Instalacja elektryczna w domu.doc

(560 KB) Pobierz

„Instalacja elektryczna w domu”

1)jak ułożyć przewody?

Prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie instalacji elektrycznej w domu nie musi być takie trudne, jak się nam wydaje.

Jest kilka alternatywnych sposobów ułożenia przewodów elektrycznych.

Pod tynkiem. Obecnie często używa się do tego rurek instalacyjnych. Rurki i puszki przymocowuje się do nieotynkowanych ścian, a po ułożeniu tynku wciąga w nie odpowiednią liczbę przewodów jednożyłowych (przewody kabelkowe wielożyłowe niepotrzebnie podnoszą koszt instalacji). Na końcu montuje się włączniki i gniazda wtyczkowe.

Na tynku (lub na wierzchu ścian) układa się instalację w garażu i pomieszczeniach technicznych (gdy nie zależy nam na jej ukryciu) lub w domach, których ściany są z materiału palnego (na przykład z drewna lub materiałów drewnopochodnych). Do tego rodzaju instalacji używa się przewodów jednożyłowych prowadzonych w rurkach lub kabelkowych wielożyłowych mocowanych do ścian za pomocą uchwytów i osprzętu natynkowego.

W listwach rzadko prowadzi się instalację w domach jednorodzinnych, choć ten sposób może się okazać bardzo wygodny, na przykład podczas remontu. Listwy umieszcza się na ścianach przy podłodze, suficie albo wokół ościeżnic drzwi. Są też specjalne listwy przeznaczone do montażu nad blatem kuchennym.


Włączniki i gniazda wtyczkowe montuje się w zamocowanych wcześniej puszkach instalacyjnych	Ułożenie bezpośrednio pod tynkiem płaskich przewodów elektrycznych jest tańsze niż prowadzenie instalacji w rurkach

Przewody i rurki pod tynkiem powinno się układać pionowo i poziomo. Dzięki temu na podstawie położenia puszek rozgałęźnych, włączników i gniazd wtyczkowych będzie można odtworzyć przebieg instalacji. To pozwoli uniknąć uszkodzenia podczas remontu:

· poziome odcinki instalacji na ścianach najlepiej układać w odległości około 30 cm od sufitu,

· pionowe odcinki instalacji powinno się poprowadzić około 15 cm od krawędzi ościeżnicy lub prostopadle od puszki do gniazda,

· przewód biegnący od gniazda do gniazda powinien się znajdować około 30 cm nad podłogą.

2)Instalacja elektryczna w łazience

Prąd i wilgoć to ryzykowne zestawienie, ale przy odpowiednich zabezpieczeniach nawet pod prysznicem można korzystać z urządzeń elektrycznych.

W łazience wyposażonej w wannę lub brodzik i natrysk wydzielono cztery strefy ochronne: 0, I, II i III. Aby korzystanie z energii elektrycznej w tych strefach było bezpieczne, instalowany tu osprzęt, przewody i urządzenia elektryczne muszą spełniać określone warunki.


Strefy ochronne w łazience wyposażonej w wannę	Strefy ochronne w łazience wyposażonej w brodzik z kabiną

Rodzaje oraz wymagany stopień ochrony urządzeń dopuszczonych do stosowania w strefach ochronnych określone są w normie (PN-IEC 60364-7-701:1999):

· Strefa 0 określa przestrzeń wewnątrz kabiny lub brodzika. Urządzenia dopuszczone do stosowania mogą być zasilane wyłącznie napięciem 12V (np. golarki lub przyrządy do masażu zasilane z własnego akumulatora). Wymagany stopień ochrony urządzenia to minimum IP X5, czyli obudowy odporne na krótkotrwałe zanurzenie w wodzie.

· Strefa I to przestrzeń nad wanną lub brodzikiem do wysokości 2,25 m od podłogi. Jest to przestrzeń o promieniu 0,6 m wokół natrysku. W obrębie tej strefy mogą być stosowane elektryczne podgrzewacze wody, pod warunkiem pokrycia ich metalową siatką lub blachą objętą miejscowymi połączeniami wyrównawczymi. Wymagany stopień ochrony urządzenia to IP X5, czyli obudowy odporne na strugi wody.

· Strefa II określa przestrzeń szerokości 0,6 m wokół wanny lub brodzika oraz strefy I. W obrębie tej strefy mogą być stosowane elektryczne podgrzewacze wody oraz oprawy oświetleniowe w II klasie ochronności (z podwójną izolacją). Wymagany stopień ochrony urządzenia to IP X4, czyli obudowy odporne na strugi wody.

· Strefa III to przestrzeń otaczająca poprzednie strefy, jej szerokość wynosi 2,4 m. W obrębie tej strefy mogą być instalowane gniazda wtyczkowe z bolcem ochronnym z odpowiednio zabezpieczonymi obwodami zasilającymi. Wymagany stopień ochrony urządzeń to co najmniej IP X1, czyli obudowy odporne na spadające krople wody.

Instalacja elektryczna zaprojektowana i wykonana zgodnie z przepisami, a potem właściwie użytkowana nie stanowi zagrożenia. W miejscach, gdzie występuje większe ryzyko porażenia prądem, czyli w łazience, przewidziane są specjalne rozwiązania.
Rozmieszczenie gniazd wtyczkowych i łączników, zależne jest od wyznaczonych stref ochronnych, a przewody, osprzęt i urządzenia elektryczne muszą mieć odpowiednie zabezpieczenia.

3)Gdzie instalować liczniki?

Przepisy nakazują umieszczanie liczników w miejscach, w których nie będą narażone na uszkodzenia mechaniczne, zanieczyszczenie czy zalanie wodą, oraz z dala od gazów wybuchowych i substancji żrących.
Licznik dla domu jednorodzinnego powinien być umieszczony w miejscu dogodnym do odczytu, najlepiej na zewnątrz budynku:

· na ścianie domu - jeśli przyłącze jest napowietrzne,

· w skrzynce licznikowej zamontowanej w linii ogrodzenia obok złącza kablowego - jeśli przyłącze wykonane jest za pomocą kabla poprowadzonego w ziemi. Złącze kablowe powinno być na wysokości minimum 25 cm od ziemi.

Skrzynka licznikowa powinna być na takiej wysokości, aby licznik w niej zamontowany (tarcza licznika) był na wysokości minimum 80 cm od ziemi. W praktyce umieszcza się ją na takiej wysokości, aby nie została zasypana śniegiem, czy zachlapana błotem, a odczytywanie wskazań licznika było najwygodniejsze.

4)Jaki licznik?

Każda instalacja elektryczna musi być wyposażona w licznik energii elektrycznej. Jego wskazania są podstawą do obliczania należności za energię elektryczną.

Każda instalacja elektryczna musi być wyposażona w licznik energii elektrycznej. Jego wskazania są podstawą do obliczania należności za energię elektryczną. Pobór energii z pominięciem licznika może być karany nie tylko grzywną pieniężną, ale nawet karą pozbawienia wolności. To, jaki licznik stosuje się w domu lub mieszkaniu, zależy od dwóch rzeczy.

Po pierwsze - od rodzaju instalacji elektrycznej:

· licznik jednofazowy - stosuje się w domu, w którym jest instalacja jednofazowa,

· licznik trójfazowy - w domu, w którym jest instalacja trójfazowa (do takiej instalacji podłącza się na przykład kuchenkę elektryczną).

Po drugie - od tego, w jaki sposób rozliczamy się za energię z zakładem energetycznym:

· licznik jednotaryfowy - jeśli przez całą dobę korzystamy z energii o stałej cenie,

· licznik dwutaryfowy - jeśli nocą i w wyznaczonych godzinach popołudniowych - za zgodą zakładu energetycznego - korzystamy z tańszej energii, na przykład do zasilania pieców akumulacyjnych. Taki licznik ma dwa liczydła (jednotaryfowy - tylko jedno) oraz zegar sterujący - wbudowany lub zamontowany obok.

Większość nowych domów jednorodzinnych ma instalacje wyposażone w liczniki trójfazowe jednotaryfowe, w starych domach zaś często są liczniki jednofazowe jedno- i dwutaryfowe.

5)Jak ochronić dom przed skutkami przepięć

Przepięcia, które pojawiają się w instalacji elektrycznej, mogą spowodować uszkodzenie, a nawet zniszczenie urządzeń elektrycznych, znajdujących się w domu. Zamontowanie ograniczników minimalizuje skutki przepięć.

Przepięcie ma miejsce wtedy, gdy w instalacji elektrycznej pojawi się napięcie wyższe od przewidzianego. Powody przepięcia mogą być różne.

Przepięcia w instalacji elektrycznej mogą być wywołane przez:

· zamontowane w niej urządzenia -najczęściej ma to miejsce przy ich włączaniu i wyłączaniu - przepięcia łączeniowe;

· zwarciem w instalacji;

· zetknięcie i tarcie przedmiotów wykonanych z materiałów przewodzących i nieprzewodzących - może dojść wtedy do wyładowania iskrowego w efekcie którego powstaje przepięcie.

· bezpośrednie uderzenie pioruna w sieć zasilającą budynek lub linię przesyłającą energię elektryczną - przepięcie atmosferyczne.

Pod ochroną
Ochroną przed przepięciami atmosferycznymi i łączeniowymi jest zainstalowanie ograniczników (czyli odgromników i ochronników przeciwprzepięciowych), a także wykonanie połączeń wyrównawczych. Zamontowanie ograniczników i wykonanie połączeń należy zlecić elektrykowi z uprawnieniami do 1 kV.

Pierwszym stopniem ochrony instalacji elektrycznej są ograniczniki klasy B. Ich zadaniem jest ochrona przed przepięciami wywołanymi wyładowaniami atmosferycznymi, bezpośrednimi lub pobliskimi.
Gdzie? Stosuje się je w domach, w których do instalacji wewnętrznej może wpłynąć prąd piorunowy, czyli w domach z napowietrznym przyłączem elektrycznym lub z instalacją odgromową.
Jak? Montuje się je na początku instalacji elektrycznej, czyli w złączu elektrycznym lub w rozdzielnicy głównej. Każdy z nich musi być podłączony między przewodem fazowym i uziomem oraz między przewodem neutralnym N i uziomem.
W jaki sposób? Jeśli pojawi się niebezpieczne napięcie, ogranicznik zwiera na krótko instalację. Dzięki temu napięcie to nie przechodzi na urządzenie elektryczne. Działanie instalacji elektrycznej zostanie przywrócone po wciśnięciu odpowiedniego przycisku, podobnie jak w bezpiecznikach automatycznych, lub po wymianie uszkodzonej wkładki.

Ograniczniki klasy C obniżają przepięcia wywołane przez łączenie lub wyładowania atmosferyczne, ograniczone wstępnie przez ograniczniki klasy B.
Montowane są jako:

· pierwszy stopień ochrony w domach z przyłączem kablowym i bez instalacji odgromowej.

· drugi stopień ochrony w domach z napowietrznym przyłączem elektrycznym lub z zewnętrzną instalacją odgromową.

Jeśli instalacja jest krótsza niż 20 m, to zamontowany ogranicznik klasy C chroni ją całą. Gdy instalacja jest dłuższa, bardziej rozległa, ograniczniki trzeba montować co 20 m.
W domach jednorodzinnych, ograniczniki klasy C montuje się w rozdzielnicach, ale nie dalej niż 20 m od chronionych urządzeń. Dla większości instalacji zastosowanie dwóch stopni ochrony jest wystarczające.

Ograniczniki przepięć klasy D stosowane są do ochrony urządzeń kosztownych i szczególnie wrażliwych na przepięcia, takich jak: serwery, centralki alarmowe, skanery. Montowane są bezpośrednio przy urządzeniu (w gniazdku, w puszce) i chronią tylko to urządzenie.

6)Przyłącze elektryczne - co, gdzie i w jakiej kolejności załatwić

Starania o wykonanie przyłącza energetycznego trzeba rozpocząć od uzyskania...

Starania o wykonanie przyłącza energetycznego trzeba rozpocząć od uzyskania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Najlepiej od razu wystąpić o warunki zabudowy dla budynku mieszkalnego wraz z przyłączami. Decyzję w tej sprawie wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Do wniosku należy dołączyć dwie kopie mapy zasadniczej z oznaczeniem granic terenu, na którym ma być prowadzona inwestycja oraz z narysowanym przebiegiem przyłącza. Opracowanie wniosku i zaplanowanie przebiegu przyłącza lepiej powierzyć specjaliście.
Po otrzymaniu decyzji o warunkach zabudowy trzeba wystąpić do zakładu energetycznego o wydanie warunków technicznych przyłączenia do sieci. Warunki takie powinniśmy otrzymać w ciągu 14 dni od złożenia wniosku. Wraz z warunkami technicznymi inwestor otrzymuje projekt umowy o przyłączenie, która musi być podpisana przed rozpoczęciem budowy przyłącza. Umowa ta powinna określać między innymi termin przyłączenia, wysokość opłaty za przyłączenie, terminy przeprowadzenia prób i odbiorów, miejsce rozgraniczenia własności sieci i instalacji pomiędzy przedsiębiorstwem i odbiorcą.

Po otrzymaniu warunków przyłączenia zlecamy projektantowi wykonanie projektu przyłącza. Projektant musi mieć uprawnienia do projektowania sieci i urządzeń energetycznych. Gotowy projekt trzeba uzgodnić w ZUD-zie (Zespole Uzgadniania Dokumentacji) działającym przy starostwie.
Uzgodniony projekt (w trzech egzemplarzach) dołączamy do wniosku o wydanie pozwolenia na budowę przyłącza. Oprócz tego do dokumentacji trzeba dołączyć decyzję o warunkach zabudowy oraz dokument potwierdzający prawo do terenu. Komplet dokumentów należy złożyć w wydziale architektury urzędu gminy lub starostwa. Powinien on być złożony równocześnie z wnioskiem o pozwolenie na budowę domu, gdyż urzędy odmawiają wydania pozwolenia na sam budynek bez zaprojektowanych przyłączy.
Podstawą do rozpoczęcia budowy przyłącza jest ostateczna decyzja o pozwoleniu na budowę i podpisana umowa o przyłączenie. Próby i odbiór wykonanego przyłącza odbywają się przy udziale przedstawiciela zakładu energetycznego i inwestora i powinny być potwierdzone protokołem. Aby wszystko odbyło się zgodnie z przepisami, o zakończeniu budowy domu wraz z przyłączami trzeba jeszcze zawiadomić urząd, który wydał pozwolenie.

Równocześnie można podpisać z zakładem energetycznym umowę o dostawę prądu. Umowa taka powinna zawierać co najmniej postanowienia dotyczące:

· ilości, jakości, niezawodności i ciągłości dostarczania i odbioru prądu,

· ceny i stawki opłat (i warunków ich zmian),

· sposobu rozliczeń,

· odpowiedzialności stron za niedotrzymanie warunków umowy,

· czasu obowiązywania umowy i warunków jej rozwiązania.

Jak widać, prosta na pozór sprawa wymaga szeregu zabiegów. Jeżeli nie chcemy zajmować się tym sami, możemy upoważnić do działania w naszym imieniu wykonawcę lub projektanta przyłącza.

7)Elektryka w domu

Najlepiej jeśli instalacja elektryczna będzie miedziana - ma większą przewodność, co znaczy, że można stosować przewody o mniejszych średnicach i podłączyć do sieci więcej odbiorników prądu...

Planując instalację elektryczną w domu jednorodzinnym należy wziąć pod uwagę:

· rodzaj urządzeń elektrycznych i częstotliwość ich użytkowania,

· miejsce umieszczenia tych urządzeń

· sposób oświetlenia wnętrza domu, ogrodu, wjazdu, wejścia do domu.

Przewody
Najlepiej jeśli instalacja elektryczna będzie miedziana - ma większą przewodność, co znaczy, że można stosować przewody o mniejszych średnicach i podłączyć do sieci więcej odbiorników prądu, niż w przypadku instalacji aluminiowej.
Zgodnie z przepisami instalacja elektryczna musi być wykonana jako trójprzewodowa:

· przewód fazowy - brązowy lub czarny,

· przewód neutralny zwany "zerowym" - jasnoniebieski,

· przewód ochronny, zabezpieczający przed porażeniem - żółto-zielony.

Przewód ochronny powinien być podłączony do wszystkich gniazd ze stykiem ochronnym (z bolcem) i do punktów oświetleniowych. Przewód fazowy powinien się znajdować z lewej strony gniazda. Przewody do gniazd muszą mieć przekrój co najmniej 2,5 mm2, kable do instalacji oświetleniowej - 1,5 mm2.

Instalację w ścianie najlepiej prowadzić płaskimi przewodami podtynkowymi - kuje się wtedy płytsze bruzdy, a więc jest taniej i szybciej, albo okrągłymi - umieszczonymi w karbowanych rurkach instalacyjnych - bruzdy wprawdzie muszą być głębsze, ale łatwiej jest wymienić przewód. Średnice rurek muszą być dobrane do liczby i wielkości przewodów, które mają być w nich ułożone - tak, aby łatwo można było je przez nie przeciągnąć. Zwykle stosuje się rurki średn. 11-23 mm.

· Przewody podtynkowe lub wtynkowe powinny być prowadzone poziomo lub pionowo, łączone tylko w puszkach rozgałęźnych i pokryte co najmniej 5-milimetrową warstwą tynku,

· Instalacja elektryczna składa się z obwodów gniazd i obwodów punktów oświetlenia. Obwody te powinny być prowadzone oddzielnie,

· Liczba obwodów w domu zależy od liczby, rodzaju i mocy przewidzianych urządzeń elektrycznych

· W jednym obwodzie gniazd nie powinno być ich więcej niż 10, a w oświetleniowym - nie więcej niż 20 opraw

· Urządzenia dużej mocy (od 2 kW) powinny być zasilane z osobnych obwodów.

Gniazda wtykowe
Ilość gniazd oblicza się kierując się następującą zasadą:

· w pokojach powinno być jedno podwójne gniazdo wtyczkowe na ok. 5 m2 powierzchni,

· w kuchni - pięć gniazd ze stykiem ochronnym, w tym jedno 16-amperowe,

· w przedpokoju - jedno gniazdo,

· w łazience - dwa gniazda ze stykiem ochronnym i ewentualnie jedno 16-amperowe ze stykiem do zasilania pralki; powinno się tam instalować tzw. gniazda bryzgoszczelne,

· w pobliżu miejsca, gdzie planuje się ustawić sprzęt RTV, należy zamontować kilka gniazdek do jego podłączenia.

Gdzie zwykle umieszcza się gniazda wtykowe? Najczęściej na wysokości 30 cm nad podłogą w pokojach i ok. 115 cm w kuchni. W łazience gniazda należy instalować nie bliżej niż 0,6 m od brzegu wanny lub drzwi kabiny natryskowej. Włączniki oświetlenia instaluje się zwykle na wys. 105 cm nad podłogą.
Liczba odbiorników, które można podłączyć do jednego gniazda jest ograniczona wielkością bezpieczników ("korków"), które mamy w mieszkaniu. W obwodach gniazd najczęściej są to bezpieczniki 10 lub 16 amperowe.

Zabezpieczenia
Instalacja elektryczna powinna być zabezpieczona przed skutkami zwarć i przepięć. W tym celu w skrzynce bezpiecznikowej montuje się na stałe wyłączniki:

· nadmiarowy - zabezpieczający instalację przed przeciążeniem (spaleniem) i skutkami zwarć

· różnicoprądowy (chroniący przed porażeniem prądem).

Łączenie kabli w puszkach, podłączanie ich do gniazd oraz sprawdzanie, czy obwody nie są nigdzie przerwane należy powierzyć elektrykowi z uprawnieniami Stowarzyszenia Elektryków Polskich do 1kV. Samemu można ewentualnie wykuć bruzdy i ułożyć przewody wg przygotowanego wcześniej przez elektryka projektu.

8)Żarówki, halogeny, świetlówki oświetlą wnętrze twojego domu

Światło ma wpływ na nasze samopoczucie. Intensywne, o barwie zbliżonej do słonecznego pobudza nas do aktywności, a cieplejsze o mniejszym natężeniu sprzyja wypoczynkowi.

Światło odbierane przez oko ludzkie stanowi tylko niewielki fragment promieniowania elektromagnetycznego. Zakres ten jest inny dla widzenia dziennego, a inny dla widzenia zmierzchowego. W ciągu dnia najlepiej odbieramy barwę żółto-zieloną.
Oko ludzkie ma zdolność przystosowywania się do zmiennych warunków widzenia. Niestety z biegiem lat traci elastyczno...