Twórcy koncepcji tarota
Antoine Court de Gebelin (1719 - 1784).
Francuskojęzyczny Szwajcar. Pastor protestancki. Okultysta.
Uważał Tarot za skarbnicę ponadczasowej wiedzy ezoterycznej. W roku 1781 wydał Monde promitif, analyse et compare avec le monde moderne - Świat pierwotny, przeanalizowany i porównany ze światem nowoczesnym, gdzie zawarł słynną rozprawę o Tarocie. Współczesny encyklopedystom francuskim, Wolterowi oraz naszym - Staszicowi, Kołłątajowi.
Court de Gebelin zetknął się z Tarotem przypadkiem w trakcie pobytu w Paryżu, jako osoba dojrzała, studiująca nauki tajemne, członek loży masońskiej. Jego pierwsze wrażenie było piorunujące!
Spojrzałem na kartę (Świat) i natychmiast alegoria stała się dla mnie oczywista. ... Oglądam inne karty i stwierdzam, że symbole są egipskie. Nie była to sprawa zaburzeń imaginacji; wniosek wynikał z głębokich i rozważonych skojarzeń i silnego wrażenia, iż talia zawiera w sobie wszystko, co jest nam wiadome o wyobrażeniach Egipcjan.
Court de Gebelin opisując talię Tarota marsylskiego odnosi się do wszystkich triumfów i do Głupca. Jego zdaniem Rydwan przedstawia triumf boga Ozyrysa, Diabeł - greckiego Tyfona kojarzonego z egipskim Setem, Gwiazda to Syriusz wraz z siedmioma tradycyjnymi “planetami”. Sąd Ostateczny to stworzenie świata, karta Świat symbolizuje Czas.
Cztery kolory symbolizują klasy społeczne. Miecze to władcy, szlachta i rycerstwo; Kielichy - stan duchowny; Kije (Buławy) - rolników; Monety (Denary) - kupców.
Przekonaniom Court de Gebelin niestety brakowało argumentów i dowodów na ich poparcie. Jego metodę należy określić jako spekulatywną, w najlepszym razie - intuicyjną.
W dziele Court de Gebelin została zamieszczona także rozprawa hrabiego de Mellet o Tarocie. Idąc tym samym nurtem, co Court de Gebelin autor nadaje odwrotny porządek kartom rozpoczynając sekwencję od Świata (stworzenie świata) a kończąc na Magu i Głupcu.
Została wskazana korespondencja między kartami a literami alfabetu hebrajskiego. W jego systemie: Świat = Alef, Sąd Ostateczny = Beth...Głupiec = Tau. System powiązań został podjęty później przez Eliphasa Levi we Francji oraz Zakon Golden Dawn w Anglii.
De Mellet omawiając ” Księgę Thoth przypisywaną kapłanom egipskim, przypisuje jej Tarota i stosuje do dywinacji.
Dzieło Court de Gebelin i hrabiego de Mellet spotkało się z dobrym odbiorem w swojej epoce. Księga była czytana, nakłady wysokie i wznawiane.
Współcześnie, prace Dourt de Gebelin są na ogół krytykowane za brak ugruntowania w faktach. Stwierdzenia dotyczące analogii z kulturą egipską są uważane za absurdalne. Osiągnięciem Court de Gebelin według jego samego było ponowne odkrycie Tarota. Sugeruje to istnienie wcześniejszego systemu - źródła jego wiedzy, lecz na istnienie wcześniejszych materiałów autor nie podaje żadnego dowodu. Historycy także nie odnajdują niczego, co mogłoby być źródłem. Chociaż Court de Gebelin był członkiem loży masońskiej, nic nie wskazuje, aby Tarot był znany i dyskutowany w tym środowisku.
Court de Gebelin był ekscentrykiem, powierzchownym badaczem, mającym poglądy nie do przyjęcia w obecnym stanie wiedzy. Niemniej właśnie Court de Gebelin zainicjował poszukiwania w Tarocie ponadczasowej wiedzy ezoterycznej . Ukształtowała się grupa ludzi zainteresowanych i zajmujących się Tarotem. W tym znaczeniu niewątpliwie Court de Gebelin zasługuje na tytuł Ojca nowoczesnego Tarota ezoterycznego.
Etteilla (1738-91).
Pseudonim Jean-Baptiste Alliette . Francuski okultysta, który odegrał pierwszoplanową rolę we wczesnym okresie rozwoju Tarota.
Poprzez swoją działalność i dorobek pisarski spopularyzował na dużą skalę dywinację przy zastosowaniu Tarota. Określił odniesienia między Tarotem, astrologią, czterema żywiołami. Opracował talię przeznaczoną do celów ezoterycznych.
Alliette, urodzony w Paryżu, nie był człowiekiem wykształconym, był natomiast oczytany i dociekliwy. Po roku 1770, już jako osoba znana, zaczął używać pseudonimu Etteilla i w tymże roku wydał pierwszą książkę Etteilla, lub pouczająca gra talią kart.
Książka opisywała sposoby wróżenia ze zwyczajnych kart do gry. Proponował różne rozkłady kart. Karty zmieniały znaczenia zależnie od pozycji prostej lub odwróconej. Na przykład, dziesiątka kier znaczyła miasto, a w pozycji odwróconej spadek. Król pik był adwokatem, a w pozycji odwróconej wdowcem. Pod koniec życia w 1791 roku Etteilla opracował i wydał specjalną talię do kartomancji opartą w całości na opracowanym przez siebie systemie wróżenia, pod nazwą Mała Etteilla. Nie jest wiadomo, czy system był oryginalny. Sam Etteilla twierdził, że nauczył się go od pewnego Włocha.
Na ilustracji karta Oświecenie odpowiadająca karcie Słońce. W numeracji Ettelli jest to karta 2 - pierwszy dzień stworzenia Świata.
Według objaśnień Etteilli: “ Na tej karcie widzicie ogień, światło, które was oświetla. Jej pojawienie się zawsze jest korzystne i zapowiada dużą ilość potomstwa. Jeśli pytający jest mężczyzną, oznacza ona wyjaśnienie najbardziej tajemniczych spraw lub nagrodę, sławę. Dziewczynie ta karta zapowiada szybkie zamążpójście, zaś kobiecie zamężnej - dzieci. Nieco podstarzałej pannie obiecuje, ze jej wspaniałe zalety niedługo zostaną docenione przez niemłodego mężczyznę, który poprosi ją o rękę i ofiaruje swoje serce i co ważniejsze, nie mały stan posiadania. W położeniu odwróconym oznacza zapalczywość, gniew, zerwanie”.
Z perspektywy czasu oceny Etteilli są rozbieżne. Z jednej strony, autorytety jak Levi i A.E.Waite ostro krytykują poglądy Etteilli, jego karty oraz fakt, że Etteila zarabiał na życie wróżąc z kart. Podnoszona jest kwestia niskiego poziomu wykształcenia Etteilli. Przeciwnego zdania są nie mniejsze autorytety. Papus zgłaszając uwagi do niektórych szczegółów, chwali osiągnięcia Etteilli. Także i nowsze recenzje są dwutorowe. Cynthia Giles w Tarot: historia, mity i nauka (1992) pisze “ zasługa Etteilli leży w spopularyzowaniu idei Tarota, a nie w jego rzeczywistym wkładzie w teorię i w projektowanie kart”. Natomiast Decker, DePaulis i Dummett w Złowieszczej talii kart (1996) przypominają: Gdyby nie spekulacje o Tarocie Etteilli i Court de Gebelin´a, o Tarocie najprawdopodobniej by zapomniano.. Jest coś szczególnego w tym człowieku, jego pasja, szczerość, szczodrość i objawienie (w znaczeniu jakie te przymioty miały w XVIII wieku)”.
Kilka spraw jest bezdyskusyjnych. Etteilla był pierwszym, który:
· napisał książkę w całości poświęconą dywinacji z zastosowaniem Tarota,
· opracował talię Tarota dla celów ezoterycznych,
· określił odniesienia między Tarotem , astrologią i żywiołami.
Etteilla również pierwszy opracował kompletny język i gramatykę Tarota, praktyczną metodologię jej stosowania. Po Etteilli ezoterycy mogli już dysponować stosunkowo kompletną, koherentną i racjonalną metodą dochodzenia do mądrości i mocy.
Eliphas Levi (1810-75)
Prawdziwe nazwisko Alphonse-Louis Constant . Francuski okultysta i mag. Zainicjował nowoczesną magię jako ścieżkę duchową. Odegrał kluczową rolę w kształtowaniu nowoczesnego Tarota. Wywarł wielki wpływ na współczesnych mu i późniejszych tarocistów.
Alphonse-Louis Constant urodził się jako syn paryskiego szewca. Był bardzo zdolnym i pracowitym uczniem i studentem oraz żarliwym katolikiem. W 1835 roku został diakonem i zaczął pełnić obowiązki katechety w żeńskim liceum. Młody Constant zakochał się bez pamięci w jednej z uczennic. Stosunek do ukochanej Adeli pozostał platoniczny, ale odmienił całkowicie jego życie. Constant nie dotrwał święceń kapłańskich. Musiał zacząć zarabiać na życie. Przybrał pozę polityka-radykała. Po opublikowaniu w 1841 Biblii wolności trafił na osiem miesięcy do więzienia, za teksty “bezbożne i wywrotowe”. W 1846 Constant się ożenił z Noemie Cadiot. Życie rodzinne nie ostudziło jego temperamentu politycznego, nadal pisał kontrowersyjne bliskie socjalizmowi artykuły i rozprawy.
Działalność zaprowadziła go ponownie do więzienia. Po zwolnieniu w rewolucyjnym roku 1848 napisał Testament wolności. Wówczas już rodziły się w nim przyszłe przekonania, na razie na gruncie społecznym i religijnym. Pisał: “ Pragniemy odrodzić i zuniwersalizować uczucia religijne drogą syntezy i racjonalnego objaśnienia symboli, tak aby powstał Kościół prawdziwie katolicki jako zgromadzenie wszystkich ludzi na Ziemi”.
W 1852 Constant spotkał słynnego w Europie polskiego matematyka, astronoma, wynalazcę, mistyka i okultystę Józefa Hoene-Wrońskiego (1776-1853). Znajomość z wiele starszym Hoene-Wrońskim zasadniczo wpłynęła na zmianę zainteresowań Constant´a. W owym czasie zachodnia tradycja okultystyczna, datująca się od czasów Odrodzenia, w gronie ludzi wykształconych była jeśli nie przedmiotem drwin, to co najmniej w niełasce. Constant zagłębił się w wiedzę okultystyczną. Od tej pory używał pseudonimu Eliphas Levi..
W 1854 według swojego własnego świadectwa przywołał starożytnego maga Aploniusza z Tiary. Miało to mieć miejsce w trakcie podróży do Londynu i wymagało przygotowań oraz zastosowania specjalnego obrządku.
Procedura przywołania Apoloniusza do struktury cielesnej miała miejsce i po raz drugi.
W latach 1854-55 Levi wydał swoje podstawowe dzieło: Magia transcedentalna: doktryna i rytuał, a w 1860 - Historię magii. Levi starał się dokonać syntezy magii z Chrześcijaństwem: “Nauka...to podstawa magii, tak jak fundamentem Chrzescijaństwa jest miłość. Symbole ewangeliczne pokazują inkarnację Świata adorowaną w kolebce przez trzech magów, prowadzonych gwiazdą... Chrześcijaństwo czerpie z magii, nie jest wrogie magii...”. Natchnieniu Levi´ego towarzyszyły upodobanie sensacji, przesada, niekiedy zastępowanie faktów wyobraźnią.
Integralny w syntezie nauk Levie´ego jest Tarot przedstawiany dogmatycznie, najpełniej w dziele “Księga Hermesa”. Levi entuzjazmuje się nazywając Tarot “kluczem uniwersalnym do magii”, “kluczem do wszystkich starożytnych wierzeń”, łącznie z Biblią. Z reguły stwierdzenia nie są poparte dowodami, ale to nie przeszkadzało Levi´emu przekonywać innych o wartości Tarota jako “maszyny filozoficznej”, “prawdziwego cudu”.
Mimo przejaskrawień wkład Levi´ego w ugruntowanie i rozwój Tarota jest ogromny. Właśnie Levi zintegrował Tarot z Kabałą. Pogłębił zespolenie z czterema żywiołami.
Dziesięć kart numerycznych każdego koloru odpowiada kabalistycznemu Sefirot (ośrodkowi boskiej energii).
Cztery Dwory (kolory) to cztery żywioły: Ziemia - Denary, Woda - Kielichy, Powietrze - Miecze, Ogień - Buławy.
Chociaż nie Levi pierwszy powiązał karty Wielkich Arkanów z alfabetem hebrajskim, to właśnie Levi ustalił stosowany obecnie porządek: Mag = Alef, Papieżyca = Beth, itd.
Wprowadził do Tarota szereg symboli, utrwalonych w późniejszych zastosowaniach, m.in: wersja karty Rydwan ze sfinksami, symbol lemniskaty, Papieżyca (Kapłanka) ma rogi Księżyca i Izydy, Cesarzowa jest w typie Wenus, Księżyc w nogach Cesarzowej, Hermanubis i Tyfon w Kole Fortuny, Umiarkowanie z kwadratem i trójkątem, itd.
Wkład Eliphasa Levi´ego w nowoczesny zachodni okultyzm, w szczególności Tarot, ogólniej - magię jest uznany i znaczący. Najistotniejszą innowację stanowiło związanie Kabały z Tarotem. Levi dokonał tego w sposób tak pełny i sugestywny, iż obecni tarociści przyjmują te odniesienia jako oczywiste, zapominając iż nie ma jakiegokolwiek dowodu historycznego na to, że Kabała i Tarot są ze sobą związane.
Dorobek Levi´ego wpłynął silnie na Tarot nie poprzez dokumentowanie spostrzeżeń, lecz dzięki nowatorstwu spojrzenia, wielkiej sugestywności przedstawionych rozwiązań. Levi wskazał wielu następcom sposób pojmowania magii: ukierunkowanie woli na pełniejsze urzeczywistnienie życia człowieka.
Eliphas Levi umarł w biedzie, kilka godzin po przyjęciu Świętych Sakramentów, w wierze o potrzebie synergii między magią a religią.
Papus (1865-1916)
Prawdziwe nazwisko Gerard-Anaclet-Vincent Encausse . Francuski lekarz - doktor medycyny i płodny autor dzieł okultystycznych. Promotor Tarota jako skarbca starożytnej wiedzy ezoterycznej i narzędzie dywinacji.
Papus opublikował ponad 160 tytułów, od artykułów do długich traktatów. Najważniejsze dzieło dotyczące Tarota: Tarot dywinacyjny: klucz do czytania kart i losów.
Cytat z “Jak stałem się mistykiem”: “Nauczyłem się stosować tę tę znakomitą metodę analogii, tak mało znaną współczesnym filozofom. Metodę, która pozwala sprowadzić naukę do pojedynczej syntezy, która pokazuje jak bezgraniczna ignorancja dzisiejszych profesorów niszczy prawdziwe osiągnięcia starożytnych”.
Gerard-Anaclet-Vicent Encausse urodził się w rodzinie francusko-hiszpańskiej zamieszkującej w Paryżu. W 1885 rozpoczął studia medyczne. Równocześnie poświęca długie godziny w Bibliotece Narodowej na czytanie literatury ezoterycznej, m.in. dzieł Eliphasa Levi, Paul Christiana, Józefa Hoene-Wrońskiego. Wielu z wybitnych okultystów poznał w Paryżu osobiście. Zaczął pisać dzieła ezoteryczne i przybrał pseudonim Papus.
Zakres zainteresowań okultystycznych Papusa był bardzo szeroki. W książce Podstawy okultyzmu zajął się wpływami astralnymi na ludzkość; historią, charakterystyką i misją ludzi różnych ras; tradycjami duchowymi (Hinduizm, Buddyzm, Judaizm, Chrześcijaństwo); tajemnymi stowarzyszeniami (Templariusze, Różokrzyżowcy, Masoneria). Papus wydawał dwa czasopisma: Inicjacja oraz Welon Izys. Niekiedy z uwagi na bogactwo literackie Papus nazywany jest Balzakiem okultyzmu.
Papus był uznanym lekarzem. W 1894 obronił doktorat medycyny. Kierował klinikami w Paryżu i w Tours, gdzie w leczeniu chorych stosowano homeopatię i metody medycyny alternatywnej. W tym samym czasie skupiał woków siebie szerokie grono ludzi zainteresowanych ezoteryką i zrzeszonych w bractwa, zakony i towarzystwa.
Już w 1889 w wieku 24 lat Papus wydał Tarot Cyganów; najstarsza księga Świata, swoje najbardziej znane dzieło o Tarocie. Podobnie jak jego słynni poprzednicy: Court de Gebelin, Levi, Papus wywodził Tarot ze starożytnego Egiptu. Karty Tarota są Biblią Biblii, księgą Hermesa Trismegistusa, księgą Adama, księgą pierwotnego Objawienia dawnych cywilizacji.
Papus rozwija odniesienia Tarota do astrologii, numerologii, teogonii, androgonii, kosmogonii. Poglądy są przedstawione dogmatycznie, bez dowodów i źródeł, lecz w sposób systematyczny i uporządkowany. Dywinacja w Tarocie Cyganów jest potraktowana marginalnie, może stanowić rozrywkę dla panien i mężatek.
Dzieło Tarot dywinacyjny: klucz do czytania kart i losów wydane w 1909 roku mówi coś całkiem innego w kwestiach dywinacji. Cała książka jest poświęcona praktycznym sposobom czytania kart, łącznie z długim kompendium znaczeń wróżebnych z uwzględnieniem systemu Etteilli i następców.
Karty Papusa charakteryzują się wieloma zaznaczonymi odniesieniami do innych systemów metafizycznych: alfabety, astrologia; zawierają krótkie opisy objaśniające podstawowe znaczenie karty.
W 1914 roku Papus został zmobilizowany na front, jako lekarz wojskowy. W roku 1916 w wieku 51 lat zmarł na gruźlicę w tym samym szpitalu, w którym rozpoczynał praktykę medyczną.
Papus na gruncie Tarota wzniósł gmach okultyzmu i wiedzy mistycznej. Uczynił to w sposób bardzo usystematyzowany. Niewielka część z jego wielu książek została przetłumaczona z francuskiego na inne języki, opracowania Papusa bazowały przede wszystkim na osiągnięciach jego poprzedników szkoły francuskiej: Court de Gebelin, Etteilla, Eliphas Levi i XIX-wiecznej filozofii francuskiej. Stąd Papus jest lepiej znany we Francji niż w reszcie współczesnego świata.
A.E.Waite (1857-1947)
Czyli Arthur Edward White, urodził się w Nowym Jorku, ale swoje długie życie spędził w Anglii. Nie otrzymał regularnego wykształcenia; od wczesnej młodości zaczytywał się w literaturze fantastycznej, spirytystycznej i teozoficznej. Mimo to w swoich dociekaniach starał się być ścisły i dociekliwy. Waite był czynny w Zakonie Złotego Brzasku (Golden Dawn). Około 1910 roku opracował wydał słynny Tarot Rider-Waite; opis zaprojektowanych kart zawarł w The Pictorial Key to the Tarot - Klucz obrazowy do Tarota.
We wczesnych publikacjach Waite wyrażał uznanie dla idei masońskich:” w ogólnym aspekcie ich celem jest dobroczynność i roztropność; w planie ezoterycznym dążą do odrodzenia moralnego ludzkości, poprzez przejrzysty jednolity system moralności, by stworzyć doskonałego człowieka”.
Do Golden Dawn Waite wstąpił, najpierw na ograniczonych prawach ze względu na swoje ubóstwo w 1891, w roku 1899 był już w wysokiej randze. W międzyczasie pisał teksty okultystyczne, przekładał manusktypty alchemiczne i redagował pismo okultystyczne. Z początkiem XX wielu Golden Dawn zaczął się dzielić i rozpadać. W następstwie w 1904 Waite zawiązał Odnowiony Zakon Złotego Brzasku, a w 1915 Stowarzyszenie Różowego Krzyża.
W 1909 r. Waite wspólnie z Pamelą Coleman Smith, członkinią Golden Dawn, wydali talię tarota, obecnie chyba najpowszechniejszą i znaną w szeregu odmian i mutacji pod nazwą Rider-Waite Tarot. (Rider był wydawcą kart). Talia powstała jako rezultat gruntownych studiów Waite’a nad systemami ezoterycznymi, szczególnie - Kabałą.
Karty Małych Arkanów w talii Rider-Waite otrzymały sugestywne obrazki, kojarzące się z ich znaczeniami dywinacyjnymi. Waite dokonał również transpozycji kart Moc i Sprawiedliwość w Wielkich Arkanach. Talii kart towarzyszyła książka Klucz do Tarota.
Waite był tłumaczem wielu dzieł francuskich ezoteryków na angielski, m.in. Eliphas Levi i Papus. Opracowywał i wydawał stare książki na tematy alchemiczne i mistyczne. Zajmował się historią masonerii z rozsądkowego punktu widzenia. Zainteresowania okultystyczne nie zmieniły faktu, iż światopogląd Waite’a był chrześcijański.
Współczesny mu i działający na tym samym obszarze i rywalizujący, Aleister Crowley był antagonistą Wait’a i jego przeciwieństwem na płaszczyźnie moralnej. Crowley naigrywał się między innymi z przyciężkiego i nieco bombastycznego stylu książek pisanych przez Waite’a. A.E.Waite dożył sędziwego wieku 90 lat.
Aleister Crowley (właściwie Edward Alexander Crowley) (1875-1947)
Brytyjski mag, promotor magii jako dyscypliny duchowej, twórca filozofii-religii pod nazwą Thelema, opracował Thoth Tarot.
Najważniejsze zdarzenia z jego życia:
1898 Inicjacja w Hermetycznym Zakonie Złotego Brzasku (Hermetic Order od the Golden Dawn). 1904 Wedle własnego świadectwa Crowley otrzymuje od bezcielesnej istoty Księgę Praw - podstawową księgę w Thelemie
1905 Prowadzi nieudaną ekspedycję na Mount Kanchenjunga w Himalajach.
1929 Publikuje Magię w teorii i w praktyce, podstawowe dzieło o magii.
1944 Wydaje Księgę Thoth, główne dzieło Crowley´a o Tarocie, zawierające ilustracje kart Thoth Tarot.
Edward Alexander Crowley urodził się w 1875 roku w Warwickshire w Anglii w zamożnej rodzinie mieszczańskiej, posiadającej między innymi browar produkujący piwo Crowley Ale oraz sieć pubów, w których to piwo było sprzedawane. Ojciec Aleistera był gorliwym chrześcijaninem należącym do odłamu angielskiego kościoła protestanckiego i laickim kaznodzieją. Matka Aleistera we wczesnym dzieciństwie nazywała go pieszczotliwie “bestyjką” . I faktycznie Aleister Crowley przez całe swoje życie identyfikował się z postacią Bestii Apokalipsy wrogiej Chrześcijaństwu.
Znaczną część dzieciństwa Crowley spędził w internatach prywatnych religijnych szkół dla chłopców. Codziennie, pod przymusem, często oznaczającym kary cielesne za popełnienie niewielkich wykroczeń, uczestniczył w mszach i przyjmował komunię. Gdy Aleister miał 11 lat odziedziczył spory majątek po zmarłym ojcu.
W latach 1895-1898 Crowley studiował w Cambridge matematykę i nauki klasyczne. Nie uzyskał jednak stopnia akademickiego. Poza zajęciami gorliwie oddawał się studiom w zakresie wiedzy ezoterycznej, mistyki, alchemii i magii.
Pozując na człowieka bez zasad, dysponując znacznym majątkiem, prowadził życie playboya. Miał stosunki z wieloma kobietami nie wyłączając prostytutek i kontaktów homoseksualnych. Dla przyjemności pisał poezje od wersetów mistycznych do erotyki.
Idąc za swoimi zainteresowaniami okultystycznymi Crowley wstąpił do Golden Dawn, w którym ton nadawali MacGregor Mathers, A.E.Waite, poeta William Butler Yeats, późniejszy laureat Nobla. W 1901 Crowley odwiedził przyjaciela na Ceylonie i spędził tam pewien okres czasu studiując nauki wschodu: buddyzm, hinduizm i jogę. Przez całe późniejsze życie praktykował intensywne ćwiczenia oddechowe.
Wedle własnego świadectwa w czasie pobytu w Kairze w 1903 r. bezpostaciowy duch o imieniu Aiwaz przekazał mu Księgę Praw (Liber AL vel Legis).
Ta objawiona księga znalazła się u podstaw nowej ogłoszonej przez Crowley’a filozofii-religii pod nazwą Thelema, właściwej dla epoki Nowego Aeonu. Stary Aeon był zdominowany przez pojęcia grzechu zakazów, w religiach jak Judaizm, Chrześcijaństwo, Buddyzm. Rozpoczynający się Nowy Aeon miał eksponować wolna wolę jednostki i jej radości.
Po latach wypełnionych burzliwymi zdarzeniami Crowley przystąpił do pracy mającej na celu zintegrowanie swojej wiedzy ezoterycznej, a w szczególności Thelema z Tarotem. Po pięciu latach współpracy z artystką Friedą Harris powstała talia pod nazwą Thoth Tarot. Talia wraz z ilustracjami została wydana u schyłku życia Crowley’a w 1944. Thelema nie dość hermetyczny krąg zwolenników; Thoth Tarot jest popularny.
Carl Gustav Jung
Urodził się w Szwajcarii w 1875 i zmarł w 1961. Jung jest twórcą psychologii analitycznej, będącej odpowiedzią na psychoanalizę Zygmunta Freuda. Według Junga nieświadomość obejmuje zarówno nieświadomość, czy też podświadomość (wynikającą z indywidualnych doświadczeń osoby) jak i nieświadomość kolektywną (odziedziczona struktura umysłu wspólna rodzajowi ludzkiemu).
Teoria Junga dała nowy impuls studiom ezoterycznym i w istotnej mierze przyczynia się do wyjaśnienia, na jakich zasadach funkcjonują systemy archetypowe i symboliczne - takie jak Tarot. Koncepcja archet...
Vilopex