Leki wytwarzane metodami inżynierii genetycznej
Biofarmaceutyki I generacji – rekombinowane białka o sekwencji aminokwasów identycznej z natywnymi białkami ludzkimi wytworzone w celu zastąpienia lub uzupełnienia niedoboru naturalnych białek, np. rekombinowana insulina.
Biofarmaceutyki II generacji – naturalne białko zostało celowo zmodyfikowane dzięki temu ma ono szybsze lub przedłużone działanie, podwyższoną aktywność czy też bardziej celowane działanie na chore tkanki.
Modyfikacje dotyczą:
- zmiany sekwencji aminokwasowych np. analogi insuliny, tkankowy aktywator plazminogenu,
- zmiany cukrowca w białkach glikozylowanych (erytropoetyna, darbopoetyna),
- kowalencyjne przyłączenie cząsteczek chemicznych do białek np. proces pegylowania – czyli kowalencyjne przyłączenie polietylenoglikolu np. interferon,
- fuzja dwu lub więcej polipeptydów – tzw. białka fuzyjne.
Biofarmaceutyki I generacji:
a) Hormony:
- ludzka insulina,
- hormon wzrostu,
- glukagon (z drożdży),
- tyreotropina,
- na niepłodność.
b) Cytokiny:
- interferony I generacji – w stwardnieniu rozsianym (INF-β), w nowotworach,
· Tazonermina TNF – α – czynnik martwicy nowotworu
- interferony II generacji – w wirusowym zapaleniu wątroby typu C
c) Homeopatyczne czynniki wzrostu
- Epogen – w niedokrwistości,
- Neupogen – rekombinowany czynnik wzrostu kolonii granulocytów w neutropenii
d) Czynniki krzepnięcia krwi
- kogenate – rh czynnik VIII, komórki nerek noworodka chomika BHK w hemofilii A
- Novo Seven
- analog czynnika XIII – biofarmaceutyk II generacji
e) Tkankowe aktywatory plazminogenu
- alteplaza – OIOM – lek fibrynolityczny w miażdżycy
- relavase (analog tPA) – w ostrym zawale mięśnia sercowego – biofarmaceutyk II generacji
- metylase – biofarmaceutyk II generacji
f) Enzymy
- α-galaktozydaza – choroba Fabry’ego
- deoksyrybonukleaza – w mukowiscydozie
Biofarmaceutyki II generacji:
Białka fuzyjne:
- alefacept – połączenie adhezyjne LFA-3 i ludzkiego IgG; blokuje cząsteczkę CD-2 powodując zahamowanie proliferacji keranocytów zapobiegając łuszczycy,
- etanercept – połączenie domeny receptora TNF z rejonem Fc IgG1 – stosowane w aktywnym reumatoidalnym zapaleniu stawów, chorobie Crohna i łuszczycy,
- denileukin diftitox – połączenie IL-2 i zmodyfikowanej toksyny błoniczej - w skórnych chloniakach z limfocytów T (w tej chorobie występuje wzrost ekspresji receptora dla IL-2 w obrębie chłoniaków),
Wybrane przeciwciała monoklonalne – II generacji:
- abciximab – w angioplastyce, niestabilnej dławicy piersiowej
- daclizumab – profilaktyka ostrego odrzucenia przeszczepu nerek,
- rituximab – chłoniak nieziarniczy, białaczka przewlekła limfocytarna.
witch0806