Vita consecrata.pdf

Jan Paweł II

POSYNODALNA ADHORTACJA APOSTOLSKA VITA CONSECRATA OJCA ŚWIĘTEGO JANA

PAWŁA II

DO BISKUPÓW I DUCHOWIEŃSTWA

DO ZAKONÓW I ZGROMADZEŃ ZAKONNYCH

DO STOWARZYSZEŃ ŻYCIA APOSTOLSKIEGO

DO INSTYTUTÓW ŚWIECKICH ORAZ

DO WSZYSTKICH WIERNYCH O ŻYCIU KONSEKROWANYM I JEGO MISJI W KOŚCIELE I

W ŚWIECIE

WPROWADZENIE

1. Życie konsekrowane, głęboko zakorzenione w przykładzie życia i w nauczaniu Chrystusa Pana, jest darem

Boga Ojca udzielonym jego Kościołowi za sprawą Ducha Świętego. Dzięki profesji rad ewangelicznych

charakterystyczne przymioty Jezusa — dziewictwo, ubóstwo i posłuszeństwo — stają się w pewien swoisty i

trwały sposób �widzialne� w świecie , a spojrzenie wiernych zwraca się ku tajemnicy Królestwa Bożego,

które już jest obecne w historii, ale w pełni urzeczywistni się w niebie.

W ciągu stuleci nigdy nie zabrakło ludzi, którzy — idąc posłusznie za wezwaniem Ojca i poruszeniami

Ducha Świętego — wybrali tę drogę specjalnego naśladowania Chrystusa, aby oddać się Jemu sercem

�niepodzielnym� (por. 1 Kor 7, 34). Oni także porzucili wszystko jak Apostołowie, aby przebywać z Nim i

tak jak On oddać się na służbę Bogu i braciom. W ten sposób przyczynili się do objawienia tajemnicy i misji

Kościoła dzięki licznym charyzmatom życia duchowego i apostolskiego, których udzielał im Duch Święty, a

w ten sposób wnieśli też wkład w odnowę społeczeństwa.

Dziękczynienie za życie konsekrowane

2. Rola życia konsekrowanego w Kościele jest tak doniosła, że postanowiłem zwołać Synod, który podjąłby

głębszą refleksję nad jego znaczeniem i perspektywami na przyszłość w obliczu bliskiego już nowego

tysiąclecia. Pragnąłem też, aby w Zgromadzeniu Synodalnym — obok Ojców — wzięły udział również

liczne osoby konsekrowane, tak by nie zabrakło ich wkładu we wspólną refleksję.

Wszyscy zdajemy sobie sprawę, jakim bogactwem jest dla wspólnoty kościelnej dar życia konsekrowanego

w całej różnorodności jego charyzmatów i instytucji. Razem dziękujemy Bogu za Zakony i Instytuty

zakonne, kontemplacyjne lub prowadzące dzieła apostolskie, oraz za Stowarzyszenia życia apostolskiego, za

Instytuty świeckie i za inne grupy osób konsekrowanych, jak również za tych wszystkich, którzy w ukryciu

swego serca oddają się Bogu poprzez szczególną konsekrację.

Podczas Synodu można się było wyraźnie przekonać, jak szeroko rozpowszechnione jest życie

konsekrowane, obecne w Kościołach we wszystkich częściach świata. Pobudza ono i wspomaga postępy

ewangelizacji w różnych regionach, gdzie nie tylko z wdzięcznością przyjmowane są Instytuty pochodzące z

zewnątrz, ale również powstają wciąż nowe, odznaczające się wielką różnorodnością form i środków

wyrazu.

Tak więc, podczas gdy w niektórych regionach świata Instytuty życia konsekrowanego wydają się

przeżywać trudne chwile, w innych rozwijają się i odznaczają zadziwiającą żywotnością, ukazując, że

decyzja całkowitego oddania się Bogu w Chrystusie nie jest bynajmniej sprzeczna z kulturą i historią

żadnego narodu. Życie konsekrowane rozkwita zresztą nie tylko w łonie Kościoła katolickiego; zachowuje

szczególną żywotność w tradycji monastycznej Kościołów prawosławnych, stanowiąc istotny rys ich

tożsamości, powstaje też lub odradza się w Kościołach i Wspólnotach kościelnych wyrosłych z Reformacji

jako znak łaski wspólnej wszystkim uczniom Chrystusa. Świadomość tego staje się impulsem dla procesu

ekumenicznego, który roznieca pragnienie coraz pełniejszej komunii między chrześcijanami, �aby świat

uwierzył� ( J 17, 21).

Życie konsekrowane darem dla Kościoła

3. Obecność życia konsekrowanego w całym świecie oraz ewangeliczny charakter jego świadectwa to

przekonujące dowody — jeśli ich ktoś potrzebuje — na to, że nie jest ono rzeczywistością odosobnioną i

drugorzędna , ale sprawą całego Kościoła. Kilkakrotnie potwierdzili to Biskupi podczas Synodu: � de re

nostra agitur� — �jest to sprawa, która nas dotyczy� 1 . Istotnie, życie konsekrowane znajduje się w samym

sercu Kościoła jako element o decydującym znaczeniu dla jego misji, ponieważ �wyraża najgłębszą istotę

powołania chrześcijańskiego� 2 oraz dążenie całego Kościoła-Oblubienicy do zjednoczenia z jedynym

Oblubieńcem 3 . Podczas Synodu kilkakrotnie stwierdzono, że życie konsekrowane nie tylko w przeszłości

było pomocą i oparciem dla Kościoła, ale stanowi cenny i nieodzowny dar także dla teraźniejszości i

przyszłości Ludu Bożego, ponieważ jest głęboko zespolone z jego życiem, jego świętością i misją 4 .

Trudności, z jakimi liczne Instytuty zmagają się dziś w niektórych regionach świata, nie powinny budzić

wątpliwości co do tego, że profesja rad ewangelicznych jest integralną częścią życia Kościoła , stanowi

bowiem dla niego cenny bodziec do coraz większej wierności Ewangelii 5 . W przyszłości mogą powstać

nowe, różnorodne formy życia konsekrowanego, ale niezmienna pozostanie istota tego wyboru, który wyraża

się w radykalnym darze z siebie składanym z miłości do Pana Jezusa, a w Nim do każdego członka ludzkiej

rodziny. Na tym przekonaniu , które przez stulecia było natchnieniem dla wielkiej rzeszy wiernych,

chrześcijański lud nadal opiera swą ufność , wiedząc, że w dorobku tych szlachetnych dusz może znaleźć

bezcenną pomoc w swojej wędrówce ku niebieskiej ojczyźnie.

Owoce Synodu

4. Spełniając życzenie wyrażone przez Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów, poświęcone

refleksji na temat: �Życie konsekrowane i jego misja w Kościele i w świecie�, zamierzam przedstawić w

niniejszej Adhortacji apostolskiej owoce obrad synodalnyc h 6 i ukazać wszystkim wiernym — Biskupom,

kapłanom, diakonom, osobom konsekrowanym i świeckim — a także wszystkim, którzy zechcą mnie

wysłuchać, wielkie dzieła, jakich Bóg pragnie dokonywać także dzisiaj przez życie konsekrowane.

Synod ten, odbywający się po wcześniejszych zgromadzeniach poświęconych wiernym świeckim i

kapłanom, dopełnia cykl rozważań nad szczególnymi cechami stanów życia, które zgodnie z zamysłem

Chrystusa Pana istnieją w Jego Kościele. Sobór Watykański II uwypuklił bowiem wielką rzeczywistość

kościelnej komunii, w której łączą się w jedno wszystkie dary i charyzmaty, służąc budowie Ciała Chrystusa

i misji Kościoła w świecie, natomiast w ostatnich latach pojawiła się potrzeba pełniejszego ukazania,

tożsamości różnych stanów życia , ich powołania i ich konkretnej misji w Kościele.

Komunia Kościoła nie oznacza bowiem jednolitości, ale jest darem, którego Duch Święty udziela nam także

poprzez różnorodność charyzmatów i stanów życia. Okażą się one tym bardziej przydatne Kościołowi i jego

misji, im większym szacunkiem będzie otoczona ich tożsamość. Każdy dar Ducha jest przecież udzielany po

to, aby przynosił owoce dla Pana , 7 pobudzając wzrost braterstwa i rozwój misji.

Działanie Ducha Świętego w różnych formach życia konsekrowanego

5. Jakże nie wspomnieć z wdzięcznością wobec Ducha Świętego o wielości historycznych form życia

konsekrowanego przez Niego wzbudzonych i nadal obecnych w tkance Kościoła. Można je porównać do

drzewa o wielu gałęziach 8 , które tkwi korzeniami w Ewangelii i przynosi obfite owoce w każdej epoce życia

Kościoła. Jakież to niezwykłe bogactwo! Ja sam na zakończenie Synodu pragnąłem zwrócić szczególną

uwagę na ten stały element historii Kościoła: na rzeszę założycieli i założycielek, świętych mężczyzn i

kobiet, którzy wybrali Chrystusa, idąc drogą radykalizmu ewangelicznego i braterskiej służby — przede

wszystkim ubogim i opuszczonym 9 . Właśnie ta służba pozwala dostrzec szczególnie wyraziście, że życie

konsekrowane objawia jedność przykazania miłości — nierozerwalną więź między miłością Boga a miłością

bliźniego.

Synod przypomniał o tym nieustannym działaniu Ducha Świętego, który w ciągu stuleci pomnaża bogactwa

płynące z praktyki rad ewangelicznych poprzez liczne charyzmaty i także w ten sposób wciąż na nowo

uobecnia tajemnicę Chrystusa w Kościele i w świecie, w czasie i w przestrzeni.

Życie monastyczne na Wschodzie i na Zachodzie

6. Ojcowie synodalni z katolickich Kościołów Wschodnich oraz przedstawiciele innych Kościołów Wschodu

zwrócili uwagę w swych wystąpieniach na ewangeliczne wartości życi u monastycznego 10 , które pojawiło

się już w początkach chrześcijaństwa i nadal rozkwita w ich krajach, zwłaszcza w łonie Kościołów

prawosławnych .

Już w pierwszych wiekach Kościoła byli ludzie, którzy czuli się powołani do naśladowania Słowa

Wcielonego, które przyjęło postać sługi, i postanowili pójść za Nim, wypełniając w sposób swoisty i

radykalny — przez profesję życia monastycznego — wymogi płynące z chrzcielnego uczestnictwa w

paschalnej tajemnicy Jego śmierci i zmartwychwstania. W ten sposób stali się �niosącymi Krzyż�

(staurophóroi) i starali się być �niosącymi Ducha� (pneumatophóroi) — ludźmi prawdziwie duchowymi,

będącymi ukrytym zaczynem historii przez modlitwę uwielbienia i nieustanne orędownictwo, udzielanie

porad ascetycznych i dzieła miłosierdzia.

Dążąc do przemiany świata i życia w oczekiwaniu na ostateczne oglądanie oblicza Bożego, monastycyzm

wschodni szczególnie ceni sobie nawrócenie, wyrzeczenie się siebie i skruchę serca, dążenie do hezychii ,

czyli wewnętrznego pokoju i nieustanną modlitwę, post i czuwania, walkę duchową i milczenie, paschalną

radość z obecności Pana i z oczekiwania na Jego ostateczne przyjście, ofiarę z siebie i ze swych majętności,

przeżywaną w świętej wspólnocie klasztornej lub w pustelniczej samotności 11 .

Także na Zachodzie od pierwszych stuleci istnienia Kościoła praktykowano życie monastyczne i powstawały

bardzo różnorodne jego formy, należące zarówno do tradycji cenobickiej, jak i eremickiej. Monastycyzm

zachodni w swojej obecnej formie, odwołującej się zwłaszcza do św. Benedykta, jest spadkobiercą wielkiej

rzeszy mężczyzn i kobiet, którzy porzuciwszy życie w świecie, szukali Boga i Jemu się poświęcili, «a

niczego nie przedkładając nad miłość Chrystusa » 12 . Także współcześni mnisi starają się harmonijnie łączyć

życie wewnętrzne z pracą przez ewangeliczny wysiłek przemiany obyczajów, posłuszeństwo i wytrwałość,

przez gorliwe rozważanie słowa (lectio divina) , sprawowanie liturgii i modlitwę. W sercu Kościoła i świata

klasztory zawsze były i nadal są wymownym znakiem komunii, gościnnym domem dla szukających Boga i

spraw duchowych, szkołami wiary i prawdziwymi ośrodkami studiów, dialogu i kultury, które służą

budowaniu życia kościelnego i społeczeństwa ziemskiego w oczekiwaniu na nadejście Królestwa

niebieskiego.

Stan dziewic poświęconych Bogu, pustelnicy, wdowy

7. Radością i nadzieją napawa fakt, że znów rozkwita dziś starożytny stan dziewic Bogu poświęconych ,

którego istnienie w chrześcijańskich wspólnotach jest poświadczone od czasów apostolskic h 13 . Dziewice

konsekrowane przez Biskupa łączą się szczególną więzią z Kościołem lokalnym, któremu służą z

poświęceniem, chociaż pozostają w świecie. Żyjąc osobno lub wespół z innymi, są szczególnym

eschatologicznym wizerunkiem niebiańskiej Oblubienicy i przyszłego życia , w którym Kościół zazna

wreszcie pełni miłości do Chrystusa-Oblubieńca.

Pustelnicy i pustelnice , należący do starożytnych Zakonów lub do nowych Zgromadzeń, czy też podlegający

bezpośrednio Biskupowi, przez wewnętrzne i zewnętrzne oderwanie od świata świadczą o przemijalności

obecnej epoki, a przez post i pokutę ukazują, że nie samym chlebem żyje człowiek, ale słowem Bożym (por.

Mt 4, 4). Tego rodzaju �życie na pustyni� jest wezwaniem skierowanym do bliźnich i do całej wspólnoty

kościelnej, aby nie traciła nigdy z oczu najwyższego powołania , które polega na nieustannym przebywaniu z

Panem.

Ostatnio odrodziła się też praktyka konsekracji wdów 14 , znana od czasów apostolskich (por. 1 Tm 5, 5. 9-10;

1 Kor 7, 8) oraz konsekracja wdowców. Osoby te, składając wieczysty ślub czystości, przeżywanej jako znak

Królestwa Bożego, konsekrują swój stan życia, aby poświęcić się modlitwie i służbie Kościołowi.

Instytuty oddane całkowicie kontemplacji

8. Instytuty oddane bez reszty kontemplacji, złożone z kobiet lub mężczyzn, są chwałą Kościoła i źródłem

niebieskich łask. Ich członkowie naśladują swoim życiem i misją Chrystusa modlącego się na górze, dają

świadectwo panowania Boga nad historią i są zapowiedzią przyszłej chwały.

Trwają oni w samotności i milczeniu, a przez słuchanie słowa Bożego, sprawowanie świętej liturgii,

praktykę ascezy osobistej, modlitwę, umartwienie i komunię braterskiej miłości skupiają całe swoje życie i

działanie wokół kontemplacji Boga. W ten sposób składają wobec kościelnej wspólnoty szczególne

świadectwo miłości, jaką Kościół darzy swego Pana, a dzięki swej przedziwnej apostolskiej płodności

przyczyniają się do wzrostu Ludu Bożeg o 15 .

Wolno zatem wyrazić życzenie, aby różne formy życia kontemplacyjnego mogły się coraz bardziej rozwijać

w młodych Kościołach jako wyraz pełnego zakorzenienia się w nich Ewangelii, zwłaszcza w tych regionach

świata, gdzie bardziej rozpowszechnione są inne religie. Pozwoli to świadczyć przekonująco o żywotności

chrześcijańskich tradycji ascezy i mistyki, a także będzie sprzyjać dialogowi międzyreligijnemu 16 .

Życie konsekrowane oddane dziełom apostolskim

9. Na Zachodzie rozwinęły się w kolejnych stuleciach liczne inne postaci życia zakonnego, w których

niezliczone rzesze ludzi, wyrzekłszy się świata, konsekrowały się Bogu poprzez publiczną profesję rad

ewangelicznych, zgodnie z określonym charyzmatem i w ramach trwałej formy życia wspólnego 17 pragnąc

na różne sposoby pełnić apostolską służbę dla dobra Ludu Bożego. Tak wyrosły liczne gałęzie Zgromadzeń

Kanoników regularnych, Zakony żebracze, Klerycy regularni i w ogólności Zgromadzenia zakonne męskie i

żeńskie oddające się działalności apostolskiej i misyjnej oraz wielorakim dziełom, zrodzonym z

chrześcijańskiej miłości.

W tym wspaniałym i różnorodnym świadectwie znajdują odzwierciedlenie wielorakie dary, jakich Bóg

udzielił założycielom i założycielkom, którzy otwierając się na działanie Ducha Świętego umieli odczytywać

�znaki czasu� i w natchniony sposób odpowiadać na coraz to nowe potrzeby. Idąc ich śladem, wielu ludzi

starało się słowem i czynem urzeczywistniać Ewangelię we własnym życiu, aby także w swoich czasach

ukazywać żywą obecność Jezusa — najdoskonalszego Konsekrowanego i Apostoła Boga Ojca. Zakonnicy i

zakonnice każdej epoki winni nadal znajdywać swój wzorzec w Chrystusie Panu, podtrzymując przez

modlitwę głęboką wewnętrzną komunię z Nim (por. Flp 2, 5-11), aby całe ich życie było napełnione duchem

apostolskim, a cała ich działalność apostolska przeniknięta kontemplacją 18 .

Instytuty świeckie

10. Duch Święty, przedziwny twórca różnorakich charyzmatów, wzbudził w naszych czasach nowe formy

życia konsekrowanego , pragnąc jak gdyby odpowiedzieć zgodnie z opatrznościowym zamysłem na nowe

potrzeby, jakie Kościół napotyka dziś w pełnieniu swojej misji w świecie.

Przychodzą tu na myśl przede wszystkim Instytuty świeckie , których członkowie pragną przeżywać swoją

konsekrację Bogu w świecie poprzez praktykę rad ewangelicznych w kontekście doczesnych struktur, aby w

ten sposób być zaczynem mądrości i świadkami łaski w ramach życia kulturalnego, gospodarczego i

politycznego. Poprzez syntezę świeckości i konsekracji, która jest ich cechą specyficzną, zamierzają

przepajać społeczeństwo nowymi energiami Królestwa Chrystusowego , dążyć do przemiany świata od

wewnątrz mocą Błogosławieństw. W ten sposób, choć dzięki swej całkowitej przynależności do Boga są w

pełni poświęceni Jego służbie, ich działalność w normalnych warunkach życia w świecie przyczynia się —

za sprawą Ducha Świętego — do ożywienia duchem Ewangelii różnych form rzeczywistości świeckich.

Dzięki temu Instytuty świeckie zapewniają Kościołowi, każdy zgodnie z własnym charakterem, skuteczną

obecność w społeczeństwie 19 .

Ważną rolę odgrywają także kleryckie Instytuty świeckie , w których kapłani należący do presbyterium

diecezjalnego — także ci, którzy są oficjalnie inkardynowani do własnego Instytutu — oddają się w sposób

szczególny Chrystusowi poprzez praktykę rad ewangelicznych, zgodnie z określonym charyzmatem.

Duchowe bogactwo Instytutu, do którego należą, pomaga im przeżywać głęboko specyficzną duchowość

kapłańską, aby dzięki temu być pośród współbraci zaczynem komunii i apostolskiej gorliwości.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: