List do kobiet.pdf

(136 KB) Pobierz
79335 UNPDF
LIST DO KOBIET
A CIASCUNA DI VOI
OJCA ŚWIĘTEGO
JANA PAWŁA II
NA IV ŚWIATOWĄ
KONFERENCJĘ O KOBIECIE W PEKINIE
Do was, kobiety całego świata,
kieruję moje serdeczne pozdrowienie!
1. Do każdej z was, na znak solidarności i wdzięczności, przesyłam ten list w związku ze
zbliżającą się IV Światową Konferencją poświęconą Kobiecie, która odbędzie się w Pekinie we
wrześniu bieżącego roku.
Pragnę nade wszystko wyrazić szczere uznanie dla Organizacji Narodów Zjednoczonych, która
wystąpiła z inicjatywą o tak wielkim znaczeniu. Kościół również zamierza wnieść swój wkład w
sprawę obrony godności, roli i praw kobiet, nie tylko poprzez udział oficjalnej Delegacji Stolicy
Apostolskiej w obradach w Pekinie, lecz także bezpośrednio przemawiając do serc i umysłów
wszystkich kobiet. Niedawno, przy okazji wizyty, jaką Pani Gertruda Mongella , Sekretarz
Generalny Konferencji, złożyła mi w związku z tym ważnym spotkaniem, przekazałem na Jej
ręce orędzie, w którym zostały zawarte podstawowe punkty nauczania Kościoła na ten temat.
Przesłanie to, abstrahując od konkretnej okoliczności, w jakiej powstało, ogarnia szerszą
perspektywę rzeczywistości i problemów ogólu kobiet , pragnąc służyć ich sprawie w Kościele i
w świecie współczesnym. Z tego powodu poleciłem, aby zostało ono przekazane wszystkim
Konferencjom Episkopatów, celem jak najszerszego upowszechnienia.
Nawiązując do treści tego dokumentu, pragnę teraz zwrócić się bezpośrednio do każdej kobiety ,
aby wspólnie zastanowić się nad problemami i perspektywami życia kobiet w naszych czasach,
poświęcając szczególną uwagę zasadniczemu tematowi godności i praw kobiet, rozpatrywanych
w świetle Słowa Bożego.
Punktem wyjścia tego dialogu niech będzie przede wszystkim podziękowanie. Kościół —
napisałem w Liście apostolskim Mulieris dignitatem — pragnie złożyć dzięki Najświętszej
Trójcy za «tajemnicę kobiety» i za każdą kobietę — za to, co stanowi odwieczną miarę jej
godności kobiecej, za «wielkie dzieła Boże», jakie w niej i przez nią dokonały się w historii
ludzkości” (n. 31).
2. Podziękowanie Panu Bogu za Jego zamysł określający powołanie i posłannictwo kobiety
w świecie, staje się także konkretnym i bezpośrednim podziękowaniem składanym kobietom,
każdej kobiecie za to, co przedstawia sobą w życiu ludzkości.
Dziękujemy ci, kobieto-matko , która w swym łonie nosisz istotę ludzką w radości i trudzie
jedynego doświadczenia, które sprawia, że stajesz się Bożym uśmiechem dla przychodzącego na
świat dziecka, przewodniczką dla jego pierwszych kroków, oparciem w okresie dorastania i
punktem odniesienia na dalszej drodze życia.
Dziękujemy ci, kobieto-małżonko , która nierozerwalnie łączysz swój los z losem męża, aby
poprzez wzajemne obdarowywanie się służyć komunii i życiu.
Dziękujemy ci, kobieto-córko i kobieto-siostro , która wnosisz w dom rodzinny, a następnie w
całe życie społeczne bogactwo twej wrażliwości, intuicji, ofiarności i stałości.
Dziękujemy ci, kobieto pracująca zawodowo , zaangażowana we wszystkich dziedzinach życia
społecznego, gospodarczego, kulturalnego, artystycznego, politycznego, za niezastąpiony wkład,
jaki wnosisz w kształtowanie kultury zdolnej połączyć rozum i uczucie, w życie zawsze otwarte
na zmysł „tajemnicy”, w budowanie bardziej ludzkich struktur ekonomicznych i politycznych.
Dziękujemy ci, kobieto konsekrowana , która na wzór największej z kobiet, Matki Chrystusa
Słowa Wcielonego, otwierasz się ulegle i wiernie na miłość Bożą, pomagając Kościołowi i całej
ludzkości dawać Bogu „oblubieńczą” odpowiedź, wyrażającą się w przedziwnej komunii, w
jakiej Bóg pragnie pozostawać ze swoim stworzeniem.
Dziękujemy ci, kobieto , za to, że jesteś kobietą ! Zdolnością postrzegania cechującą twą
kobiecość wzbogacasz właściwe zrozumienie świata i dajesz wkład w pełną prawdę o związkach
między ludźmi.
3. Ale — jak wiemy — samo podziękowanie nie wystarczy. Jesteśmy, niestety,
spadkobiercami dziejów pełnych uwarunkowań , które we wszystkich czasach i na każdej
szerokości geograficznej utrudniały życiową drogę kobiety, zapoznanej w swej godności,
pomijanej i niedocenianej, nierzadko spychanej na margines, a wreszcie sprowadzanej do roli
niewolnicy. Nie pozwalało jej to być w pełni sobą i pozbawiało całą ludzkość prawdziwych
bogactw duchowych. Z pewnością niełatwo ustalić dokładnie odpowiedzialność za ten stan
rzeczy, z uwagi na głęboki wpływ wzorców kulturowych, które w ciągu wieków kształtowały
mentalność i instytucje. Ale jeśli, zwłaszcza w określonych kontekstach historycznych,
obiektywną odpowiedzialność ponieśli również liczni synowie Kościoła, szczerze nad tym
ubolewam. Niech to ubolewanie stanie się w całym Kościele bodźcem do odnowy wierności
wobec ducha Ewangelii, która właśnie w odniesieniu do kwestii wyzwolenia kobiet spod
wszelkich form ucisku i dominacji, głosi zawsze aktualne orędzie płynące z postawy samego
Chrystusa. On bowiem, przezwyciężając obowiązujące w kulturze swej epoki wzory, przyjmował
wobec niewiast postawę otwartości, szacunku, zrozumienia i serdeczności. W ten sposób czcił w
kobiecie ową godność, którą ma ona od początku w planie i miłości Boga. Gdy u schyłku
drugiego tysiąclecia patrzymy na Chrystusa, nasuwa się pytanie: w jakiej mierze Jego orędzie
zostało przyjęte i urzeczywistnione?
Tak, nadeszła pora, by z odwagą , jakiej wymaga pamięć i ze szczerym poczuciem
odpowiedzialności popatrzyć na długie dzieje ludzkości, w które kobiety wniosły wkład nie
mniejszy niż mężczyźni, a w większości przypadków w warunkach o wiele trudniejszych. Myślę
w szczególności o kobietach, które umiłowały kulturę i sztukę oraz im się poświęciły, mimo
niesprzyjających warunków, często pozbawione jednakowego dostępu do oświaty, niedoceniane,
narażone na niezrozumienie, a nawet na brak uznania ich wkładu intelektualnego. Z rozlicznych
dzieł dokonanych przez kobiety w ciągu dziejów, bardzo niewiele, niestety, daje się opisać przy
pomocy metod historiografii naukowej. Chociaż czas zatarł wiele materialnych świadectw ich
działania, nie sposób nie dostrzec ich błogosławionego wpływu na życie kolejnych pokoleń aż do
naszych czasów. Ludzkość zaciągnęła ogromny dług wobec tej „tradycji” kobiecej. Jakże często
oceniano kobietę w przeszłości i ocenia się jeszcze dzisiaj bardziej według wyglądu
zewnętrznego niż jej zdolności, profesjonalizmu, inteligencji, bogactwa wrażliwości, czyli
ostatecznie według jej godności!
4. A cóż powiedzieć można o przeszkodach, które w tylu częściach świata nadal nie
pozwalają kobietom włączyć się w pełni w życie społeczne, polityczne i gospodarcze? Wystarczy
pomyśleć, w jak trudnej sytuacji stawia często kobiety dar macierzyństwa, któremu ludzkość
zawdzięcza swoje przetrwanie i który powinien być odpowiednio doceniany. Z pewnością
pozostaje wciąż jeszcze wiele do zrobienia, aby kobieta i matka nie była dyskryminowana.
Sprawą naglącą jest uzyskanie we wszystkich krajach rzeczywistej równości praw osób, a więc
równej płacy za tę samą pracę, opieki nad pracującą matką, możliwości awansu zawodowego,
równości małżonków z punktu widzenia prawa rodzinego, oraz uznania tego wszystkiego, co
wiąże się z prawami i obowiązkami obywateli w ustroju demokratycznym.
Jest to akt sprawiedliwości, ale również pewnej konieczności. Polityka przyszłości będzie
wymagała, aby kobieta coraz bardziej uczestniczyła w rozwiązywaniu głównych problemów,
takich jak: czas wolny, jakość życia, migracje, usługi socjalne, eutanazja, narkotyki, służba
zdrowia i opieka zdrowotna, ekologia itd. We wszystkich tych dziedzinach obecność kobiety
będzie bardzo cenna, ponieważ przyczyni się do ukazania sprzeczności społeczeństwa
rządzącego się wyłącznie kryteriami wydajności i produktywności oraz każe zmienić te systemy,
poddając je procesowi „humanizacji”, która charakteryzuje „cywilizację miłości”.
5. Rozpatrując następnie jeden z bardziej delikatnych aspektów w sytuacji kobiety w
świecie, jakże nie przypomnieć długiej i pełnej upokorzeń — choć tak często „niewidocznej” —
historii nadużyć popełnianych wobec kobiet w dziedzinie seksualnej? Na progu trzeciego
milenium nie możemy pozostać w obliczu tego zjawiska bierni i niewrażliwi. Nadszedł czas, by z
całą mocą potępić — stwarzając odpowiednie środki obrony prawnej — różne formy przemocy
seksualnej , której ofiarą padają często kobiety. W imię poszanowania osoby ludzkiej musimy
również demaskować rozpowszechnianie kultury hedonistycznej i komercyjnej, która skłania do
nadużyć w dziedzinie seksualnej, wciągając nawet bardzo młode dziewczęta w kręgi moralnego
zepsucia i prostytucji.
W obliczu takich wypaczeń, na jakież uznanie zasługują natomiast kobiety, które z heroiczną
miłością wobec swych dzieci akceptują ciążę będącą następstwem niesprawiedliwości, jaką
stanowią akty gwałtu, i to nie tylko wtedy, gdy należą one do okrucieństw, popełnianych podczas
wojen, tak częstych jeszcze na świecie, ale także w warunkach dobrobytu i pokoju, przez kulturę
permisywizmu hedonistycznego, w której łatwo rodzą się tendencje do agresywnego
maskulinizmu. W takich warunkach zanim odpowiedzialnością za decyzję o przerwaniu ciąży —
zawsze pozostającą grzechem ciężkim — obarczy się kobiety, trzeba uznać, że winę ponosi tutaj
również mężczyzna i współdziałające z nim otoczenie.
6. Moje podziękowanie kobietom jest przeto usilnym apelem , aby wszyscy, a w
szczególności państwa i organizacje międzynarodowe uczyniły wszystko, co konieczne dla
przywrócenia kobietom pełnego poszanowania ich godności i roli. W związku z tym nie mogę
nie wyrazić mego podziwu dla kobiet dobrej woli, które poświęciły się obronie swojej kobiecej
godności, walcząc o podstawowe prawa społeczne, ekonomiczne i polityczne i które podjęły tę
odważną inicjatywę w okresie, gdy ich zaangażowanie było uważane za wykroczenie, oznakę
braku kobiecości, objaw ekshibicjonizmu, a nawet grzech!
Patrząc na tę długą drogę wiodącą do wyzwolenia kobiety, można powiedzieć — jak napisałem
w tegorocznym Orędziu na Światowy Dzień Pokoju — że „był to proces trudny i złożony, czasem
nie wolny od błędów, ale zasadniczo pozytywny, choć do dziś nie zakończony z powodu
licznych przeszkód, które w różnych częściach świata nie pozwalają na pełne uznanie i
docenienie szczególnej godności kobiety, oraz na zapewnienie jej należnego szacunku” (n. 4).
Trzeba w tym kierunku iść dalej! Jestem jednak przekonany, że sekret szybkiego pokonania
drogi dzielącej nas od pełnego poszanowania tożsamości kobiety nie polega jedynie na
ujawnieniu, choć jest to konieczne, dyskryminacji i niesprawiedliwości, ale również i nade
wszystko na opracowaniu konkretnego i światłego programu rozwoju , obejmującego wszystkie
dziedziny życia kobiet, u którego podstaw leży uświadomienie sobie przez wszystkich na nowo
godności kobiety . Do jej uznania, pomimo wielorakich uwarunkowań historycznych, wiedzie nas
sam rozum, odczytujący prawo Boże wpisane w serce każdego człowieka. Nade wszystko jednak
samo Słowo Boże pozwala nam odkryć podstawowe uzasadnienia antropologiczne godności
kobiety, zawarte w zamyśle Bożym.
7. Pozwólcie zatem, drogie Siostry, bym wspólnie z wami jeszcze raz rozważył wspaniałą
kartę biblijną, która opisuje stworzenie człowieka i która tak wiele mówi o waszej godności i o
waszym posłannictwie w świecie.
Księga Rodzaju mówi o stworzeniu w sposób zwięzły, językiem poetycznym i symbolicznym,
ale głęboko prawdziwym: „Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go
stworzył: stworzył mężczyznę i niewiastę ” ( Rdz
1,27
Ten stwórczy akt Boga rozwija się według ścisłego planu. Przede wszystkim powiedziane jest, że
człowiek został stworzony „na obraz i podobieństwo Boże” (por. Rdz
1,26
). Pismo Święte samo wyjaśnia ten przekaz: mężczyzna, chociaż był
otoczony przez niezliczone stworzenia świata widzialnego, zdaje sobie sprawę, że jest sam (por.
Rdz
1,27
). Bóg pomaga wówczas człowiekowi wyjść z sytuacji osamotnienia: „Nie jest dobrze,
).
), które to określenie
wyjaśnia od razu specyficzność człowieka w całokształcie dzieła stworzenia.
Powiedziane jest następnie, że człowiek od początku został stworzony jako „mężczyzna i
niewiasta” (por. Rdz
2,20
79335.002.png 79335.003.png 79335.004.png
). W
stworzenie kobiety została więc wpisana od początku zasada pomocy : pomocy — należy to
podkreślić — która nie ma być jednostronna, ale wzajemna. Kobieta jest dopełnieniem
mężczyzny, tak jak mężczyzna jest dopełnieniem kobiety: kobieta i mężczyzna są
komplementarni. Kobiecość realizuje „człowieczeństwo” w takim samym stopniu jak męskość,
ale w sposób odmienny i komplementarny.
2,18
Kiedy Księga Rodzaju mówi o „pomocy”, chodzi tutaj nie tylko o pomoc w zakresie działania ,
ale także w zakresie bycia. Kobiecość i męskość są komplementarne nie tylko z punktu widzenia
fizycznego i psychicznego , ale ontycznego. Tylko dzięki łasce tej dwoistości elementu „męskiego”
i „kobiecego”, człowieczeństwo realizuje się w pełni.
). Nie tylko dał im moc rodzenia w celu
przedłużania w czasie rodzaju ludzkiego, ale równocześnie zadał im tę ziemię poddając pod ich
odpowiedzialne zarządzanie jej bogactwa . Człowiek, istota rozumna i wolna, został posłany, by
przeobrażać oblicze ziemi. Za wypełnienie tego zadania, które jest w zasadniczej mierze dziełem
kultury, mają od początku jednakową odpowiedzialność zarówno mężczyzna jak i kobieta. We
wspólnocie małżeńskiej i w przekazywaniu życia, we wspólnym zadaniu panowania nad ziemią i
czynienia jej sobie poddaną, między kobietą i mężczyzną nie ma statycznej i homologicznej
równości, lecz nie ma też między nimi zasadniczej różnicy, która prowadziłaby nieuchronnie do
konfliktu. Relacją bardziej naturalną, odpowiadającą zamysłowi Bożemu jest „ jedność dwojga ”,
albo „ dwoistość ”, co pozwala każdemu z nich odczuwać międzyosobowe i wzajemne odniesienie
jako dar, który wzbogaca i czyni odpowiedzialnym.
Tej „jedności dwojga” Bóg powierzył nie tylko dzieło przekazywania życia i tworzenia rodziny,
ale także zadanie budowania dziejów. Jeśli podczas Międzynarodowego Roku Rodziny ,
obchodzonego w 1994 roku, uwaga nasza skoncentrowała się na kobiecie jako matce , to
Konferencja w Pekinie stanowi szczególną okazję, aby na nowo zdać sobie sprawę z
wielostronnego wkładu kobiety w życie całych społeczeństw i narodów. Jest to wkład natury
przede wszystkim duchowej i kulturowej, ale także społeczno-politycznej i ekonomicznej. Jakże
wiele zawdzięczają kobiecie różne dziedziny życia społecznego i państwowego, kultury
narodowe oraz cały postęp ogólnoludzki!
9. Postęp ocenia się zwykle według kategorii naukowych i technicznych, i także w tych
dziedzinach nie brak wkładu kobiet. Jednakże nie jest to jedyny wymiar postępu, a tym bardziej
nie jest to wymiar zasadniczy. Ważniejszy od niego jest wymiar społeczno-etyczny , który bierze
pod uwagę odniesienia międzyosobowe i zalety ducha. Społeczeństwo najwięcej zawdzięcza
„geniuszowi kobiety” właśnie w tym wymiarze, który bardzo często urzeczywistnia się bez
rozgłosu, w codziennych relacjach międzyosobowych, a szczególnie w życiu rodziny.
Chciałbym w związku z tym wyrazić szczególną wdzięczność kobietom, które trudzą się w
różnych dziedzinach wychowania : w przedszkolach, szkołach, uniwersytetach, domach opieki,
parafiach, stowarzyszeniach i ruchach. Wszędzie tam, gdzie potrzebna jest praca formacyjna,
kobiety wykazują ogromną gotowość do poświęcania się, szczególnie na rzecz najsłabszych i
bezbronnych. Poprzez taką służbę urzeczywistniają one tę formę macierzyństwa afektywnego,
żeby mężczyzna był sam: uczynię mu zatem odpowiednią dla niego pomoc” ( Rdz
8. Stworzywszy człowieka mężczyzną i niewiastą, Bóg powiedział do obojga: „zaludniajcie
ziemię i czyńcie ją sobie poddaną” (por. Rdz
1,28
79335.005.png 79335.001.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin