Polityka – jest to działalność władzy państwowej realizującej rozliczne cele i zadania o zróżnicowanym charakterze i treściach; cele te i treści zależą od ustroju ekonomiczno – społecznego oraz konkretnych warunków historycznych.
Polityki szczegółowe – to działalność państwa w jednej, określonej dziedzinie życia społecznego, gospodarczego czy politycznego.
Polityka ekologiczna
· F.Piontek – jako nauka o wielopłaszczyznowym kierowaniu procesami ochrony środowiska, tj. racjonalnym wykorzystaniu i reprodukcji jego zasobów (zwłaszcza za pomocą programów i narzędzi w celu zapewnienia niezbędnej skuteczności i efektywności poczynań w tym zakresie).
· A.Delorme – dziedzina działalności państwa w której wyraża się stanowisko władzy państwowej wobec problemów stwarzanych przez zagrożenia ekologiczne.
· B.Poskrobko – świadoma i celowa działalność państwa, która polega na racjonalnym i kształtowaniu środowiska przyrodniczego poprzez jego właściwe użytkowanie i ochronę, w oparciu o poznane prawa przyrodnicze, ekonomiczne i społeczne.
Przyroda – pojęciem tym określa się na ogół całokształt rzeczy i zjawisk znajdujących się w ciągłym ruchu tworzących wszechświat i naszą planetę.
Środowisko – ogół elementów stworzonych przez przyrodę i w mniejszym lub w większym stopniu przetwarzanym przez człowieka, składających się w danym miejscu i czasie na biologiczne warunki życia człowieka.
Ze względu na stopień przekształcenia środowiska przez człowieka, możemy wyróżnić:- środowisko naturalne lub przyrodnicze, - środowisko przekształcone przez człowieka, - środowisko sztuczne stworzone przez człowieka, - środowisko zdegenerowane – bardzo szkodliwe dla człowieka
Ochrona przyrody – to działalności mająca na celu ochronę wszystkich elementów otoczenia przyrody przed niekorzystnym wpływem działalności człowieka, jak też zachowanie tych obiektów, które utrzymały w większym lub mniejszym stopniu swój naturalny charakter.
Ochrona środowiska – to działanie lub zaniechanie umożliwiające zachowanie lub przywrócenie równowagi przyrodniczej koniecznej do zapewnienia współczesnemu i przyszłym pokoleniom korzystnych warunków życia oraz realizacji prawa do korzystania z zasobów środowiska i zachowania jego wartości.
Ekologia – nauka zajmująca się badaniem warunków istnienia organizmów żywych i ich powiązań ze środowiskiem. Ekologią w pojęciu obiegowym nazywa się zespół spraw związanych ze środowiskiem przyrodniczym, w którym człowiek postrzegany jest jako składnik tła.
Zrównoważony rozwój – prowadzenie wszelkiej działalności gospodarczej w harmonii z przyrodą, tak aby nie spowodować w przyrodzie żywej nieodwracalnych zmian (zasady zostały sformułowane w Sztokholmie w 1972 r., wyspecjalizowana agenda ONZ ds.środowiska)
Globalne zagrożenia ekologiczne:1. Wyczerpywanie się odnawialnych i nieodnawialnych zasobów ziemi:- ropa naftowa - niszczenie lasów- woda 2. Gwałtowny wzrost liczby ludności (kraje trzeciego świata)3. Globalne zagrożenia środowiska:- ocieplanie się klimatu - zmniejszanie się warstwy ozonu
Globalne problemy są to zespoły zjawisk i procesów, które charakteryzują następujące cechy:1) mają charakter krytycznych zagrożeń wywołujących nie tylko poważne zakłócenia w funkcjonowaniu społeczności międzynarodowej, lecz stanowiących dla niej egzystencjalne wyzwanie;2) mają ogólnoświatowy charakter i większym lub mniejszym stopniu oddziałują na funkcjonowanie większości lub nawet wszystkich społeczeństw zorganizowanych w państwach;3) skuteczne rozwiązywanie problemów globalnych wymaga szerokiej współpracy międzynarodowej, gdyż indywidualne działania poszczególnych państw są warunkiem koniecznym, lecz nie wystarczającym
Wyczerpywanie się odnawialnych i nieodnawialnych zasobów Ziemi:- szok naftowy – 1973 r. - lasy – każdego roku ulega zagładzie 11 mln ha lasów - woda – dzienne zużycie -> 700l Ameryka, 3l Afryka
Problem demograficzny:- organizacje – Międzynarodowa Agencja Populacyjna, Międzynarodowa Federacja ds. planowania Rodziny, - eksplozja demograficzna – bardzo szybki wzrost liczby ludności głównie w Krajach Trzeciego Świata - 2013r. – 7 mld - 2028r. – 8 mld
Przyczyny eksplozji demograficznej:- spadek umieralności - postęp w dziedzinie infrastruktury społecznej i ekonomicznej, - wzrost stopy życiowej- stan wykształcenia ludzi - sytuacja polityczna i gospodarcza- poziom opieki medycznej
Problemy metropolii:- odpady - woda - utylizacja ścieków - komunikacja - zakłócenia w dostawach żywności - spadek jakości powietrza - średnia długość życia w:* Europie 80,9 – kobieta, 74,6 – mężczyzna * Afryka 40* Polska 78 – kobieta, 69,7 - mężczyzna
Wyżywienie ludności - 16 październik Światowy Dzień Żywności i Walki z Głodem - Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 r. gwarantuje prawo do wyżywienia, - 1,3 mld ludzi żyje w skrajnej nędzy (1 USD dziennie)Skutki głodu:- upośledzenie fizyczne i psychiczne, - choroby wywołane brakiem niektórych składników w pożywieniu- niedobór białka, jodu i witamin - 55 % zgonów na świecie spowodowane jest niedożywieniem - co minutę umiera 57 dzieci
Problemy demograficzne w Europie:- starzenie się społeczeństwa - w 1990 r. na jednego emeryta we Francji przypadało 2,5 pracującego; we Włoszech 2, w Finlandii 3.- kobiety w Polsce stanowią 52 % społeczeństwa - umieralność w Polsce: 70 % choroby układu krążenia, nowotwory, 7 % urazy i zatrucia
Ocieplanie się klimatu - efekt cieplarniany – zdefiniowano go w XIX wieku – jest to proces wzrostu temperatury przypowierzchniowych warstw atmosfery Ziemi spowodowaną przez antropogeniczną emisję gazów cieplarnianych - w ciągu XX wieku klimat światowy stał się cieplejszy - średnia temperatura lądów i oceanów wzrosła o 0,75 °C względem okresu 1860 – 1900 - gazy cieplarniane: 33-36% para wodna, 9-25% dwutlenek węgla, 4-9% metan, 3-7% ozon
Przyczyny:- zmiana koncentracji gazów cieplarnianych - erupcja wulkanów - ograniczenia dopływu światła słonecznego do powierzchni ziemi - działalność człowieka Skutki:1. Zmiany cyklu hydrologicznego i cyrkulacji atmosferycznej (intensywność parowania i odpadów)2. Zmiany poziomu mórz i oceanów (erozja wybrzeży, większe ryzyko powodzi, wzrost zasolenia wód)3. Zagrożenia gatunków i systemów ekologicznych, zmiany w produkcji żywności (wzrost lub spadek światowej produkcji)4. Skutki zdrowotne (niedożywienie, większa liczba zgonów)5. Skutki ekonomiczne i społeczne (uchodźcy ekologiczni)
Prognozy:- przewidywane ocieplanie się klimatu od 1,1°C do 6,4°C pod koniec XXI w stosunku do okresu 1980-1999- wzrost poziomu morza - może zniknąć od 18-35% gatunków zwierząt
Protokół z Kioto – 2009 rok * cel: ograniczenie globalnego ocieplenia - obejmowała 183 kraje – zobowiązanie do redukcji antropogenicznych gazów cieplarnianychZmniejszanie się warstwy ozonu:- dziura ozonowa – zjawisko spadku dążenia w stratosferze atmosfery ziemskiej - stratosfera – druga od dołu warstwa atmosfery ziemskiej - freony używane są do: produkcji aerozoli, w sprężarkach, produkcji lakierów.
Cechy zagrożeń ekologicznych w Europie:1. Antropogeniczny i nieintencyjny charakter 2. Internacjonalizacja zagrożeń – oznacza, że proces degradacji środowiska w biednych państwach powoduje negatywne konsekwencje dla innych, stając się integralnym elementem środowiska międzynarodowego oraz narastających zagrożeń ekologicznych.
->Zanieczyszczenia powietrza: dwutlenek siarki, tlenki azotu. -> zanieczyszczenia wód: rzeki transgraniczne, morza -> zagrożenia promieniowaniem radioaktywnym – 26 kwietnia 1986 r. katastrofa w Czarnobylu ( 4150 osób zapadało na chorobę popromienną) – wzrost zachorowań na nowotwory tarczycy i białaczkę; 15 mdl USD wydatki z budżetu ZSRR na pokrycie szkód.
Skutki katastrofy:1.Rekompensaty wypłacane rolnikom za straty w produkcji rolnej.2. Straty państw Europy Wschodniej spowodowane embargiem nałożonym przez EWG na import produktów rolnych. 3. Straty państw europejskich wywołane spadkiem napływu turystów.
Obecnie w miejscu katastrofy 80 tys. Osób stale mieszka w strefie skażenia, wzrosła liczba zachorowań na raka o ponad 80%.
Problem składowania odpadów radioaktywnych:- sztolnie starych kopalni- lata 70 i 80 przekazywanie odpadów do ZSRR- Morze Barentsa
Cechy konserwatorskiej ochrony przyrody:1. Koncentrowanie się na zabytkach przyrody2. Ścisłe powiązanie ochrony przyrody z działalnością badawczą3. Stworzenie Zaplecza Społecznego (Liga Ochrony Przyrody)4. Rozwój edukacji
JLata 50, do 1970 r. – okres biocentryczny – aktywność środowisk naukowych
JW latach 60 problematyka ta została zepchnięta na margines życia społecznego i politycznego.
JMarzec 1934 r. – ustawa o ochronie przyrody
JUstawa o ochronie środowiska 7 kwietnia 1949 rok. – Ministerstwo Leśnictwo i Przemysłu Drzewnego (Zarząd Ochrony Przyrody).
Lata 70
- Ośrodki władzy podjęły próbę uwzględnienia w procesach decyzyjnych interesów związanych z ochroną środowiska - raport na konferencji w Sztokholmie 1972 r. - program „Człowiek i biosfera”- zwrócenie uwagi opinii publicznej na problem ochrony przyrody - w dniach 6-11 grudnia 1971 r. odbył się VI zjazd PZPR podjęto uchwałę – cz.I Działu „Zadania w dziedzinie społeczno - gospodarczej kraju” – działania zmierzające do opracowania wieloletniego programu polityki ekologicznej. Deklaracje te jednak nie były poparte działaniami praktycznymi. - 1975 r. – Prezydium Rządu rozpatrzyło i przyjęło założenia programu ochrony środowiska w Polsce do roku 1990 roku
Założenia:- rozbudowa prawa dotyczącego ochrony środowiska, opracowanie ustawy - powołanie odpowiednich służb, których brakuje, zajmujących się ochroną środowiska - ochrona środowiska nie korzysta w z nowoczesnych technologii, trzeba współpracować z placówkami badawczymi, - ochrona środowiska powinna się opierać na zasadach rachunku ekonomicznego- należy współpracować z innymi państwami, wszechstronna koordynacja ochrony środowiska -
paula99741