Scenariusz przedstawienia życiorysu Janusza Korczaka w formie pantomimy z narracją.
ü Narratorem jest nauczyciel
ü Cytaty czyta uczeń
ü Pozostali uczniowie odgrywają role Korczaka, jego matki oraz siostry, a także dzieci z sierocińca
Chciałabym przybliżyć Państwu postać Janusza Korczaka, którego społeczność szkolna wybrała na patrona naszej szkoły. Dzieci w krótkich scenkach przedstawią najważniejsze momenty z życia tej jakże interesującej osoby.
W 1878 w zamożnej rodzinie urodził się Henryk Goldszmit, znany później jako Janusz Korczak.
A*(Tomek i Paulina przechodzą z lalką na rękach między kurtynami- zatrzymują się na środku na chwile, zaglądają na swoje maleństwo i idą dalej).
„Ma dziecko przyszłość, ale ma i przeszłości: pamiętne zdarzenia, wspomnienia, wiele godzin najistotniejszych samotnych rozwiązań. Nie inaczej niż my pamięta i zapomina, ceni i lekceważy, logicznie rozumuje i błądzi, gdy nie wie. Rozważnie ufa i wątpi.”
Janusz Korczak – Prawo dziecka do szacunku. W: Wołoszyn S.: Korczak, Warszawa 1978 s.164.
Choroba ojca i jego przedwczesna śmierć spowodowały, ze wcześnie musiał zarabiać na utrzymanie matki, siostry i swoje by moc uczyć się w gimnazjum.
B*(Tomek jako młodzieniec- w rękach trzyma książki- przechodzi z Pauliną między kurtynami, naprzeciw nim z drugiej strony idzie Weronika; spotykają się na środku; udają rozmowę, Tomek oddaje Weronice książki i rozstają się- Weronika z Pauliną idą w jedną stronę, Tomek w przeciwną, macha im na pożegnanie)
„(…) na szkołę skarżą się ci, którym w domu jest dobrze, którym dom dużo daje różnych rozrywek; albo tacy, od których rodzice żądają, żeby się dobrze uczyli, chociaż nie sa zdolni i nauka im z trudem przychodzi.”
Janusz Korczak – Szkoła, Wybór pism T. IV s. 43
W 1898 – Henryk Goldszmit przyjął pseudonim literacki – Janusz Korczak. Od 1900 roku pisał artykuły z apelacja do społeczeństwa o naprawienie błędów w wychowaniu.
1901- w tym roku Janusz Korczak opublikował swoją pierwszą książkę „Dzieci ulicy”.
C*(Tomek przechodzi po scenie czytając gazetę; inna prasa pod pachą)
„Młodzi mają różne własne sprawy, własne zmartwienia, własne łzy i uśmiechy, własne młode poglądy i młodą poezję. Często ukrywają przed dorosłymi, bo wstydzą się, nie ufają, bo boją się, żeby się z nich nie śmieli.”
Janusz Korczak – Prawidła życia, Wybór pism T. IV s.8
W 1905 Janusz Korczak ukończył studia medyczne. Leczył bezpłatnie wszystkich tych, którzy potrzebowali pomocy. Rozpoczął również prace w szpitalu. Został powołany do udziału w wojnie rosyjsko-japońskiej.
D*(Tomek – w białym fartuchu, stetoskop na szyi – wchodzi na scenę , siada przy stoliku, przegląda karty chorych)
1907-1911 – w celu rozwinięcia swojej wiedzy, wyjechał i praktykował za granicą w Berlinie, Paryżu i Londynie. Zajmował się nauką o powołaniu lekarza i jego moralności. Był zwolennikiem oświaty medycznej i świadomego rodzicielstwa. Leczył na zasadzie diagnostyki. W tym czasie powstały kolejne powieści adresowane do młodego czytelnika „Mośki, Joski, Srule” oraz „Józki, Jaśki, Franki”
E*(Tomek wstaje i wychodzi)
„Człowiek lubi wysiłek. Lubi, żeby mu się udało, chce wiedzieć, czy potrafi, co może, mimo trudności chce skończyć i zwyciężyć, przekonał siebie i innych, że silny i zręczny. Zresztą siedzenie męczy. Jeżeli w człowieku uzbiera się siła, a nie może jej zużyć, siedzi jakby głodny ruchu, znudzony, jakby zatruty.”
Janusz Korczak – Rozrywki , Wybór pism T. IV s.48
F*(wychodzi gromadka dzieci z sierocińca wraz z Tomkiem- siadają w kole i grają w „ance-kabance”)
W 1912 Janusz Korczak objął kierownictwo sierocińca dla dzieci żydowskich w Warszawie. Stosował własny oryginalny system wychowania dzieci. Szerzył wśród ludzi zainteresowania problemami wychowania i zrozumienia różnych potrzeb dzieci. Stworzył system wychowawczy przepojony humanizmem i miłością do dziecka, przeciwstawiający się jego przedmiotowemu traktowaniu. W tym czasie powstała powieść „Sława”.
G*(dzieci wraz z Tomkiem wychodzą)
„Człowiek nie tylko pamięta, ale i zapomina, nie tylko się myli, ale poprawia swoje różne błędy, nie tylko gubi, ale i znajduje. Można się nauczyć pamiętać to co dobre i pożyteczne.
Janusz Korczak – Ulica, Wybór pism T. IV s.38
Podczas I wojny światowej został wcielony do armii rosyjskiej jako lekarz. Po demobilizacji organizował pod Kijowem przytułki dla sierot wojennych.
H*(Tomek wchodzi- biały fartuch- siada przy stoliku, przegląda papiery, wchodzą dzieci, biegają, dwóch zaczyna się bić; Tomek wstaje rozdziela bijących się chłopców, dzieci siadają, Tomek rozbiera fartuch i siada z nimi, chłopcy przepraszają się)
W 1919 założył sierociniec dla polskich dzieci „Nasz Dom”; został tam lekarzem i ekspertem od spraw wychowawczych. Uznanie autonomii i godności człowieka dziecka było wg niego sprawa priorytetową. Przeciwstawiał się rozpowszechnionemu w ówczesnej praktyce pedagogicznej „wpajaniu dyscypliny” poprzez kary cielesne, potępiał praktyki zawstydzania dziecka. Proponował system zachęt. Wspierał wysiłek dzieci związany z samodoskonaleniem stosując różnego rodzaju zachęty. W tym czasie powstały prace w dziedzinie pedagogiki „Momenty wychowawcze” i „Jak kochać dzieci”.
I*(dzieci schodzą ze sceny)
„Nie to ważne w co się bawić, a jak i co się przy tym myśli i czuje. Można rozumnie bawić się lalką, a głupio i dziecinnie grać w szachy. Można ciekawie i z fantazją bawić się w straż, pociąg, polowanie, w Indian, a bezmyślnie czytać książki.”
Janusz Korczak – Rozrywki, Wybór pism T. IV s. 49
Niedługo potem przeżył wielki wstrząs z powodu śmierci ukochanej matki.
W latach 1922-23 – ukazały się powieści: „Król Maciuś I”, „Bankructwo małego Dżeka” oraz „Król Maciuś na wyspie bezludnej”. Swoje książki pisał dla wszystkich dzieci, młodzieży, a także dla dorosłych. W kolejnych latach powstały kolejne prace „Prawa dziecka do szacunku” oraz „Kajtuś Czarodziej”.
J*(Tomek wraz z innymi dziećmi przechodzi przez scenę z walizkami)
W 1934 i 1936 roku odbył dwie podróże do Palestyny. Nosił się z zamiarem spędzenia ostatnich lat życia w Jerozolimie, jednak II wojna światowa pokrzyżowała te plany.
„Jeżeli ktoś zrobił coś złego, najlepiej mu przebaczyć. Jeżeli zrobił coś złego, bo nie wiedział, to już wie teraz. Jeżeli zrobił coś złego nieumyślnie, będzie w przyszłości ostrożniejszy. Jeśli robi coś złego, bo mu się trudno przyzwyczaić, będzie się starał. Jeżeli zrobił coś złego, bo go namówili, już się nie będzie słuchał.”
Janusz Korczak – frag. kodeksu koleżeńskiego obowiązującego w Naszym Domu, Wybór pism, T. II s.343 Warszawa 1957
K*(Tomek wraz z resztą dzieci wychodzi na scenę, ustawia w pary, podczas recytacji „Pożegnania” wolno wchodzą za kurtynę)
W czasie II wojny światowej organizował opiekę nad dziećmi w getcie warszawskim i prowadził sierociniec.
W 1942r. zginął w komorze gazowej, wywieziony wraz z wychowankami do obozu w Treblince.
L* „Pożegnanie” Korczaka recytowane przez Michała
Żegnamy tych wszystkich, którzy już odeszli lub niezadługo odejdą, a by nie powrócić. Żegnamy ich przed długą i daleką podróżą. A imię tej Podróży - Życie. Wiele razy myśleliśmy nad tym, jak żegnać, jakich rad udzielić. Niestety, słowa biedne są i słabe. Nic wam nie dajemy. Nie dajemy Boga, bo Go sami odszukać musicie we własnej duszy, w samotnym wysiłku. Nie dajemy Ojczyzny, bo ja odnaleźć musicie własna pracą serca i myśli. Nie dajemy miłości człowieka, bo nie ma miłości bez przebaczenia, a przebaczać - to mozół, to trud, który każdy sam musi podjąć Dajemy wam jedno: Tęsknotę za lepszym życiem, którego nie ma, ale kiedyś będzie, za życiem Prawdy i Sprawiedliwości. Może ta tęsknota doprowadzi was do Boga, Ojczyzny i Miłości. Żegnajcie, nie zapominajcie.
(Tymi słowami żegnał Janusz Korczak wychowanków Domu Sierot opuszczających zakład w 1919 roku). Opracowanie: Henryka Nocek
3
magoroma