Pedagogika wczesnej edukacji.docx

PEDAGOGIKA WCZESNEJ EDUKACJI                                             

WYKŁAD I

Pedagogika wczesnej edukacji

Przedmiot, nauka, rozwój, nazwa

Pedagogika wczesnej edukacji

·                      Kontrowersje wokół nazwy ; pedagogika wczesnoszkolna

·                      Nauczanie początkowe, wczesna edukacja, edukacja wczesnoszkolna

·                      Kształcenie zintegrowane – I ETAP edukacyjny w szkole podstawowej (nazwa implikuje sposób organizacji zajęć – m.in. brak podziału na przedmioty i lekcje)

·                      Nazwa pedagogika wczesnoszkolna, pedagogika wczesnej edukacji zobowiązuje nie tylko do formułowania zaleceń instrumentalnych (metodyka) ale teorii, systemów teoretycznych

Przedmiot pedagogiki wczesnej edukacji

- Subdyscyplina nauk pedagogicznych

·                      Wychowanie i nauczanie dzieci w młodszym wieku szkolnym, przedszkolnym

·                      Wyrasta z teorii wychowania i dydaktyki , jest jej częścią

·                      Rozpatruje :

1.                   Istotę wychowywania i nauczania

2.                   Obiekt wychowania i nauczania

3.                   Sensowność wychowania i nauczania

4.                   Treść wychowania i nauczania

5.                   Czynniki wychowania i nauczania

Pedagogika wczesnej edukacji

-zawiera dwie części : ogólną i szczegółową

1.                   Ogólna – formułuje praw, teorie, koncepcje

2.                   Szczegółowa – „metodyka KZ” , konkretyzacja ustaleń czy koncepcji zawartych w części ogólnej

Pedagogika wczesnej edukacji

·                      Rozległa i złożona dziedzina wiedzy

·                      Obejmuje problematykę

1.                   kształcenia dzieci w zakresie różnych kierunków edukacji KZ (kl1-3, przedszkole)

2.                   Zajęć pozalekcyjnych

3.                   Zajęć korekcyjno-kompensacyjnych

4.                   Zajęć opiekuńczo-wychowawczych

Rozwój pedagogiki wczesnej edukacji jako nauki

·                      Oświecenie - pojawienie się zagadnienia nauczania początkowego, wskazanie na konieczność upowszechnienia

KEN (1773 – 1794), rozbudowa szkół parafialnych , elementarz Onufrego Kopczyńskiego

Rozwój pedagogiki wczesnej edukacji jako nauki

·                      XIX wiek – dwie koncepcje upowszechnienie

1.                   System Bella-Lancastra – uczeń- monitor

2.                   Koncepcja Jana Henryka Pestalozziego, organizacja obejmowała : czytanie, pisanie, rachunki, rysunek, geometria, geografia, przyrodoznawstwo, gimnastyka, muzyka ; obecna zasada poglądowości, podstawą jest nauka o „rzeczach” ( nawiązanie do koncepcji „nauki całościowej”)

Nauka całościowa

·                      Owidiusz Decroly - metoda ośrodków zainteresowań ,globalna metoda nauki czytania

·                      Karol Linke – nauczanie łączne, kręgi życia i kręgi rzeczy

·                      Maria Montessori – 3 warunki rozwoju dziecka : urządzenie otoczenia, materiały dydaktyczne, osobowość nauczyciela

·                      Celestyn Freinet – swobodne wychowanie, szkoła aktywna , techniki - swobodne teksty, korespondencja , drukarenka, fiszki autokorektywne

Przełom XIX i XX wieku

·                      Jan Władysław Dawid (1859 – 1914) psycholog, pedagog, „ program” poznania dziecka, kwestionariusz obserwacji dziecka , kwestionariusz do badania zasobu umysłowego (B.Wilgocka-Okoń, Zasób umysłowy dzieci dawniej i dziś, Warszawa 1967), praca „ Nauka o rzeczach)

Pedagog wczesnej edukacji

·                      J.W. Dawid

·                      Ewaryst Estkowski – nauka elementarna budzi aktywność poznawczą dzieci

·                      Konrad Prószyński (Kazimierz Promyk), „Elementarz dla samouków” - metoda analityczno-syntetyczna o charakterze sylabowym

·                      Ludwika Jeleńska, Metodyka pierwszych lat nauczania, nauczyciel urzeczywistnia ideał rozwoju pełnej osobowości

·                      Marian Falski, elementarz

·                      Jan Zborowski, Początkowa nauka czytania

·                      Zofia Cydzik, badania podręcznków (kartkowych)

·                      Józefa Rytlowa, wypowiedzi dzieci

·                      Janina Malendowicz, kształcenie językowe

·                      Janina i Antoni Maćkowiakowie, elementarz kartkowy, elementy nauki globalnej

·                      Tadeusz Wróbel, ujęcie porównawcze edukacji wczesnoszkolnej w świecie

·                      Ewa i Feliks Przyłubscy, elementarz, elementy czytania globalnego

·                      Jadwiga Walczyna, idea integracji

WYKŁAD II                                                                                                                              

Dyskursy wczesnej edukacji

Dlaczego o dyskursach?

·                      Nauczyciel nie jest wyposażony w obiektywną wiedzę o rzeczywistości przedszkola, szkoły ale jest uwikłany w pewną wizję (relatywną, dyskusyjną)

·                      Nauczyciel zawsze jest w „jakimś” dyskursie

·                      Konieczne uświadomienie sobie własnego dyskursu (treści i skutków)

·                      Możliwość refleksji i świadomość możliwości zmiany

Rodzaje dyskursów wczesnej edukacji

·                      Funkcjonalno-behawiorystyczny

·                      Humanistyczno-adaptacyjny

·                      Konstruktywistyczno-rozwojowy

·                      Konstruktywistyczno-społeczny

·                      Krytyczno-emancypacyjny

Kolejność wynika z popularności, utrwalenia w myśleniu społecznym

Inspiracje socjologiczno-psychologiczne osadzone w politycznej przestrzeni władzy i powinności

Dyskurs funkcjonalno-behawiorystyczny

·                      Edukować to kierować

·                      Zmiany w uczniu daje się zaplanować

·                      Rozwój dziecka liniowy, hierarchiczny związany ze spełnieniem standardów, poddawany pomiarowi dydaktycznemu

·                      Wiedza akceptowana pochodzi z ustaleń zewnętrznych (nie należy ani di nauczyciela ani do ucznia)

·                      Koncepcje zewnętrzne (+nauczyciele innowatorzy)

·                      Decyzje pozornie nauczycielskie, przyjmowane nierefleksyjnie, niedopuszczalność decyzji ucznia

·    Tworzenie wiedzy jako przyswajanie informacji i instrukcji z zewnątrz

·    Projekty zajęć – uniwersalne, szczegółowy

·    Oddziaływanie wdrożeniowo-korekcyjno-interwencyjne

·    Typowa leksyka: przyswajanie, wdrażanie, kształtowanie, rozpoznawanie, ćwiczenie, nauczanie

·    Metafory : naucyciel-rzemieślnik, uczeń-puste naczynie, klasa-warsztat

·    Potoczny opis mechanizmów uczenia się : słuchaj i ucz się

Dyskurs humanistyczno-adaptacyjny

·                      Edukować to akceptować

·                      Rozwój dziecka związany z jego potencjałem samorozwojowym i zdobywaniem samowiedzy, niemierzalny

·                      Akceptowana intuicja i wiedza nauczyciela, afirmacja dziecięcego braku wiedzy jako „ naturalnego”, nieufność wobec poszerzania wiedzy ucznia, infantylizm treści, zaufanie do samowiedzy ucznia

·                      Koncepcje i decyzje nauczyciela uzasadnione merytorycznie a nie statusem władzy, ucznia jedynie możliwe w sprawach drugorzędnych

·           Tworzenie wiedzy : osobiste, zindywidualizowane, skoncentrowane na relacjach interpersonalnych

·           Projekty zajęć ramowe, elastyczne, oparte na zabawie, identyfikacji potrzeb dziecka

·           Oddziaływanie partnersko-terapeutyczne, troskliwa akceptacja

·           Typowa leksyka: ekspresja, zabawa, spontaniczność, działanie, uczenie się, samorozwój, bycie sobą

·           Metafory : nauczyciel-ogrodnik, uczeń-cenna roślina, klasa-słoneczna polana

·           Mechanizm uczenia się:pozwólmy jej/jemu być dzieckiem

Dyskurs konstruktywistyczno-rozwojowy

·                      Edukować to organizować środowisko

·                      Rozwój dziecka definiowany poprzez indywidualny przyrost kompetencji badawczych, przebiega przez błędy, chybione hipotezy i ich samodzielną rekonstrukcję

·                      Zaufanie do wiedzy osobistej ucznia i nauczyciela,

·                      Wiedza budowana na drodze rozwiązywanie przez osobę problemów, wiedza ucznia niedoskonała, ale dobra rozwojowo

·                      Koncepcje i decyzje : symetryczne, uczeń zachęcany do samodzielnego tworzenia koncepcji i podejmowania decyzji (nawet błędnych – spróbuj)

·       Tworzenie wiedzy : samodzielna i aktywna konstrukcja i rekonstrukcja umysłowych modeli rzeczywistości nie wymaga obecności dorosłego

·       Projekty zajęć : organizacja warsztatu badawczego i zadań problemowych, efekty definiowane jako względnie nieprzewidywalne

·       Oddziaływanie : organizowanie, prowokacja poznawcza

·       Typowa leksyka : badanie, eksplorowanie, eksperymentowanie, uczenie się

·       Mechanizm uczenia się : dziecko próbuje, aż dorośnie i zrozumie

·       Metafory : nauczyciel-mecenas, dziecko-naukowiec, klasa-laboratorium badawcze

Dyskurs konstruktywistyczno-społeczny

·                      Edukować to współpracować

·                      Rozwój dziecka przebiega od potoczności do naukowości dzięki współpracy z dorosłym (uwarunkowanej edukacją)

·                      Zaufanie do wiedzy ograniczone, uczeń bardziej kompetentny dzięki wsparciu nauczyciela

·                      Koncepcje i decyzje : tworzone i podejmowane pod kontrolą nauczyciela

·                      Tworzenie wiedzy : negocjacje pomiędzy pojęciami potocznymi (dziecko) a naukowymi (publiczne, reprezentowane przez dorosłego)

·         Projekty zajęć : zindywidualizowany kierująco-konsultacyjny

·    Oddziaływanie : pomocowe, współpracujące

·    Typowa leksyka : wsparcie, prowadzenie, kształtowanie

·         Mechanizm uczenia się : uczeń wiele potrafi , ale potrzebuje pomocy

·         Metafory : nauczyciel-doradca, przewodnik ; uczeń-asystent, terminator ; klasa-warsztat mistrza

Dyskurs krytyczno-emancypacyjny

·                      Edukować to skłaniać do krytycznego angażowania się

·...