ZABIEGI DIAGNOSTYCZNE W GINEKOLOGII
Część metod diagnozowania ma charakter badania inwazyjnego, co oznacza ingerencję narzędzi medycznych w tkanki organizmu człowieka, np. w celu:
- dokonania oględzin narządu lub tkanki,
- pobrania materiału do badania mikroskopowego (punkcje jam ciała – zatoki Douglasa, biopsje – pobranie wycinka z szyjki macicy),
- pobrania materiału do oceny makroskopowej,
- podania leku (np. środka cieniującego do jamy macicy i wykonanie zdjęcie radiologicznego).
Zadania położnej:
¨ przygotowanie gabinetu zabiegowego do zabiegu:
§ fotel ginekologiczny,
§ zestaw narzędzi,
§ materiał opatrunkowy, bielizna,
§ pojemniki do materiału tkankowego,
§ niezbędna dokumentacja pacjentki,
¨ zdobycie zaufania pacjentki, nawiązanie kontaktu z nią,
¨ pouczenie o sposobie przygotowania się do zabiegu,
¨ zapewnienie poczucia bezpieczeństwa pacjentce przed, w trakcie i po badaniu przez wyjaśnienie celu zabiegu, przebiegu i techniki badania, czasu trwania zabiegu,
¨ przygotowanie pacjentki do zabiegu (pomoc w rozebraniu się, ułożenie na fotelu),
¨ asystowanie lekarzowi podczas zabiegu,
¨ zabezpieczenie pobranego materiału (prawidłowe oznakowanie),
¨ prowadzenie nadzoru (pielęgnacja) nad pacjentką po zabiegu do jej całkowitego wybudzenia się (ocena stanu ogólnego i ginekologicznego – krwawienie z dróg rodnych),
¨ zapobieganie powikłaniom po zabiegu i znieczuleniu,
¨ realizacja zleceń lekarskich.
(abrasio probatoria cavi uteri et canalis cervicali)
¨ zabieg leczniczy np. w przypadku przerostu błony śluzowej,
¨ diagnostyczny – pobranie wyskrobin do badania histopatologicznego.
Cel zabiegu:
- wykrycie przyczyn nieprawidłowości krwawień z dróg rodnych (w okresie rozrodu i po menopauzie),
- usunięcie „resztek” – pozostałości jaja płodowego w przypadku poronienia niekompletnego,
- usunięcie przerośniętej lub polipowato zmienionej błony śluzowej macicy.
Przeciwwskazania:
· ciąża,
· stany zapalne w obrębie narządu rodnego.
Powikłania:
¨ uszkodzenie narządu rodnego: przebicie macicy, uszkodzenie szyjki macicy,
¨ krwotok (np. po uszkodzeniu przymacicz),
¨ wprowadzenie zakażenia (zapalenie otrzewnej miednicy mniejszej).
Wykonanie:
- w znieczuleniu krótkotrwałym dożylnym,
- po dokładnym badaniu ginekologicznym,
- w diagnostyce – przed terminem zbliżającej się miesiączki,
- po menopauzie – w zależności od objawów, wstępnego rozpoznania, decyzji lekarza.
Materiał pobiera się do badania histopatologicznego z jamy macicy, wykonując rysę łyżką skrobankową z przedniej, tylnej ściany macicy oraz rogów (pobranie przypadkowych fragmentów endometrium).
Przygotowanie pacjentki, kompetencje położnej oraz zestaw są takie same, jak w wyłyżeczkowaniu jamy macicy.
POBRANIE WYCINKÓW (excisio probatoria)
Jest metodą przesiewową w profilaktyce nowotworów narządu rodnego, stosowaną z cytologią oraz wyłyżeczkowaniem kanału szyjki i jamy macicy. Polega na uzyskaniu wycinka tkanki badanego narządu do oceny histopatologicznej. Materiał najczęściej pobieramy z miejsc zmienionych i podejrzanych o stan przedrakowy i raka szyjki macicy, pochwy, czy sromu.
Wskazania:
- wynik cytologiczny PAP 3,
- podejrzenie zmian nowotworowych.
§ w znieczuleniu krótkotrwałym dożylnym,
§ po dokładnym badaniu ginekologicznym,
§ przed terminem zbliżającej się miesiączki w okresie rozrodczym,
§ po menopauzie w zależności od objawów, czy wstępnego rozpoznania.
PUNKCJA ZAGŁĘBIENIA ODBYTNICZO – MACICZNEGO
(punctio cavi Douglasi)
Jest to badanie diagnostyczne i lecznicze, polegające na nakłuciu grubą igłą przez tylne sklepienie pochwy zagłębienia odbytniczo – macicznego.
¨ Ciąża pozamaciczna lub inne krwawienie do jamy brzusznej,
¨ Krwawienia po zabiegach w jamie brzusznej,
¨ Ropień zagłębienia odbytniczo – macicznego,
¨ Guzy zapalne – uzyskanie materiału do badania bakteriologicznego (posiew) lub w celu wspomaganego leczenia za pomocą miejscowego podania celowanego leku (antybiotyku),
¨ Guzy i przerzuty nowotworowe jamy brzusznej (w celu oceny cytologicznej rozmazu).
Przy aspiracji treści ropnej wskazane jest rozszerzenie miejsca punkcji i zastosowanie drenażu.
PUNKCJA GUZA (punctio tumoris)
Polega na wprowadzeniu igły przez tylne sklepienie pochwy w miejsce zamierzonego pobrania materiału potrzebnego do badania cytologicznego, histopatologicznego, czy bakteriologicznego.
- torbiele jajników,
- guz jajnika,
- guz przydatków,
- przy klinicznym rozpoznaniu nieoperacyjnego raka jajników.
· w znieczuleniu krótkotrwałym dożylnym,
· po badaniu ginekologicznym,
· pod kontrolą USG,
· w okresie rozrodczym –najlepiej w I fazie cyklu.
HISTEROSALPINGOGRAFIA - HSG
Rentgenowska metoda diagnostyczna, uwidaczniająca za pomocą środka cieniującego jamę macicy i jajowody.
Cel – ocena drożności jajowodów i stanu jamy macicy (diagnostyka niepłodności lub niemożność donoszenia ciąży).
Warunek:
§ wykluczenie ciąży,
§ wykluczenie stanów zapalnych narządu rodnego (stopień czystości pochwy I lub II),
§ I połowa cyklu – najlepiej między 7-10 dniem cyklu (ochrona okołoowulacyjna).
W przypadkach wątpliwych ocenę można powtórzyć po 24 godzinach. W razie podejrzenia skurczu jajowodów podaje się leki rozkurczowe.
Jest metodą endoskopową diagnostyczną i operacyjną umożliwiającą ocenę kanału szyjki, jamy macicy (kształt i wielkość), ujść macicznych jajowodowych, stan endometrium, obecność zrostów, mięśniaków podśluzówkowych i polipów macicy, usuwanie stwierdzonych zmian patologicznych oraz precyzyjne pobieranie materiału do badania histopatologicznego.
¨ Niemożność zajścia w ciążę,
¨ Zaburzenia krwawień miesiączkowych,
¨ Podejrzenie zmian wewnątrzmacicznych w ocenie histerosalpingograficznej,
¨ Diagnostyka niepłodności (określenie budowy kanału szyjki macicy, jego błony śluzowej i ujścia wewnętrznego kanału szyjki, kształtu i wielkości jamy macicy, budowy i funkcji ujść macicznych jajowodów),
¨ Ocena mikrohisteroskopowa fazowości przemian endometrium ze szczególnym uwzględnieniem fazy lutealnej cyklu miesiączkowego (z biopsją),
¨ Ocena endometrium przed leczeniem hormonalnym i po leczeniu,
¨ Kontrola po elektro- lub laseroresekcji endometrium,
¨ Potwierdzenie obecności i lokalizacja zmian wewnątrzmacicznych,
§ Zrostów wewnątrzmacicznych,
§ Polipów,
§ Przegród wewnątrzmacicznych,
§ Mięśniaków pod błoną śluzową kanału szyjki i jamy macicy,
¨ Lokalizacja ciał obcych,
¨ Krwawienia z macicy o nieustalonej etiologii,
¨ Podejrzenie przerwania ciągłości ścian jamy macicy,
¨ Kontrola blizn po cięciu cesarskim,
¨ Ubezpłodnianie czasowe – korki silikonowe zamykające ujścia maciczne jajowodów,
¨ Ubezpłodnianie stałe – elektrokoagulacja ujść macicznych jajowodów.
· Świeżo przebyte lub aktualnie istniejące stany zapalne narządów miednicy mniejszej,
· Obfite krwawienia z macicy,
· Ciąża.
- uszkodzenia ciągłości ścian jamy macicy,
- krwawienia,
- zakażenia.
- znieczulenie ogólne,
- po badaniu ginekologicznym,
- warunki techniczne identyczne, jak przy wyłyżeczkowaniu,
- element optyczny wprowadza się przez szyjkę, po jej rozszerzeniu i poprzez specjalny układ kanałów do wnętrza macicy tłoczony jest płyn lub gaz powodujący odsunięcie się od siebie jej ścian,
- ciśnienie wytwarzane wewnątrz macicy (wyższe niż w laparoskopii),
- wprowadzenie narzędzi mechanicznych lub elektrokoagulujących,
- obraz jamy transmitowany na ekran monitora.
Pozwala na wizualną ocenę stosunków topograficznych i morfologii narządów miednicy mniejszej oraz jamy brzusznej, pobranie wycinków do badania histopatologicznego oraz wykonanie zabiegów operacyjnych bez konieczności otwierania jamy brzusznej.
- diagnostyka niepłodności,
- ból w miednicy mniejszej (ciąża ektopowa, zespoły bólowe miednicy mniejszej),
- &...
Blackkalia