BOBATH
Etap choroby
charakterystyka
Postępowanie
Wiotkość
Obniżone napięcie mięśniowe, zaburzenia czucia po stronie porażonej, brak reakcji równoważnych i obronnych po tej stronie
Pielęgnacyjne: ułożenie pacjenta, działanie przeciwodleżynowe i przeciw przykurczowe;
Terapeutyczne: ćwiczenia przejmowania ciężaru ciała przez kończyny porażone, nauka czynnej zmiany pozycji, ćwiczenia stawów bliższych
Narastanie spastyczności
Stopniowe zwiększanie aktywności mięśni zginaczy w obrębie kg i prostowników kd (mniejsza możliwość wykonania ruchów dowolnych)
Pionizacja pacjenta, dalsze selektywne ćwiczenia stawów w pozycji siedzącej stojącej, prowadzone zgodnie z sekwencją rozwojową (od centrum do obwodu, najpierw ruchy w płaszczyźnie strzałkowej, następnie czołowej i poprzecznej), ćwiczenia równoważne w klęku podpartym i prostym, analityczne ćwiczenia poszczególnych faz chodu
Zdrowienia i zmian utrwalonych
Zmniejszenie synergii, stopniowy powrót ruchów czynnych, uwolnienie od synergii stawów dalszych
Wprowadzenie ruchów globalnych, ćwiczenia czynności dnia codziennego, nauka poprawnego chodu, zwrócenie szczególnej uwagi na funkcję chwytną ręki (izolowane ćwiczenia palców, opozycji kciuka)
Synergie
Synergie wyprostne
Synergie zgięciowe
KG
Wysunięcie, przywiedzenie i rotacja wew.ramienia, wyprost, nawrócenie przedramienia, zgięcie dłoniowe ręki, zgięcie palców
Cofnięcie, odwiedzenie do 90 stopni, rotacja zew.ramienia; zgięcie, odwrócenie przedramienia, zgięcie grzbietowe ręki, zgięcie palców
KD
Wyprost, przywiedzenie, rotacja wew.w stawie biodrowym; wyprost/przeprost w stawie kolanowym; odwrócenie i zgięcie podeszwowe stopy
Zgięcie, odwiedzenie, rotacja zew.w stawie biodrowym, zgięcie w stawie kolanowym do 90 stopni; odwrócenie i zgięcie grzbietowe stopy; zgięcie grzbietowe palców
Powrót funkcji motorycznych u pacjentów z porażeniem połowiczym wg Brunnstrom
stadium
Obraz ogólny
Specyficzne ruchy kg
Specyficzne ruchy kd
1.
Wiotkość, brak jakichkolwiek ruchów kończyn
Nie pojawiają się żadne ruchy
2.
3.
4.
5.
możliwość pojawiania się podstawowych synergii kończyn lub ich komponentów jakowspółruchów, możliwe istnienie minimalnych ruchów dowolnych, rozwój spastyczności;
rozwój spastyczności i pełnych wzorców synergii, wszystkie ruchy są pod ich wpływem;
niektóre ruchy dowolne wyzwalają się spodsynergii, początkowo z trudem, stopniowo coraz łatwiej, spastyczność zmniejsza się;
Podstawowe synergie kończyn tracą dominację nad dowolnymi aktami ruchowymi
Można obserwować początki synergii zgięciowej i/lub wyprostnej
Synergia wystarczająco silna do wykonania ruchów w stawach;
Pacjent potrafi umieścić rękę za plecami, unieść ramię w przód do pozycji horyzontalnej oraz wykonać ruch nawrócenia i odwrócenia przedramienia przy zgięciu w stawie łokciowym do 90 stopni
Pacjent potrafi odwieść kończynę w bok do pozycji horyzontalnej, unieść w przód ponad głowę, ruch pronacji- supinacji możliwy jest przy wyprostowanym stawie łokciowym
Minimalne ruchy dowolne
Zgięcie w stawach biodrowych, kolanowych i skokowych widoczne w pozycji siedzącej i stojącej
pacjent w pozycji siedzącej zgina kończynę w stawie kolanowym ponad 90 stopni poprzez przesuwanie stopy po podłożu, czynny ruch zgięcia grzbietowego stopy
w pozycji stojącej pacjent potrafi zgiąć w stawie kolanowym kończynę odciążoną i wyprostowaną w stawie biodrowym, możliwe jest zgięcie grzbietowe stopy, wyprost kolana i przesunięcie pięty w przód do pozycji małego wykroku
6.
Spastyczność ustępuje, możliwe są izolowane ruchy w stawach, koordynacja wraca do normy
Pacjent potrafi wykonywać dowolne ruchy czynne dobrze skoordynowane oraz testy szybkości ruchu
W pozycji stojącej możliwe odwodzenie w stawie biodrowym poza zakres uzyskany poprzez uniesienie miednicy, w pozycji siedzącej możliwe są ruchy rotacjizew. I wew. W stawie kolanowym połączeniem z ruchem odwracania i nawracania stopy
Indeks Barthel
Rehabilitacja chorych po udarze mózgu metodą Bobach
Lewa półkula
Prawa półkula
myślenie
Proces informacyjny w sekwencjach, analiza szczegółów w kolejności po sobie
Proces informacyjny całościowy
percepcja
Proces związany z powstawaniem mowy
Procesy niewerbalne /głos, intonacja/, percepcja wzrokowa /rysunek/
Zdolności uczenia się
Czytanie, kojarzenie dźwięków, słów, liczenie, kalkulacja
Ocenianie, wnioskowanie matematyczne, ustawianie w kolejności liczb
ruch
Kolejność ruchów, wykonywanie ruchów i gestów na komendę
Podtrzymanie, utrzymanie ruchu lub postawy
emocje
Wyrażanie pozytywnych emocji
Wyrażanie negatywnych emocji
Pozycje ułożeniowe zmniejszające spastyczność
Spastyczność nie zawsze jest jednakowa i ulega zmianie w zależności od pozycji złożeniowych i pacjenta i punktów kluczowych: głowy, obręczy barkowej i miednicy.
W koncepcji kładzie się szczególny nacisk na normalizację napięcia mięśni odpowiadających za prawidłową postawę i prawidłowy wzorzec ruchowy. Przez oddziaływanie dąży się do wyhamowania reakcji nieprawidłowych. Poprzez zmianę patologicznych wzorców postawy (hamowanie) można wpłynąć na przywrócenie prawidłowego napięcia mięśniowego i uzyskać zróżnicowane ruchy czynne (torowanie).
Bobach odkryła kilka pozycji zmniejszających spastyczność- zgięcie tułowia, zgięcie boczne tułowia, rotacja, protrakcja barku i miednicy. Zauważyła również, że leżenie na plecach to pozycja zwiększająca spastyczność, natomiast leżenie na boku i na brzuchu zmniejsza ją. Starała się więc wyzwalać prawidłowe wzorce ruchowe w tych pozycjach złożeniowych, w których spastyczność jest mniejsza.
Hamowanie w obrębie tułowia
Do działa w obrębie tułowia zmniejszających napięcie należą:
- rotacja tułowia
- boczne zgięcie tułowia
- protrakcja łopatki
- protrakcja miednicy
Hamowanie
Hamowanie oparte jest na zmianie ułożenia punktów kluczowych głównych (głowa, szyja, obręcz barkowa i biodrowa) i punktów kluczowych pomocniczych (nadgarstek, stopa, palce)
Hamowanie w obrębie kd
Do ruchów hamujących spastyczność w obrębie kończyny dolnej należy:
- zginanie biodra i kolana
Hamowanie w obrębie kg
Do ruchów hamujących spastyczność w obrębie kg należy:
- odwiedzenie i zgięcie w stawie barkowym
Cele metody Bobach:
- poprawa regulacji napięcia mięśniowego
- wspieranie percepcji
- zapobieganie nieprawidłowym wzorcom ruchowym
- utorowanie fizjologicznych wzorców ruchowych
Ocena pacjenta
Dla oceny osób dorosłych Bobach posługiwała się specjalnym testem za pomocą którego określała:
§ Ogólny stan pacjenta
§ Występowanie chorób towarzyszących
§ Poziom napięcia mięśniowego
§ Możliwości ruchowe
§ Stopień aktywności ekstern- oraz proprioceptorów
§ ...
sapek88