Wolność wypowiedzi prasowej.pdf

Nowińska Ewa

monografia

Oficyna 2007

Wolność wypowiedzi prasowej.

Wykaz skrótów

AFP - Agence France Press

ETPC - Europejski Trybunał Praw Człowieka

EWG - Europejska Wspólnota Gospodarcza

k.c. - ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.)

k.k. - ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.

k.p. - ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 1988 r., Nr 21, poz. 94 z

późn. zm.)

k.p.a. - ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z

2000 r., Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.)

k.p.c. - ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z

późn. zm.)

k.p.k. - ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn.

zm.)

KPP - Kwartalnik Prawa Prywatnego

KZS - Krakowskie Zeszyty Sądowe

MoP - Monitor Prawniczy

NJW - Neue Juristische Wochenschrift

NP - Nowe Prawo

NSA - Naczelny Sąd Administracyjny

ONZ - Organizacja Narodów Zjednoczonych

OSA - Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych

OSN - Orzecznictwo Sądu Najwyższego

OSNC - Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna

OSNCP - Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna i Izba Pracy

OSNIC - Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna

OSNKW - Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna i Wojskowa

OSP - Orzecznictwo Sądów Polskich

OSPiK - - Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych

OTK - Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego

PAP - Polska Agencja Prasowa

PiP - Państwo i Prawo

PIPWI - Prace Instytutu Prawa Własności Intelektualnej

PPH - Przegląd Prawa Handlowego

pr. aut. - ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn. Dz. U. z

2006 r., Nr 90, poz. 631 z późn. zm.)

pr. pras. - ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24 z późn. zm.)

PUG - Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego

PWiOWI - Prace Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej

RPEiS - Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

SN - Sąd Najwyższy

TPP - Transformacje Prawa Prywatnego

TGIP - Tribulan de Grande Instance de Paris

UJ - Uniwersytet Jagielloński

u.r.t. - ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r., Nr 253, poz.

2531 z późn. zm.)

u.z.n.k. - ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn. Dz. U. z

2003 r., Nr 153, poz. 1503 z późn. zm.)

XMS - eXtended Memory Specification

ZNUJ - Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego

Wprowadzenie

Problematyka prawna związana z funkcjonowaniem szeroko rozumianej prasy nabiera coraz

większego znaczenia. Wynika to z wielu przyczyn, w tym przede wszystkim ze wzrastającej roli społecznej

mediów, ich rozbudowanej struktury tematycznej, wielości konkurujących ze sobą przedsiębiorstw

medialnych.

Po 1989 r. otworzyła się przed prasą szansa funkcjonowania w strukturach państwa

demokratycznego, z jego gwarancjami dotyczącymi zarówno wolności słowa, jak i swobody prowadzenia

działalności gospodarczej. Powołano w tym czasie wiele nowych tytułów gazet, ustawa o radiofonii i

telewizji umożliwiła funkcjonowanie prywatnym nadawcom. Powiększający się rynek prasowy wymusił

konkurencję, która w oczywisty sposób stymuluje walkę o klienta (czytelnika, widza, słuchacza). W tym

zakresie, jak wskazuje praktyka, wykorzystuje się różne metody, nie zawsze zgodne zarówno z duchem

konkurencji, jak i z prawem. Trudno nie zauważyć, że zmieniona sytuacja ustrojowa dotyczy nie tylko

wydawców i nadawców, także dziennikarze zostali włączeni w nurt walki konkurencyjnej. Równocześnie

otrzymali do ręki "broń" o ogromnej sile rażenia: wolność słowa. Zafascynowani możliwościami stąd

wynikającymi, zapomnieli - lub nie chcieli pamiętać - że zarówno ta, jak i inne wolności, mają swoje tak

prawne, jak i etyczne granice. Nie jest to bowiem prawo "jednostronne", to przede wszystkim prawo

społeczeństwa do otrzymywania informacji.

Wolność, o której mowa w tytule, nie może być w państwie prawa - co jest zresztą oczywiste -

absolutna. Próba zakreślenia jej granic pozwoli, choćby w ogólnych zarysach wskazać, co mieści się w

tym pojęciu, a co poza nie wykracza. Ograniczeń poszukiwać należy w różnych gałęziach prawa,

niewątpliwie jednak podstawowy zbiór zasad i reguł znajduje się w ustawie Prawo prasowe i w

nierozerwalnie z nią związanych aktach prawnych. Z tego względu zamieszczone w niniejszej pracy uwagi

dotyczą wskazanej powyżej regulacji, z koniecznym przywołaniem odpowiednich rozwiązań zawartych w

innych ustawach.

Pozostawiając szczegółowy komentarz do wskazanej ustawy poza zakresem moich zainteresowań,

pracę swoją poświęcę poniższym zagadnieniom. Na styku litery prawa i potrzeb praktyki rodzi się pytanie

o granice wolności wypowiedzi prasowej. Aby odpowiedzieć na nie, nie wystarczy odwołanie się do

ustawy, lecz konieczna jest znajomość systemu rozwiązań legislacyjnych wraz z ich teoretycznymi i

filozoficznymi podstawami. Takie ujęcie przedmiotu sprawi, że zawarte w tej książce uwagi nie stracą,

mam nadzieję, aktualności wraz ze zmianami w zakresie konkretnych rozwiązań prawnych. Nie

pretenduję oczywiście do zaproponowania rozwiązań uniwersalnych, moim celem jest zebranie i próba

podsumowania powstałych na tle obowiązujących przepisów trudności związanych z koniecznością

interpretacji pojęć nieostrych, wyznaczających ramy wolności, czego skutkiem są rozbieżności stanowisk

zarówno sądów, jak i przedstawicieli doktryny.

Wybór problematyki podyktowały także moje osobiste zainteresowania, do których w szczególności

należy fenomen wolności wypowiedzi, która wiele obiecuje, znacznie mniej gwarantując. Obszerne

opracowania tematyczne nie wyczerpują problematyki z nią związanej, gdyż nieustająco wzbogaca ją

praktyka. Nadto, wiele kwestii nie może być rozwiązanych generalnie, odpowiednie oceny dyktują

okoliczności konkretnej sprawy, stąd często w podobnych sprawach zapadają odmienne wyroki sądowe.

Oczywistą konsekwencją wolności wypowiedzi jest - w rozumieniu potocznym - brak cenzury. W

świadomości wielu przedstawicieli prasy jej miejsce zajęło orzecznictwo sądów powszechnych, w

szczególności w zakresie stosowania instytucji zabezpieczeń. Stąd do kwestii tych nawiązuję omawiając

znaczenie, jakie - moim zdaniem - przypisać należy treści ust. 2 art. 54 Konstytucji, zakazującego

stosowanie cenzury prewencyjnej.

O znaczeniu, jakie ustawodawca przypisuje prasie, świadczą przede wszystkim gwarancje w

zakresie dostępu do informacji. Wprawdzie uchwalenie odpowiedniego aktu prawnego podyktowała

konieczność realizacji przepisów Konstytucji, w której odpowiednie uprawnienia przyznano "każdemu",

jednakże w odniesieniu do prasy znacznie je rozszerzono. Wydaje mi się, że w tym zakresie problemem

zasadniczym nie jest sam dostęp do informacji, lecz obowiązujące ograniczenia. Z tego względu właśnie

one zostały przybliżone.

Niewątpliwie dla dziennikarzy istotny jest zakres ciążących na nich obowiązków, które w sposób

oczywisty narzucają ograniczenia wolności ich wypowiedzi. Ustawa Prawo prasowe mówi o tym, używając

zwrotów nieostrych, budzących liczne wątpliwości; rezultatem tego jest zmienne stanowisko Sądu

Najwyższego w kwestii odpowiedzialności dziennikarskiej. Wiele zastrzeżeń budzą również zasady

rządzące tzw. sprawozdawczością sądową. Sala rozpraw nieustająco cieszy się zainteresowaniem

społecznym, nic zatem dziwnego, iż również prasa takie przekazy zamieszcza. Ustawa niektóre problemy

z tym związane reguluje, pozostawiając jednak szereg niejasności. Z takimi materiałami prasowymi

związane jest tzw. dziennikarstwo śledcze czy prowokacja, które oczywiście nie są wolne od ograniczeń.

Także i tę problematykę postaram się przybliżyć.

Nie mniej ważne znaczenie ma ochrona dóbr osobistych podmiotów cieszących się

zainteresowaniem mediów. Jest to niewątpliwie nie dający się wyczerpać problem prawny o szczególnym

dla prasy znaczeniu. Próba przedstawienia wątpliwości, jakie wywołują odpowiednie regulacje ustawowe,

nie przyniosła - bo i nie mogła - gotowych rozwiązań. Mam jednak nadzieję, że zasygnalizowałam istotne

problemy.

Ostatnimi czasy wiele kontrowersji powstało wokół instytucji sprostowań i odpowiedzi; stały się także

przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego. W tym zakresie również istnieje konieczność

nowelizacji przepisów, aby choć w części odpowiadały rzeczywistym wymaganiom społecznym.

Wyjątkowa aktualność podejmowanych w tej pracy zagadnień oraz konieczność uwzględnienia w

niej najnowszych propozycji rozwiązywania spraw spornych, wymaga oparcia się nie tylko na materiale

zawartym w aktach prawnych, orzecznictwie, czy publikacjach naukowych. Konieczne staje się także

sięgnięcie w szerokim zakresie do materiałów prasowych. Dodatkowym uzasadnieniem takiego zabiegu

może być w tym przypadku i ta okoliczność, że z reguły wyszły one spod pióra tych, których problematyka

wolności wypowiedzi dotyka bezpośrednio, czyli samych dziennikarzy.

Raz jeszcze chciałabym podkreślić, iż tematyka pracy nie pretenduje do wyczerpania poruszanej

problematyki. Moim celem było zaakcentowanie węzłowych zagadnień związanych z wypowiedzią

prasową i jej ograniczeniami, wynikającymi przede wszystkim z przepisów ustawy Prawo prasowe.

I. Wolność wypowiedzi

1. Uwagi ogólne

Wśród wielu praw i podstawowych wolności człowieka najwięcej kontrowersji wzbudza wolność

wypowiedzi 1 .

W samym zwrocie zasadza się pewna pułapka: jeśli wolność to brak ograniczeń, a więc brak

odpowiedzialności. Swoboda bowiem wedle słownikowej definicji, to możliwość postępowania,

zachowania się według własnej woli, bez konieczności ulegania przymusowi, innymi słowy, to brak

skrępowania, niezależność, wolność 2 . Takie też jest potoczne znaczenie tego określenia.

Jednak takie właśnie rozumienie tego terminu nie jest wystarczające, aby nadać mu rangę jednej z

podstawowych zasad państwa demokratycznego. W historii koncepcji ustrojowych termin "wolność"

zawsze związany był z ograniczeniami. Pozostając jedynie przy teoriach nowożytnych, które dały

początek współczesnym rozwiązaniom ustrojowym, pierwszeństwo należałoby oddać Monteskiuszowi,

który pisał: "Wolność jest to prawo czynienia wszystkiego tego, na co ustawy pozwalają" 3 . Polemizował z

tym ujęciem jeden z późniejszych liberałów, Beniamin Constant, zwracając uwagę, że prawo może

przecież zakazać wszystkiego. Stąd dla Constanta wolność, to "pewność niepodlegania niczemu innemu,

jak tylko prawom" 4 .

Pomiędzy więc prawem zagwarantowanym przez ustawy, a wolnością w granicach prawa toczy się

nowoczesny dyskurs, również i ten, który dotyczy wolności wypowiedzi prasowej.

Omawiana problematyka nie jest nowa; wolność "od zawsze" wiązała się z ograniczeniami,

wynikającymi zresztą z różnych przyczyn. W starożytności wypowiadano poglądy, iż należy cenzurować

sztukę w imię dobra moralnego obywateli. W średniowiecznej Europie palono książki, skazywano

uczonych, pojawiły się indeksy dzieł zakazanych.

Znamiennym przykładem jest tu rozporządzenie Parlamentu angielskiego z 1643 r., przywracające

cenzurę prewencyjną poprzez wskazanie, iż "żadna książka etc. od tej chwili nie będzie wydrukowana ani

też wystawiona na sprzedaż, jeśli nie uzyska wpierw aprobaty i zgody na rozpowszechnianie od osoby lub

osób wskazanych w tym celu przez obie lub jedną z izb Parlamentu". W proteście John Milton, w słynnej

pracy zatytułowanej Aeropagitica , adresowanej właśnie do Parlamentu, apelował o wolność druku,

używając m.in. następujących argumentów: "książki są jak pokarm; niektóre pożywne, inne szkodliwe (...).

Najlepsze książki dla spaczonego umysłu mogą stać się pobudką do nieprawości (...), ze złą książką jest

inaczej, gdyż w rękach bystrego i roztropnego czytelnika służy pod niejednym względem odkrywaniu

prawdy, obalaniu fałszu, przestrodze i pouczeniu (...)". I dalej, (...) jeśli ktoś chciałby przy pomocy druku

poprawiać obyczaje, musiałby nadzorować wszystkie rozrywki - wszystko, co radosne w życiu.

Bezkarność i bezprawie są niewątpliwie zgubą każdego narodu lecz wielką sztuką jest rozróżnienie, kiedy

prawo powinno zakazywać i karać, a kiedy wystarczy jedynie perswazja 5 ". W XVII wieku idee Miltona nie

zyskały akceptacji, później jednak często do nich nawiązywano.

Korzeni koncepcji współczesnych w zakresie wolności wypowiedzi dopatrywać się można w

poglądach J.S. Milla, który uważał, iż "gdyby cała ludzkość z wyjątkiem jednego człowieka sądziła to

samo i tylko ten jeden człowiek był odmiennego zdania, ludzkość byłaby równie mało uprawniona do

nakazywania mu milczenia, co on, gdyby miał po temu władzę, do zamknięcia drzwi ludzkości" 6 . Autor ten

zauważa jednak, iż jedynym celem, dla którego ma się prawo sprawować władzę nad innymi wbrew ich

woli, jest zapobieżenie krzywdy innych 7 . Stwierdza także, że dążenie do prawdy musi polegać na

nieustannym konfrontowaniu poglądów własnych ze sprzecznymi opiniami innych. Ograniczenie swobody

wypowiedzi prowadziłoby do odebrania jednostce możliwości odkrywania prawdy.

Obraz wolności słowa i jej rola w demokracji określony przez J.S. Milla, ma prowadzić do

"duchowego szczęścia ludzkości"; zagłuszenie czyjejś myśli - to zagłuszenie prawdy. Jednakże należy

kontrolować jednostkę, jeśli wolność słowa mogłaby naruszyć dobra innych.

W państwie demokratycznym, w żadnym państwie, nie ma mowy o całkowitej wolności w żadnym

zakresie, także i w tym, będącym przedmiotem tych uwag. Konieczne jest więc wyznaczenie jej granic,

szczególnie mając na uwadze gwałtowny rozwój środków komunikacji oraz walkę konkurentów na rynku

mediów, wymuszające pośpiech, bylejakość w weryfikowaniu źródeł informacji, czy dającą się zauważyć

nierzetelność merytoryczną dziennikarzy.

Charakterystyczne jest, że o wolności słowa mówi się przede wszystkim w określonych kontekstach;

wprawdzie prawne gwarancje dotyczą wszystkich, to zazwyczaj jest ona poruszana w związku z

wypowiedziami rozpowszechnionymi przez szeroko rozumianą prasę i polityków. Nic w tym dziwnego -

oba rodzaje wypowiedzi mają duży społeczny oddźwięk.

Szczególnie istotne jest, że w dwudziestym wieku wzrosło tak znaczenie mediów, iż stały się

podstawowym środkiem społecznego obiegu informacyjnego. Aktualnie ich rolę uzupełniania, a niekiedy i

przejmuje Internet. Charakterystyczna jest w tym kontekście wypowiedź R. Kapuścińskiego, który w

jednym z wywiadów stwierdził m. in., że rozwój mediów postawił przed nami jeden z głównych problemów

etyki, a mianowicie problem prawdy i kłamstwa. W średniowieczu środkiem komunikowania się był list.

Piszący go - jeśli kłamał - okłamywał określonego człowieka. Hitler mógł okłamać 40 milionów ludzi, Stalin

200 milionów. Dziś niektóre programy telewizyjne ogląda miliard widzów. Jeśli tam przeniknie kłamstwo,

to zostanie powielone miliard razy. Ciężar nadużycia stanie się nieporównywalnie większy 8 .

Problem granic wolnego obiegu słowa w wypowiedziach prasowych ma więc fundamentalne

znaczenie dla wszystkich, do których dociera taki przekaz. Wyznaczają je zarówno przepisy prawa, jak i

normy etyczne, niekiedy ze sobą związane; należy jedynie związek ten dostrzec. Także te kwestie będą

przedmiotem dalszych uwag, choć - z oczywistych względów - pierwszoplanowe będą regulacje zawarte

w prawie stanowionym.

Ze względu na to, iż zarówno w przepisach umów międzynarodowych, jak i w postanowieniach

krajowych, nie ma odrębnych przepisów dotyczących wolności słowa w mediach, niezbędne jest

przedstawienie odpowiednich rozwiązań ogólnych.

2. Historyczny rozwój gwarancji prawnych wolności wypowiedzi

Jedną z pierwszych regulacji w tym zakresie był § 12 Deklaracji Praw Wirginii z 12 kwietnia 1776 r.,

zgodnie z którym wolność prasy jest jednym z bastionów wolności i nie może być nigdy ograniczona; jej

ograniczeń dokonują tylko rządy despotyczne.

W uchwalonej w 1789 r. we Francji Deklaracji Prawa Człowieka i Obywatela, w art. 11 podkreślono,

iż swoboda przekazywania myśli i poglądów jest jednym z najcenniejszych praw człowieka. Każdy

obywatel ma zatem wolność słowa, pisma i druku, odpowiadając za jej nadużycie tylko w wypadkach

określonych przez ustawę.

Szeroko cytowana pierwsza poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych z 1791 r. przewiduje, iż

żadna ustawa nie może ograniczać wolności słowa lub prasy.

Wyraźne gwarancje w tym zakresie pojawiły się w Konstytucji II Republiki Francuskiej z 1848 r., która

w art. 8 wskazała, iż "obywatele mają prawo (...) głoszenia swych przekonań drukiem i w każdej innej

formie (...)". Z żadnej przyczyny prasy nie można poddawać cenzurze. Z kolei artykuł 13 austriackiej

Konstytucji z 1867 r. przewidywał, że każdy posiada prawo do wolnego wyrażania swych przekonań w

słowie, piśmie i druku, w granicach ustaw. Prasa nie może być ograniczona ani przez ustanowienie nad

nią cenzury, ani przez wymaganie uzyskania koncesji 9 .

W powyższy sposób torowały sobie drogę gwarancje prawne wolności wypowiedzi, w tym i

wypowiedzi prasowej. Powoli stawała się ona standardem wolności obywatelskiej, wpisanej przede

wszystkim w akty prawne rangi konstytucyjnej.

Po drugiej wojnie światowej odpowiednie regulacje zostały włączone do umów międzynarodowych.

Wymienić tu należy Powszechną Deklarację Praw Człowieka przyjętą w 1948 r. przez Zgromadzenie

Ogólne ONZ. Jako podstawowe prawa człowieka wymienia przede wszystkim godność, wolność, równość

i własność. Zgodnie zaś z art. 19, każdy ma prawo do swobody posiadania niezależnych poglądów,

poszukiwania, otrzymywania i rozpowszechniania informacji i idei wszelkimi środkami, bez względu na

granice. Ze względu na swój deklaratywny charakter nie miała ona mocy wiążącej.

Kolejny akt prawny Organizacji Narodów Zjednoczonych został uchwalony w 1966 r. pod nazwą

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych. Wraz z przyjętym w tym samym roku Paktem

Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych, uzyskał on charakter wiążący dla państw - stron;

zawarto w nim gwarancje w zakresie wolności słowa.

Najbardziej znacząca dla Europy regulacja, to Konwencja Rady Europy o ochronie praw człowieka i

podstawowych wolności. Ze względu na jej znaczenie zostanie ona dalej szczegółowo omówiona.

W końcu wskazać należy na Kartę podstawowych praw Unii Europejskiej (uchwaloną w Nicei w 2000

r.), która w art. 11 zawiera następujące wskazanie: Każdy ma prawo do wolności wypowiedzi. Prawo to

obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji

władz publicznych i bez względu na granice państwowe (ust. 1). Szanowana jest wolność mediów i ich

pluralizm (ust. 2).

Przepis ten, w każdym razie w ustępie 1, wzorowany jest na tekście art. 10 ust. 1 wskazanej powyżej

Konwencji. Uwagi zatem poczynione do ostatnio wskazanego przepisu będą także aktualne w odniesieniu

do regulacji unijnej.

3. Ochrona wolności wypowiedzi w Konwencji Rady Europy o ochronie praw człowieka i

podstawowych wolności

Jak wspomniałam, na kontynencie europejskim podstawowe znaczenie w omawianym zakresie ma

Konwencja Rady Europy o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisana w Rzymie w

1950 r. 10 Jej postanowienia gwarantują ochronę dla ujętego tu zbioru praw i wolności, uznanych za

podstawowe dla człowieka i obywatela.

Obowiązek uwzględnienia w ustawodawstwach krajowych gwarancji także w zakresie wolności

wypowiedzi wynika stąd, iż państwa członkowskie muszą spełniać określone warunki wstępne, wskazane

w art. 3 statutu Rady Europy 11 . Podkreślono w tym przepisie, iż każdy członek Rady uznaje zasadę

praworządności oraz zasadę, iż wszystkie osoby pozostające pod jego jurysdykcją korzystają z praw

człowieka i podstawowych wolności. Naruszenie tego postanowienia może skutkować zawieszeniem kraju

w prawie reprezentacji a także jego wykluczeniem z organizacji - art. 8 12 .

Dla działalności prasy najistotniejszy jest przepis art. 10, wprowadzający zarówno gwarancje jak i

ograniczenia w zakresie wolności wypowiedzi. Zgodnie z nim, każdy ma prawo do wolności wyrażania

opinii. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i

idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. Niniejszy przepis nie wyklucza

prawa Państw do poddania procedurze zezwoleń przedsiębiorstw radiowych, telewizyjnych lub

kinematograficznych (ust. 1). Korzystanie z tych wolności - pociągających za sobą obowiązki i

odpowiedzialność - może podlegać takim wymogom formalnym, warunkom, ograniczeniom i sankcjom,

jakie są przewidziane przez ustawę i niezbędne w społeczeństwie demokratycznym w interesie

bezpieczeństwa państwowego, integralności terytorialnej lub bezpieczeństwa publicznego, ze względu na

konieczność zapobieżenia zakłóceniu porządku lub przestępstwu, z uwagi na ochronę zdrowia i

moralności, ochronę dobrego imienia i praw innych osób oraz ze względu na zapobieżenie ujawnieniu

informacji poufnych lub na zagwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej (ust. 2).

W literaturze prawniczej wskazano, iż oficjalne tłumaczenie tekstu Konwencji zawiera błędy 13 .

Dotyczą one dość istotnych zwrotów zawartych w artykule 10, a mianowicie przepis ten chroni "swobodę

wypowiedzi", a nie "wolność wyrażania opinii" (zdanie pierwsze art. 10 ust. 1), a także - kierując się treścią

orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka - w ustępie 2, zdaniu drugim - chodzi o ograniczenie

"przewidziane przez prawo" a nie "przez ustawę", ograniczenie to musi być także "konieczne", a nie

"niezbędne" 14 .

Ze względu na wagę powołanego przepisu, poniżej omówione zostaną wybrane kwestie i orzeczenia

związane z jego stosowaniem.

Rozpocząć należy od oczywistej uwagi, iż art. 10 ust. 1 gwarantuje wolność wypowiedzi;

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: