Alan Baddeley – PAMIĘĆ. PORADNIK UŻYTKOWNIKA
Rozdz. V Organizacja materiału i zapamiętywanie
EBBINGHAUS:
Kładł nacisk na staranny pomiar uproszczonego zadania pamięciowego prowadzonego w ściśle kontrolowanych warunkach.
BARTLETT:
Krytykował podejście Ebbinghausa. Utrzymywał, że z badań nad uczeniem się nonsensownych sylab można jedynie dowiedzieć się czegoś o powtarzaniu. W swoich badaniach wykorzystywał bogaty materiał, pełen znaczenia, zapamiętywany i odtwarzany w stosunkowo naturalnych warunkach. Bartlett wykrył kilka charakterystycznych tendencji:
Ä zapamiętywana wersja jest krótsza, bardziej spójna oraz zbieżna z osobistym punktem widzenia osoby badanej
Ä niejasne fragmenty mogą zostać zracjonalizowane tak, by pasowały do oczekiwań pamiętającego
Ä zapamiętywanie treści zależy w pewnym stopniu od stosunku emocjonalnego i reakcji na wydarzenie
ZNACZENIE ORGANIZACJI MATERIAŁU:
Ä na podstawie wielu eksperymentów Adriaan de Groot stwierdzono, że osiągnięcia mistrzów szachowych wynikają z ich zdolności do postrzegania szachownicy jako uporządkowanej całości, a nie zbioru poszczególnych figur
Ä istnieją dowody, że połączywszy słowa w historyjkę, łatwiej je zapamiętać
Ä układanie swojej własnej historyjki, organizowanie materiału na własny sposób prowadzi do jeszcze lepszego odtwarzania
Ä jendą z najpowszechniejszych stosowanych technik pomagających w porządkowaniu materiału są wyobrażenia wzrokowe
SYNESTEZJA:
Zdolność jednego bodźca do wywoływania wrażeń w różnych kanałach zmysłowych.
Rozdz. VI Zapominanie
KRZYWA ZAPOMINANIA:
Eksperymenty Ebbinghausa dowiodły, iż związek między uczeniem się i zapamiętywaniem jest mniej więcej liniowy.
ZAMKNIĘTA PĘTLA:
Umiejętność, w której każda czynność stanowi wskazówkę prowadzącą do następnej, na przykład pilotowanie samolotu czy jazda na rowerze.
OTWARTA PĘTLA:
Umięjętność, w której czynność nie stanowi żadnej wskazówki, na przykład pisanie na maszynie, gdzie każde naciśnięcie klawisza stanowi odzielną reakcję na oddzielny bodziec.
Wiele umiejętności jest mieszaniną w/w typów i często wymaga także dokładnej wiedzy deklaratywnej.
TEORIE ZAPOMINANIA:
Ä są dwie tradycyjne teorie zapominania, jedna z nich mówi, że ślad pamięciowy po prostu zanika lub rozpada się, natomiast druga teoria głosi, że zapominanie zachodzi, ponieważ ślady pamięciowe zostają zaburzone lub zasłonięte przez później poznany materiał
Ä jeśli ślad pamięciowy rozpada się samorzutnie, to czas powinien być najważniejszym czynnikiem, od którego zależy, ile materiału można sobie przypomnieć, im dłuższy odstęp między wydarzeniem a wspomnieniem, tym słabsze wspomnienie, jeśli natomiast do zapominania dochodzi w wyniku interferencji, to najważniejszy czynnik powinny stanowić podobne wydarzenia mające miejsce w danym okresie, przy czym im więcej byłoby takich wydarzeń tym wyraźniejsze zapominanie
INTERFERENCJA I ZAPOMINANIE:
Ä charakterystyczna właśność interferencji – im większe jest podobieństwo między materiałem pierwotnym a interferującym, tym więcej zapominania
HAMOWANIE RETROAKTYWNE:
Zapominanie starych informacji pod naporem nowych.
HAMOWANIE PROAKTYWNE:
Ma miejsce wówczas, gdy stara reakcja przedziera się i wypiera nową.
Hamowanie pro- i retroaktywne dowodzi, iż nasze doświadczenia oddziałują na siebie, zderzają się i nakaładają, a w konsekwencji nasza pamięć jednego z nich nie może być zupełnie odseparowana od pamięci dotyczącej innych. Im bardziej są one do siebie podobne, tym większe prawdopodobieństwo, że będą na siebie oddziaływać.
Rozdz. VII Wypieranie
WYPIERANIE:
Ä Freud twierdził, że znaczna część zapominania obserwowanego w życiu codziennym wynika z represji , czyli wypierania wydarzeń związanych z niepokojem.
Ä wyrażna bywa tendencja do zapamiętywania mniejszej liczby skojarzeń o ładunku emocjonalnym niż neutralnych
Ä z teorii Freuda wynika, że szybciej powinno się zapominać o wydarzeniach kojarzoych z bólem niż przyjemnością
FUGA HISTERYCZNA:
Patologiczna utrata pamięci.
OSOBOWOŚĆ WIELORAKA:
Osobowość wieloraka, polega na tym, że dana osoba w różnych okolicznościach wskazuje dwie, a czasem więcej wzajemnie wykluczających się osobowości.
ZJAWISKO AMNEZJI DZIECIĘCEJ:
Zjawisko to polegana niezdolności do przypomnienia sobie jakichkolwiek ważnych wydarzeń z pierwszych dwóch, trzech lat życia.
Nasza zdolność odróżniania autentycznych wypartych wspomnień od wymysłów i konfabulacji jest obecnie bardzo ograniczona, szczególnie kiedy w grę wchodzi sugestia.
Rozdz. VIII Przechowywanie wiedzy
Ä aby możlwie było odebranie komunikatu, płaszczyzna porozumienia musi obejmować znacznie więcej niż tylko wspólną dla nadawcy i odbiorcy prostych pojęć
Ä Schank jako autor koncepcji skryptu
Ä każdy skrypt najprawdopodobniej składa się z wielu elementów wspólnych z licznymi innymi skryptami, wg. Schanka te wspólne elementy noszą nazwę Pamięciowych Pakietów Porządkujących
Ä powyższy system zawiera także pojęcia wyższego rzędu, które zostały nazwane Punktami Porządkowania Tematycznego, odnoszą się one do ogólniejszych kategorii, w których wartości zaspołowe biorą góre, lub do sytuacji, w której jednostka nie zdołała osiągnąć swego celu
PAMIĘĆ SEMANTYCZNA:
Pamięć ta dotyczy skojarzeń między słowami, ale faktycznie jest ona związana raczej z pojęciami lub ideami, które czasem są blisko związane ze słowami, ale nimi nie są. Oprócz tego pamięć semantyczna jest niezwykle pomocna w nabywaniu wiedzy.
PAMIĘĆ EPIZODYCZNA:
Pamięć ściśle związana z odtwarzaniem doświadczeń.
AGNOZJA:
Upośledzenie zdolności rozpoznawania obiektów.
AFAZJA:
Choroba, której objawami są zaburzenia rozumienia i posługwania się mową.
Ä zaburzenia pamięci semantycznej obserwuje się niekiedy w konsekwencji poważnego zapalenia mózgu, pojawiają się także w późniejszych stadiach choroby Alzheimera i mają charakter postępujący
Ä obszarami mózgu szczególnie zaangażowanymi w przechowywanie informacji na temat znaczenia bodźców są płaty skroniowe
Nowe pojęcia łatwiej przyswoić, gdy podczas nauki ograniczony jest zakres przykładów, ale jeśli wiedza ma zostać uogólniona ważne jest, aby był możliwie szeroki zakres doświadczeń.
Rozdz. IX Wydobywanie informacji
Ä odtwarzanie w dużej mierze zależy od tego, jak materiał został zakodowany w czasie uczenia się
Ä kodowanie ze względu na znaczenie ma bardzo wyraźną przewagę nad kodowaniem ze względu na wgląd czy brzmienie
Ä włożenie dużego wysiłku w kodowanie da lepsze zapamiętywanie
Ä jednym ze sposobów przywoływania wspomnienia jest odtworzenie całości lub części kodu tworzonego w chwili uczenia się
Ä zapamiętujemy to czego doświadczamy, a do wspomnień docieramy, uzywając fragmentu doświadczeń jako klucza do całości
Ä zapachy są bardzo odporne na zapominanie
Ä zdolność posługiwania się na przykład językiem obcym szybko powraca, z czego wynika, że był on jedynie niedostępny, a nie całkiem utracony
Ä odtwarzanie środowiska zewnętrznego, w którym przbiegało uczenie się, ułatwia odtworzenie materiału, podobnie jest, gdy wewnętrzne środowisko ulega zmianie na przykład pod wpływem alkoholu, zjawisko to określa się zależnością od stanu
Ä osoby cierpiące na depresję mają tendencję do przywoływania smutnych wspomnień, im bardziej są przygnębione, tym szybciej wspominają nieprzyjemne zdarzenia
Ä osoba przygnębona lepiej pamięta nieprzyjemne wydarzenia z przeszłości, co pogarsza obraz siebie i pogłębia depresję, w terapii kognitywnej próbuje się pomóc pacjentom w docierniu do mniej przygnębiających wspomnień i uświadomieniu sobie bardziej pozytywnych aspektów ich życia
PRZYPOMINANIE AKTYWNE:
Aktywny i interaktywny aspekt wydobywania informacji.
Ä ludzka pamięć wykazuję własność zwaną stopniową degradacją, w miarę pogłębiania się upośledzenia mózgu wydobywanie staje się coraz powolniejsze, szczegółów jest coraz mniej, ale podstawowe informacje, takie jak, kim jesteś i skąd pochodzisz, są bardzo trwałe i nie zanikają nawet po utracie znacznej części tkanki mózgowej
Ä ludzka pamięć ma również bardzo cenną właściwość polegającą na tym, że podany fragment wspomnienia może przywołać jej pozostałe części
Ä koneksjonizm przechowywanie infomacji w połączeniach między jednostkami w sieci, wedle modelu koneksjonistycznego dostarczenie jednej części informacji prowadzi do aktywacji jednostek z nią połączonych
bioeco