wykład 2 - rachunkowość zarządcza - 20.03.2011.docx

Rachunkowość zarządcza              wykład 2              20.03.2011

ROZLICZANIE KOSZTÓW WYDZIAŁOWYCH

Jednym z kryteriów klasyfikacji kosztów jest podział kosztów na koszty bezpośrednie (te składniki kosztów które można bezpośrednio przypisać do poszczególnego produktu np.: materiały bezpośrednie zużywane do produkcji wyrobów, koszty robocizny bezpośredniej) i pośrednie (nie można ich bezpośrednio odnieść na jednostkę produktu np.: koszt zużytej energii, utrzymania czystości, ogrzewania) – koszty wydziałowe.

Koszty wydziałowe

Podstawowe pozycje kosztów wydziałowych

Aby koszty wydziałowe zostały prawidłowo rozliczone, należy wykorzystać stosowne wielkości stanowiące podstawę ich rozliczenia. W rachunkowości wielości te określa się mianem kluczy podziałowych (rozliczeniowych) kosztów.

Klucz rozliczeniowy kosztów to ustalona wielkość, która jest podstawą rozliczenia kosztów wydziałowych pomiędzy poszczególne produkty (obiekty odniesienia kosztów). Wielkość ta powinna wyrażać rzeczywisty lub umowny związek pomiędzy podstawą rozliczenia a rozliczanymi kosztami.

Aby dana wielkość mogła być kluczem rozliczeniowym kosztów, musi spełniać określone warunki:

·          Klucz rozliczeniowy powinien pozostawać w związku przyczynowo – skutkowym z rozliczanymi kosztami,

·          Klucz rozliczeniowy powinien charakteryzować te produkty, na które koszty będą rozliczane,

·          Musi istnieć możliwość jednoznacznego przyporządkowania liczby jednostek klucza poszczególnym produktom

Klucze rozliczeniowe stosowane w danej jednostce powinny być określone w polityce rachunkowości.

Rodzaje kluczy rozliczeniowych:

·          Klucze rozliczeniowe ilościowe – wyrażone w naturalnych jednostkach miary (roboczogodziny, maszynogodziny, waga, objętość)

·          Klucze rozliczeniowe wartościowe – wyrażone w pieniężnych jednostkach miary (koszty bezpośrednie, płace bezpośrednie, materiały bezpośrednie, suma kosztów bezpośrednich)

Ze względu na zmienność w czasie wyróżnia się:

·          Klucze rozliczeniowe stałe (stabilizowane) – przy których suma jednostek klucza jest stała przez dłuższy okres czasu, są to wielkości wyprowadzone z planu techniczno – ekonomicznego przedsiębiorstwa (bazujące na planie, miesiąc w miesiąc stosuje się ten sam klucz)

·          Klucze rozliczeniowe zmienne (rzeczywiste) – przy których zmianom podlega ogólna suma jednostek klucza, ale także liczba jednostek przypadających na poszczególne obiekty odniesienia Kostów, są to wielkości ustalane na podstawie danych rzeczywistych (poniesione w miesiącu)

W praktyce przewaga jest kluczy zmiennych.

Ze względu na stopień detalizacji wyróżnić można następujące rodzaje kluczy:

·          Klucze rozliczeniowe indywidualne – obliczane dla każdego z wydziałów osobno (dla każdego rozliczenia jest inny klucz)

·          Klucze rozliczeniowe skumulowane – obliczane razem dla wszystkich wydziałów (nie podchodzimy indywidualnie dla każdego wydziału tylko jednym kluczem rozliczamy wszystkie koszty wydziałowe)

Procedura rozliczania kosztów wydziałowych:

1)       Obliczanie wskaźnika narzutu:

WN=KWKR

gdzie:

WN – wskaźnik narzutu kosztów wydziałowych

KW – koszty wydziałowe podlegające rozliczeniu

KR – klucz rozliczeniowy kosztów wydziałowych (ilościowy lub wartościowy)

Wskaźnik narzutu mówi o tym jaka wielkość kosztów wydziałowych przypada na jednostkę klucza rozliczeniowego kosztów.

Jeżeli mianownik jest wartościowy to przyjęto ten wskaźnik wyrażać w procentach (x 100).

2)       Obliczanie narzutu kosztów wydziałowych:

Ni=WN×KRi

gdzie:

Ni – narzut kosztów wydziałowych przypadający na i-ty produkt,

KRi – wartość klucza rozliczeniowego kosztów wydziałowych dla i-tego produktu.

Suma narzutów kosztów wydziałowych Ni przypadająca na wszystkie produkty jest równa sumie rozliczanych kosztów wydziałowych KW.

Przykład rozliczenia kosztów wydziałowych:

Przedsiębiorstwo wytwarza trzy rodzaje wyrobów A, B, C. Informację o kosztach produkcji przedstawia tabela:

1)       Materiały bezpośrednie (klucz wartościowy)

Wn=330 0001 500 000×100%=22%

NA=540 000×22%=118 800 zł

NB=710 000×22%=156 200 zł

NC=250 000×22%=55 000 zł

Razem                                            330 000 zł

2)       Płace bezpośrednie: (klucz wartościowy)

Wn=330 0001 000 000×100%=33%

NA=380 000×33%=125 400 zł

NB=520 000×33%=171 600 zł

NC=100 000×33%=33 000 zł

Razem                                            330 000 zł

3)       Roboczogodziny: (klucz ilościowy)

Wn=330 0005 000 rbg=66 zł/rbg

NA=1 850×66=122 100 zł

NB=2 450×66=161 700 zł

NC=700×66=46 200 zł

Razem                              330 000 zł

Charakterystyka kluczy podziałowych do rozliczania kosztów wydziałowych