Źródła prawa autorskiego:
1) Akty prawa polskiego – Ustawa o ochronie baz danych; Ustawa o prawie autorskim (1994); Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną.
2) Akty prawa wspólnotowego – Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie prawa najmu i użyczenia oraz niektórych praw pokrewnych prawu autorskiemu w zakresie własności intelektualnej.
3) Akty prawa międzynarodowego – przede wszystkim Akt Paryski Konwencji Berneńskiej o Ochronie Dzieł Literackich i Artystycznych; Międzynarodowa Konwencja o ochronie Wykonawców, Producentów fonogramów...; Traktat Światowej Organizacji Własności Intelektualnej o Prawie Autorskim (WIPO – World Information Property Organization).
Pojęcie prawa autorskiego:
1. ogół praw przysługujących autorowi utworu albo
2. przepisy upoważniające autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści.
Systemy prawa autorskiego:
1. w znaczeniu przedmiotowym – (węższe ujęcie) to zespół norm prawnych regulujących stosunki związane z:
· dokumentowaniem
· eksploatacją
· i ochroną utworu
(Szersze ujęcie) – prawami pokrewnymi.
2. W znaczeniu podmiotowym – to zespół uprawnień związanych z utworem o charakterze:
· osobistym
· majątkowym.
Systemy praw autorskich:
1. System Romański (Droit d'auteur) – ochrona majątkowa i osobista sukcesów twórców.
Wyróżniamy tu 2 modele:
· model monistyczny
· model dualistyczny
2. System Anglosaski (Copyright) – zespół uprawnień majątkowych, służą ochronie interesów twórców (USA, Australia).
Modele prawa autorskiego:
1. Model monistyczny – jedno prawo podmiotowe, obejmujące zarówno uprawnienia osobiste jak i majątkowe; nie może być przeniesione na inne osoby (Niemcy)
2. Model dualistyczny – 2 odrębne prawa:
· autorskie prawa osobiste – są nieprzenoszalne i nieograniczone w czasie
· autorskie prawa majątkowe (Francja, Włochy, Hiszpania, Polska) – są przenoszalne i ograniczone w czasie.
Zasady prawa autorskiego:
1. ochroną prawa autorskiego objęte są utwory i przedmioty praw pokrewnych
2. ustalenie utworu jest jednym z warunków powstania ochrony
3. prawo aut. obejmuje prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe
4. autorskie prawa majątkowe obejmują prawo do korzystania z utworu, prawo do rozpowszechniania, prawo do wynagrodzenia
5. zakres ochrony autorskich praw majątkowych jest zróżnicowany.
6. autorskie prawa majątkowe nie dają uprawnionemu pełnej wyłączności prawnej w zakresie korzystania z utworu
7. naruszenie praw autorskich wiąże się z odpowiedzialnością cywilną jak i karną
8. ochrona praw autorskich i pokrewnych ma charakter terytorialny.
Przedmiot prawa autorskiego:
Utwór jako przedmiot prawa autorskiego:
Przesłanki uznania wytworu za utwór:
1. rezultat pracy człowieka – twórcą utworu może być tylko człowiek (nie może to być osoba prawna)
2. oryginalność – kreatywność twórcy; kiedy istnieje nowy wytwór intelektu
3. indywidualność – odesłanie do osoby twórcy; pomost który łączy byt niematerialny z twórcą
4. ustalenie (w dowolnej postaci) – uzewnętrznienie utworu, umożliwiające jego percepcję przez osoby inne niż twórca; może być też ustalenie dzieła w sposób nieutrwalony (np. mowa).
Te cechy muszą występować łącznie.
Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze.
Ustalenie a utrwalenie utworu:
Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia.
Ustalenie utworu – jest to uzewnętrznienie, które pozwala na jego percepcję przez osoby trzecie.
Ustalenie utworu przez wyrażenie jego treści na nośniku materialnym, umożliwia wielokrotne odtwarzanie.
USTALENIE UTWORU
¯ ¯ ¯ ¯ ¯
Ustalenie Zapisanie Nagranie Namalowanie Sporządzenie
utworu utworu na melodii obrazu zdjęcia
na taśmie papierze na płytę
Graniczne wytwory intelektu:
Te wytwory, których zaliczenie do utworów jest szczególnie sporne ze względu na niski poziom twórczości.
· tabele
· formularze
· prospekty, slogany reklamowe
· rozkłady jazdy
· książki adresowe, telefoniczne, kucharskie
· koncepcje matematyczne
· zestawienia programów telewizyjnych.
Wyłączenie ustawowe:
Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego:
· akty normatywne
· urzędowe dokumenty (np. wzory pism, orzeczenia sądów) materiały, znaki, symbole
· opublikowane opisy patentowe lub ochronne
· proste informacje prasowe typu kroniki wypadków, notowanie giełdowe, kursy walut, prognozy pogody, wiadomości bieżące.
eibhlin.aveline