SŁOWNIK POŻARNICZY.doc

Akcja ratownicza - działania ratownicze organizowane i kierowane przez PSP.

Akcja ewakuacji - akcja podejmowana z chwilą gdy zaistniałe zdarzenie może stwarzać zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi i zwierząt oraz mienia.

Aktywność rozpoznania - podjęcie celowo zorganizowanych działań dla szczegółowego poznania terenu, warunków pożaru i sytuacji pożarowej przez wszystkich uczestników akcji.

Alarm bojowy - rozkaz lub umówiony sygnał podany za pomocą radia, syreny lub innych środków, nakazujący pospieszne przejście sił i środków ratowniczych w stan gotowości bojowej.

Alarm fałszywy - wezwanie jednostek ratowniczych do zdarzenia, które faktycznie nie miało miejsca.

Analiza danych - analizowanie informacji o zdarzeniu po przyjęciu zgłoszenia.

Asekuracja - czynność mająca na celu zabezpieczenie osoby w trakcie wykonywania przez nią wejścia lub zejścia przed upadkiem po odpadnięciu od płaszczyzny, po której się porusza; asekuracja dzieli się na: statyczną i dynamiczną.

Asekuracja dynamiczna - oznacza, że w momencie szarpnięcia liny przez odpadającego nie jest ona trzymana sztywno, lecz otrzymuje na pewnym odcinku możliwość hamowanego poślizgu.

Asekuracja statyczna - oznacza, że energia zatrzymania po odpadnięciu jest przejmowana przez sztywno zamocowaną linę.

Awaria - nagłe, uszkodzenie obiektu (budynku lub urządzenia technicznego, itp.)powodujące przerwę w jego użytkowaniu lub utratę jego właściwości funkcjonalnych, stwarzające zagrożenie dla życia lub mienia.

Awaria chemiczna - nieprzewidziane i nagle powstające anormalności w czasie pracy urządzeń technologicznych spowodowane uszkodzeniem lub rozszczelnieniem, połączone z wypływem do otoczenia substancji chemicznych powodujących rzeczywiste zagrożenie: toksyczne, pożarowe lub wybuchowe.

Awaria infrastruktury komunalnej - nagłe nieznaczne uszkodzenie infrastruktury komunalnej częściowo uniemożliwiające normalne jej funkcjonowanie i stwarzające zagrożenie dla życia lub mienia.

Awaria radiologiczna - zakłócenie pracy urządzenia lub procesu technologicznego, które stwarza niewielkie (lokalne) zagrożenie radiacyjne.

Awaria technologiczna - nagłe nieznaczne uszkodzenie instalacji technologicznej utrudniające normalne funkcjonowanie i stwarzające miejscowe zagrożenie dla życia lub mienia.

Batalion - oddział taktyczny składający się z 3 kompanii gaśniczych, 1 kompanii specjalnej i 1 kompanii zabezpieczenia działań ratowniczych (logistycznej), zdolny do samodzielnego wykonywania określonych zadań ratowniczych.

Bezpieczeństwo ratownictwa - zespół czynności, wyposażenie, zasady postępowania i zachowania, których celem jest ochrona zdrowia i życia ratowników oraz umożliwienie realizacji postawionych przed nimi zadań bojowych.

Cechy rozpoznania - aktywne i ciągłe.

Ciągłość dowodzenia - aktywne i nieprzerwane kierowanie wszystkimi jednostkami ratowniczymi i odwodem zgodnie z decyzją dowódcy.

Ciągłość rozpoznania - systematycznie kontynuowane od momentu rozpoznania wstępnego (lub podjętego bojem) aż do całkowitego ugaszenia pożaru i wyeliminowania możliwości jego wznowienia.

Dane radiowe - zestaw dokumentów umożliwiający nawiązanie łączności i prowadzenie wymiany radiowej z określonymi korespondentami wchodzącymi w skład sieci (kierunków) radiowych danej jednostki lub służby.

Dawka śmiertelna (DL) - najmniejsza ilość substancji trującej powodująca zejście śmirtelne.

Dawka trująca (DT) - najmniejsza ilość substancji trującej wywołująca wyraźne objawy zatrucia.

Dolna granica wybuchowości (zapalności - DGW) - najniższe stężenie substancji palnej (gazów, par, pyłów) w mieszaninie z powietrzem, przy którym może nastąpić zapalenie się tej substancji (wybuch) pod wpływem bodźca termicznego.

Dowodzenie - kierowanie jednostką taktyczną przy pomocy rozkazów i poleceń.

Dowodzenie akcją ratowniczą - zespół czynności realizowanych przez dowódców wszystkich szczebli w zakresie wprowadzania sił i środków do działań, nadzorowanie realizacji zadań, kontrolowanie efektów prowadzonych działań ratowniczych, aż do zakończenia akcji ratowniczej.

Dowożenie wody - dostarczanie wody do pożaru za pomocą samochodów wyposażonych w zbiorniki.

Dowódca - ratownik kierujący jednostką taktyczną przy pomocy rozkazów i poleceń.

Dowódca kompanii - ratownik dowodzący kompanią ratowniczą.

Dowódca odcinka bojowego (DOB) - ratownik podlegający bezpośrednio KAR, otrzymujący od niego rozkazy i polecenia, odpowiedzialny za oddane mu do dyspozycji siły i środki oraz za skuteczność i wyniki ich działań ratowniczych na przydzielonym odcinku bojowym.

Dowódca plutonu - ratownik dowodzący plutonem ratowniczym.

Dowódca sekcji - ratownik dowodzący sekcją ratowniczą.

Dowódca zastępu - ratownik dowodzący zastępem ratowniczym.

Dowódca zmiany - ratownik wyznaczony do kierowania zmianą służbową.

Duosimpleks - sposób pracy, przy którym nadawanie i odbiór odbywa się na przemian, na dwóch różnych częstotliwościach (po jednej dla każdego kierunku łączności).

Dupleks - sposób pracy, przy którym nadawanie i odbiór mogą być prowadzone jednocześnie na dwóch różnych częstotliwościach.

Dysponowanie sił i środków - stawianie w stan gotowości bojowej i kierowanie do działań ratowniczych sił i środków ratowniczych.

Dyspozytor - ratownik pełniący służbę w punkcie alarmowym JRG PSP.

Działania gaśnicze - zespół czynności wykonywanych przez jednostki ochrony ppoż. w celu zlikwidowania pożaru lub jego skutków.

Działania gaśnicze połączone - forma działań gaśniczych łączących natarcie z obroną w celu zmniejszenia prędkości rozprzestrzeniania się pożaru i obrony terenu położonego bezpośrednio przy strefie spalania.

Działania ratownicze - każda czynność podjęta w celu ochrony życia, zdrowia, mienia, a także likwidacja źródła powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia; działania ratownicze dzielą się na: gaśnicze, techniczne, chemiczne, radiologiczne, ekologiczne, ratownictwo ludzi i zwierząt, wodne, pomocnicze specjalistyczne czynności ratownicze, inne działania.

Działania skoncentrowane - działania ratownicze polegające na równoczesnym wprowadzeniu do akcji niezbędnej ilości sił i środków w celu wykonania określonego zadania bojowego.

Działania wewnętrzne - działania ratownicze prowadzone na stanowiskach bojowych ustawionych wewnątrz obiektu.

Działania zewnętrzne - działania ratownicze prowadzone na stanowiskach bojowych ustawionych na zewnątrz obiektu.

Dym - faza produktów rozkładu termicznego i spalania materiału rozpraszająca światło, składająca się z cząsteczek, które stanowić mogą kropelki cieczy, fragmenty ciała stałego lub fragmenty ciała stałego oblepione cieczą lub smolistą substancją.

Efektywność działania - osiągnięcie jak największego efektu działań ratowniczych, przy jak najmniejszym zaangażowaniu sił i środków.

Elastyczność dowodzenia - regulowanie we właściwym czasie na zmiany sytuacji, dokładniejsze precyzowanie uprzednio powziętej decyzji w związku z rozwojem sytuacji lub nawet podjęciu nowej decyzji w związku ze zmianami sytuacji.

Ewakuacja - zorganizowane działania ratownicze prowadzące do zapewnienia bezpiecznych warunków wyprowadzenia ludzi, zwierząt i mienia ze strefy zagrożonej; ewakuacja dzieli się na prewencyjną i interwencyjną.

Ewakuacja mienia systemem brygadowym - polega na podziale ludzi na grupy wynoszące poszczególne ruchomości.

Ewakuacja mienia systemem potokowym - polega na rozstawianiu łańcucha ludzi przekazujących sobie wzajemnie ewakuowane (ratowane) mienie.

Faza preparacji (przygotowywania) - faza w której następuje przygotowanie różnych wariantów rozwiązania taktycznego (na podstawie uzyskanych przez dowódcę wszelkiego typu informacji).

Faza wyboru rozwiązania taktycznego - faza, w której dowódca z różnych wariantów wybiera tan, który jego zdaniem daje największe szanse na sprawne i skuteczne przeprowadzenie akcji ratowniczej.

Formy działań gaśniczych - natarcie, obrona (bliższa i dalsza), działania gaśnicze połączone, przeciwogień.

Forsowanie przejść - udrożnienie naturalnych dróg dojścia dla stanowisk bojowych podczas działań ratowniczych.

Front pożaru - odcinek obwodu terenu pożaru, na którym liniowa prędkość rozprzestrzeniania się pożaru jest największa.

Gazy gaśnicze - gazy, które przy normalnym ciśnieniu i w granicach temperatur, jakie mogą powstać podczas pożaru, są niepalne, nie podtrzymują palenia i nie wchodzą w reakcje chemiczne z gaszonymi materiałami.

Gotowość bojowa - zdolność do podjęcia działań interwencyjnych w określonym czasie przez ratowników.

Górna granica wybuchowości (zapalności - GGW) - najwyższe stężenie substancji palnej w mieszaninie z powietrzem, przy którym jeszcze może nastąpić zapalenie się tej substancji (wybuch) pod wpływem bodźca termicznego.

Halony - węglowodory, w których atomy wodoru wymienione zostały częściowo lub całkowicie na atomy chlorowców, takich jak: fluor, chlor,i brom.

Inne działania - inne niż pożar, miejscowe zagrożenie i alarm fałszywy działania podjęte w celu niedopuszczenia do powstania pożaru, klęski żywiołowej i innych miejscowych zagrożeń, wymagające użycia sił i środków jednostek ochrony ppoż.

Inne miejscowe zagrożenie - inne niż pożar i klęska żywiołowa zdarzenie, wynikające z rozwoju cywilizacyjnego i naturalnych praw przyrody (katastrofy techniczne, chemiczne, ekologiczne), a stwarzające zagrożenie dla życia, zdrowia i mienia.

Intensywność wymiany gazowej - ilość dopływającego świeżego powietrza w jednostce czasu do strefy spalania w odniesieniu do powierzchni pożaru.

Izolacyjność cieplna elementów konstrukcji - zdolność do opierania się przewodzeniu ciepła.

Jednostka taktyczna - zastęp, sekcja, pluton, kompania, batalion, pułk.

Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza PSP (JRG PSP) - podstawowa jednostka organizacyjna PSP posiadająca siły i środki umożliwiające samodzielne organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczej w czasie walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami oraz wykonująca pomocnicze specjalistyczne czynności ratownicze.

Kalkulacja sił i środków - określenie niezbędnej ilości sił i środków potrzebnych do wykonania określonego zadania ratowniczego.

Kanał radiowy - tor transmisyjny określony za pomocą standardowego przedziału częstotliwości; potocznie utożsamiany z numerem umownym przydzielonej dla stacji częstotliwości pracy.

Karabinki - elementy wyposażenia współpracujące z linami, szelkami, hakami i podobnym wyposażeniem ratownictwa wysokościowego.

Katastrofa - nagłe, nieprzewidziane zdarzenie, podczas którego wystąpiło zbiorowe zagrożenie dla życia lub mienia dużej wartości lub środowiska naturalnego na znacznym obszarze: katastrofa może być: budowlana, komunikacyjna, chemiczna, infrastruktury komunalnej, radiologiczna, ekologiczna.

Katastrofa budowlana - nagłe, nieprzewidziane zniszczenie budowlanego lub istniejącego obiektu budowlanego albo jego części, stanowiące zagrożenie dla życia lub mienia.

Katastrofa chemiczna - zdarzenie związane z nagłym, nieprzewidzianym uwolnieniem do otoczenia toksycznego środka przemysłowego (TSP) lub niebezpiecznego materiału chemicznego, stwarzające zagrożenie dla życia lub mienia.

Katastrofa ekologiczna - zdarzenie powodujące skażenie środowiska, stwarzające zagrożenie dla życia lub mienia.

Katastrofa infrastruktury komunalnej - nagłe, nieprzewidziane uszkodzenie lub zniszczenie urządzeń i instalacji (gazowej, wodno-kanalizacyjnej, energetycznej, dźwigowej i innej) uniemożliwiające normalne jej funkcjonowanie i stwarzające zagrożenie dla życia lub mienia.

Katastrofa komunikacyjna...