Gammacyzm i kappacyzm.pdf

Strona główna > Wady wymowy > Rozpoznanie i korekcja

Gammacyzm i kappacyzm to wady wymowy polegaj Ģ ce na nieprawidłowej realizacji głosek

tylnoj ħ zykowych.

Gammacyzm - nieprawidłowa wymowa głoski „g”.

Kappacyzm - nieprawidłowa realizacja głoski „k”.

Głoski te najcz ħĻ ciej albo w ogóle nie s Ģ realizowane, albo w miejscu zwartych,

tylnoj ħ zykowych, welarnych „k” i „g” wyst ħ puj Ģ zwarte przednioj ħ zykowo-z ħ bowe „t” i „d”.

Niekiedy s Ģ realizowane w postaci zwarcia krtaniowego, którego brzmienie przypomina

wygłosowy d Ņ wi ħ k pojawiaj Ģ cy si ħ po samogłosce w przecz Ģ cej partykule nie, je Ļ li ta

wyst ħ puje w roli równowa Ň nika zdania (Kania, 1982). Najwi ħ cej przypadków dotyczy jednak

zamiany głosek „k” i „g” na głoski „t” i „d”, co wynika st Ģ d, Ň e w artykulacji tych głosek

bior Ģ udział te same partie mi ħĻ ni. Przy „k” i „g” - mi ħ sie ı podłu Ň ny dolny, który skraca

j ħ zyk, uwypukla jego grzbiet i kieruje przód j ħ zyka na dno jamy ustnej, a w wypadku głosek

„t” i „d”- mi ħ sie ı podłu Ň ny górny, który skraca j ħ zyk, a jego przód unosi do góry.

W Ļ ród przyczyn zaburze ı realizacji głosek „k” i „g”, wymienia si ħ nisk Ģ sprawno Ļę ruchow Ģ

j ħ zyka, a w szczególno Ļ ci jego tylnej cz ħĻ ci. Mo Ň e to wynika ę z ograniczonych mo Ň liwo Ļ ci

j ħ zykowych. Zamiast wysklepienia si ħ tylnej cz ħĻ ci j ħ zyka i zwarcia z podniebieniem

mi ħ kkim, szczególnie, gdy po „k”, „g” wyst ħ puje która Ļ z samogłosek szeregu przedniego,

np. „e”, „i”, miejsce zwarcia przesuwa si ħ do przodu jamy ustnej.

Postacie wadliwej realizacji głosek tylnoj ħ zykowych:

1. Kappacyzm wła Ļ ciwy i gammacyzm wła Ļ ciwy

deformacja tych głosek jest wynikiem zwarcia krtaniowego, w rezultacie którego

powstaj Ģ brzmienia zbli Ň one do k, g.

2. Parakappacyzm i paragammacyzm

zamiana zwartych tylnoj ħ zykowych „k, ki”, „g, gi” na zwarte z ħ bowe „t, ti”, „d, di”

lub „h” zjawisko to wyst ħ puje jako etap przej Ļ ciowy w procesie kształtowania

i rozwoju mowy dziecka, lecz w przypadku przedłu Ň ania si ħ do 6 roku Ň ycia

uznawane jest za wad ħ wymowy. Przykład: kura - „tura”, kino - „tino”)

3. Mogikappacyzm i mogigammacyzm

opuszczanie głosek tylnoj ħ zykowych zwartych: k, ki, g, gi Głoski te nie wyst ħ puj Ģ

w systemie fonetycznym dziecka Przykład: kura - „ura”, kino - „ino”, głowa - „łowa”,

itp.).

Post ħ powanie logopedyczne

Ę wiczenia wst ħ pne

Sposób powstawania tych głosek wymaga okre Ļ lonej sprawno Ļ ci wymienionych partii mi ħĻ ni,

czyli doprowadzenia do uchwycenia i zrozumienia przez dziecko ró Ň nicy w ich pracy.

W zwi Ģ zku z tym na etapie wst ħ pnym przeprowadza si ħ ę wiczenia polegaj Ģ ce na unoszeniu

j ħ zyka i tworzeniu jego zwarcia z podniebieniem twardym (j ħ zyk dotyka do wałka

dzi Ģ słowego) oraz na opuszczaniu go na dno jamy ustnej tak, aby doszło do wysklepienia

grzbietu j ħ zyka w tylnej cz ħĻ ci jamy ustnej i wytworzenia si ħ w tym miejscu zwarcia.

Dostarcza to wła Ļ ciwych tym głoskom wra Ň e ı kinestetycznych.

Sposoby wywołania głosek: k, g

I sposób: po wy ę wiczeniu mi ħĻ ni j ħ zyka najcz ħĻ ciej wystarczy poprosi ę dziecko, by

umie Ļ ciło j ħ zyk na dnie jamy ustnej, a jego czubek przy dolnych z ħ bach, nast ħ pnie szeroko

otworzyło buzi ħ tak, aby uniemo Ň liwi ę kontakt grzbietu j ħ zyka z podniebieniem i w tym oto

układzie próbowało wypowiedzie ę głosk ħ „t”. Logopeda mo Ň e pomóc dziecku przytrzymuj Ģ c

grzbiet j ħ zyka szpatułk Ģ . Czasami mo Ň e pomaga mocne odchylenie dziecka do tyłu

lub uło Ň enie go w pozycji le ŇĢ cej.

II sposób: dziecko w pozycji le ŇĢ cej lekko odchyla głow ħ w tył, logopeda lub dobrze

poinstruowany rodzic mo Ň e podawa ę dziecku na j ħ zyk ( Ļ rodkow Ģ cz ħĻę ) mał Ģ ilo Ļę płynu

(woda, lej Ģ cy kisiel) i poprosi ę , aby nie połykało od razu, lecz próbowało podtrzymywa ę płyn

w tylnej cz ħĻ ci jamy ustnej. Ę wiczenie nale Ň y zademonstrowa ę i powtórzy ę z dzieckiem kilka

razy a Ň do uzyskania efektu w postaci bulgotania (jak przy płukaniu gardła). Je Ļ li dziecko ma

nadwra Ň liw Ģ jam ħ ustn Ģ , mo Ň na zastosowa ę podawanie wody kroplomierzem.

III sposób: wymawianie sylab: „to” lub „ta” i „do”, „da”, z jednoczesnym przytrzymaniem

przodu j ħ zyka palcem lub szpatułk Ģ . Powoduje to wysklepienie si ħ i zwarcie tylnej cz ħĻ ci

j ħ zyka z podniebieniem, co jest niezb ħ dne do uzyskania głosek „g” i „k”.

Po wywołaniu głosek kontynuuje si ħ terapi ħ zgodnie z metodyk Ģ post ħ powania

logopedycznego.

Opracowanie - Marzena Mieszkowicz - neurologopeda

Strona główna > Wady wymowy > Rozpoznanie i korekcja

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: