Majka_Józef_ks_-_Katolicka_Nauka_Społeczna_-_Studium_historyczno-doktrynalne.pdf

Ks. Józef Majka

Katolicka Nauka Społeczna

Studium historyczno-doktrynalne

Rzym – Lublin 1987

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

......................................................................................................................................

1. Organiczna jedność doktryny chrześcijańskiej

............................................................................

2. Koncepcja doktrynalna

................................................................................................................

3. Źródła i metoda

............................................................................................................................

4. Moc wiążąca

................................................................................................................................

5. Ewolucja doktrynalna

................................................................................................................

CZĘŚĆ PIERWSZA

OD STAREGO TESTAMENTU DO REWOLUCJI FRANCUSKIEJ

..............................................

1. Idee i instytucje społeczne w Starym Testamencie

...................................................................

1.1. Idee społeczne Starego Testamentu

....................................................................................

1.2. Ewolucja ustrojowa społeczności starotestamentalnej

.......................................................

1.3. Niektóre instytucje społeczne Starego Testamentu

............................................................

1.4. Znaczenie wskazań społecznych Starego Testamentu

.......................................................

2. Zasady i nakazy społeczne Nowego Testamentu

.......................................................................

2.1. Społeczne znaczenie Ewangelii

.........................................................................................

2.2. Najważniejsze problemy społeczne w nauczaniu Jezusa Chrystusa

..................................

2.3. Społeczna nauka Apostołów

..............................................................................................

2.4. Nowy Testament w kontekście swoich czasów

..................................................................

3. Społeczna nauka Ojców Kościoła

..............................................................................................

3.1. Ojcowie apostolscy i apologeci

..........................................................................................

3.2. Ojcowie czasów pokonstantyńskich

..................................................................................

3.3. Polityczne, społeczne i gospodarcze poglądy św. Augustyna (+ 430)

...............................

3.3.1. Doktryna polityczna

...................................................................................................

3.3.2. Nauka społeczna

.........................................................................................................

3.4. Ocena dorobku Ojców Kościoła w zakresie nauki społecznej

...........................................

4. Średniowiecze – św. Tomasz z Akwinu

....................................................................................

4.1. Kształtowanie się struktur społecznych w średniowieczu

.................................................

4.2. Poglądy społeczne i gospodarcze św. Tomasza z Akwinu

.................................................

4.2.1. Filozofia społeczna św. Tomasza z Akwinu

...............................................................

4.2.2. Nauka św. Tomasza o państwie

..................................................................................

4.2.3. Etyka gospodarcza św. Tomasza z Akwinu

................................................................

4.3. Ewolucja poglądów społecznych w średniowiczu

.............................................................

5. Czasy nowożytne

......................................................................................................................

5.1. Polityczna i gospodarcza doktryna scholastyków

..............................................................

5.1.1. Filozofia polityczna scholastyków

.............................................................................

5.1.2. Scholastyczna etyka gospodarcza

..............................................................................

5.2. Reformacja i kontrreformacja

............................................................................................

5.3. "Chrześcijańskie" utopie XVI i XVII wieku

....................................................................

101

CZĘŚĆ DRUGA

OD REWOLUCJI FRANCUSKIEJ DO ENCYKLIKI

LABOREM

EXERCENS

............................

107

1. Stosunek różnych środowisk katolickich do liberalizmu

........................................................

107

1.1. Przemiany społeczne w wieku XVIII i XIX

....................................................................

107

1.2. Rozwój indywidualizmu i liberalizmu

.............................................................................

109

1.3. Stanowisko katolików wobec Rewolucji Francuskiej

......................................................

114

1.4. Katolicy liberalni

..............................................................................................................

119

1.5. Stosunek Stolicy Apostolskiej do liberalizmu

.................................................................

124

2. Szkoła Reformy Społecznej i Nauk Społecznych

....................................................................

126

2.1. Szkoła Reformy Społecznej

.............................................................................................

127

2.2. Szkoła Nauk Społecznych

................................................................................................

131

3. Początki katolicyzmu społecznego

..........................................................................................

135

3.1. Ketteler i niemiecka szkoła katolicyzmu społecznego

.....................................................

135

3.2. Vogelsang i austriacka odmiana katolicyzmu społecznego

..............................................

143

3.3. Początki ruchu katolicko-społecznego w krajach łacińskich i anglosaskich

...................

146

3.4. Unia Fryburska

.................................................................................................................

151

4. Od polityki społecznej do reformy ustrojowej

........................................................................

154

4.1. Nauczanie społeczne Leona XIII

.....................................................................................

154

4.2. Rozwój katolickiej nauki społecznej po

Rerum

novarum

................................................

160

4.2.1. Rozwój katolickiej myśli społecznej

........................................................................

160

4.2.2. Działalność społeczna i polityczna katolików

..........................................................

166

4.2.3. Międzynarodowe katolickie organizacje społeczne

.................................................

172

4.3. Nauczanie społeczne Piusa XI

.........................................................................................

174

5. Katolicki personalizm społeczny

.............................................................................................

180

5.1. Dwie odmiany katolicyzmu społecznego

........................................................................

180

5.2. Nauka społeczna Piusa XII

..............................................................................................

185

5.2.1. Program personalistycznego ładu społeczno-politycznego w ujęciu Piusa XII

186

5.2.2. Kontynuacja nauki poprzedników

............................................................................

188

5.2.3. Warunki zdrowej demokracji

...................................................................................

190

5.3. Ekonomiczny personalizm grupy Économie et Humanisme

...........................................

191

5.4. Rozwój idei personalistycznych. Szkoła Lubelska

..........................................................

194

6. Nauka społeczna Kościoła w dobie Soboru Watykańskiego Drugiego

...................................

199

6.1. Encykliki społeczne Jana XXIII

......................................................................................

199

6.1.1. Encyklika "Mater et Magistra"

.................................................................................

200

6.1.2. Encyklika "Pacem in terris"

.....................................................................................

203

6.2. Nauka społeczna Soboru Watykańskiego Drugiego

........................................................

206

6.3. Społeczne nauczanie Pawła VI

........................................................................................

212

6.3.1. Dokumenty "kurialne" Pawła VI

..............................................................................

212

6.3.2. Dokumenty synodalne Pawła VI

..............................................................................

218

7. Wprowadzenie do nauczania społecznego Jana Pawła II

........................................................

221

7.1. Człowiek w nauczaniu Jana Pawła II

...............................................................................

221

7.1.1. Człowiek w perspektywie Bożej miłości – Godność człowieka

..............................

222

7.1.2. Sytuacja człowieka po upadku grzechowym – Miseria humana

..............................

224

7.1.3. Człowiek we wspólnocie Kościoła – Wyniesienie człowiek

...................................

226

7.1.4. Eschatologiczna wizja człowieka – Człowiek uwielbiony

.......................................

228

7.1.5. Humanizm chrystocentryczny

..................................................................................

229

.......

7.2. Człowiek we wspólnocie

.................................................................................................

230

7.2.1. Rodzina w nauczaniu Jana Pawła II

.........................................................................

230

7.2.2. Naród, państwo, wspólnota ludzkości

......................................................................

7.3. Człowiek powołany do pracy

...........................................................................................

233

Zakończenie

......................................................................................................................................

237

232

WPROWADZENIE

Chrześcijaństwo jest religią i wszystkie jego cele, a także cała jego nauka skupia się wokół tego,

co stanowi istotną treść posłannictwa Chrystusa i przyczynę Jego przyjścia na świat i co przekazał

ustanowionemu przez siebie Kościołowi, jako jego główną misję i posłannictwo, to jest wokół zba-

wienia każdego człowieka. Zbawienie to nie polega jedynie na wyzwoleniu z doczesnych nędz i

ucisków, ale przede wszystkim na wyzwoleniu z grzechu i odbudowie przyjaźni z Bogiem, zapew-

nieniu człowiekowi uczestnictwa w Jego naturze. Zbawienie ma więc charakter nie tylko religijny,

ale nadprzyrodzony i eschatologiczny. Jest ono nadprzyrodzone nie tylko w swej istocie, ale także

gdy idzie o środki, przy pomocy których może być osiągnięte.

Doskonałość ewangeliczna, której wzór dał nam Jezus Chrystus, obejmuje jednak całego czło-

wieka i nie może być osiągnięta inaczej, jak tylko we wspólnocie z Chrystusem oraz w

zjednoczeniu z braćmi. Istotę zbawienia stanowi Łaska Chrystusowa, ale przejawia się ono zarazem

w czynnym i widzialnym współuczestnictwie w dobru, które powstaje, kształtuje się i rozwija przez

współdziałanie wielu we wspólnocie Kościoła. Przez to współdziałanie wyznawców Chrystusa we

wspólnocie z Nim i przy Jego pomocy realizuje się Kościół i zaznacza swoją obecność w rzeczywi-

stości historyczno-społecznej stając się jednym z ważnych czynników jej kształtowania.

1. O RGANICZNA JEDNOŚĆ DOKTRYNY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ

Jakkolwiek więc Kościół ma cele ponaddoczesne i ponadczasowe, to jednak realizuje je w życiu

budzi, istniejących i działających w określonych społecznościach i w wymiarach czasowych, na tle

określonej rzeczywistości kulturowo-społecznej. Rzeczywistość ta ułatwia lub utrudnia mu osiąga-

nie celów jego posłannictwa, ale i on również zaznacza się w tej rzeczywistości, wywiera wpływ na

jej rozwój, jest niejako wtórnie powołany do tego, ażeby ją zmieniać, ażeby czynić świat bardziej

ludzkim i bardziej chrześcijańskim. To "wtórne" powołanie jest zresztą tak ściśle związane z pod-

stawowym, że jedno bez drugiego nie mogłoby być realizowane. Zachodzi bowiem między nimi

swojego rodzaju sprzężenie zwrotne: kształtując człowieka na wzór Chrystusa w jego życiu osobi-

stym wpływamy na kształt życia społecznego, które wszakże jest tworzone przez ludzi; czynienie

zaś świata bardziej ludzkim ułatwia dzieło ewangelizacji, które przez poziom życia społecznego jest

w dużym stopniu uwarunkowane. Także i wspólnota w Chrystusie, jakkolwiek ma przede wszyst-

kim duchowy i nadprzyrodzony charakter, znajduje swój odpowiednik we współżyciu i

współdziałaniu społecznym: przez nie się ona kształtuje i rozwija i w nim znajduje swój zewnętrzny

wyraz. Uzasadnia nam to i wyjaśnia powtarzane często powiedzenie: "chrześcijański znaczy spo-

łeczny".

Problematyka społeczna przenika w związku z tym całość nauczania chrześcijańskiego i nie

może być od niego oddzielona. To oddzielenie jest niemożliwe w podwójnym sensie: nie tylko w

tym znaczeniu, że próba jej pomijania lub ograniczania doprowadziłaby do zubożenia, a nawet za-

fałszowania chrześcijaństwa, ale także wszelkie próby wyłączenia elementów społecznych z nauki

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: