Pytania egzaminacyjne z makroekonomii - opracowane3.docx

Na którymś terminie coś takiego:

1. Czynniki wpływające na podaż pieniądza.
2. Funkcje banku centralnego.
3. Inflacja - przyczyny i rodzaje.
4. Cykle koniunkturalne - klasyczny i po II wojnie światowej.
5. Rachunek dochodu narodowego z zagranicą.

... i 30 minut na napisanie

z innego terminu:
proces rozwoju zrównoważonego
inflacja
bank komercyjny(wpływ na podaż pieniądza)
cykl koniunkturalny ????
PKB

na egzamin:
- wskaźniki makroekonomiczne - rachunek makroekonomiczny  (liczenie i definicje)
- determinanty dochodu narodowego
- system bankowy (bank centralny, banki komercyjne, zadania, funkcje)
- popyt na pieniądz
- przyczyny współczesnego kryzysu
- wzrost i rozwój gospodarczy
- rozwój zrównoważony
- koniunktura gospodarcza
- różnice do II WŚ i po II WŚ
- rodzaje cyklu
- równowaga w gospodarce rynkowej
- konsekwencje braku równowagi
- makroekonomia gospodarki otwartej
- procesy integracyjne we współczesnej gospodarce światowej
- rola państwa w gospodarce rynkowej
- globalizacja

Koniunktura gospodarcza- cykl koniunkturalny klasyczny i sprzed II wojny św

Opisać proces inflacji w latach 70tych ( jakoś tak)

Instrumenty ekologiczne zrównoważonego rozwoju

Rola Banku Centralnego w państwie

dochód narodowy jako miernik makroekonomiczny

PKN jako miernik makroekonomiczny

Podaż pieniądza to całkowita wartość znajdujących się w obiegu zasobów pieniądza, traktowanego jako środek wymiany. Obejmuje ona ilość gotówki, będącej w obiegu poza bankowym oraz wkładów bankowych płatnych na każde żądanie, czyli aktywa, które są płynne, a więc które bez problemu można zamienić na gotówkę (aktywa najbardziej płynne), sprzedając je na rynku finansowym, przy minimalnym koszcie tej operacji.
Na wielkość podaży pieniądza wpływają przede wszystkim:
- wartość wyemitowanych przez bank centralny znaków pieniężnych (baza monetarna);
- wartość udzielonych przez banki komercyjne kredytów w formie gotówkowej i bezgotówkowej.
- ludność, która decyduje o podziale posiadanych pieniędzy na gotówkę i depozyty. Stosunek ten rośnie, gdy zwiększa się udział konsumpcji w PNB (gotówka zależy od konsumpcji, a depozyty od dochodu)
Polityka monetarna powinna być dostosowana do potrzeb gospodarki, gdyż zarówno nadmierna, jak i niedostateczna podaż pieniądza wpływa niekorzystnie na przebieg procesów gospodarczych w kraju.
Bank centralny w pełni kontroluje ilość znajdujących się w obiegu banknotów i bilonu, które sam emituje. Nie oznacza to jednak, że panuje nad ilością krążącego pieniądza. Problem tkwi bowiem w jego definicji. Tak więc, pieniądzem jest nie tylko gotówka, czyli banknoty i monety, ale wszystko, co jest powszechnie akceptowaną zapłatą za dobra i usługi. Wiele różnych przedmiotów odgrywało w ciągu stuleci rolę pieniądza, od złota po walutę papierową na rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym. Obecnie trwają spory o uznanie pewnych rzeczy za pieniądz bądź nie. Ogólna zasada jest jednak powszechnie uznawana: pieniądzem są te aktywa finansowe, które bez trudu można zamienić na gotówkę, bez utraty części wartości. Decydującym kryterium zatem jest ich płynność. Zaliczamy do nich całą gotówkę w obiegu, czeki podróżne, bankowe depozyty na żądanie, a także terminow  e. Również posiadanie weksli i obligacji jest równoznaczne z dysponowaniem gotówką.
 

Na podaż pieniądza wpływają

·         ludność, która decyduje o podziale posiadanych pieniędzy na gotówkę i depozyty. Stosunek ten rośnie, gdy zwiększa się udział konsumpcji w PNB (gotówka zależy od konsumpcji, a depozyty od dochodu);

·         banki, które określają stosunek swoich rezerw do posiadanych pieniędzy: ; stosunek ten zależy od: poziomu rezerw obowiązkowych, rynkowej stopy procentowej (im jest wyższa, tym większe straty ponosi bank trzymając niedochodowe rezerwy), stopy dyskontowej (wysoka stopa dyskontowa zmusza banki do utrzymywania wysokich rezerw nadwyżkowych, aby nie narażać się na konieczność pożyczki w banku centralnym), stopnia niepewności banku co do dopływów i odpływów depozytów (im wyższa niepewność, tym wyższe rezerwy), a także od popytu na pożyczki;

·         bank centralny, który decyduje o wielkości bazy monetarnej, składającej się z gotówki oraz rezerw banków komercyjnych trzymanych w banku centralnym: H=CU+RE.

Czynniki wpływające na popyt na pieniądz:

a.       dochód (bogactwo);

b.      stopy procentowe od różnych aktywów;

c.       oczekiwania co do zmiany stóp procentowych w przyszłości;

d.      stopień ryzyka różnej liczby aktywów;

e.       ceny;

f.        oczekiwania co do zmiany cen w przyszłości (inflacja).

Rodzaje popytu na pieniądz:
-popyt transakcyjny  - dążenie do posiadania pieniądza w związku z planowanymi zakupami
-popyt przezorności owy - związany z nieprzewidywanymi zakupami
-popyt spekulacyjny - dążenie do posiadania pieniądza w celu dokonywania korzystnych lokat
 

Bank Centralny - instytucja odpowiedzialna za funkcjonowanie systemu bankowego. Zazwyczaj działa jako jednostka państwowa bądź podporządkowana państwu. W Polsce funkcję banku centralnego pełni Narodowy Bank Polski.

Bank centralny w systemie bankowym spełnia następujące funkcje:

-      banku emisyjnego (emisja pieniądza gotówkowego);

-      banku banków i innych instytucji finansowych,

Jako bank banków spełnia on następujące funkcje:

- reguluje cyrkulacje pieniądza bankowego

- reguluje płynność całego systemu

- określa możliwości kredytowe banków operacyjnych poprzez odpowiednie instrumenty pieniężne

-      jest bankiem Skarbu Państwa – prowadzi rozrachunki inst. państwowych,

-      banku gospodarki narodowej i banku państwa,

Głównymi sferami działalności banku centralnego jako banku państwa są następujące dziedziny:

- organizacja i obsługa płatności zagranicznych;

- kształtowanie kursu walutowego;

- pośrednictwo w kupnie i sprzedaży złota i dewiz;

- utrzymywanie na określonym poziomie rezerw międzynarodowych środków pieniężnych;

-      formułuje cele polityki pieniężnej państwa,

-      utrzymuje i zarządza rezerwami dewizowymi kraju,

-      reguluje podaż pieniądza w obiegu.

Inflacja to zjawisko monetarne wywołane szybkim wzrostem cen na rynku, czego skutkiem jest gwałtowny spadek wartości pieniądza (obniżenie się siły nabywczej pieniądza).

Może być mierzona na 2 sposoby: poprzez indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) lub indeks cen producentów (PPI) – jest to wskaźnik zmiany cen produkcji przemysłowej.

Nie każdy wzrost cen jest procesem inflacji; dopiero gdy wzrost utrzymuje się ponad rok i jest to proces powszechny.

Przyczyny:

·         nadmierna emisja pieniędzy – nieproporcjonalna do wzrostu gospodarczego, prowadzona poprzez:

o        dodruk banknotów nie mających pokrycia,

o        oprocentowanie pieniędzy

o        działalność kredytową banków komercyjnych (tzw. "bankowa kreacja pieniądza"),

·         niespodziewany i gwałtowny wzrost kosztów produkcyjnych (np. surowców energetycznych), który prowadzi do ograniczenia zagregowanej podaży,

·         wzrost zagregowanego popytu w gospodarce,

·         niezrównoważony budżet państwa (wydatki z budżetu przewyższają wpływy)

·         przeinwestowanie gospodarki (nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo),

·         ingerencja państwa w politykę emisyjną Banku Centralnego, co prowadzi w rezultacie do nadmiernej ilości pieniądza.

·         wadliwa struktura gospodarki,

·         import inflacji (wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany kraj następuje wzrost kosztów produkcji, co powoduje wzrost cen),

·         długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego (nadwyżka eksportu nad importem),

·         monopolizacja gospodarki (monopoliści wzrost kosztów produkcji mogą przenosić na cenę),

·         zadłużenie głównych przedsiębiorstw w danym sektorze.

Skutki:

Negatywne:

·         realny spadek wartości zobowiązań i wierzytelności, które nie podlegają waloryzacji (w szczególności skutkiem inflacji jest względne zmniejszenie się dochodów osób, których nominalne dochody są stałe; emeryci) –  można je w pewnym stopniu zmniejszyć dokonując odpowiednio często waloryzacji zobowiązań,

·         niechęć przedsiębiorców do inwestycji → spadek innowacji w firmach,

·         dewaluacja waluty handlowej,

·         zakłócenia na giełdzie,

·         tzw. koszty zdartych zelówek – są związane z tym, że w warunkach wysokiej inflacji ludzie dążą do utrzymywania mniejszych zasobów gotówki, co związane jest z pewnymi kosztami, jak np. koszty dojazdu do bankomatu – wraz z rozpowszechnianiem się obrotu bezgotówkowego znaczenie tych kosztów będzie maleć,

·         tzw. koszty zmienianych jadłospisów – są to koszty związane z tym, że w warunkach wysokiej inflacji firmy częściej muszą zmieniać ceny, co wiąże się z dodatkowymi kosztami – przykładowo restauracje muszą częściej zmieniać jadłospisy.

Pozytywne:

·          zyskują osoby przewidujące i skłonne do ryzyka, zaciągające kredyty hipoteczne w czasie inflacji,

·          zyskuje rząd, bo dodrukowuje pieniądz, ale ubożeje społeczeństwo.

Rodzaje inflacji:

Ze względu na przejawianie się oraz skutków:

·          Inflacja jawna – wzrost cen,

·          Inflacja ukryta – ceny niezmienne, ale zaczyna brakować towarów.

Ze względu na przyczyny:

·          Inflacja kosztowa – spowodowana wzrostem kosztów,

·          Inflacja popytowa – spowodowana wzrostem popytu na pewne towary przy niedostatecznej podaży; zachodzi gdy podaż pieniędzy na rynku przekracza wartość  towarów i usług.

·          Inflacja strukturalna – zmiana formy własności, struktury gospodarczej.

Ze względu na tempo:

·          pełzająca – nie przekracza 5% rocznie,

·          krocząca – do 5 do kilkunastu %,       dwucyfrowe → niepokojące

·          galopująca – powyżej 20 % - narastanie zakłóceń w procesach gosp., osłabienie systemu motywującego do działania gosp.→ zahamowanie. tempa wzrostu gosp.,

·          hiperinflacja – miesięczny wzrost cen przekracza 50% - uniemożliwia racjonalne gospodarowanie, prowadzenie/planowanie rachunku ekonomicznego → anarchizacją życia społecznego.

Ze względu na zależność od innych kategorii ekonomicznych:

·          stagflacja – stagnacja (zerowe lub ujemne tempo wzrostu gosp.) gospodarki połączona ze wzrostem cen.

·          slumpflacja – wzrost cen połączony ze spadkiem PKB, co oznacza, że wraz z bezrobociem i inflacją występuje recesja (wyst. od połowy lat 50 XX wieku)

Inflacja inercyjna (oczekiwana) – jest to oczekiwana stopa inflacji, która zostaje wbudowana w umowy i porozumienia nieformalne oraz założenia polityki fiskalnej i pieniężnej; ma tendencję do utrzymywania się przez dłuższy czas na określonym poziomie; jej obniżenie jest bardzo drogie.

Ograniczenie inflacji lub przeciwdziałanie jej występowaniu wymaga odpowiedniej polityki państwa w zakresie dochodów społeczeństwa, ograniczania deficytu budżetowego (polityka fiskalna), kontroli emisji pieniądza przez bank centralny i kreacji pieniądza kredytowego przez banki komercyjne (polityka monetarna).

Obecnie cykle koniunkturalne są znacznie łagodniejsze dzięki antycyklicznej polityce

gospodarczej rządów. Polityka antycykliczna prowadzi jednak równieŜ do osłabienia wzrostu. Od II wojny światowej cykle są

spłaszczone i obejmują zwykle dwie fazy:

• recesji

• ekspansji

-   Obecnie cykle koniunkturalne są znacznie łagodniejsze dzięki antycyklicznej polityce

gospodarczej rządów. Jego charakterystyczną cechą jest brak głębokich kryzysów, co jest spowodowane antycyklicznym oddziaływaniem państwa.

-   Od II wojny światowej cykle są spłaszczone i obejmują zwykle dwie fazy:

• recesji

• ekspansji

Natomiast przed II WŚ składały się z dwoch faz podstawowych oraz czterech podokresów. Na fazę spadku składa się kryzys i depresja. Fazę wzrostu obejmuje ożywienie i rozkwit. Cykl koniunkturalny zawiera również punkty zwrotne, w których gospodarka osiąga najwyższe lub najniższe punkty swej aktywności. Pozwalają one określić w czasie momenty początkowe i końcowe poszczególnych faz.

-  po II Wojnie Światowej miejsce 8-10-letnich (tzw. średnich) cykli gospodarczych zajęły 2-4 letnie cykle (tzw. krótkie). Związane są one z wahaniami stanów zapasów.
 

PRZYCZYNY OSŁABIENIA OSTROŚCI WAHAŃ CYKLICZNYCH
Po II WOJNIE ŚWIATOWEJ
Współczesny cykl koniunkturalny składa się z dwóch faz: ekspansji i recesji, co jest wynikiem spłaszczenia i skrócenia wahań cyklicznych po II Wojnie Światowej.
Przyczyny osłabienia ostrożności wahań:
+ Szybki rozwój postępu technicznego po II Wojnie Światowej (elektronika, automatyka, komputeryzacja) oraz interwencjonizm państwowy był przyczyną stosunkowo wysokiego wzrostu gospodarczego oraz zmieszonej amplitudy wahań cyklicznych i jej spłaszczenia
+ stale rosnące wydatki konsumpcyjne trwałego użytkownika indywidualnych konsumentów
...