1949_Genewa_-_IV_KG.pdf

Konwencja genewska o ochronie osób cywilnych podczas wojny (IV konwencja

genewska), Genewa, 12 sierpnia 1949 r.

( DzU z 1956r., nr 38, poz. 171, załącznik)

Tytuł I

ostanowienia ogólne

Artykuł 1

Wysokie Umawiające się Strony zobowiązują się przestrzegać i dopilnować

przestrzegania niniejszej Konwencji we wszelkich okolicznościach.

Artykuł 2

Niezależnie od postanowień, które wejdą w życie już w czasie pokoju, Konwencja

niniejsza będzie miała zastosowanie w razie wypowiedzenia wojny lub powstania

jakiegokolwiek innego konfliktu zbrojnego między dwiema lub więcej niż dwiema Wysokimi

Umawiającymi się Stronami, nawet gdyby jedna z nich nie uznała stanu wojny.

Konwencja będzie również miała zastosowanie we wszystkich przypadkach okupacji

całości lub części terytorium jednej z Wysokich Umawiających się Stron, nawet

gdyby ta okupacja nie napotykała żadnego zbrojnego oporu.

Jeżeli jedno z Mocarstw w konflikcie nie jest stroną niniejszej Konwencji,

Mocarstwa będące jej stronami pozostaną jednak nią związane w swych wzajemnych

stosunkach. Będą one również związane Konwencją w stosunku do powyższego

Mocarstwa, jeżeli przyjmuje ono i stosuje jej postanowienia.

Artykuł 3

Gdyby na terytorium jednej z Wysokich Umawiających się Stron wybuchł konflikt

zbrojny nie posiadający charakteru międzynarodowego, każda ze Stron w konflikcie

obowiązana będzie stosować się przynajmniej do następujących postanowień:

1) Osoby nie biorące bezpośrednio udziału w działaniach wojennych, włącznie

z członkami sił zbrojnych, które złożyły broń, oraz osobami, które stały się niezdolne do

walki na skutek choroby, ran, pozbawienia wolności lub z jakiegokolwiek innego powodu,

będą we wszelkich okolicznościach traktowane w sposób humanitarny, bez czynienia żadnej

różnicy na ich niekorzyść z powodu rasy, koloru skóry, religii lub wiary, płci, urodzenia lub

majątku, ani z żadnych innych analogicznych powodów.

W tym celu są i pozostaną zakazane w stosunku do wyżej wymienionych osób

w każdym czasie i w każdym miejscu:

a) zamachy na życie i nietykalność cielesną w szczególności zabójstwa we

wszelkiej postaci, okaleczenia, okrutne traktowanie, tortury i męki,

b) branie zakładników,

c) zamachy na godność osobistą, a w szczególności traktowanie poniżające

i upokarzające,

d) skazywanie i wykonywanie egzekucji bez uprzedniego wyroku, wydanego przez

sąd należycie ukonstytuowany i dający gwarancje procesowe, uznane za niezbędne przez

narody cywilizowane.

2) Ranni i chorzy będą zbierani i leczeni.

Bezstronna organizacja humanitarna, jak Międzynarodowy Komitet Czerwonego

Krzyża, będzie mogła ofiarować swoje usługi Stronom w konflikcie.

Strony w konflikcie będą się ponadto starały wprowadzić w życie drogą specjalnych

układów wszystkie lub niektóre z pozostałych postanowień niniejszej Konwencji.

Zastosowanie powyższych postanowień nie będzie miało wpływu na sytuację prawną

Stron w konflikcie.

Artykuł 4

Pod ochroną niniejszej Konwencji pozostają osoby, które kiedykolwiek i w jakikolwiek

sposób znalazły się w razie konfliktu lub okupacji we władzy jednej

ze Stron w konflikcie lub Mocarstwa okupacyjnego, których nie są obywatelami.

Obywatele Państwa, które nie jest związane Konwencją, nie pozostają pod jej ochroną.

Obywateli Państwa neutralnego znajdujących się na terytorium Państwa wojującego oraz

obywateli Państwa współwojującego nie uważa się za podlegających ochronie dopóty, dopóki

Państwo, którego są oni obywatelami, posiada normalne przedstawicielstwo dyplomatyczne w

Państwie, w którego władzy się znajdują.

Jednakże postanowienia Tytułu II stosują się w szerszym zakresie, określonym

w artykule 13.

Osób pozostających pod ochroną Konwencji Genewskiej z 12 sierpnia 1949 r.

o polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych, Konwencji Genewskiej

z 12 sierpnia 1949 r. o polepszeniu losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu

lub Konwencji Genewskiej z 12 sierpnia 1949 r. o traktowaniu jeńców wojennych nie uważa

się za osoby chronione w rozumieniu niniejszej Konwencji.

Artykuł 5

Jeżeli Strona w konflikcie ma poważne powody do mniemania, że określona osoba,

podlegająca ochronie przez niniejszą Konwencję, podejrzana jest słusznie o uprawianie na jej

terytorium działalności szkodliwej dla bezpieczeństwa Państwa lub jeżeli taka działalność

zostanie rzeczywiście stwierdzona, osoba ta nie będzie mogła korzystać z praw i przywilejów

przewidzianych w niniejszej Konwencji, których przyznanie danej osobie mogłoby wyrządzić

szkodę bezpieczeństwu Państwa.

Jeżeli osoba podlegająca ochronie przez Konwencję zostanie zatrzymana na

terytorium okupowanym jako szpieg albo sabotażysta lub jeżeli zachodzi słuszne podejrzenie,

że uprawia ona działalność szkodliwą dla bezpieczeństwa Mocarstwa okupacyjnego, osoba ta

może być pozbawiona przewidzianego w niniejszej Konwencji

prawa porozumiewania się, jeżeli będzie tego bezwzględnie wymagało bezpieczeństwo

wojskowe.

W każdym z tych przypadków osoby wymienione w poprzednich ustępach będą

jednak traktowane w sposób humanitarny i w razie wszczęcia postępowania sądowego nie

będą pozbawione swych praw do słusznego i prawidłowego procesu, przewidzianych

w niniejszej Konwencji. Odzyskają one również wszystkie swe prawa i przywileje osób

podlegających ochronie w rozumieniu niniejszej Konwencji w możliwie najkrótszym

terminie, uwzględniając bezpieczeństwo Państwa lub Mocarstwa okupacyjnego, zależnie od

przypadku.

Artykuł 6

Niniejsza Konwencja będzie miała zastosowanie od początku każdego konfliktu lub

każdej okupacji, wymienionych w art. 2.

Na terytorium Stron w konflikcie stosowanie Konwencji skończy się z chwilą

ogólnego zakończenia działań wojennych.

Na terytorium okupowanym stosowanie niniejszej Konwencji skończy się w rok po

ogólnym zakończeniu działań wojennych; jednakże Mocarstwo okupacyjne będzie związane

na czas trwania okupacji - o ile sprawuje ono funkcje rządowe na tym terytorium

postanowieniami następujących artykułów niniejszej Konwencji: od 1 do 12, 27, 29 do 34,

47, 49, 51, 52, 53, 59, 61 do 77 i 143.

Osoby podlegające ochronie, których zwolnienie, repatriacja lub ponowne zasiedlenie

nastąpią po tych terminach, będą tymczasem nadal korzystały z niniejszej Konwencji.

Artykuł 7

Wysokie Umawiające się Strony będą mogły poza układami, wyraźnie

przewidzianymi w artykułach 11, 14, 15, 17, 36, 108, 109, 132, 133 i 149, zawierać inne

jeszcze układy specjalne w każdej sprawie, którą uznają za właściwą do oddzielnego

uregulowania. Żaden układ specjalny nie może szkodzić sytuacji osób podlegających

ochronie przez niniejszą Konwencję ani ograniczać przyznanych im przez nią praw.

Korzyści wypływające z tych układów będą przysługiwały osobom podlegającym

ochronie dopóty, dopóki będzie się do nich stosowała Konwencja, chyba że w powyższych

układach lub w układach późniejszych będą wyraźnie zamieszczone postanowienia odmienne

albo że jedna lub druga Strona w konflikcie podejmie w stosunku do nich korzystniejsze

środki.

Artykuł 8

Osoby podlegające ochronie nie mogą w żadnym razie zrzec się częściowo lub całkowicie

praw, zapewnionych im przez niniejszą Konwencję lub ewentualnie przez układy specjalne,

przewidziane w artykule poprzednim.

Artykuł 9

Konwencja niniejsza będzie stosowana przy współudziale i pod kontrolą Mocarstw

opiekuńczych, powołanych do obrony interesów Stron w konflikcie. W tym celu Mocarstwa

Opiekuńcze będą mogły wyznaczyć poza swym personelem dyplomatycznym i

konsularnym delegatów spośród swych własnych obywateli lub spośród obywateli innych

Mocarstw neutralnych. Ci delegaci powinni uzyskać zgodę Mocarstwa, przy którym będą

wykonywali swą misję. Strony w konflikcie będą w możliwie najszerszej mierze ułatwiały

przedstawicielom lub delegatom Mocarstw opiekuńczych wypełnianie ich zadań.

Przedstawiciele lub delegaci Mocarstw opiekuńczych nie powinni w żadnym

przypadku wykraczać poza ramy swej misji, określonej przez niniejszą Konwencję; powinni

oni w szczególności brać pod uwagę bezwzględne wymogi bezpieczeństwa Państwa, przy

którym wykonują swe funkcje.

Artykuł 10

Postanowienia niniejszej Konwencji nie stanowią przeszkody dla działalności

humanitarnej Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża, jak również każdej innej

bezstronnej organizacji humanitarnej, prowadzonej w celu opieki nad osobami cywilnymi i

udzielanie im pomocy za zgodą zainteresowanych Stron w konflikcie.

Artykuł 11

Wysokie Umawiające się Strony będą mogły w każdym czasie porozumieć się co do

powierzenia zadań przypadających na mocy niniejszej Konwencji Mocarstwom opiekuńczym

jakiejś organizacji międzynarodowej, dającej całkowitą rękojmię bezstronności i sprawności.

Jeżeli osoby podlegające ochronie nie korzystają lub z jakiegokolwiek powodu

przestały korzystać z działalności Mocarstwa opiekuńczego albo organizacji wyznaczonej

zgodnie z ustępem pierwszym, Mocarstwo zatrzymujące powinno zwrócić się do jakiegoś

Państwa neutralnego lub do takiej organizacji o podjęcie się funkcji przypadających na mocy

niniejszej Konwencji Mocarstwom opiekuńczym wyznaczonym przez Strony w

konflikcie.

Jeżeli nie uda się w ten sposób zapewnić ochrony, Mocarstwo zatrzymujące powinno

zwrócić się do jakiejś organizacji humanitarnej, jak Międzynarodowy Komitet

Czerwonego Krzyża, o podjęcie się zadań humanitarnych przypadających na mocy niniejszej

Konwencji Mocarstwom opiekuńczym albo też powinno przyjąć usługi zaofiarowane przez

taką organizację, z zastrzeżeniem postanowień niniejszego artykułu.

Każde Mocarstwo neutralne lub każda organizacja, do której zwróciło się

zainteresowane Mocarstwo albo która zaofiarowała swe usługi w celach wyżej wymienionych

powinny działać z poczuciem odpowiedzialności wobec Strony w konflikcie,

do której należą osoby podlegające ochronie przez niniejszą Konwencję, oraz powinny dawać

dostateczną rękojmię swej zdolności do podjęcia się wymienionych funkcji i ich bezstronnego

spełniania.

Nie wolno naruszyć powyższych postanowień w drodze specjalnej umowy między

Mocarstwami, z których jedno byłoby chociaż przejściowo ograniczone w stosunku do

drugiego Mocarstwa lub jego sprzymierzeńców w swej swobodzie rokowań na skutek

wydarzeń wojennych, zwłaszcza w przypadku okupacji całości lub znacznej części jego

terytorium.

Ilekroć w Konwencji niniejszej jest mowa o Mocarstwie opiekuńczym, należy przez to

rozumieć także zastępujące je organizacje w znaczeniu niniejszego artykułu.

Postanowienia niniejszego artykułu rozciągają się i mają zastosowanie do obywateli

Państwa neutralnego znajdujących się na terytorium okupowanym lub na terytorium Państwa

wojującego, w którym Państwo, którego są obywatelami, nie posiada normalnego

przedstawicielstwa dyplomatycznego.

Artykuł 12

Mocarstwa opiekuńcze zaofiarują swe dobre usługi w celu załatwiania sporu, ilekroć

uznają, że leży to w interesie osób podlegających ochronie, a zwłaszcza w razie braku zgody

między Stronami w konflikcie co do stosowania lub wykładni postanowień niniejszej

Konwencji.

W tym celu każde z Mocarstw opiekuńczych będzie mogło na prośbę jednej ze Stron

lub z własnej inicjatywy zaproponować Stronom w konflikcie zwołanie, ewentualnie

na odpowiednio wybranym terytorium neutralnym, konferencji ich przedstawicieli,

a zwłaszcza władz zajmujących się sprawami osób podlegających ochronie. Strony

w konflikcie będą obowiązane zastosować się do takich propozycji. Mocarstwa opiekuńcze

będą mogły w razie potrzeby zaproponować Stronom w konflikcie, aby zgodziły się na udział

w tej konferencji osobistości należącej do Mocarstwa neutralnego lub wydelegowanej przez

Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża.

Tytuł II

Ogólna ochrona ludności przed niektórymi skutkami wojny

Artykuł 13

Postanowienia niniejszego tytułu dotyczą całej ludności krajów w konflikcie bez

żadnej różnicy ze względu na rasę, narodowość, religię lub przekonania polityczne

i zmierzają do złagodzenia cierpień wywołanych przez wojnę.

Artykuł 14

Już w czasie pokoju Wysokie Umawiające się Strony, a po rozpoczęciu działań

wojennych Strony w konflikcie, mogą tworzyć na swym własnym terytorium, a w razie

potrzeby również na terytoriach okupowanych, strefy i miejscowości sanitarne,

zorganizowane w ten sposób, aby mogły chronić przed skutkami wojny rannych i chorych,

kaleki, starców i dzieci w wieku poniżej lat 15, kobiety ciężarne i matki dzieci poniżej

lat 7.

Od chwili wybuchu konfliktu i podczas jego trwania Strony zainteresowane będą

mogły zawierać między sobą układy w sprawie uznania stref i miejscowości, które mogłyby

być przez nie utworzone. Mogą one w tym celu wprowadzić w życie postanowienia

przewidziane w projekcie układu załączonego do niniejszej Konwencji wprowadzając do

niego ewentualne zmiany, jakie uznają za konieczne.

Wzywa się mocarstwa opiekuńcze i Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża

do ofiarowania swych dobrych usług w celu ułatwienia utworzenia i uznania tych stref

i miejscowości sanitarnych i bezpieczeństwa.

Artykuł 15

Każda Strona w konflikcie będzie mogła bądź bezpośrednio, bądź za pośrednictwem

Państwa neutralnego lub organizacji humanitarnej zaproponować Stronie przeciwnej

utworzenie w okolicach, w których toczą się walki, stref zneutralizowanych, mających na celu

ochronę przed niebezpieczeństwem walk następujących osób, bez żadnych różnic:

a) rannych i chorych, walczących lub nie walczących,

b) osób cywilnych nie biorących udziału w działaniach wojennych i nie wykonujących

żadnych prac o charakterze wojskowym podczas swego pobytu w tych strefach.

Skoro tylko Strony w konflikcie uzgodnią położenie geograficzne, administrację,

zaopatrzenie i kontrolę proponowanej strefy zneutralizowanej, zostanie zawarty układ na

piśmie, podpisany przez przedstawicieli Strony w konflikcie. Układ ten ustali początek

i czas trwania neutralizacji strefy.

Artykuł 16

Ranni i chorzy, jak również kalecy i kobiety ciężarne będą przedmiotem ochrony

i specjalnego poszanowania.

W stopniu, na jaki pozwolą względy wojskowe, każda ze Stron w konflikcie popierać

będzie odszukiwanie zabitych i rannych, okazywanie pomocy rozbitkom i innym osobom

narażonym na poważne niebezpieczeństwo oraz ochronę ich przed rabunkiem i złym

traktowaniem.

Artykuł 17

Strony w konflikcie dążyć będą do zawarcia porozumień lokalnych w sprawie

ewakuacji rannych, chorych, kalek, starców, dzieci i położnic ze strefy oblężonej lub

otoczonej, jak również w sprawie dopuszczenia do tej strefy duchownych wszystkich wyznań

oraz personelu i sprzętu sanitarnego.

Artykuł 18

Szpitale cywilne zorganizowane dla roztoczenia opieki nad rannymi, chorymi,

kalekami i położnicami nie mogą być w żadnych okolicznościach atakowane; będą one

zawsze szanowane i chronione przez Strony w konflikcie.

Państwa będące Stronami w konflikcie powinny wydać wszystkim szpitalom

cywilnym dokumenty stwierdzające ich charakter szpitala cywilnego i ustalające,

że budynki przez nie zajmowane nie są używane do celów, które w myśl artykułu

19 mogłyby pozbawić je ochrony.

Szpitale cywilne, jeżeli są do tego upoważnione przez Państwo, będą oznaczane

godłem przewidzianym w artykule 38 Konwencji Genewskiej z 12 sierpnia 1949 r.

o polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych.

Jeżeli względy wojskowe na to pozwolą, Strony w konflikcie podejmą konieczne

środki, aby znaki rozpoznawcze szpitali cywilnych były wyraźnie widoczne dla

nieprzyjacielskich sił zbrojnych lądowych, lotniczych i morskich, a to w celu usunięcia

możliwości jakichkolwiek działań napastniczych.

Wobec niebezpieczeństwa, jakie może stanowić dla szpitali bliskość obiektów

wojskowych, należy czuwać nad tym, aby szpitale były od nich możliwie najbardziej

oddalone.

Artykuł 19

Ochrona należna szpitalom cywilnym może ustać jedynie wówczas, gdy wbrew ich

zadaniom humanitarnym używane są one do działań szkodliwych dla nieprzyjaciela. Jednakże

ochrona ustanie dopiero wtedy, gdy ostrzeżenie udzielone we wszystkich odpowiednich

przypadkach z podaniem słusznego terminu pozostanie bez skutku.

Nie uważa się za działanie szkodliwe dla nieprzyjaciela faktu, że w tych szpitalach

leczą się chorzy lub ranni wojskowi albo że znajduje się w nich broń ręczna i amunicja,

odebrana tym wojskowym, a jeszcze nie przekazana właściwym władzom.

Artykuł 20

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: