęstsza przyczyna upławów u dziewcząt, mogą mieć różny charakter.

2.     NOWOTWORY NARZĄDÓW PŁCIOWYCH

Upławy występują jako objaw większości stanów przednowotworowych raka szyjki macicy. Spotyka się je też w przypadku istnienia nadżerki części pochwowej szyjki macicy.

Jeśli patologiczna wydzielina zawiera domieszkę krwi, to należy podejrzewać:

¨     raka szyjki macicy, wydzielina jest na początku biała, następnie różowa i w końcu krwista, silnie cuchnąca (początkowo nie charakterystyczne, potem krwiste o silnym, przykrym zapachu).

¨     raka trzonu macicy, cuchnące upławy  występują najczęściej wtedy, gdy dochodzi do zmian martwiczych lub zakażenia.

¨     raka pochwy...