temat15.doc

Relacja-metafizyki-do-nauk-szczegółowych..  wydaje się nie mal oczywiste że metafizyka zawsze stoi „jakby” nad naukami szczegółowymi. Ma to przyczynę w tym iż zajmuje się założeniami, które tamte przyjmują, bez analizy, nie dysponują narzędziem do ich analizy. Przykładowo wszystkie nauki zakładają istnienie przedmiotów swoich badań, nie badając problematyki ich istnienia, a gdy nawet się to zdarza, tak jak w przypadku mechaniki kwantowej, to wchodzą mniej lub bardziej świadomie na teren metafizyki.  Podobnie jest z istotą. Wszystkie nauki badając jakieś zjawisko, dążą do tego, by uchwycić to, co w najistotniejsze i uzyskać wiedzę obejmującą ogół tego rodzaju zjawisk, same jednak nie odpowiadają na takie pytanie, jak co to jest istota czegoś, co to jest powszechnik, czym jest ważność czegoś itp. Dla całokształtu nauk szczegółowych analiza tego rodzaju problemów jest nieodzowna. Zatem można powiedzieć, że jest to relacja nadrzędności.Mówiąc, że filozofia jest pierwsza musielibyśmy uznać fakt, że znajduje się w szeregu innych nauk- spełniąc  warunki pozwalające uznać ją za nuuke. Być może jednak jako pierwsza może się od nich w niektórych uwolnić a w innych wypełnić postulaty innym naukom nie przysługujące. Metafizyka spełnia więc funkcje poszukiwania ostatecznych uzasadnień, czemu nie są w stanie sprostać nauki szczegółowe. Scholastycy- uzasadniali pierwszeństwo filozofii poprzez wykazywanie na jej podstawowość względem innych nauk, które z niej czerpią swe ostateczne przesłanki (pierwszeństwo metodologiczne), na jej przedmiot- pierwsze przyczyny, zwłaszcza najwyższą z nich- Boga (pierwszeństwo ontologiczne), wreszcie na jej wartość z punktu widzenia najgłębszych potrzeb poznawczych człowieka (aspekt pragmatyczny). Leibniz-Leibniz uważa, że metafizyka stoi ponad nauką szczegółową jaką jest fizyka. „należy wznieść się do metafizyki, posługując się tą nie dość wykorzystywaną wielką zasadą, która głosi, że nie powstaje nic bez racji dostatecznej” – wznieść się

Bergson- „nawet najkonkretniejsza z nauk przyrodniczych, biologia, trzyma się widzialnych kształtów istot żywych, ich narządów, pierwiastków anatomicznych. (…) jeśli istnieje jakiś środek aby posiąść rzeczywistość absolutnie (…) aby wreszcie ująć ją niezależnie od wszystkich sposobów wyrażenia, przekładu albo wyobrażenia symbolicznego to tym wszystkim jest metafizyka. „

Arystoteles – filozofia pierwsza fizyka-  „Otóż jeżeli nie ma żadnej innej substancji oprócz substancji zaistniałych dzięki naturze, to pierwszą nauką byłaby fizyka; jeśli jednak jest jakaś substancja nieruchoma, to ona jest wcześniejsza , a wcześniejsza jest także pierwsza filozofia. I to, że jest pierwsza w ogóle, i jej to zadaniem byłoby badać byt jako byt i czym on jest jako byt oraz czym są jego atrybuty”. Fizyka jest najogólniejszą nauką dotyczącą bytu materialnego. Jednakże byt nie ogranicza się jedynie do czegoś materialnego i nauka zajmująca się czymś oprócz bytów materialnych musi więc stać ponad fizyką i ją poprzedzać.

Filozofia pierwsza a teologia- Podobnie ma się problem metafizyki do teologii. W średniowieczu doszukiwano się równoważności. Ponieważ metafizyka zajmuje się podobnie jak teologia badaniem substancji niematerialnych. Jednakże tylko metafizyka rozpatruje ich bytowość. Owe substancje, którymi żadna inna nauka się nie zajmuję, są jednak ontycznie najważniejsze, są ostatecznymi przyczynami bytu, są boskie. Metafizyka docieka przyczyn ostatecznych, a najważniejsza z tych przyczyn jest Bóg. I tu Arystoteles zauważyła, że wiedza, która najbardziej spotyka się z Bogiem, jest wiedza boską, a tak samo każda wiedza, która dotyczy boskich przedmiotów. Jednakże tylko jedna jedyna wiedza ma dwa przymioty: o Bogu myśli jako przyczynie wszystkich rzeczy i zajmuje się boskimi przedmiotami.  Taką wiedza jest metafizyka, bo dociera w przeciwieństwie do teologii do bytów najbardziej oderwanych. Ponadto teologia nie podejmuje problemu takiego jak na przykład dowód na istnienie Boga. Ona po prostu zakłada, że Bóg jest. Założenie to jest także dla niej niepowątpiewalne. Natomiast metafizyka sili się na dowody tego typu. Przykładem może być kosmologiczny dowód na istnienie Boga przeprowadzony przez św. Tomasza.