MM-Bernatt S.-Halo Thresher...Halo Thresher.pdf

Halo „Thresher”!... Halo Thresher!...

dokonania zabiegów konserwacyjnych i naprawienia usterek. Pobyt w stoczni trwał do

16 października tegoż roku. Po dokonanych próbnych rejsach przeprowadzonych na

obszarze zachodniego Atlantyku (w okresie od 17 października do 28 listopada 1961

roku) „Thresher” ponownie zawitał do stoczni w Portsmouth, gdzie w czasie od 29

listopada 1961 roku do 8 lutego 1962 roku znowu przeprowadzono zmiany i usuwano

usterki. Następnie pełnił on służbę do dnia 15 kwietnia 1962 roku, po czym znalazł się

w stoczni „Electric Boat Division” w Groton w stanie Connecticut, gdzie w ciągu

miesiąca dokonano wzmocnień kadłuba, ponieważ okręt oczekiwały próby na

wytrzymałość podwodnych wybuchów. W drodze na wyznaczone miejsce

przeprowadzania tych prób, w sąsiedztwie Key West na Florydzie, w pobliżu

dzisiejszego Przylądka Kennedy’ego, najechał na „Threshera” holownik i wgniótł mu

zewnętrzną ścianę jednego z głównych zbiorników balastowych. „Thresher” zmuszony

był powrócić do stoczni w Groton, gdzie szybko dokonano naprawy. Próby na

wytrzymałość kadłuba „Threshera” trwały od 17 do 29 czerwca 1962 roku, po czym

podwodny okręt pełnił wyznaczoną mu służbę do dnia 15 lipca tegoż roku.

W dniu 16 lipca „Thresher” skierowany został do stoczni w Portsmouth w

celu przeprowadzenia generalnego remontu i dokonania modernizacji. Przyjmowano,

że pobyt w stoczni trwać będzie pół roku i że do zrealizowania zaplanowanych celów

wystarczy 35 tysięcy dniówek. W rezultacie generalny remont i modernizacja trwały

prawie 9 miesięcy – do dnia 9 kwietnia 1963 roku – i wymagały ponad 100 tysięcy

dniówek.

Koszt „Threshera” podawany przez jedne źródła na 45 milionów dolarów,

natomiast przez inne na 57 milionów dolarów. Przyjąć można, że różnica – kwota 12

milionów dolarów – została zużyta na remonty i modernizację. Najważniejszym

unowocześnieniem, dokonanym podczas ostatniej

bytności „Threshera” w stoczni w Portsmouth, było

zainstalowanie – po raz pierwszy w dziejach

atomowych okrętów podwodnych – nadzwyczaj

czułego sonaru 2 w dziobie okrętu.

Stanisław Bernatt

Gdy pierwszy amerykański atomowy okręt podwodny, „Nautilus”, sposobił

się w lipcu 1958 roku do odbycia rejsu pod czaszą lodową pokrywającą biegun

północny, ówczesny kontradmirał Hyman George Rickover zapytał dowódcę,

komandora Andersona, czy ma jakieś specjalne życzenie. W odpowiedzi komandor

zdjął z nadgarstka złoty zegarek, który otrzymał ostatnio w upominku od

Amerykańskiej Ligi Morskiej, i poprosił, by cenny ten przedmiot doręczony został

jego żonie. Podczas samego rejsu pod lodami Arktyki lekarz okrętowy z „Nautilusa”,

dr R. F. Dobbins, stwierdził u około 90% załogi objawy lęku.

Po kilku latach, gdy amerykańska flota atomowych okrętów podwodnych

uległa znacznemu powiększeniu, a same okręty zostały udoskonalone, załogi oswoiły

się w pewnym stopniu z nowym rodzajem broni. Jednakże członkowie załóg

atomowych okrętów podwodnych z wielką ulgą przyjmują każdorazowe szczęśliwe

zakończenie rejsu.

Gdy wieść o katastrofie i całkowitej stracie „Threshera”, prototypu nowej serii

atomowych okrętów podwodnych, zelektryzowała świat, dowiedziano się w trakcie

dochodzeń, że dla dowództwa amerykańskiej marynarki wojennej meldunki o różnego

rodzaju awariach podwodnych okrętów atomowych nie były niczym nadzwyczajnym.

Awarie te trzymano w tajemnicy przed amerykańską opinią publiczną, ale nie

stanowiły one sekretu dla członków załóg podwodnych okrętów atomowych;

przypuszczalnie także dla ich

rodzin i osób bliskich.

Życiorys „Threshera”

Podwodny okręt

atomowy :Thresher” 1 (SSN

593), przyjęty do służby w

dniu 3 sierpnia 1961 roku

przez atlantycką flotę

okrętów podwodnych, już w

dniu 24 września tegoż roku

odstawiony został do stoczni

w Portsmouth w celu

przeprowadzenia

drobniejszych

Pierwsza w świecie katastrofa podwodnego

okrętu atomowego

zmian,

W dniu 9 kwietnia 1963 roku

przeprowadził „Thresher” w bliskim sąsiedztwie

brzegów próby z przyrządami nawigacyjnymi i

łącznościowymi w położeniu nawodnym. Na dzień

następny, tj. na 10 kwietnia, zostało wyznaczone

spotkanie między „Thresherem” a okrętem

2 Sonar – aparat hydrolokacyjny. Skrót od słów sound navigation and ranging .

1 Thresher oznacza po polsku rekina kosogona.

ratowniczym „Skylark” w odległości 200 Mm na wschód od przylądka Cod na pozycji

41 O 46’N i 65 O 02’W, ponieważ w tym dniu „Thresher” miał przeprowadzić próby

zanurzania, a „Skylark”, w myśl obowiązujących przepisów, przy próbach tych miał

być obecny.

W kadłubie okrętu podwodnego, dowodzonego przez komandora Johna W.

Harvey’a, było 129 mężczyzn, w tym 16 oficerów, 96 podoficerów i marynarzy, 13

inżynierów ze stoczni w Portsmouth i 4 przedstawicieli przedsiębiorstw, które

dostarczyły przyrządy nawigacyjne i urządzenia sonarowe.

Okręt ratowniczy

„Skylark”, długości 60 metrów,

dowodzony przez kapitana

Stanleya W. Heckera, był

jednostką specjalnie dostosowaną

do ratowania załóg z zatoniętych

okrętów podwodnych.

Wyposażony był w 6 kotwic i w

najróżniejszego rodzaju pławy. Na

jego pokładzie przebywała ekipa

nurków umiejących przymocować

do zatopionego okrętu

podwodnego odpowiednie

przewody, którymi wtłaczano

powietrze, służące bądź do

oddychania, bądź do

wydźwignięcia na powierzchnię

okrętu podwodnego. Poza tym

„Skylark” rozporządzał

podwodnym dzwonem

ratowniczym tego typu co dzwon,

który w 1939 roku uratowano 33

ludzi z załogi zatopionego okrętu

podwodnego „Squalus”. Dzwon

ratowniczy ze „Skylarka” działał skutecznie do głębokości 250 metrów, natomiast w

miejscu, gdzie „Thresher” przeprowadzał ćwiczenia zanurzeniowe, głębokość morza

była dziesięć razy większa.

Do dnia dzisiejszego nie wiadomo, dlaczego dowódcy okrętu „Skylark” nie

poinformowano o rodzaju prób, jakie miał przeprowadzić „Thresher”, oraz o

możliwościach zanurzania się i prędkości tego okrętu.

W dniu 10 kwietnia o godzinie 6:35 „Thresher” wynurzył się na głębokość

peryskopową i stwierdził, że znajduje się w odległości 10 Mm od „Skylarka”. O

godzinie 7:45 oba okręty dzieliła odległość 3 000 metrów. Przybliżona ówczesna

pozycja „Skylarka” to 41 O 46’N i 65 O 03’W, tak jak się umówiono.

O godzinie 9 rano, gdy „Thresher” osiągał wyznaczoną mu głębokość, na

powierzchni morza obserwowano drobną martwą falę. Z północy ku wschodowi wiał

łagodny wiatr o sile 3 O skali Beauforta.

W dwie minuty później – okręty porozumiewały się akustycznym telefonem

podwodnym – „Thresher” poprosił o powtórne podanie kursu „Skylarka”. W 10 minut

później oba okręty dokonały wzajemnej kontroli kursów.

O godzinie 9:13 „Thresher” – według oficera nawigacyjnego „Skylarka”,

porucznika Watsona – niespodziewanie zakomunikował: „Mam znaczny przechył…

Usiłuję szasować” 3 . Natomiast kapitan Hecker zrozumiał tę wiadomość z „Threshera”

następująco: „Napotkałem niewielkie trudności… Mam wyraźny przechył… Usiłuję

szasować”. Bosman Roy S. Mowen słyszał jeszcze rzekomo dodatkowe słowa:

„Będziemy was informowali”. Następnie w mikrofonie „Skylarka” rozległ się świst

powietrza uchodzącego pod wielkim ciśnieniem.

Gdy o godzinie 9:14 „Skylark” zwrócił się do „Threshera” – posiłkując się

nadal akustycznym telefonem podwodnym – by podał swój kurs i namiar, nie otrzymał

odpowiedzi. Dowódca „Skylarka” polecił wówczas telefoniście, by zapytał: „Czy okręt

wasz panuje nad sytuacją?”. Odpowiedzi nie było. Wówczas kapitan Hecker wziął do

ręki mikrofon i powtórzył pytanie trzykrotnie. Okręt podwodny nie odpowiedział.

Niebawem, o godzinie 9:17, na pokładzie „Skylarka” usłyszano jakieś zniekształcone

zdanie, którego kapitan Hecker nie zrozumiał. Porucznik Watson natomiast zrozumiał

te słowa jako „test depth” (dopuszczalna głębokość zanurzenia). W kilka sekund

później usłyszano w mikrofonie huk, który porucznikowi Watsonowi przypomniał

znany mu z okresu drugiej wojny światowej odgłos przełamującego się kadłuba

okrętowego bądź rozpadnięcia się wodoszczelnej komory statku.

Kapitan Hecker niezwłocznie o godzinie 9:21 określił swoją pozycję na

41 O 45’N i 64 O 59’W i począł patrolować akwen, wzywając nieprzerwanie „Threshera”.

Dopiero o godzinie 10:40 „Skylark” począł wrzucać do wody granaty, których

wybuchy stanowiły dla okrętów podwodnych umowny sygnał, by wypłynęły na

powierzchnię. O godzinie 10:45 kapitan Hecker polecił jednemu z oficerów, by ułożył

tekst depeszy donoszącej dowództwu o straceniu łączności z „Thresherem”. Okazało

się, że były jakieś przeszkody w nawiązaniu łączności ze stacją w New London, gdzie

mieściło się dowództwo flotylli okrętów podwodnych, chociaż w godzinach rannych

łączność radiotelegraficzna z tą stacją była bez zarzutu.

Wreszcie o godzinie 12:45 radiostacja w New London otrzymała następującą

depeszę nadaną alfabetem Morse’a:

3 Szasowanie – opróżnianie balastów przy pomocy sprężonego powietrza.

„NIE MAM MOŻNOŚCI POROZUMIENIA SIĘ Z THRESHEREM OD

GODZINY 9:17. WZYWAŁEM CO MINUTĘ ZA POMOCĄ UQC 4 I CW QHB CW 5 .

WYBUCHAJĄCE CO 10 MINUT SYGNAŁY BEZSKUTECZNE. OSTATNIA

OTRZYMANA WIADOMOŚĆ BYŁA ZNIEKSZTAŁCONA. PODAWAŁA, ŻE

THRESHER ZBLIŻAŁ SIĘ DO WYZNACZONEJ GŁĘBOKOŚCI. MOJA OBECNA

POZYCJA 41 O 43’N I 64 O 57’W. DOKONUJĘ DALSZYCH POSZUKIWAŃ.

Depeszę tę doręczono w New London komandorowi J. Sneed Schmidtowi,

dowódcy drugiej flotylli okrętów podwodnych, o godzinie 13:02, gdy wrócił do

swojego gabinetu po spożyciu lunchu. Komandor gościł wówczas u siebie dwóch

oficerów z Norfolk. Przeprosił ich, że będzie zajęty i nie będzie mógł się nimi zająć,

jednakże po zaznajomieniu się z depeszą ze „Skylarka” nie nasunęła mu się nawet

myśl o możliwości katastrofy „Threshera”. „Zdarzało się często – zeznał później

komandor Schmidt – że tracono łączność z okrętami podwodnymi. Depesze tego

rodzaju otrzymywałem średnio raz na tydzień”.

Mimo to komandor Schmidt działał szybko i sprawnie. Przed upływem

godziny depesza „Skylarka” zakomunikowana została telefonicznie wiceadmirałowi

Eltonowi W. Grenfellowi, dowódcy wszystkich okrętów podwodnych na Atlantyku,

przebywającemu w Norfolk. Wcześniej jeszcze, bo o godzinie 13:32, z depesza

„Skylarka” zapoznał się w New London zastępca dowódcy floty atlantyckiej,

wiceadmirał Wallace Beakley. W ciągu pięciu minut wydał on rozkazy, by na pozycję

podaną ostatnio przez „Threshera” wyruszył natychmiast atomowy okręt podwodny

„Seawolf”, konwencjonalny okręt podwodny „Sea Owl”, okręt ratowniczy „Sunbird” i

samolot obserwacyjny. Wkrótce potem skierowano drugi okręt ratowniczy

(„Recovery”) i kilka dalszych samolotów, a poza tym poproszono o pomoc kanadyjską

marynarkę wojenną, jako że ostatnia pozycja „Threshera” oddalona była tylko o 100

Mm od brzegów Nowej Szkocji.

Kanadyjczycy zwrócili się do przebywającego w Halifaxie brytyjskiego

okrętu podwodnego, by wziął udział w akcji ratowniczej. Gdy dowódca zaczął

wzywać na pokład załogę, Halifax zelektryzowany został wiadomością, że

amerykański okręt podwodny znalazł się w trudnej sytuacji. Wiadomość tę podchwycił

reporter miejscowej stacji telewizyjnej i w świat popłynęła wstrząsająca wiadomość:

„JAK DONOSZĄ, AMERYKAŃSKI OPKRĘT PODWODNY ULEGŁ

AWARII NA PEŁNYM MORZU, A MOŻE NAWET ZAGRAŻA MU

ZATONIECIE.”

Katastrofa atomowego okrętu podwodnego „Thresher” przestała być

tajemnicą.

Wiadomość okrętu ratowniczego „Skylark” o utracie łączności z

„Thresherem” osiągnęła w Waszyngtonie admirała Andersona, dowódcę

amerykańskich sił morskich, o godzinie 15:30. Admirał udał się niezwłocznie do

ministra sił morskich Kortha, który natychmiast połączył się z komandorem

Shepardem – morskim adiutantem prezydenta Kennedy’ego – rezydującym w Białym

Domu. W kwadrans później komandor Shepard był w gabinecie prezydenta.

Pierwsze pytanie prezydenta, który jak wiadomo, w czasie drugiej wojny

światowej był porucznikiem marynarki wojennej, dotyczyło liczby ludzi, których miał

„Thresher” na pokładzie. Shepard nie umiał jej podać dokładnie, ale oświadczył, że

przeważnie załoga na tego rodzaju okrętach podwodnych liczy około 90 osób.

Komandor Shepard powiedział później, że prezydent Kennedy polecił informować go

na bieżąco o wyniku poszukiwań i że bardzo martwił się na samą myśl o możliwości

katastrofy okrętu podwodnego.

Tego samego dnia o godzinie 20:00 ministerstwo obrony w Waszyngtonie

wydało dla prasy obszerny komunikat, zawierający oświadczenie admirała Andersona,

że najbliżsi krewni członków załogi atomowego okrętu podwodnego „Thresher” (SSN

593) zostali zawiadomieni, iż okręt należy uważać przypuszczalnie za stracony.

Wszczęte poszukiwania – głosił dalej komunikat – utrudniają wiatry o sile 6 do 8 O

skali Beauforta i fale o wysokości półtora do trzech metrów. Informacje o wynikach

poszukiwań będą

ogłaszane na bieżąco

przez dowództwo

marynarki wojennej, a

nazwiska i adresy

członków załogi

„Threshera” będą

podane do wiadomości

publicznej, gdy

wszyscy najbliżsi

krewni członków załogi

zostaną zawiadomieni,

że okręt uważać należy

za stracony.

Półtorej godziny wcześniej wiceadmirał Grenfell złożył wizytę kondolencyjną

żonie kapitana Johna W. Harvey’a, dowódcy „Threshera”, i zawiadomił ją o bardzo

prawdopodobnej stracie męża.

W katastrofie „Threshera” poniosło śmierć 129 mężczyzn. Wśród oficerów

było trzech, których nazwiska wskazują na polskie pochodzenie, mianowicie:

porucznik John (Jan) Smarz, porucznik Frank (Franciszek) J. Malinski, porucznik

Ryszard Carkoski, mechanik.

4 Przyrząd określany w amerykańskiej marynarce wojennej skrótem UQC stanowi rodzaj

akustycznego telefonu podwodnego.

5 Skrót CW oznacz code word (szyfr).

Natomiast wśród podoficerów i marynarzy nazwiska o polskim brzmieniu

nosili: Edmund J. Kaluza (konarzysta), Antoni Rushetski (elektronik), Józef T. Shimko

(maszynista), Józef A. Walski (radiotelegrafista).

W pięć dni po katastrofie, w dniu 15 kwietnia 1963 roku, na terenie stoczni

marynarki wojennej w Portsmouth, gdzie przeprowadzano w ciągu 9 miesięcy

generalny remont i modernizację „Threshera”, zorganizowana została bardzo uroczysta

akademia żałobna, na której w obecności rodzin i przyjaciół ofiar katastrofy,

pracowników stoczni, wice sekretarza marynarki Kennetha T. Belieu, wiceadmirałów

W. R. Smedberga i E. W. Grenfella, gubernatora stanu New Hampshire Johna W.

Kinga i innych osób przemówienia żałobne wygłosili: kardynał Spellman, biskupi

anglikańscy Sherrill i Feeney, rabin Jacobson oraz kapelani marynarki wojennej Dreith

i Peterson

Ramage, że nie tylko nie wszczęto postępowania dyscyplinarnego przeciwko dowódcy

„Skylarka”, kapitanowi Heckerowi, lecz że w tym czasie awansował on na stanowisko

dowódcy okrętu podwodnego. Ukarany został jedynie skierowaniem na emeryturę

dowódca stoczni marynarki wojennej w Portsmouth, kontradmirał Charles A. Palmer,

ale to już sprawa technicznych usterek, które miały być przyczyną katastrofy

„Threshera”.

Poszukiwania wraka

Skierowany na miejsce katastrofy „Threshera” okręt ratowniczy „Recovery”,

który przypadkowo znajdował się w pobliżu, zauważył na powierzchni morza w dniu

10 kwietnia o godzinie 17:30 plamę utworzoną z oleju. Plama ta rozpościerała się w

miejscu, które było oddalone o 7 Mm w kierunku południowo – wschodnim od

pozycji, na której znajdował się „Skylark” tego samego dnia o godzinie 9:21.

Przypadek zrządził również, ze w odległości niespełna stu mil morskich od

miejsca katastrofy „Threshera”, w obrębie zatoki Maine, przeprowadzał chemiczne i

biologiczne obserwacje najnowocześniejszy i najdoskonalej wyposażony amerykański

statek badawczy „Atlantis II”, stanowiący własność znanego w całym świecie instytutu

oceanologicznego w Woods Hole. Dyrektor instytutu, dr Fye, w związku z katastrofą

przekazał statek do dyspozycji dowództwu marynarki wojennej i „Atlantis II” już w

dniu 11 kwietnia był na miejscu katastrofy. Przebywał tam aż do dnia 28 maja 1963

roku, tj. do czasu przybycia batyskafu „Trieste”.

Uczestnictwo statku badawczego „Atlantis II” w poszukiwaniach „Threshera”

było bardzo cenne, ponieważ statek ten posiadał najnowocześniejsze przyrządy i

aparaty, a równocześnie dysponował sztabem znakomitych fachowców z dziedziny

obserwacji oceanologicznych.

Krótko po północy w dniu 12 kwietnia, czyli w 39 godzin po otrzymaniu

ostatnich wiadomości z pokładu „Threshera”, na miejsce katastrofy przybył na okręcie

„Blandy” wiceadmirał Ramage z podporządkowanymi mu pięcioma niszczycielami,

dwoma okrętami ratowniczymi, dwoma okrętami podwodnymi, statkiem badawczym

„Conrad” i kilku samolotami obserwacyjnymi.

Ustalono, że poszukiwania należy przeprowadzić w kwadracie, którego jeden

bok wynosił 10 mil morskich, czyli w akwenie o powierzchni 100 kwadratowych mil

morskich. Przy głębokości około 2 500 metrów było to zamierzenie nie lada.

Statek „Atlantis II” uruchomił swoją precyzyjną, samopiszącą echosondę,

która nader wyraźnie rejestrując nawet niewielkie nierówności dna morskiego na

wyznaczonych trasach usiłowała odnaleźć na dnie „Threshera”. Równocześnie czynny

był na statku nadzwyczaj czuły magnetometr, reagujący na nagromadzenie stali. Tam,

gdzie stwierdzono nierówności dna morskiego, opuszczono automatyczną kamerę

fotograficzną Egertona, którą wraz z silnym reflektorem i echosondą bardzo powoli

holowano w odległości 5 do 10 metrów od dna morskiego. Statek posuwał się

Niedomówienia kapitana „Skylarka”

Nie ulega wątpliwości, że dowódca „Skylarka”, kapitan Hecker, nie

zakomunikował dowództwu floty wszystkich posiadanych informacji. O ostatnich

słowach słyszanych z pokładu „Threshera” i o słyszanym w mikrofonie huku

dowództwo marynarki dowiedziało się dopiero w dniu 12 kwietnia, gdy porucznik

Watson, oficer nawigacyjny „Skylarka”, przesiadł się na okręt „Blandy” i przedstawił

znajdującemu się na jego pokładzie zastępcy dowódcy sił podwodnych floty

Atlantyku, wiceadmirałowi Ramage, zapis rozmów z „Thresherem”.

W późniejszych dochodzeniach, mających na celu stwierdzenie przyczyn

katastrofy, połączone komisje dochodzeniowe Komisji Energii Atomowej i Kongresu

USA ustaliły, że dowódca „Skylarka”, kapitan Hecker, nie przekazał natychmiast

władzom przełożonym całości koniecznych informacji o wypadku „Threshera”, co

stanowiło jego bezsprzeczny obowiązek, ale z drugiej strony uznała, że postępek ten

nie wpłynął na samą katastrofę.

Na posiedzeniu komisji dochodzeniowej w dniu 27 czerwca 1963 roku

minister sił morskich, Fred Korth, przyznał na pytanie senatora Hickenloopera, iż

zirytował go fakt przemilczenia przez dowódcę „Skylarka” części posiadanych

informacji. Na pytanie przewodniczącego komisji, senatora Pastore, czy wdrożone

zostało z tej racji postępowanie dyscyplinarne przeciwko kapitanowi Heckerowi,

minister Korth odpowiedział: : „Nic o tym nie wiem”.

Sprawę tę poruszył

jeszcze raz członek Izby

Reprezentantów, Holifield, na

posiedzeniu komisji

dochodzeniowej w dniu 1 lipca

1964 roku. Dowidziano się

wówczas z ust wiceadmirała

wyznaczonym, zygzakowatym kursem z prędkością pół węzła albo węzła, a kamera

fotograficzna dokonywała automatycznie zdjęć w odstępach co 8 sekund. Po

dokonaniu 500 zdjęć aparat wydobywano na powierzchnię i zakładano nowy film.

Obliczono, że w celu dokładnego zbadania dna morskiego o powierzchni kwadratowej

mili morskiej potrzebne by było wykonanie 46 000 zdjęć.

Manipulowanie kamerą fotograficzną zawieszona na kablu długości 2 500

metrów przy prądzie dennym płynącym z prędkością 3 węzłów nie było łatwe. Jeden z

oceanologów porównał to fotografowanie z wrzucaniem piłeczki pingpongowej do

kufla od piwa z wysokości trzeciego piętra, przy czym rzucający piłeczkę ma

zawiązane oczy, a na dworze szaleje wichura.

Podwodnych zdjęć fotograficznych dokonywał też statek badawczy „Conrad”,

będący własnością obserwatorium geologicznego uniwersytetu Columbia w Nowym

Jorku.

Obydwa statki badawcze pobierały również próbki dna morskiego i próbki

wody z różnych głębokości w celu stwierdzenia radioaktywności, ponieważ

przypuszczano, że reaktor atomowy „Threshera” wskutek olbrzymiego ciśnienia

pozbawiony został osłony i stał się źródłem groźnego promieniowania.

Światowa opinia publiczna była zaniepokojona tą ewentualnością, tym

bardziej, że w dziennikach opublikowane zostały dwie najzupełniej sprzeczne opinie.

Wiceadmirał Rickover zapewniał najsolenniej, iż katastrofa „Threshera” nie zagraża

niebezpieczeństwem radioaktywności, jako że reaktor atomowy zastosowany w

„Thresherze”, podobnie jak reaktory atomowe wszystkich innych amerykańskich

okrętów podwodnych i nawodnych, może bez żadnych groźnych następstw znajdować

się w zanurzeniu w wodzie morskiej przez czas nieskończony. Natomiast admirał floty

ZSRR Iwan Isakow twierdził w wywiadzie udzielonym „Izwiestii” w trzy dni po

katastrofie „Threshera”, że świeżo naładowany reaktor atomowy „Threshera” skazi

wody atlantyckie na wielkiej przestrzeni, ponieważ katastrofa nastąpiła w obrębie

potężnego Prądu Zatokowego.

Na podstawie dokonanych poszukiwań i przeprowadzonych badań władze

amerykańskie poinformowały opinię publiczną, iż ani próbki z dna morskiego, ani

próbki wody z różnych głębokości, ani też znalezione różne szczątki, jak kawałki

izolacji korkowej, rękawiczki gumowe i fragmenty różnych tworzyw sztucznych, nie

wykazały wzmożonego promieniowania.

W wyznaczonym akwenie o powierzchni stu kwadratowych mil morskich

przeczesywano dno morskie echosondami, magnetometrami, licznikami Geigera i

automatycznymi aparatami fotograficznymi według ustalonej siatki, której oczka

mierzyły 300 na 300 metrów. W rezultacie ustalono tuzin stanowisk, które nazwano

kolejno: „Alfa”, „Bravo”, „Charlie”, „Delta” itd., i które postanowiono poddać

bardziej szczegółowym badaniom. Niestety, przy zmiennym co do kierunku i

prędkości prądzie powierzchniowym 6 i dosyć silnym prądzie dennym nie sposób było

utrafić upatrzone pozycje, znajdujące się na głębokości 2 500 metrów,

magnetometrami i aparatami fotograficznymi.

W wyniku pierwszej fazy poszukiwań prowadzonych za pomocą wielu

aparatów badawczych i bardzo dużym nakładem środków „Conrad” poszczycił się w

dniu 27 maja wydobyciem z dna morskiego kilkunastu paczuszek z gumowymi

uszczelkami używanymi na okrętach podwodnych i sfotografowaniem w dniu 14

czerwca butli ze sprężonym powietrzem, kawałka urwanej rury metalowej i

poszarpanej płyty metalowej o rozmiarze około 2,5 × 3 m z przytwierdzonymi do niej

szczątkami izolacji termicznej. Uprzednio – w dniu 14 maja – „Atlantis II”

sfotografował z odległości około 600 metrów od stanowiska „Delta” kłębowisko

szczątków papierowych, pogiętych drutów i pogniecionych blach. Poza tym wydobył z

dna morskiego, za pomocą chwytaka z siatki drucianej, 15 – centymetrowej długości

kawałek płyty bateryjnej stosowanej w amerykańskich okrętach podwodnych.

Minęły dwa miesiące zanim zastosowano batyskaf

Już w pierwszej fazie poszukiwań wraka zdano sobie jasno sprawę, iż

potrzebny jest pojazd podwodny, który by dotarł do dna oceanu i tam przeprowadził

rekonesans. Jedynym tego rodzaju pojazdem, mogącym się zanurzyć na głębokość

2 500 metrów, był batyskaf „Trieste”, nabyty w 1958 roku przez amerykańską

marynarkę wojenną od konstruktora, profesora Augusta Piccarda, za skromną

stosunkowo sumę 185 tys. Dolarów. „Trieste”, po odpowiednich przeróbkach, dokonał

w dniu 22 stycznia 1960 roku zanurzenia na największą wówczas znaną w świecie

głębokość – 10 912 metrów – w Rowie Mariańskim.

6 Miejsce katastrofy „Threshera” jest w zasięgu Prądu Labradorskiego, który w zasadzie płynie w

kierunku południowo – zachodnim równolegle do Prądu Zatokowego. Prędkość Prądu Labradorskiego

w miejscu katastrofy „Threshera” jest zmienna, ale nie przekracza 4 węzłów.

W chwili katastrofy

„Threshera” batyskaf „Trieste”

znajdował się w San Diego, w

Kalifornii. Trzeba go było

stamtąd sprowadzić.

Znamienne jest, że

Amerykanie, którzy np. potrafili

w październiku 1963 roku w

ciągu 63 godzin i 20 minut

przerzucić drogą lotniczą całą

dywizję z pełnym uzbrojeniem i

wyposażeniem z Teksasu do

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: