ANAFILAKSJA i REAKCJA ANAFILAKTOIDALNA

-             jest rzadką, ale potencjalnie odwracalną przyczyną zatrzymania krążenia

-             anafilaksja  jest nagle występującym uogólnionym stanem immunologicznym który powstaje po zetknięciu się  z obcą substancją  osoby poprzednio uczulonej

-             niezależnie od mechanizmu powstania anafilaksji uwalniane są z komórek tucznych przekaźniki chemiczne / histamina, kalikreiny, prostaglandyny ,leukotrieny , czynniki aktywujące płytki/ wytwarzając objawy kliniczne tego stanu

Reakcja anafilaktyczna → ciężka, zagrażająca życiu, uogólniona reakcja alergiczna charakteryzująca się zajęciem wielu układów (minimum 2, np. skóry, układu oddechowego, krążenia, nerwowego)

Objawy wczesne:

·         pokrzywka

·         katar

·         zapalenie spojówek

·         ból brzucha

·         wymioty

·         biegunka

·         może rozwinąć się obrzęk górnych dróg oddechowych

·         skurcz oskrzeli

Przyczyny NZK:

-             zatrzymanie oddechu (skurcz oskrzeli, niedrożność górnych dróg oddechowych, wstrząs kardiogenny → hipowolemia względna, kardiodepresyjny wpływ mediatorów reakcji anafilaktycznej)

Czynniki etiologiczne:

·         leki / antybityki, streptokinaza, aspiryna, NSAID /

·         owady /pszczoła, osa /

·         pokarmy / orzechy , skorupiaki, truskawki /

·         lateks

·         guma

·         szczepionki

Reakcja anafilaktyczna może rozwijać się:

-             szybko

-             wolno

-             dwufazowo

Zawsze należy przeprowadzić dokładne

badanie fizykalne i zebrać wywiad

Inhibitory ACE mogą wywołać obrzęk naczynioruchowy.

Różnicowanie:

·         rodzinnie występujący obrzęk naczynioruchowy

·         ciężki napad astmy

·         napad paniki

·         reakcja wazo-wagalna

Badanie fizykalne :

-stan ogólny : chory może być pobudzony , niespokojny; może być utrata przytomności i NZK

-             ocena czynności życiowych  : układ krążenia , oddechowy

-             skóra :

a] pokrzywka / obrzęk górnej części skóry właściwej ./  jest swędząca , czasami bolesna , wygląda jak wypukłe pręgi

b]obrzęk naczyniowy /obrzęk głębszych części skóry właściwej i tkanki podskórnej/ nie pozostawiający śladu  uciśnięcia  obrzęk skóry  lub błon śluzowych zwykle niebolesny , czasami jest mrowienie

-             głowa, oczy, uszy, nos, gardło : zapalenie spojówek , łzawienie, obrzęk spojówek, powiek wokół ust, wyciek z nosa, , obrzęk języka; należy zwrócić uwagę czy chory może połykać wydzielinę jamy ustnej

-             szyja : sprawdzić czy chory nie ma stridoru i chrypki

-             płuca : ocesnić czy nie ma świstów  czy zaciągania  przestrzeni międzyżebrowycxh i nadobojczykowych

-             serce: ocenić rytm

Leczenie:

-             ułóż chorego w pozycji zapewniającej mu komfort

-             usuń substancje podejrzane o wywołanie reakcji alergicznej

-             tlenoterapia (15 l/min.)

-             adrenalina i.m. w dawce 0,5mg → w przypadku:

·         wstrząsu

·         obrzęku dróg oddechowych

·         poważnych zaburzeń oddychania (stridor, świsty, sinica, tachykardia, długi powrót kapilarny)

→ powtórz po 5 min. tę samą dawkę

- adrenalina i.v. – w ciężkim zagrażającym życiu wstrząsie

   roztwór 1: 100 000 → monitoruj Ekg

-             płynoterapia 1-2 litry szybko

-             blokery receptorów H1 i H2

-             kortykosteroidy

-             salbutamol, aminofilina, MgSO4 - w ciężkim skurczu

-             glukagon 1-2mg co 5 min. i.m. lub i.v  - przy uprzednim leczeniu β-blokerami

-             usuń z miejsca użądlenia wszelkie fragmenty owada – unikaj ściskania tego miejsca

NKZ:

·         algorytm ALS

·         przetoczenie 4-8 litrów płynów (2 dostępy żylne)

·         leki antyhistaminowe, steroidy

·         wydłużenie czasu trwania resuscytacji

Niedrożność dróg oddechowych:

-             rozważ wczesną intubację

-             rozważ chirurgiczne udrożnienie dróg oddechowych