1.PRZEDSTAW DEFINICJĘ OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:
Opieka długoterminowa polega na nieokreślonym w czasie świadczeniu usług, pomocy i wsparcia osobom przewlekle chorym, niepełnosprawnym. Opieka długoterminowa obejmuje ciągłą, profesjonalną pielęgnację, rehabilitację oraz kontynuację leczenia farmakologicznego i dietetycznego, realizowana jest instytucjonalnie (stacjonarnie lub w domu chorego) w celu podtrzymania zdrowia i zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego chorych z dużymi deficytami w samoopiece i samopielęgnacji, nie kwalifikującymi się do leczenia szpitalnego.
Największą instytucją opieki długoterminowej w Polsce oraz na świecie jest rodzina. To ona przejmuje główny ciężar opieki, więc powinna być traktowana jako partner w systemie opieki i wspierana usługami w środowisku zamieszkania, zwłaszcza że przemiany demograficzne oraz społeczne w obrębie rodziny powodują wzrost zapotrzebowania na wsparcie opiekuńczo-pielęgnacyjne.
2. OMÓW ZASADY I TRYB PRZYJĘCIA PACJENTA DO PUBLICZNEGO ZAKŁADU OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:
· skierowanie do zakładu opiekuńczo- leczniczego albo do zakładu pielęgnacyjno – opiekuńczego wydaje organ, który utworzył publiczny zakład, albo organ który zawarł umowę z niepublicznym zakładem na wykonanie zadań publicznych zakładu opieki zdrowotnej (powiat, gmina, wojewoda, urząd marszałkowski)
· z wnioskiem o wydanie skierowania do zakładu może wystąpić osoba ubiegająca się o skierowanie lub jej przedstawiciel ustawowy lub za zgodą tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego – inna osoba lub zakład opieki zdrowotnej.
· do wniosku dołącza się: zaświadczenie lekarskie, stwierdzające że ze względu na stan zdrowia wymaga całodobowej pielęgnacji, opieki lub rehabilitacji i nie wymaga hospitalizacji; wywiad pielęgniarski (piel. Środowiskowa, piel. Społeczna, ZOZ); dokumenty o wysokości dochodu osoby ubiegającej się albo osoby zobowiązanej do ponoszenia odpowiedzialności (decyzja o wysokości renty, emerytury, decyzji o przyznaniu zasiłku lub renty)
· wnioski i dokumenty składa się lekarzowi wyznaczonemu przez organ kierujący, który w ciągu 14 dni wydaję opinie co do skierowania do określonego zakładu.
· skierowanie do zakładu opiekuńczo – leczniczego wydaje się na pobyt stały lub określony, a do pielęgnacyjno- opiekuńczego na czas określony (do 6 m-cy) (dyrektor woj. Oddziału może przedłużyć pobyt)
· jeżeli osoba skierowana z powodu braku miejsca nie może być przyjęta w terminie 3 miesięcy od dnia wydania decyzji o skierowaniu, zostaje wpisana na listę oczekujących.
· osobie skierowanej do zakładu albo zakładowi, w którym ta osoba przebywa przekazuje się informacje o kolejności na liście oczekujących, udostępnia się na żądanie do wglądu listę oczekujących.
· kierownik zakładu pisemnie zawiadamia osobę skierowaną do zakładu albo ZOZ, w którym osoba ta przebywa, o terminie przyjęcia do zakładu.
· kierownik o przyjęci zawiadamia organ kierujący
· osoba skierowana powinna być przyjęta do zakładu nie później niż 12 miesięcy od dnia wydania skierowania.
· w przypadkach nagłych na wniosek lekarza może być wydane skierowanie do zakładu na czas określony bez zachowania określonego trybu, a przyjęcie może nastąpić poza kolejnością
· miesięczna opłata jest ustalana na okres 1 roku. Miesięczną opłatę obniża się o liczbę dni nieobecności (pod warunkiem pisemnego poinformowania kierownika o nieobecności min. 3 dni wcześniej)
3. WYMIEŃ CZYNNIKI POWODUJĄCE WZROST ZAPOTRZEBOWANIA NA OPIEKĘ DŁUGOTERMINOWĄ:
· Wydłużanie średniej długości życia i starzenie się populacji.
Średnia długość życia mężczyzn wynosi 69,7 roku, a kobieta 78 lat. Od 1950 r. wiek wydłużył się dla mężczyzn o 13,7 roku, a dla kobiet 17,3 roku.
Liczba ludzi > 60 r.ż. w Polsce podana w procentach wg GUS
1970 r. - 13 %
1997 r. - 16,2 %
2000 r. - 18 %
2020 r. - 22,4%
· Największy przyrost będzie dotyczył osób powyżej 80 r.ż.Nastąpi wzrost obciążenia demograficznego - do 2020 r. odwróci się proporcja - zmaleje obciążenie społeczeństwa dziećmi z 44 do 33 na 100 osób w wieku produkcyjnym i wzrośnie obciążenie osobami starszymi z 24 na 35 na 100 osób w wieku produkcyjnym.
· Wzrost zachorowalności na choroby o charakterze przewlekłym, wymagające długotrwałej pielęgnacji i samopielęgnacji, edukacji i poradnictwa (choroby układu krążenia, choroby nowotworowe,schorzenia neurologiczne).
· Wyraźne tendencje wzrostowe dotyczące osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym oraz dzieci w wyniku wad wrodzonych. Osoby niepełnosprawne: kraj - 14,3%, województwo kujawsko-pomorskie - 14,7% (1998 r. 6,5%). Wśród populacji dziecięcej od 0 do 14 lat dzieci niepełnosprawne stanowią 3,4%, a wśród młodzieży 15 - 19 lat - 2,1%. Najczęstszą przyczyną niepełnosprawności dzieci są wady wrodzone (ponad 60% udziału we wszystkich przyczynach)
· Zmiana modelu rodziny
- rodzina z wielodzietnej i wielopokoleniowej ewaluuje w kierunku małych rodzin nuklearnych;
- stale powiększa się liczba ludzi w podeszłym wieku mieszkających samotnie, najczęściej są to kobiety;
- w ostatnich kilkudziesięciu latach zwiększyła się aktywność zawodowa kobiet;
- obecnie dominującą funkcją rodziny jest funkcja zarobkowo-konsumpcyjna.
Systematycznie maleje udział rodziny w sprawowaniu opieki nad ludźmi starszymi i niepełnosprawnymi.
· Ekonomizacja systemu opieki zdrowotnej zmusza do skracania okresu pobytu osób chorych w szpitalach do minimum niezbędnego do wykonania specjalistycznych procedur. Istnieje zatem potrzeba funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej, które przejęłyby długoterminową kontynuację leczenia i rehabilitacji, a także opiekę nad osobami, którym rodziny takiej opieki zapewnić nie mogą.
·
4. WSKAŻ RÓŻNICĘ MIĘDZY POSZCZEGÓLNYMI PLACÓWKAMI OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ O CHARAKTERZE STACJONARNYM.
Świadczenia pielęgnacyjno-opiekuńcze w warunkach stacjonarnych są realizowane przez:
- oddziały dla przewlekle chorych,
- zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze,
- zakłady opiekuńczo-lecznicze
· Oddziały dla przewlekle chorych Zapewniają całodobową opiekę i leczenie osób, które przebyły fazę leczenia szpitalnego w oddziałach opieki krótkoterminowej, mają ukończony proces diagnozowania, leczenia operacyjnego lub intensywnego leczenia zachowawczego, lecz wymagają dalszej hospitalizacji. Ponadto ze względu na stan zdrowia i stopień niepełnosprawności oraz brak możliwości samodzielnego funkcjonowania w domu wymagają stałego nadzoru lekarskiego, profesjonalnej pielęgnacji i rehabilitacji. W oddziale dla przewlekle chorych pacjent może przebywać czasowo – średnio 30 dni.
· Zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze (zpo) Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy udziela całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem pielęgnację, opiekę i rehabilitację osób nie wymagających hospitalizacji oraz zapewnia im kontynuację leczenia farmakologicznego, pomieszczenia oraz wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia, a także prowadzi edukację zdrowotną tych osób i członków ich rodzin. W odróżnieniu od domu pomocy społecznej, pobyt w zakładzie ma charakter okresowy, a pacjent przebywa w nim tak długo jak to jest niezbędne by go usprawnić, przygotować do samoopieki i pomóc jemu oraz rodzinie w adaptacji do sytuacji zmienionej przez chorobę. Zpo stanowią pośrednią formę opieki stacjonarnej pomiędzy opieką szpitalną a pobytem pacjenta w środowisku domowym lub dom pomocy społecznej.
· Zakłady opiekuńczo-lecznicze Świadczenia zdrowotne realizowane przez zakład opiekuńczo- leczniczy powinny być przeznaczone dla chorych pozbawionych zdolności do samoopieki, wymagających wzmożonej pielęgnacji i kontynuacji leczenia pod stałym nadzorem lekarza, których stan zdrowia wyklucza opiekę domową lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, np. chorzy z niewydolnością oddechową wentylowani mechanicznie lub pacjenci w stanie apalicznym.
5. PRZEDSTAW CELE I ZAŁOŻENIA RESTRUKTURYZACJI SZPITALA W POLSCE:
Rok 1998 - rozpoczęto restrukturyzację szpitali w Polsce.
Celem restrukturyzacji było stworzenie warunków do:
- racjonalnego wydawania środków finansowych przeznaczonych na stacjonarną opiekę medyczną,
- bardziej efektywnego wykorzystywania poszczególnych oddziałów przy jednoczesnym zachowaniu odpowiedniego poziomu świadczeń.
Docelowo potencjał opieki stacjonarnej przewiduje się w liczbie 56 łóżek na 10.000 ludności, w tym:
- 35 łóżek na 10.000 ludności dla szpitali opieki krótkoterminowej (zmniejszenie z 40 łóżek);
- 14 łóżek na 10.000 mieszkańców dla szpitali opieki długoterminowej;
- 7 łóżek na 10.000 mieszkańców dla szpitali/oddziałów psychiatrycznych.
Docelowo w Polsce ma funkcjonować 45 tys. łóżek opieki długoterminowej, jednak nadal dostępność do tej formy opieki jest na poziomie niezadowalającym:
o 2000 r - 12.000 łóżek opieki długoterminowej
o 2002 r - 16.000 łóżek opieki długoterminowej
o 2004 r - 24.000 łóżek opieki długoterminowej
Dotychczasowy system opieki długoterminowej w Polsce znacznie odbiega od norm przyjętych w krajach wysokorozwiniętych.
1997 r. wskaźnik łóżek opieki długoterminowej wyniósł:
o w Polsce - 8 łóżek na 10.000 mieszkańców
o w Belgii - 18 łóżek na 10.000 mieszkańców
o w Niemczech - 51 łóżek na 10.000 mieszkańców
o w Danii - 100 łóżek na 10.000 mieszkańców
6. OMÓW STACJONARNE I NIESTACJONARNE FORMY OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ:
W opiece długoterminowej wyodrębnia się świadczenia:
- pielęgnacyjno-opiekuńcze
- opieki paliatywno-hospicyjnej.
Świadczenia pielęgnacyjno-opiekuńcze w warunkach stacjonarnych są realizowane przez: oddziały dla przewlekle chorych, zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze, zakłady opiekuńczo-lecznicze.
Świadczenia pielęgnacyjno-opiekuńcze w warunkach domowych są realizowane przez:
-zespoły opieki długoterminowej (opieka domowa nad pacjentami wentylowanymi mechanicznie); pielęgniarską opiekę domową.
Oddziały dla przewlekle chorych Zapewniają całodobową opiekę i leczenie osób, które przebyły fazę leczenia szpitalnego w oddziałach opieki krótkoterminowej, mają ukończony proces diagnozowania, leczenia operacyjnego lub intensywnego leczenia zachowawczego, lecz wymagają dalszej hospitalizacji. Ponadto ze względu na stan zdrowia i stopień niepełnosprawności oraz brak możliwości samodzielnego funkcjonowania w domu wymagają stałego nadzoru lekarskiego, profesjonalnej pielęgnacji i rehabilitacji. W oddziale dla przewlekle chorych pacjent może przebywać czasowo – średnio 30 dni.
Zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze (zpo) Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy udziela całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem pielęgnację, opiekę i rehabilitację osób nie wymagających hospitalizacji oraz zapewnia im kontynuację leczenia farmakologicznego, pomieszczenia oraz wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia, a także prowadzi edukację zdrowotną tych osób i członków ich rodzin.
W odróżnieniu od domu pomocy społecznej, pobyt w zakładzie ma charakter okresowy, a pacjent przebywa w nim tak długo jak to jest niezbędne by go usprawnić, przygotować do samoopieki i pomóc jemu oraz rodzinie w adaptacji do sytuacji zmienionej przez chorobę. Zpo stanowią pośrednią formę opieki stacjonarnej pomiędzy opieką szpitalną a pobytem pacjenta w środowisku domowym lub domu pomocy społecznej.
Zakłady opieki długoterminowej mogą być tworzone jako:
- publiczne zakłady opieki długoterminowej (organami założycielskimi są organy samorządu terytorialnego np. gmina),
- niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej.
Źródła finansowania zpo:
- koszty świadczeń zdrowotnych pokrywa NFZ,
- koszty zakwaterowania i wyżywienia pokrywa podopieczny i/lub jego rodzina (lub pomoc społeczna).
Personel zpo:
- kierownik zakładu – magister pielęgniarstwa, pielęgniarka oddziałowa, lekarz konsultant (umowa cywilnoprawna), pielęgniarki prowadzące, pielęgniarki zadaniowe, pracownik socjalny, dietetyk, rehabilitant, terapeuta zajęciowy, psycholog (umowa cywilnoprawna), kapelan (umowa cywilnoprawna).
Prawidłowe realizowanie zadań zpo umożliwiają trzy elementy, które tworzą charakterystyczną całość tj.:
- koncepcja pielęgnowania Calisty Roy
- metoda pielęgnowania realizowana w formie procesu pielęgnowania
- organizacja pracy według systemu primary nursing.
Primary nursing oznacza sposób organizacji opieki nad pacjentem, gdzie jedna pielęgniarka (tzw. primary nurse) jest odpowiedzialna za zorganizowanie i realizowanie opieki nad pacjentem przez cały czas jego pobytu w zakładzie. Ma ona do dyspozycji kilkuosobowy zespół pielęgniarek (pielęgniarki zadaniowe). Pielęgniarka prowadząca ma pełną samodzielność w planowaniu, realizowaniu i koordynowaniu całościowej opieki nad pacjentem, w pełni ponosi odpowiedzialność za wyniki swoich działań wobec pacjenta.
Zakłady opiekuńczo-lecznicze Świadczenia zdrowotne realizowane przez zakład opiekuńczo-leczniczy powinny być przeznaczone dla chorych pozbawionych zdolności do samoopieki, wymagających wzmożonej pielęgnacji i kontynuacji leczenia pod stałym nadzorem lekarza, których stan zdrowia wyklucza opiekę domową lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, np. chorzy z niewydolnością oddechową wentylowani mechanicznielub pacjenci w stanie apalicznym.
Rodzaje zakładów opiekuńczo-leczniczych:
- zakład opiekuńczo-leczniczych;
- zakład opiekuńczo-leczniczych dla pacjentów w stanie wegetatywnym/apalicznym;
- zakład opiekuńczo-leczniczych dla pacjentów wentylowanych mechanicznie;
- zakład opiekuńczo-leczniczych dla dzieci i młodzieży;
- zakład opiekuńczo-leczniczych dla dzieci wentylowanych mechanicznie.
Koncepcja, metoda i organizacja pracy są takie same jak w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym. Ponieważ stan pacjentów najczęściej uniemożliwia prowadzenie terapii zajęciowej, aktywnej rehabilitacji i treningu umiejętności samoobsługi, podstawą działalności są świadczenia pielęgnacyjne, lecznicze i ćwiczenia czynno-bierne.
Opieka paliatywna i hospicyjna jest wszechstronną, całościową opieką nad ludźmi chorującymi na nieuleczalne, postępujące choroby w końcowym okresie życia (w stanie terminalnym). Jej celem jest poprawienie jakości życia chorego i jego rodziny.
Obejmuje ona:
zwalczanie bólu, leczenie objawowe, łagodzenie cierpień psychicznych, wsparcie duchowe, opiekę socjalną, wspomaganie rodziny zarówno w czasie choroby jak i w okresie osierocenia.
Pielęgniarska opieka domowa Priorytetem w systemie opieki długoterminowej powinna być dobrze zorganizowana opieka domowa. Tą formą opieki objęte są osoby przewlekle chore z dużym deficytem zakresie samoopieki, które nie wymagają leczenia w zakładach lecznictwa stacjonarnego i różnych przyczyn nie chciały lub nie zostały zakwalifikowane do pobytu w stacjonarnych zakładach opieki długoterminowej.
Pielęgniarska opieka domowa - to forma świadczenia zdrowotnego nad obłożnie chorym w każdym wieku i z każdą jednostką chorobową powodującą ograniczenie sprawności psychofizycznej. Pielęgniarską opieką domową objęci są pacjenci nie kwalifikujący się do leczenia stacjonarnego oraz pacjenci, którzy z różnych względów nie chcą lub nie mogą przebywać w zakładachopieki długoterminowej, a którzy wymagają systematycznej i wzmożonej opieki pielęgniarskiej udzielanej w warunkach domowych we współpracy z lekarzem poz.
Pielęgniarka domowa - to pielęgniarka wykonująca świadczenia zdrowotne na rzecz obłożnie chorego w domu, nie rzadziej niż 4 dni w tygodniu przez 1,5 godziny dziennie.
Celem pielęgniarskiej opieki domowej jest:
- zapewnienie wzmożonej pielęgniarskiej opieki obłożnie chorym w środowisku domowym;
- przygotowanie chorego i jego rodziny do samoopieki i samopielęgnacji oraz kształtowanie umiejętności w zakresie radzenia sobie z niepełnosprawnością.
Formy prawne pielęgniarskiej opieki domowej to:
- indywidualne praktyki pielęgniarskie,
- grupowe praktyki pielęgniarskie,
- niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej,
- samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotne.
Pielęgniarka domowa nie powinna jednocześnie realizować zadań jako pielęgniarka podstawowej opieki zdrowotnej.
Domowe świadczenia pielęgniarskie, najczęściej finansowane są przez NFZ i realizowane na zlecenie lekarza rodzinnego. Warunkiem objęcia opieką domową osoby obłożnie chorej jest:
1. Wniosek wystawiony przez lekarza podstawowej opiekizdrowotnej lub lekarza prowadzącego pacjenta na oddziale.
2. Kwalifikacja pielęgniarska
- uzyskanie 40 lub mniej pkt. w ocenie możliwości w zakresie samoobsługi,
- konieczność realizacji przynajmniej jednego z wymienionych świadczeń pielęgniarskich przez okres powyżej 2 tygodni: kroplowego wlewu dożylnego, zabiegów w obrębie stomii, przetok, wykonywania opatrunków odleżyn, troficznych owrzodzeń podudzi i trudno gojących się ran, karmienia przez zgłębnik i przetokę, płukania pęcherza moczowego, pielęgnacji rurki tracheostomijnej, zakładania i usuwania pęcherza moczowego.
Pielęgniarska opieka domowa nie może być udzielana chorym:
- objętym innymi formami opieki długoterminowej,
- w ostrej fazie choroby psychicznej,
- objętym opieką przez pielęgniarkę POZ w ramach pielęgniarskiej opieki środowiskowej.
Pielęgniarka domowa jest zobowiązana do współpracy z lekarzem i pielęgniarką POZ, do których pacjent złożył deklarację wyboru,
Powinna przekazać informację o rozpoczęciu i zakończeniu udzielania świadczeń z zakresu opieki długoterminowej.
Wymagane kwalifikacje pielęgniarki domowej:
- wykształcenie wyższe pielęgniarskie: licencjackie lub magisterskie
- średnie medyczne oraz ukończony kurs kwalifikacyjny w jednej z dziedzin pielęgniarstwa: rodzinnego, opieki długoterminowej, zachowawczego, geriatrycznego, opieki paliatywnej lub specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego, zachowawczego, geriatrycznego, opieki długoterminowej, opieki paliatywnej.
1. Niezbędne jest, aby jednostka posiadała biuro z niezbędnym wyposażeniem (telefon z automatyczną sekretarką, faks, telefon komórkowy), miejsce do przechowywania dokumentacji medycznej, podręczny magazyn na niezbędny sprzęt medyczny i leki. Każda pielęgniarka musi posiadać standardowo wyposażony nesseser pielęgniarski. Wskazane jest posiadanie samochodu.
2. Pielęgniarska opieka domowa powinna być sprawowana w dni powszednie tj. od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 20.00 oraz w soboty, niedziele i dni ustawowo wolne od pracy poprzez udzielanie świadczeń w medycznie uzasadnionych przypadkach.
3. Liczba pacjentów objętych opieką przez pielęgniarkę domową nie powinna jednoczasowo przekraczać 5 obłożnie chorych.
4. Pielęgniarka udziela świadczeń na obszarze o promieniu 30 km
Pielęgniarki domowe realizują świadczenia:
- niezależnie (samodzielnie): zbieranie wywiadu pielęgniarskiego i ustalenie diagnozy pielęgniarskiej, wykonywanie czynności pielęgnacyjno-higienicznych, pomoc w żywieniu i nawadnianiu, prowadzenie profilaktyki p/odleżynowej, edukacja w celu przygotowania do samoopieki i samopielęgnacji, pomoc w adaptacji i nauczenia pacjentów sposobów „radzenia sobie”, włączenie systemów wsparcia społecznego, pomoc w pozyskaniu sprzętu medycznego i rehabilitacyjnego;
- współzależnie w ramach zespołu terapeutycznego np. współudział w rehabilitacji;
...
Blackkalia