zbowid .pdf

Dzieje ustrojowe

W dniu 1 września 1949 r. na kongresie połączeniowym 11 organizacji (Związek

Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim, Związek byłych Więźniów Politycznych,

Związek Dąbrowszczaków, Związek Weteranów Walk Rewolucyjnych 1905 r., Związek

Weteranów Powstań Śląskich, Związek Powstańców Wielkopolskich, Związek Żydów byłych

Uczestników Walki Zbrojnej z Faszyzmem, Związek Obrońców Wybrzeża, Związek Obrońców

Westerplatte, Związek Czerwonych Kosynierów, Stowarzyszenie byłych Więźniów Twierdzy

Zakroczymskiej) powołano do życia nową organizację pod nazwą Związek Bojowników o

Wolność i Demokrację (ZBoWiD). 1

ZBoWiD skupiał część byłych żołnierzy regularnych formacji wojskowych, organizacji

zbrojnych, więźniów obozów hitlerowskich, członków ugrupowań komunistycznych, a także

żołnierzy i funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej uczestniczących w

obronie ustroju komunistycznego. Do ZBoWiD-u z powodów politycznych nie przyjmowano

żołnierzy Armii Krajowej, szczególnie zaś do 1956 r. Związek potwierdzał uprawnienia socjalne

kombatantów i członków ich rodzin, a także organizował opiekę nad nimi. W 1970 r. liczył ok.

330 tysięcy członków, a w 1986 r. prawie 800 tysięcy. Prezesami Zarządu Głównego byli m.in.

Franciszek Jóźwiak, Mieczysław Moczar i Włodzimierz Sokorski. Do 1989 r. politycznie i

organizacyjnie podporządkowany był Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1990 r.

ZBoWiD przekształcono w Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych . 2

Związek Bojowników o Wolność i Demokrację na terenie powiatu nyskiego powstał na

konferencji w dniu 25 września 1949 r. Połączyły się wówczas w jeden związek następujące

organizacje kombatanckie: Związek Uczestników Walki Zbrojnej o Niepodległość i

Demokrację, Polski Związek Byłych Więźniów Politycznych, Związek Weteranów Powstań

Śląskich oraz Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim. Powołano

wówczas pierwsze tymczasowe Prezydium (Zarząd Oddziału) związku do którego weszli

przedstawiciele ww. organizacji kombatanckich. Stały zarząd wybrano na Walnym Zjeździe

Powiatowym obradującym w dniu 20 XI 1949 r. 3

Działalność swoją Zarząd Oddziału Powiatowego zakończył na skutek reformy

administracyjnej 1975 r. wymuszającej dostosowanie się poszczególnych organizacji do nowego

podziału administracyjnego kraju.

1 Związek Bojowników o Wolność i Demokrację Zarząd Okręgowy w Rzeszowie [online], aktualizacja 8 VII 2005,

dostępny w www: http://baza.archiwa.gov.pl/sezam/karta.php?arch=59&zesp=607&cd=0

2 Związek Bojowników o Wolność i Demokrację [online] aktualizacja 8 VII 2005, dostępny w www:

http://polskaludowa.com/dokumenty/pzpr/legitymacja_zbowid.htm

3 Archiwum Państwowe w Opolu, Związek Bojowników o Wolność i Demokrację Zarząd Oddziału Powiatowego w

Nysie, sygn. 72 i 1

Dzieje zespołu

Akta Związku Bojowników o Wolność i Demokrację Zarząd Oddziału Powiatowego w

Nysie z lat 1948-1975 zostały przyjęte do Archiwum Państwowego w Opolu Oddział w Nysie w

1986 r. (nr nabytku 295) w ilości 48 j.a. – 2,00 mb. 4 Po likwidacji Oddziału w Nysie zostały

przejęte do Archiwum Państwowego w Opolu w 1998 r. (nr nabytku 2437). Przed

porządkowanie zespół liczył w 2004 r. 55 j.a. – 1,74 mb akt.

Charakterystyka archiwalna zespołu

Tytuł zespołu

Związek Bojowników o Wolność i Demokrację Zarząd Oddziału Powiatowego w Nysie Granice

chronologiczne

[1947] 1949 – 1975 [1976]

priora dotyczy akt poprzedników ZBoWiD-u, a posteriora jednego z kół terenowych ZBoWiD.

Granice terytorialne

Teren powiatu nyskiego w granicach administracyjnych z lat 1945-1975.

Rozmiar zespołu

88 j.a. – 0,89 mb kategorii “A”

24 j.a. - 0,72 mb kategorii “B”

Procentowy stan zachowania akt

Trudny do ustalenia.

Struktura archiwalna zespołu

Zespół złożony, zawierający oprócz materiałów własnych także materiały jednostek

podległych oraz jego poprzedników.

typ kancelarii

kancelaria prowadzona była systemem bezdziennikowym.

zagadnienie sygnatury

sygnatura skacząca nadana za pomocą bazy danych IZA 4.0

Charakterystyka materiału aktowego

Poszyty.

Fizyczny stan zachowania akt

Dostateczny,

kategorii “B” zły na skutek zalania

4 Księga nabytków i ubytków Archiwum Państwowego w Opolu Oddział w Nysie, 1983-1997

Brakowanie akt zespołu

W trakcie porządkowania wyłączono kopie i wtórniki pism które w liczbie 0,13 mb.

przekazano na makulaturę.

Informacja o mikrofilmowaniu:

Zespół nie był mikrofilmowany.

Zawartość zespołu

Walne Zjazdy Powiatowe: Protokoły konferencji i walnych zjazdów powiatowych ZBoWiD,

(1949-1971) 9 j.a.

Plenum Zarządu Oddziału Powiatowego: protokoły plenarnych posiedzeń, (1964-1969) 2 j.a.

Prezydium Zarządu Oddziału Powiatowego: protokoły posiedzeń Prezydium, (1949-1975) 4 j.a.

Zarząd Oddziału Powiatowego: protokoły posiedzeń i zebrań oddziału powiatowego, (1948-

1969) 3 j.a.

Organy kolegialne: protokoły posiedzeń członków organów kolegialnych, (1949-1970) 1 j.a.

Zespół Partyjny przy Zarządzie: protokoły posiedzeń zespołu partyjnego, (1965-1971) 1 j.a.

Sąd Koleżeński: regulamin działalności sądu koleżeńskiego, sprawozdania z działalności, akta

rozpatrywanych spraw przez sąd, (1970-1975) 3 j.a.

Plany pracy, sprawozdania, kontrole: plany pracy, sprawozdania z działalności, protokoły

zdawczo-odbiorcze i przeprowadzonych kontroli, ewidencja i spisy członków kół,

charakterystyki powstańców śląskich, korespondencja zarządu, (1947-1974) 10 j.a.

iejskie i Terenowe:

protokoły zebrań kół miejskich i terenowych ZBoWiD z terenu

powiatu, (1949-1976) 53 j.a.

Związek Osadników Wojskowych : protokoły zebrań kół Związku Osadników Wojskowych ,

(1947-1948) 1 j.a.

Związek Uczestników Walki Zbrojnej o Niepodległość i Demokrację: protokoły zebrań kół

Związku Uczestników Walki Zbrojnej o Niepodległość i Demokrację, (1947-1948) 1 j.a.

Kategoria “B” – arkusze ewidencyjne, deklaracje członkowskie, (1949-1975) 24 j.a.

Informacja o zastosowanej metodzie porządkowania

Przed przystąpieniem do porządkowania stan zespołu wynosił na dzień 31 XII 2004 r. 55

j.a. – 1,74 mb akt. W tym również roku zespół został zinwentaryzowany przez mgr Justynę

Sowińską. Akta zespołu były w złym stanie ponieważ zespół został zalany w 1997 r. podczas

powodzi w oddziale w Nysie. Podczas opracowania akt należało usunąć wszystkie okładki i

Koła M

segregatory i po uporządkowaniu akta włożyć do nowych prawidłowo opisanych teczek. Z tego

względu zmieniła się całkowita liczba jednostek (patrz tabelka). Układ zespołowi nadano

częściowo w oparciu o Rzeczowy podział akt dla Zarządu Okręgowego ZBoWiD w Opolu

zatwierdzony jako tymczasowy przez Archiwum Państwowe w Opolu w dniu 30 IV 1976 r. 5

Zespół opracował i wstęp napisał mgr Tomasz Foltyn.

Zmiany w zespole (1799) Związek Bojowników o Wolność i Demokrację Zarząd

Oddziału Powiatowego w Nysie zachodzące podczas opracowania

- zespół przed opracowaniem

55 j.a.

1,74 mb

- dokumentacja niearchiwalna przeznaczona na

makulaturę

- 0,13 mb

- materiały przesunięte do kategorii “B”

- 24 j.a.

- 0,72 mb

- jednostki utworzone

+ 57 j.a. -

- stan zespołu po opracowaniu

88 j.a.

0,89 mb

Bibliografia

1. Archiwum Państwowe w Opolu; Związek Bojowników o Wolność i Demokrację Zarząd

Oddziału Powiatowego w Nysie, nr zespołu 1799

2. Archiwum Państwowe w Opolu; Archiwum Państwowe w Opolu, nr zespołu 350

3. Spis zespołów (zbiorów) Archiwum Państwowego w Opolu. Stan nadzień 31.12.2004 r.

4. Archiwum Zakładowe Archiwum Państwowego w Opolu, Księga nabytków i ubytków

Oddziału w Nysie, 1983-1997

5. Związek Bojowników o Wolność i Demokrację [online] aktualizacja 8 VII 2005, dostępny w

www: http://polskaludowa.com/dokumenty/pzpr/legitymacja_zbowid.htm

6. Związek Bojowników o Wolność i Demokrację Zarząd Okręgowy w Rzeszowie [online],

aktualizacja 8 VII 2005, dostępny w www: http://baza.archiwa.gov.pl/ sezam/karta.php?

arch=59&zesp=607&cd=0

5 Archiwum Państwowe w Opolu, sygn. 412

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: