Maria-Montessori-1.doc

(164 KB) Pobierz

Maria Montessori urodziła się 31 sierpnia 1870 r

AKADEMIA BYDGOSKA

IM. KAZIMIERZA WIELKIEGO

WYDZIAŁ PEDAGOGIKI I PSYCHOLOGII

KIERUNEK: PEDAGOGIKA

SPECJALNOŚĆ: EDUKACJA PRZEDSZKOLNA I TERAPIA DZIECKA

WYKONAŁY:

Lewandowska Marika

Wachowicz Paulina

„Każda niepotrzebna pomoc jest przeszkodą w rozwoju”[1]

Maria Montessori urodziła się 31 sierpnia 1870 r. w małej miejscowości Chiarawalle we Włoszech. Jako dziecko sześcioletnie rozpoczęła naukę w rzymskiej szkole publicznej. Była to szkoła tradycyjna, w której czas nauki Maria Montessori zapamiętała jako czas bezruchu oraz tłumienia aktywności uczniów. Po latach skrytykowała tak pojmowaną szkołę, której symbolem była "ławka szkolna". Po ukończeniu średniej szkoły technicznej, postanowiła podjąć studia medyczne, które ukończyła z wyróżnieniem. Była pierwszą we Włoszech, kobietą-lekarzem.

W roku 1897 podjęła pracę w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Rzymskiego, podczas której zwróciła szczególną uwagę na dzieci upośledzone umysłowo, przebywające w zamkniętych pomieszczeniach gdzie próbowały czymś się zająć; bawiły się resztkami niedojedzonego chleba. Zachowanie to nasunęło jej myśl, że dzieci posiadają wewnętrzną siłę stymulującą je do rozwoju. By mogła ona się ujawnić, wystarczy im stworzyć odpowiednie warunki.[2]

Wkrótce natrafiła na pracę Marca Gasparda Itarda [3] i jego ucznia Edwarda Sequina [4]. Dzięki pedagogice specjalnej Sequina oraz Itarda, praktyce medycznej i doświadczeniom w pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo doszła do wniosku, że problem ich rozwoju i kształcenia jest raczej natury pedagogicznej niż medycznej i wymagają one jedynie odpowiednich warunków wychowawczych, czyli specjalnej metody pracy nad ich rozwojem.

Montessori była także aktywnym członkiem Narodowej Ligi Wychowania Dzieci Upośledzonych Umysłowo. Wiosną 1890 roku, Liga otworzyła w Rzymie Instytut Medyczno-Pedagogiczny Kształcenia Nauczycieli dla Opieki i Wychowania Dzieci Umysłowo Upośledzonych, połączony ze szkołą ćwiczeń dla 22. uczniów. M. Montessori powierzono kierowanie tym instytutem. To dało jej okazję do eksperymentów nad nowatorskim zastosowaniem materiału dydaktycznego Itarda i Sequina. W tym czasie opracowała również swoją metodykę nauczania czytania i pisania. Okres ten później tak scharakteryzowała: "Bardziej zajęta niż nauczycielka ludowa i zupełnie pozbawiona wakacji, uczyłam dzieci od 8 rano do 7 wieczorem. Te dwa lata praktyki są moim pierwszym i właściwym tytułem do pedagogiki."[5]

Niebawem się okazało, że nauczane przez nią dzieci upośledzone umysłowo, osiągały lepsze wyniki niż dzieci w normalne. Według Montessori, przyczyną tego były odmienne metody pracy dydaktycznej. "Pierwszym ułatwiono rozwój, gdy ich koledzy normalni byli krępowani i unicestwiani. Sądziłam, że gdyby kiedykolwiek wychowanie specjalne, które tak cudownie rozwinęło upośledzonych, zostało zastosowane do dzieci normalnych cud zniknąłby, a przepaść dzieląca ludzi niepełnosprawnych od normalnych nigdy nie byłaby wypełniona. Kiedy wszyscy podziwiali postępy moich idiotów, rozmyślałam nad przyczynami, które mogły zatrzymać zdolnych uczniów szkół miejskich na tak niskim poziomie."[6] W roku 1902 uczestnicząc w II Międzynarodowym Kongresie Pedagogicznym, Montessori referowała wyniki swojej pracy nad związkami pedagogiki z medycyną. Treść wypowiedzi dotyczyła też zastosowania na nowy sposób metody Sequina.

Panująca we Włoszech atmosfera reform spowodowała powstanie "Instituto Romano die Beni Stabili", który miał za zadanie zmodernizowanie i wyremontowanie domów w dzielnicy zamieszkałej przez rodziny robotnicze, oraz resocjalizację jej mieszkańców, w tym zajęcie się dziećmi pozostającymi bez opieki. W tym celu w każdym domu na parterze, postanowiono otworzyć placówkę na wzór świetlicy-przedszkola. W instytucjach tych zamierzano zatrudnić nauczycieli, lekarzy, a nad całością miał czuwać odpowiednio przygotowany kierownik. To stanowisko zaproponowano M. Montessori, która chętnie je przyjęła. Montessori nazwała tę instytucję wychowawczą Case dei Bambini - Domy Dziecięce.

Pierwsze przedszkole pod tą nazwą zostało otwarte w 1907 roku. M. Montessori spędzała w nim każdą chwilę wolną od pracy na Uniwersytecie Rzymskim i praktyki lekarskiej. Powoli wyposażała też placówkę w meble dostosowane do potrzeb dzieci, pomoce Itarda i Sequina, a także materiały własnego projektu i stosowane w psychologii eksperymentalnej. Przygotowywała opiekunki do pracy z dziećmi i nowymi pomocami. Zalecała, by niczego dzieciom nie narzucały: "Nie stawiam wychowawczyniom żadnych ograniczeń i żadnych szczególnych obowiązków."[7] "Chciałam tylko poznać reakcję dzieci. Prosiłam, by one im w żaden sposób nie przeszkadzały."[8]

Po kilku tygodniach pobytu dzieci w placówce, M. Montessori zaobserwowała zmiany zachodzące w ich zachowaniu. Wzrastało też ich zainteresowanie materiałem dydaktycznym. Wybierały go chętniej niż typowe zabawki. Wydarzeniem, które pracy M. Montessori nadało nowy sens, było odkrycie zjawiska, które później nazwała "polaryzacją uwagi"[9]. Od czasu odkrycia "polaryzacji uwagi" celem jej eksperymentalnej pracy się stało wywoływanie tego zjawiska.

Coraz bardziej doskonaliła opracowany przez siebie materiał dydaktyczny. Zestaw pomocy został wzbogacony o nowe pomoce do nauki geografii, gramatyki, matematyki oraz innych przedmiotów nauczania. Prowadząc obserwacje, M. Montessori zauważyła zafascynowanie dzieci ciszą i włączyła ją do swojego systemu wychowawczego w postaci tzw. "Lekcji ciszy"[10]

Wprowadziła też, jako zasadę pedagogiczną obowiązującą w stosunku do dzieci, swobodny wybór materiałów dydaktycznych, dowolność miejsca i czasu pracy. Zniosła nagrody i kary. Ograniczyła czynności nauczyciela na rzecz samodzielności dzieci. Wprowadziła naukę czytania i pisania oraz podstawy matematyki. Sukces tej nowej placówki spowodował, że rosło zainteresowanie, a to powodowało powstawanie następnych placówek. W roku 1910 podjęła decyzję o rezygnacji ze wszystkich innych zajęć, łącznie z rezygnacją z prawa do wykonywania zawodu lekarza. Odtąd się zajęła doskonaleniem swojej metody.

Maria Montessori uważała, że "w ogólnym rozumieniu wychowanie ma dwa cele: biologiczny i społeczny. W sensie biologicznym chodzi o wspieranie naturalnego rozwoju jednostki, a w społecznym- o przygotowanie jej w szerokim znaczeniu do życia w społeczeństwie"[11]Stąd wychowanie to szczególny rodzaj "pomocy osobie ludzkiej w osiągnięciu przez nią niezależności, to "pomoc dawana dziecku od urodzenia w jego psychiczno-duchowym rozwoju"[12]

Punktem centralnym teorii pedagogicznej Montessori nie jest system zaplanowanych poczynań osoby dorosłej względem dziecka, ale samo dziecko, jego rozwój w najkorzystniejszych wychowawczo warunkach.

Jednak, pomimo że dziecko było centrum zainteresowań Montessori, to punktem wyjścia rozważań nad nim był świat dorosłych. Autorka bardzo krytycznie oceniała wzajemne relacje pomiędzy dorosłymi a dziećmi. W początku XX wieku ogólnie uważano dzieciństwo za etap przejściowy do osiągania dorosłości. Montessori traktowała dziecko jako pełnoprawną istotę ludzką, w dzieciństwie upatrując źródło kreatywnego, prospektywnego rozwoju

Dorośli w opinii Montessori są pełni takich wad jak duma, pycha i gniew. Aby wychowywać potrzebna jest najpierw autentyczna "odnowa dorosłych", ich nawrócenie, zmiana myślenia o sobie i o dziecku. Potrzebna jest ich moralna, wewnętrzna przemiana. Nauczyciel podejmujący się wychowania musi dokonać samokrytyki, samooceny własnych ułomności, by poprzez samowychowanie wyzbyć się wspomnianej dumy, pychy i gniewu. Nauczyciel powinien nauczyć się skromności, aby odnaleźć miłość- podstawową energię prowadzącą do rozwoju człowieka i świata.

Co wyróżnia Pedagogikę Montessori?

Pedagogika Marii Montessori daje dziecku szansę wszechstronnego rozwoju: fizycznego i duchowego oraz kulturowego i społecznego; wspiera jego spontaniczną i twórczą aktywność.

Cele Pedagogiki Montessori

Pedagogika Montessori pomaga w rozwijaniu indywidualnych cech osobowości, w formowaniu prawidłowego charakteru, zdobywaniu wiedzy, umiejętności szkolnych i współdziałania.

Jest to realizowane poprzez pomoc dziecku w:

· rozwijaniu samodzielności i wiary we własne siły,

· wypracowaniu szacunku do porządku i do pracy,

· wypracowaniu zamiłowania do ciszy i w tej atmosferze do pracy indywidualnej i zbiorowej,

· osiąganiu długotrwałej koncentracji nad wykonywanym zadaniem,

· wypracowaniu postaw posłuszeństwa opartego na samokontroli, a nie na zewnętrznym przymusie,

· uniezależnieniu od nagrody,

· formowaniu postaw wzajemnej pomocy bez rywalizacji,

· szacunku dla pracy innych,

· rozwijaniu indywidualnych uzdolnień i umiejętności współpracy,

· osiąganiu spontanicznej samodyscypliny wynikającej z dziecięcego posłuszeństwa,

umiłowaniu do rzeczywistości i otoczenia.

Główne zadania Pedagogiki Montessori

- Uczenie przez działanie. Dzieci zdobywają wiedzę i praktyczne umiejętności poprzez własną aktywność, w przemyślanym środowisku pedagogicznym, przy współpracy z Nauczycielami Montessori.

-

Samodzielność. Dzieci swobodnie wybierają rodzaj, miejsce, czas i formę pracy (indywidualną lub z partnerem) przy zachowaniu reguł społecznych. Rozwijają indywidualne uzdolnienia i się uczą realnej oceny swoich umiejętności.