www-wprost-pl_ar_dmdtacba 01.pdf

(1662 KB) Pobierz
145128412 UNPDF
Niedziela,  30 Sierpnia 2009 r.  |  Wydanie:  34/35/2009 (1388)  
i Wprost 24 j F orum  
SZUKAJ
 
NASZE SERWISY
Poleć stronę | Drukuj |     
PO
 
Polska roponośna
Autor:
ostatnie artykuły autora
KRAJ   
ŚWIAT   
ŻYCIE   
WALUTY   
GIEŁDA   
ANALIZY   
BLOGBOX   
Kilka miliardów dolarów wart jest polski spadek w Azerbejdżanie Nie Jan Kulczyk, lecz 
spadkobiercy krewnych zmarłego w lipcu 1904 r. na Kaukazie inżyniera górnictwa 
Witolda Zglenickiego mogliby dziś przewodzić liście najbogatszych Polaków. Zapisy, 
które pochodzący z drobnej szlachty mazowieckiej Zglenicki poczynił w testamencie 
na rzecz swych krewnych oraz instytucji naukowych, przekraczały bowiem wartość 
majątku przekazanego kilka lat wcześniej przez Alfreda Nobla ustanowionej jego 
ostatnią wolą sztokholmskiej fundacji.  
Sławomir Kuliński 
Zglenicki (skądinąd znajomy Nobla) ­ jeden z cenionych inżynierów górnictwa w carskiej 
Rosji, nagrodzony stopniem pułkownika przez cara, orderami przez szacha Persji ­ był 
jednym z pionierów przemysłu naftowego w Baku, obecnej stolicy Azerbejdżanu. Odkrył 
tam ponad 200 roponośnych działek na lądzie i morzu oraz zaprojektował pierwszą na 
świecie morską platformę wiertniczą. W chwili śmierci był on dzierżawcą albo 
właścicielem działek naftowych w okolicach Baku o łącznej powierzchni około 1000 ha 
(plus 220 ha złóż podmorskich). Dziś byłyby one warte miliardy dolarów. Spadkobiercy 
Polaka, obdarowani stałym procentem od dochodów z pól naftowych, zapewne byliby 
krezusami, zaś nagrody przyznawane przez wskazaną przez inżyniera fundację naukową 
mogłyby staś się równie głośne jak Nagrody Nobla. Niestety, I wojna światowa i 
bolszewicka rewolucja uniemożliwiły wykonanie większej części ostatniej woli 
Zglenickiego.  
Lolek 
Katarzyna Kozłowska 
biedroniowców
Tomasz Terlikowski 
KULTURA   
TYGODNIK   
ARCHIWUM   
DZIAŁY   
AUTORZY   
FORUM   
RSS   
POCZTA   
BLOGI   
LUDZIE   
PRACA   
RANKINGI   
EDUKACJA   
SMAKI   
BLOGBOX   
INFOTUBA   
GOVER   
PITBUL   
pozostałe Blogi
FELIETONIŚCI 
REKLAMA
Głos z Ameryki ­ Alicja w 
 
Jednak sprawa bakijskiego "płynnego złota" nie umarła wraz z nacjonalizacją przemysłu 
naftowego przez Sowietów. Nawet obecnie powraca ona jak bumerang. "W sprawie 
zainteresowania PKN Orlen działkami roponośnymi nabytymi w przeszłości przez inż. 
Zglenickiego należy stwierdzić, że pozyskanie dostępu do źródeł zaopatrzenia w ropę jest 
jednym z istotnych celów koncernu. Każda z pojawiających się realnych możliwości ich 
realizacji jest przez nas badana" ­ takie oświadczenie przysłał płocki koncern, poproszony 
przez "Wprost" o potwierdzenie pogłosek, wedle których interesuje się tzw. legatem 
Zglenickiego.  
 
Zesłanie do Eldorado   
Urodzony w styczniu 1850 r. we wsi Wargawa Stara Witold Leon Julian Zglenicki odebrał 
staranne wykształcenie, studiując m.in. na Wydziale Matematyczno­Fizycznym w Szkole 
Głównej w Warszawie, a potem ­ do 1875 r. ­ w Instytucie Górniczym w Sankt Petersburgu, 
gdzie pod wpływem słynnego wykładowcy Dmitrija Mendelejewa zainteresował się m.in. 
kaukaskimi bogactwami naturalnymi. Do Baku zapewne nigdy by jednak nie dotarł, gdyby 
nie odrzucił oferty pracy na stanowisku głównego inżyniera okręgu donieckiego, złożonej 
mu przez Zarząd Górniczy Sankt Petersburga. Władze carskie potraktowały tę odmowę 
jako niesubordynację i tylko dzięki wstawiennictwu wpływowego na dworze cara 
przedsiębiorcy i polityka hrabiego Aleksandra Benckendorffa polski inżynier nie trafił na 
Syberię, lecz do Azerbejdżanu.  
Gdy w 1891 r. Zglenicki przybył do Baku, by objąć posadę w urzędzie probierczym, miasto 
to przypominało zapadłe kalifornijskie mieściny, które w okresie "gorączki złota" z dnia na 
dzień stawały się metropoliami. Na fali naftowego boomu własne szyby i rafinerie 
wybudowali w Baku m.in. zamożni przemysłowcy ­ jak bracia Alfred, Robert i Ludwig 
Noblowie, czy bankowcy ­ jak Rothschildowie. Po tym jak w 1872 r. władze zezwoliły 
prywatnym osobom kupować roponośne działki, dzienne wydobycie ropy w Azerbejdżanie 
wzrosło z 60 ton do 32 tys. ton (jedenastokrotnie więcej niż wtedy w USA). W początku XX 
wieku azerska ropa stanowiła połowę tego surowca wydobywanego na świecie. Liczba 
mieszkańców Baku wzrosła zaś w ciągu ćwierćwiecza z 16 tys. do 210 tys. w 1905 r. 
Polacy byli jedną z liczniejszych z 30 grup narodowościowych zamieszkujących Baku.  
W czasie wolnym od pracy probierczego Polak oddawał się hobby ­ poszukiwał złóż ropy, 
projektował urządzenia usprawniające jej wydobycie. By zdobyć wiedzę o rafinacji ropy, 
odwiedzał bakijskie zakłady braci Noblów, Rothschildów lub Benckendorffa, rozmawiał z 
ich właścicielami. Zglenicki przekonywał nafciarzy o bogactwie kaspijskich podmorskich 
złóż i możliwościach ich eksploatacji (proponował budowanie platform wiertniczych na 
palach). Po tym, jak w sierpniu 1900 r. opublikował wyniki swych badań na łamach pisma 
"Neftianoje Dieło", władze zaczęły przydzielać prywatnym przedsiębiorcom opisane przez 
niego działki roponośne. Część z nich przyznano także polskiemu inżynierowi, m.in. 
działkę morską w pobliżu Bibi Ejbat.  
Nim Zglenicki w wieku 51 lat dowiedział się, że choruje na cukrzycę (wtedy oznaczało to 
wyrok śmierci), własnym sumptem uruchomił wydobycie ropy jedynie na części działek. 
Większość inwestorów, których poszukiwał do spółki w Londynie, Paryżu lub Warszawie, 
bała się ryzyka albo chciała, by sprzedał im złoża.  
W lipcu 1904 r. Zglenicki sporządził testament, w którym jednorazowe wypłaty lub procent 
od dochodów z wydobycia surowców z jego działek zapisał m.in. swej konkubinie Marii 
Winogradowej, pochodzącej z ukraińskiej rodziny urzędniczej (na ślub nie zgodzili się 
zwierzchnicy inżyniera), ich synowi Anatolowi (w chwili śmierci ojca miał osiem lat), 
Okiem Brytyjczyka ­ 
z dnia:  2009­08­30  
Kra
Cen
 
 
Rodz
miesz
Index Wartość Zmiana
WIG 28848.8 +2.03%
WIG20 1805.5 +3.19%
TECH 797.7 +0.29%
MWIG40 1677.3 +2.09%
SWIG80 8586.5 +1.83%
SKOJARZENIA (0) 
Jesteś pierwszym, który 
może dodać TAGI do tej 
strony.  
i
Miejs
 
DODAJ
GPW w Warszawie  
145128412.160.png 145128412.171.png 145128412.182.png 145128412.192.png 145128412.001.png 145128412.012.png 145128412.023.png 145128412.034.png 145128412.045.png 145128412.056.png 145128412.067.png 145128412.078.png 145128412.089.png 145128412.100.png 145128412.111.png 145128412.121.png 145128412.122.png 145128412.123.png 145128412.124.png 145128412.125.png 145128412.126.png 145128412.127.png 145128412.128.png 145128412.129.png 145128412.130.png 145128412.131.png 145128412.132.png 145128412.133.png 145128412.134.png 145128412.135.png 145128412.136.png 145128412.137.png 145128412.138.png 145128412.139.png 145128412.140.png 145128412.141.png 145128412.142.png 145128412.143.png 145128412.144.png 145128412.145.png 145128412.146.png 145128412.147.png 145128412.148.png 145128412.149.png 145128412.150.png 145128412.151.png 145128412.152.png 145128412.153.png 145128412.154.png 145128412.155.png 145128412.156.png 145128412.157.png 145128412.158.png 145128412.159.png 145128412.161.png 145128412.162.png 145128412.163.png 145128412.164.png 145128412.165.png 145128412.166.png 145128412.167.png 145128412.168.png 145128412.169.png 145128412.170.png 145128412.172.png 145128412.173.png 145128412.174.png 145128412.175.png 145128412.176.png 145128412.177.png 145128412.178.png 145128412.179.png 145128412.180.png 145128412.181.png 145128412.183.png 145128412.184.png
 
145128412.185.png 145128412.186.png 145128412.187.png 145128412.188.png 145128412.189.png 145128412.190.png 145128412.191.png 145128412.193.png 145128412.194.png 145128412.195.png 145128412.196.png 145128412.197.png 145128412.198.png 145128412.199.png 145128412.200.png 145128412.201.png 145128412.202.png 145128412.002.png 145128412.003.png 145128412.004.png 145128412.005.png 145128412.006.png 145128412.007.png 145128412.008.png 145128412.009.png 145128412.010.png 145128412.011.png 145128412.013.png 145128412.014.png 145128412.015.png 145128412.016.png
Winogradowej, pochodzącej z ukraińskiej rodziny urzędniczej (na ślub nie zgodzili się 
zwierzchnicy inżyniera), ich synowi Anatolowi (w chwili śmierci ojca miał osiem lat), 
czwórce dzieci swego brata Bolesława Zglenickiego, krewnym po kądzieli z rodziny 
Załusków. Obdarował też liczne towarzystwa naukowe, biblioteki czy katolickie organizacje 
dobroczynne w Baku i na ziemiach polskich, ustanowił zapisy na budowę szkół 
rzemieślniczych w głównych miastach Kongresówki.  
Najważniejszy okazał się zapis na rzecz Kasy im. Józefa Mianowskiego, wtedy głównej 
polskiej instytucji naukowej, założonej przez profesorów i słuchaczy Szkoły Głównej w 
Warszawie (działali w niej m.in. Tytus Chałubiński, Stanisław Kronenberg, Henryk 
Sienkiewicz). Kasie, która udzielała pożyczek naukowcom, Zglenicki zapisał m.in. dochody 
z połowy działki naftowej w Surachanach z zastrzeżeniem, by "praw swoich do tych 
dochodów nie sprzedawała, lecz korzystała z nich po wieczne czasy". Podarował jej też 
wolną kwotę, jaka pozostanie po wykonaniu postanowień testamentu, by utworzyła z niej 
"kapitał żelazny", a z odsetek od niego fundowała nagrody "za najlepsze dzieła dotyczące 
ogólnoeuropejskiej literatury, sztuki i nauki, w rodzaju noblowskich nagród".  
 
 
 
Mark
Mode
Cena
 
 
NASTĘPNA
Strona 1 z 3 
Dodaj do:
DODAJ KOMENTARZ
DOŁĄCZ DO DYSKUSJI
Liczba wpisów w tym temacie [0]
   ŚWIAT
   GOSPODARKA
   SPOŁECZEŃSTWO
AWR Wprost:
Serwisy:
Inne:
Zgłoś błąd na stronie
Powrót na początek   
 
Odwiedź: 
 
 
   
   
 
 
 
© 1998­2009 Agencja Wydawniczo­Reklamowa Wprost Sp. z o.o. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Agencja Wydawniczo­Reklamowa "Wprost" na podstawie art. 25 ust. 1 pkt. 1 b ustawy 
z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych wyraźnie zastrzega, 
że dalsze rozpowszechnianie artykułów zamieszczonych na portalu  www.wprost.pl   jest zabronione.  
145128412.017.png 145128412.018.png 145128412.019.png 145128412.020.png 145128412.021.png 145128412.022.png 145128412.024.png 145128412.025.png 145128412.026.png 145128412.027.png 145128412.028.png 145128412.029.png 145128412.030.png 145128412.031.png 145128412.032.png 145128412.033.png 145128412.035.png 145128412.036.png 145128412.037.png 145128412.038.png 145128412.039.png 145128412.040.png 145128412.041.png 145128412.042.png 145128412.043.png 145128412.044.png 145128412.046.png 145128412.047.png 145128412.048.png 145128412.049.png 145128412.050.png 145128412.051.png 145128412.052.png 145128412.053.png 145128412.054.png 145128412.055.png 145128412.057.png 145128412.058.png 145128412.059.png 145128412.060.png 145128412.061.png 145128412.062.png 145128412.063.png 145128412.064.png 145128412.065.png 145128412.066.png 145128412.068.png 145128412.069.png 145128412.070.png 145128412.071.png 145128412.072.png 145128412.073.png 145128412.074.png 145128412.075.png 145128412.076.png 145128412.077.png 145128412.079.png 145128412.080.png 145128412.081.png 145128412.082.png 145128412.083.png 145128412.084.png 145128412.085.png 145128412.086.png 145128412.087.png 145128412.088.png 145128412.090.png 145128412.091.png 145128412.092.png 145128412.093.png 145128412.094.png 145128412.095.png 145128412.096.png 145128412.097.png 145128412.098.png 145128412.099.png 145128412.101.png 145128412.102.png 145128412.103.png 145128412.104.png 145128412.105.png 145128412.106.png 145128412.107.png 145128412.108.png 145128412.109.png 145128412.110.png 145128412.112.png 145128412.113.png 145128412.114.png 145128412.115.png 145128412.116.png 145128412.117.png 145128412.118.png 145128412.119.png 145128412.120.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin