Bogowie Sumeru.doc

BOGOWIE SUMERU

     Życie Sumerów rozwijało się pod przemożnym wpływem religii. Przedmiotem kultu była przede wszystkim stara sumeryjska trójca: Enlil, An i Enki, poza tym bóg słońca Utu, księżyca - Nanna i miłości - Inana.

[A]
ABA - bóg wegetacji niższej rangi
AMANAKI - inaczej Enki
AMAUSZUMGAKANA - inaczej Dunmuzi
AN - król bogów i pan niebios, pierwszy bóg wyłoniony z elemnetów nieba i ziemi, ojciec Enlila. Główne miejsce jego kultu w Sumerze to miasto Uruk
ANSZAR - prabóstwo uosabniające sferę niebios
ANUNNA - ogólne okreslenie "wielkich bogów" zrodoznych za sprawą Ana w początkowym okresie tworzenia wszechświata
ARURU - [inaczej: Nintu, Ninmah, Ninhursaga] - atropomorficzna forma pierwotnej "matki-ziemi", rodzicielka wielu bóstw, jedna z czterech tzw. bogów-stworzycieli
ASZIMBABBAR - inaczej Nanna/Nannara
ASZNAN - bogini ziarna
AZIMUA - bogini niższej rangi urodzona przez Ninhursangę dla uleczenia bólu ramienia boga Enki

[B]
BABA - córka Ana, małżonka Ningirsu lub Zababy w mieście-państwie Lagasz

[D]
DUDUDUH - bogini która pomagała Ninmah przy lepieniu z gliny modelu pierwszego człowieka
DUMUZI - [inaczej: Amauszumgalana, Uszumgalana, Kuliana]; bóg-pasterz, mąż Inany, w późniejszych czasach bóg wegetacji

[E]
ENBILULU - opiekum rzek i kanałów wodnych. Najprawdopodobniej syn Enlila i Ninlil lub też Enkiego i Damgalnuny [Damkiny]
ENKI - [inaczej: Nudimmud]; jeden z czterech bogów-stworzycieli, wałdca oceanu wód słodkich Abzu, opiekum rzemisła, bóg mądrości i magii. Syn Ana i Nammy. Główny twórca i organizator świata
ENKIMDU - opiekun rolnictwa oraz systemów nawadniania. Syn boga Enki
ENLIL - [inaczej: Nunamnir]; jeden z czterech bogów-stworzycieli, pan przestrzeni powietrznej i ziemi. Syn Ana i Ki. Żona jego to Ninlil [Sud]
ENSA'AG, ENSZAG, ENZAG - [inaczej: Ninzaga]; urodzony przez Ninhursangę dla uleczenia bólu boków boga Enki, pan kraju Cilmun. Jego małzonka to Ninsikila.
ENUL - bóg wystepujący czasem jako ojciec Nuski, posła Enlila
ERESZGUNA - [inaczej: Ninguna]; bogini pomocna Ninmah przy lepieniu pierwszego modelu człowieka
ERESZKIGAL - [inaczej: Gaszankigala]; władczyni świata podziemnego zmarłych, siostra Inany, małzonka Gugalany
EZINA - [inaczej: Asznan] - opiekunka zbóż

[G]
GASZANKIGALA - [inaczej: Ereszkigal]; władczyni świata podziemnego zmarłych, siostra Inany, małżonka Gugalany
GASZANA - [inaczej: Inana]
GASZANSZUBURA - [inaczej: Ninszubura]; posłanka i powiernica Inany
GESZTINNANA - pisarz krainy bez powrotu
GIBIL - bóg ognia i światła, syn Ana lub boga Enki
GUGALANA - małżonek Ereszkigal [Gaszankigala], sprawujący wraz z nią władzę w świecie podziemnym zmarłych. Ojciec Ninazu

[H]
HAJA - pierwszy małżonek Nidaby [Nisaby]

[I]
INANA - bogini miłości a zarazem wojny, jedna z siedmiu "roztrzygająca losy". Córka Ana lub też Nannara czy Enkiego. Małżonka boga-pasterza Dumuziego
INNIN - [inaczej: Inana; patrz. do góry]; imię to jest rzadko stosowane
ISIMU(D) - poseł i powiernik boga Enki
ISZKUR - bóg burzy, wiatrów i deszczu; syn Ana lub według innej tradycji - Enlila

[K]
KALKAL - bóg niższej rangi, strażnik bramy w Ekur - świątyni Enlila w Nippur
KULIANA - [inaczej: Dumuzi]; bóg-pasterz, nastepnie bóg wegetacji
KULLA - opiekun wyrobu cegieł

[L]
LAHAMA - grupa 50 bóstw zamieszkująca głębiny oceanu Engur, pozostająca na usługach boga Enki
LAHAREM - bóg trzody
LULAL - bóg opiekunczy

[M]
MESLAMTA-EA - jedno z bóstw świata podziemnego, byc może strażnik jego bram. Syn Enlila          i Ninlil
MULLIL - [inaczej: Enlil, patrz Enlil]
MUSZDAMMA - opiekun budownictwa

[N]
NAMMA/NAMMU - prarodzicielka wielu bogów takich jak: Ana i Enkiego, twórczyni pierwszej formy człowieka wraz z ustaleniem jego przeznaczenia i natury
NANIBGAL - [inaczej: Nidaba, Nisaba]; matka Ninlil
NANNA(R) - [inaczej: Suen, Aszimbabbar]; bóg księżyca, jeden z siedmiu "roztrzygający losy",    syn Enlila i Ninlil, ojciec boga słońca - Utu
NANSZE - opiekunka mórz i rybołóstwa morskiego, związana z wróżbiarstwem i objaśnieniem snów.
NAZI - bogini niższej rangi, zrodozna przez Ninhursangę dla uleczenia bólu gardła boga Enki
NERGAL -[inaczej: być może: Meslamta-ea ???]; bóg świata podziemnego i jego władca jako małżonek Ereszkigal, syna Enlila i Ninlil
NETI - odźwierny bram świata podziemnego
NIDABA/NISABA - [inaczej: Nunbarszegunu, Nanibgal]; opiekunka Sumerów, bogini mądrości, patronka pisma i pisarzy, bogini ziarna i trzciny, córka Ana i Urasz, małżonka Haji, matka Sud/Ninlil
NINAZU - bóstwo świata podziemnego, syn Enlila i Ninlil, ojciec boga wegetacji Ningiszzidy
NINBARA - bogini niższej rangi pomocna Ninmah przy lepieniu z gliny pierwszego modelu człowieka
NINDARA - małżonek Nansze/Nazi
NINGAL - małżonka Nanny/Nannary, matka Utu
NINGIRIDA - [inaczej: Ninkiri'udu]; bogini niższej rangi zrodzona przez Ninhursangę dla uleczenia bólu nosa boga Enki
NINGISZZIDA - bóg wegetacji, bóstwo świata podziemnego, syn boga Ninazu, wedłu jednej             z tradycji traktowany jako ojciec Dumuziego
NINHURSANGA - [inaczej: Nintu]; antropomorficzna forma pierwotnej "matki-ziemi", rodzicielka wielu bóstw, jedna z 4 tzw. "bogów-stworzycieli"
NINIMMA - bogini niższej rangi pomocna Ninmagh przy lepieniu z gliny pierwszego modelu człowieka
NINISINA - pani miasta Isin, być może siostra Inany, niewolnica boga Ana, małżonka Pabilsanga
NINKASI - bogini niższej rangi urodzona przez Ninhursangę dla uleczenia bólu ust boga Enki
NINKIRI'UDU - bogini niższej rangi urodzona przez Ninhursangę dla uleczenia bólu nosa boga Enki
NINKURRA - córka boga Enki i Ninnissy/Ninmu, uwiedzina potem przez boga Enki, matka Uttu lub też Ninimmy
NINLIL - [wcześniej: Sud]; małżonka Enlila, matka boga Nannara
NINMADA - bogini niższej rangi pomocna bogini Ninmah przy lepieniu z gliny modelu pierwszego człowieka
NINMAH - [inaczej: Aruru]; pod imienię Ninmah wystepuje jako twórczyni modelu pierwszego człowieka wraz z ustaleniem jego zadań
NINMUG - bogini niższej rangi pomocna Ninmah przy lepieniu z gliny modelu pierwszego człowieka
NINMUGA - mistrzyni w obróbce kamieni, drzewa i metalu, opiekunka tego rzemiosła, czasem wystepuje jako siostra Inany
NINSIKILA - opiekunka kraju Dilmun, małzonka lub córka boga Enki
NINSZARA - bogini niższej rangi pomocna Ninmah przy lepieniu z gliny modelu pierwszego człowieka
NINSZUBURA - [inaczej: Gaszanszubura]; posłanka i powiernica Inany
NINTI - bogini niższej rangi urodzona przez Ninhursangę dla uleczenia żebra boga Enki, nazywana panią "miesięcy" (ciąży)
NINTINUGGA - bogini miasta Urubil
NINTULLA - bóstwo urodzone przez Ninhusangę dla uleczenia bólu skóry na głowie boga Enki; pan krjau Magan
NINUL - bogini wystepująca czasem jako matka Nuski, posła i powiernika Enlila (patrz też Enul)
NINUNU - bogini z Szurupak
NINURTA - bóg wojny i huraganu, syn Enlila i Ninmah
NUDIMMUD - przydomek, zastępcze imię boga Enki
NUMUSZDA - bóg miasta i krainy Kazallu
NUNAMNIR - przydomek, zastepcze imię boga Enlila
NUNBARSZEGUNU - [inaczej: Nidaba/Nisaba, Nanibgal]; matka Sud/Ninlil
  NUSKA - poseł i powiernik Enlila

P
PABILSANG - opiekun miasta Larak, syn Enlila, małżonek Ninisiny z Isin

S
SUD - opiekunka Szurupak, później małzonka Enlila z nowym imieniem Ninlil, matka Nannara
SUEN - [inaczej: Nanna(r), patrz Nanna(r)]
SUMUGAN / SUMUKAN - opiekun przyrody w kraju wyżynnym i na wysokim stepie, zwłaszcza dzikich zwierząt, syn boga Utu
SZARA - opiekun miasta-państwa Ummy, być może syn Inany
SZARUR - upersonifikowana i podniesiona do rangi bóstwa broń opiekuńcza boga Ninurty
SZERIDA - bogini światła i urodzaju, byc może małżonka Utu
SZUZIANNA  - bogini niższej rangi pomocna Ninmah przy lepieniu z gliny modelu pierwszego człowieka

U
UMUNDARA - [inaczej: Nindara, patrz Nindara]
URASZ - bogini "ziemia", według niektórych tradycji małżonka Ana, matka Ninisiny
USZUMGALANA - [inaczej: Dumuzi, patrz Dumuzi]
UTTU - bogini wegetacji, potem opiekunka tkactwa, córka Enki i Ninkurry
UTU - bóg słońca, syn Nannara i Ningal, brat Inany, małżonek Szeridy, jeden z grupy siedmiu bogów                                                                        "roztrzygających losy", bóg sprawiedliwości i wróżbiarstwa