PODSTAWY HISTORII SZTUKI 9-11-2010
RZYM
Rzym tworzą wszyscy jego mieszkańcy bez względu na pochodzenie. Zanim powstała kultura rzymska bezpośrednim prekursorem kultury rzymskiej byla kultura etruska, która oparta głównie była o kulturę greków. Od greków przejęto plan świątyni z kolumnowym portykiem. Świątynie poświęcone : Junonie, Minerwie i Jupiterowi.
Najwspanialszym przykładem malarstwa są obrazy w Pompejach i Herkulanum. Powstawały w 4 bardzo wyraźnych stylach.
Malarstwo pompejańskie. Style:
· naśladujący marmur- od Uralu po Ocean Atlantycki- niejednokrotnie wprawia w zdumienie (np. w kościołach barokowych). W starożytnym rzymie wykonane to było techniką enkaustyczną - patrząc na dekoracje mamy wrażnie, że są namalowane przy dużej ilości farby, połyskliwe woskowo; posiada efekt trójwymiarowości. (Technika eukastyczna odrodziła się w Stanach Zjednoczonych i Bułgarii)
· naśladujący obrazy wiszące na ścianach-(obrazy na płytach kamiennych- jeżeli się takie zachowały to posiadały wielką wartość) zachowana iluzja grubości tych obrazów.
· ornamenty roślinne-korzystali głównie z roślinności śródziemnomorskiej, zdażały się wytwory wyobraźni
· architektura fantastyczna w silnych skrótach- budowle rzymskie były bardzo wąskie, posiadały atrium. Silne skróty perspektywiczne, które służyły stworzeniu iluzji przestrzeni.
Architektura wykorzystywała jednocześnie wszystkie te style.
Kultura romańska: (Uważano, że sztuka romańska jest przyciężka, i dzieła są cytatami z rzymu.)
· Romanesco - tak nazwano ten styl w XIX wieku.
· Odrodzenie twórczości w XI i XII wieku
· rozwój techniki budowlanej-trwają poszukiwania materiału wytrzymałego i szybko schnącego który umożliwiałby tworzenie budowli ze zdobieniami. Tą materią była puccolana.
· rola sklepień - obawa przed pożarem. Ten punkt generuje architekturę. Między I a IX wiekiem budowle posiadały sklepienia drewniane. W IX wieku gdy odradza się życie religijne celem staje się pielgrzymka, która wymusza nowy typ budowli. Wierni zwłaszcza z centralnej francji wierzą w to, że ze śpiewem na ustach muszą przejść przez szereg kościołów i modlić się do patrona. Następnie do Hiszpani -> Santiago di Compostella. Pielgrzymi mają świece i muszlę św. Jakuba - znak że podążają do katedry św. Jakuba. (Muszle św. Jakuba - te w logo Shell). Pielgrzymki ze świecami powodowały pożary a to zmusiło archotektów do wymyślenia innego sklepienia. Co jeszcze pielgrzymom jest potrzebne? Akustyka:) Powstaje sklepienie oparte o łuk - sklepienie kolebkowe.
· dążenie do solidności i monumentalności
· sklepienie kolebkowe - wynika z akustyki. Przecięcie się dwóch kolebek tworzących sklepienie krzyżowe. Wykorzystane przy tworzeniu naw. Powstała nawa środkowa - dla modlących się i patrzących na relikwie; nawy boczne - dla pielgrzymów. Aby jeszcze ruch spowolnić budowane są albo małe kaplice zewnętrzne albo takie zagłębienia w których architekci karzą malarzom namalować określonych świętych. Nie interesuje ich to czy postać świętego zmieści się w owym zagłębieniu czy nie.
· Gurty - dodatkowe łuki tworzące poprzeczne żebrowanie
· transept - przecięcie nawy głównej z poprzeczną
· duża swoboda ograniczona statyką bryły - widoczna w małych kościołach, bardzo często świetnie wpisanych w krajobraz.
· Pielgrzymki z opactwa w Vezelazy do św. Jakuba w Santiago de Compostella. Bardzo ważną rolę odgrywały zakony, które posiadały swoje szkoły budowlane, które jednocześnie wyznaczały kierunki rozwoju zarówno kościołów jak i malarstwa czy jak mają wyglądać klasztory oraz dziedzińce klasztorne stające się w starożytności miejscem powstawania kapitalnych rzeźb. Kościoł Vezelazy został w IX wieku spalony ale w XI odbudowano w formie typowo romańskiej
· Największy kościół Butgundii - Autun (1130) - największy kościół na trasie pielgrzymkowej. Znajdują się tam rzeźby Ghisleberta. Jego rzeźby pokazują przerażającą wizję wiecznej męki, to co czeka grzeszników i jak odbędzie się sąd ostateczny. "Niech ten strach porazi wszystkich pogrążonych w grzechu śmiertelnym".
· Pierwszy monumentalny akt - powstać Ewy w Autun.
· Kościół Notre Dame la Grande w Poitiers 1130-1145
· Benedyktyński kościół w Paray-le Monial 1095-1157. Niewielki, jest kwintesencją budownictwa romańskiego - 3 nawy, przypory(zgrubienia muru które podtrzymują jego konstrukcję; pionowy element konstrukcyjny w formie filaru prześciennego)
· Kościoł w Zamora 1151-1174
· Kościół w Dan Domingo de Silos
W wczesnym średniowieczu powstawały w klasztorach szpitale/przytułki dla bezdomnych, którym zycia już niewiele pozostało.
eatalive