Szwedzkim okiem.pdf

jak pomyś lał , tak zrobił

Muzeum Armii w Sztok-

holmie. Front, szpalery,

kopuła czyli na razie

wszystko w normie.

razu muzeum wyrzucone z Alei Je-

rozolimskich, przemianowane na

Muzeum Wojny i urz¹dzone od no-

wa i na nowo na terenach Cytadeli.

Wejœcie zaaran¿owane jest na

kszta³t ponurej bramy triumfalnej

zbudowanej dla uczczenia pochodu

Œmierci. Witaj¹ nas has³a staro¿yt-

ne w rodzaju: „Vae victis” (Biada

zwyciê¿onym), „Hospes, hostis”

(Obcy to wróg), „Canis mortuus non

mordet” (Martwy pies nie gryzie),

„Ubi solitudinem faciunt, pacem

apellant” (Gdzie czyni¹ spustosze-

nie, zw¹ to pokojem) czy „Bella

matribus detestata” (Wojna prze-

klêta przez matki) lub, dla ironicz-

nego kontrastu „Timidi mater non

flet” (Matka tchórza nie p³acze). Po

wejœciu w cieñ czarnej bramy wi-

dzimy na ciemnoczerwonej œcianie

wielki bia³y napis: „To muzeum

opowiada o gro¿eniu œmierci¹, zabi-

janiu i kaleczeniu”, a pod napisem

urz¹dzon¹ z perfekcyjnym natura-

lizmem dioramkê w skali 1:1 przed-

stawiaj¹c¹ zw³oki ¿o³nierza

w strzêpach munduru. Zaawanso-

wany rozk³ad cia³a, sceneria jesien-

na, mo¿e jakieœ do¿ywiaj¹ce siê

kruki. Jestem te¿ pewien, ¿e postêp

techniki pozwoli dodaæ do ca³oœci

nie to, ¿e odpowiedni dŸwiêk, ale

i jak¿e w tym przypadku potrzebny

i stosowny do sytuacji zatêch.

O dokumentacjê do takich i podob-

nych scen chyba nietrudno.

Dalej mo¿e byæ ju¿ tylko le-

piej, czyli gorzej. W starych budyn-

kach koszarowych i nowych,

przeszklonych salach na Cytadeli

zmieszcz¹ siê liczne dioramy, ko-

niecznie w skali 1:1, przedstawiaj¹-

ce realistycznie np. traktowanie cy-

wilów i jeñców wojennych wczoraj

i dziœ, przy czym z okresu napoleoñ-

skiego mo¿na pokazaæ naszych ¿o³-

nierzy w kampanii hiszpañskiej –

wyobrazi³em sobie na

ulicy przed szko³¹ ca³-

kowicie wspó³czesnych

(1977–80) amerykañ-

skich ¿o³nierzy, a by³ to

wówczas obraz tak ab-

surdalny, ¿e dosta³em

niepohamowanego na-

padu œmiechu i wywa-

lili mnie z klasy. Nie by-

³em równie¿ w stanie

wyobraziæ sobie cza-

Szwedzkim

Alvar Hansen

sów, gdy bêdzie mo¿na spacerowaæ

nad Wis³¹ z aparatem fotograficz-

nym bez ryzyka aresztowania za fo-

tografowanie obiektów strategicz-

nych, czyli wszystkich warszaw-

skich mostów. Nie by³em w stanie

wyobraziæ sobie wolnoœci wyboru,

s³owa i podró¿owania i jeszcze bar-

dzo wielu bardzo normalnych dzi-

siaj rzeczy, a zatem to moja wyob-

raŸnia jest ograniczona ale Wam,

Drodzy Czytelnicy, mo¿e siê to

udaæ.

KRÓTKI PRZEWODNIK

PO TRUDNO WYOBRA¯AL-

NEJ PRZYSZ£OŒCI

WyobraŸcie sobie... No có¿,

to mo¿e byæ bardzo trudne i mnie

siê to, pomimo wielkich starañ, ja-

koœ tak do koñca nie uda³o. Przypo-

minam sobie jednak i taki czas, gdy

przysypiaj¹c latem na jakiejœ lekcji,

WyobraŸcie sobie zatem, ¿e

wchodzicie do Muzeum Wojska Pol-

skiego w Warszawie. Dla u³atwie-

nia proponujê wyobra¿aæ sobie od

Szeregi armat zdobyte na wrogach, czyli

Rosjanach, Niemcach, Polakach i innych

nie-Gotach. Wszystko to usypia naszą

czujność po to...

...by po minimalnym uprzedzeniu (wspomniana brama wejściowa) wpaść

na taką scenkę. Innych, co soczystszych dioram nie pokażę Ï niech gra te-

atr wyobraźni. Tu pragnę tylko zwrcić uwagę na autora, ktry nie pomgł

ofierze prze-

mocy, ale

dołączył do

tych silniej-

szych Ï

âGott mit

UnsÒ lub, jak

to powiedział

Napoleon:

âBg jest po

stronie sil-

niejszych ba-

talionwÒ.

okiem

Wybrana grupa żołnierzy z wielotysięcznej armii pod

spodem została odtworzona w większej skali i z po-

dziwu godnym realizmem. Każda twarz jest inna,

a wszyscy Ï brzydcy. Ciekawym komentarzem do

wielkości armii jest odtworzona w tej samej skali

porcja żywności na dzień Ï stado krw, świń, wozy

ze zbożem i beczkami.

To j u ż inne, nieopisane w tekście, ale bardzo od muzeum nieod-

ległe i bardzo słynne miejsce. Wydobyty z dna portu âWazaÒ ma

wiele powiązań z Polską, np. jak najdosłowniej bratobjcze wojny

w obrębie tej samej dynastii. Porządnie opisane, więc nietrudne do

zauważenia są też elementy propagandy antypolskiej występujące

w zdobnictwie okrętu. Belkę do podnoszenia kotwicy podpiera....

polecam stosowne fragmenty z Po-

pio³ów ¯eromskiego i ikonografiê

niejakiego Goi. Stosownie by³oby

przecie¿ pokazaæ, ¿e nie tylko nas,

ale i my potrafiliœmy gwa³ciæ i mor-

dowaæ. Nale¿y te¿ przybli¿yæ realia

pracy szpitali polowych na prze-

strzeni wieków (od Rzymian po

MASH), a tak¿e czo³ówek grabar-

skich. Operacje, amputacje, mycie

i pakowanie cia³. Du¿o plastiko-

wych worków z suwakami. Jako

dokumentacjê do tego póŸniejszego

okresu polecam ksi¹¿kê Dziennik

roku zarazy , przy czym nie chodzi

mi o sprawozdanie z epidemii d¿u-

my w Londynie autorstwa Daniela

Defoe (m.in. Robinson Crusoe ),

a o relacjê amerykañskiego lekarza

ochotnika z rocznej s³u¿by w Wiet-

namie. Obserwowa³em go, gdy

dzieli³ górê jêcz¹cych cia³ w dymi¹-

cych mundurach na tych, których

jeszcze warto ratowaæ i tych bez

szans, lecia³em z nim œmig³owcem

po rannych, których ³adowa³ pod

ogniem Viet Congu, i œledzi³em me-

cze pi³ki no¿nej rozgrywane na lot-

nisku pomiêdzy reprezentacjami

szpitala polowego i Graves, czyli

grabarzy. Przeczyta³em Journal of

a plague year Johna Parrisha do

koñca tylko dziêki temu, ¿e nie

znam angielskiej terminologii me-

dycznej. Gdybym zna³ jakieœ pojê-

cia poza „chest cavity” (klatka pier-

siowa), to pewnie bym zemdla³

i wiêcej do tej lektury nie wraca³.

Reszta muzeum podobnie,

choæ jak bêdzie, gdy bêdzie na-

prawdê, to... rozumiecie sami.

Sztandar, chwa³a i armata, czyli tak

jak w naszych JPTZ, bo czy ktoœ

kiedyœ widzia³, ¿eby pokazywaæ

niesmaczne skutki u¿ycia tych

wszystkich luf i bagnetów?

RÓWNIE KRÓTKI PRZE-

WODNIK PO NIEWYOBRA-

¯ALN EJ RZECZYWISTOŒCI

...charakterystycznie ubrany i pod-

golony polski szlachcic.

Autor pragnie przeprosiæ

wszystkich Drogich Czytelników za

popsucie smaku i humoru powy¿-

szym tekstem ale, wierzcie sobie

lub nie wierzcie, mówcie sobie, co

tam chcecie, ja Wam jednak praw-

dê powiem – ju¿ by³em w takim

muzeum. Nie by³a

to bynajmniej jakaœ

pok¹tna placówka

za³o¿ona przez or-

ganizacjê „Zarób-

my szmal na epato-

waniu horrorem –

Sp.z o.o.” lub inn¹,

charytatywn¹ np.

„Dzieci bez granic

przeciwko bagne-

tom”, ale jak naj-

bardziej oficjalne

i g³ówne Muzeum

Armii w Sztokhol-

mie. Sam budy-

nek, dawny maga-

zyn artylerii, wygl¹da³ nobliwie,

du¿e drzwi wygl¹da³y jak drzwi,

schody jak schody, ale ju¿ wejœcie

na sam¹ ekspozycjê (wchodzi siê

z 3 piêtra i schodzi stopniowo

w dó³) by³o bardzo zbli¿one do opi-

su wy¿ej. Wielkie zdjêcie czaszki

ubranej w poszarpan¹ siatkê kolcz¹

otacza³y inne, ale równie niemi³e

duchowi patriotyzmu cytaty, a pier-

wsza, starannie zaaran¿owana dio-

rama przedstawia³a trzy szympan-

sy wspólnie morduj¹ce czwartego.

Podpis pod ni¹ przypomina³, ¿e nasi

kuzyni maj¹ na tyle bliski nam kod

genetyczny, by te¿ mordowaæ swo-

ich wspó³braci w zorganizowany

sposób. G³upie ma³py, i po co wam

by³o siê a¿ tak bardzo rozwijaæ?

W ramach koniecznego wy-

jaœnienia pragnê podkreœliæ, ¿e og-

romna wiêkszoœæ ekspozycji to, tak

jak w moim przewidywaniu co do

przysz³oœci Muzeum Wojska Polskie-

W muzeum jest wystarczająco dużo miejsca i na sztan-

dary, i na tę wspomnianą armatę Ï nawet z całym sześ-

ciokonnym zaprzęgiem.

jak pomyś lał , tak zrobił

Innym, dającym wiele do myślenia ekspo-

natem jest jedyna w tym muzeum wielka

i ekspresyjna diorama bitwy... pod Oliwą

(28 XI 1627), a więc ilustrująca nasze naj-

słynniejsze zwycięstwo w wojnie morskiej

iklęskę szwedzkiej floty. Komentarz pod

dioramą uzasadnia jej obecność zbieżnoś-

cią czasu, bo wyposażany w stoczni âWa-

zaÒ salutował okrętowi przywożącemu

zwłoki admirała Stiernsklda, ktry poległ

w tej bitwie. Metalowa kula, na ktrej toczą

bj miedziane okręty, jest jednocześnie da-

chem małej salki kinowej, w ktrej można

obejrzeć wyświetlany w zamkniętej pętli

krtki film o tym, że wojna na morzu w cza-

sach âWazyÒ była... po prostu jednym wiel-

kim nieszczęściem. Jak każda wojna.

szwedzkiej potêgi woj-

skowej rozpoczyna siê

od sali, gdzie mo¿na

obejrzeæ imponuj¹c¹

dioramê przedstawiaj¹-

c¹ armiê blisko 6000 ¿o³-

nierzy (w skali ok. 1/72)

z okresu wojny trzydzie-

stoletniej. W du¿ej prze-

strzeni pokazano rów-

nie¿ 2 dioramy w skali 1:1, przy

czym jedna obrazuje realia ¿ycia

obozowego, a na drugiej stara, bez-

zêbna i oszala³a z g³odu kobieta

wycina pasy gnij¹cego miêsa z roz-

k³adaj¹cego siê trupa ko..., strasz-

nie przepraszam, ale to by³a tylko

ilustracja g³odu w Niemczech, które

w wojnie trzydziestoletniej straci³y

czwart¹ czêœæ populacji.

Oddzielna, milsza oku diora-

ma pokazuje, w jaki sposób Szwe-

cja usprawiedliwia³a swoje liczne

wojny zaborcze. Propaganda XVII-

wieczna kreowa³a obraz Szwedów

jako bezpoœrednich nastêpców naj-

starszego narodu (Gotów), którzy,

zgodnie z ówczesnym wyobra¿e-

niem, rz¹dzili niegdyœ œwiatem.

Czytaj¹cy te bzdury szwedzki

szlachcic otoczony jest przedmiota-

mi zbytku kupionymi za zrabowane

w Niemczech i Polsce dobra, a na

jego czole, co podkreœla komentarz

przewodnika, widniej¹ znaki pow-

szechnej wówczas choroby – syfili-

su. Znowu przepraszam, ale ca³y

komentarz szwedzkiego przewodni-

ka w, powtórzê mo¿e, g³ównym

muzeum szwedzkiej armii w stolicy

kraju by³ du¿o bardziej dosadny

i kompletny.

S³ynna szwedzka ciê¿ka ka-

waleria Karola XII pêdzi na nas

w galopie w jednej z nastêpnych

sal, przy czym zwyciêski pocz¹tek

wielkiej wojny pó³nocnej (1700-

1721) nazywa siê tu triumfalnym

marszem do katastrofy. W filmie

wyœwietlanym w muzeum o kam-

panii w Polsce i Saksonii nie pomi-

niêto wymordowania rosyjskich jeñ-

Bardzo odległe miejsce i znowu

wojna, znana w Polsce chyba tylko

dzięki temu serialowi. Tak nawia-

sem mwiąc to wyświetlany w ty-

godniowych odstępach âMASHÒ

miał 250 odcinkw i trwał cztery ra-

zy dłużej niż cała wojna w Korei.

ców wojennych, a koniec imperium

Karola XII zilustrowano kolejn¹ dio-

ram¹ (a jak¿e, w skali 1:1) przedsta-

wiaj¹c¹ Marsz Œmierci, gdy w zimie

1718–1719 roku po³owa cofaj¹cej siê

armii zmar³a z zimna. Obok w gab-

locie pokazano autentyczne frag-

menty mundurów i wyposa¿enia

znalezione na trasie przemarszu.

Z wojn¹ wi¹¿¹ siê epidemie d¿umy

i cholery (diorama, autentyczne ek-

sponaty, szczur – ale nie wypchany,

tylko dobrze zrobiony model), inne

choroby, g³ód i amputacje bez znie-

czulenia. Ostatni temat zosta³

przedstawiony w bardzo przekonu-

j¹cej dioramie, która chyba tylko

z litoœci dla zwiedzaj¹cych zosta³a

zrobiona w skali ok. 1:6.

go, sztandar i armata. Chwa³y

i wiecznej glorii, której w naszym

nowym muzeum bêdzie pewnie bez

liku, tam nie znalaz³em, a co najwy-

¿ej smutn¹, nieuniknion¹ koniecz-

noœæ obrony. Opisujê wiêc tylko to,

co zrobi³o na mnie najwiêksze wra-

¿enie, rzeczy „u nas nie do pomyœle-

nia”. ¯o³nierza na widecie, na koniu,

przy lawecie i sam¹ lawetê to ja ju¿

widzia³em gdzie indziej. Nie zmie-

nia to faktu, ¿e bardzo polecam

wszystkie pozosta³e, „normalne”,

ale te¿ bardzo ciekawe, rzadkie

i wi¹¿¹ce siê czêsto z histori¹ Polski

eksponaty (jak¿eby inaczej).

Wróæmy jednak do moich

dziwnych faworytów. Podoba³y mi

siê wybrane przedstawienia bogów

wojny: skandynawski Thor, dzielny,

ale têpy patron wojowników i ch³o-

pów, egipska Sechmet, rzadki przy-

padek bogini wojny. Historia

...ktry będzie niezbędnym mode-

larskim elementem w jakże innym

JPTZ. Nieznana do tej pory na na-

szych łamach firma MRC trafiła kilka

lat temu na istną żyłę złota Ï rozpo-

częli serię modeli śmigłowcw

w skali 1/35, ktre teraz âimportująÒ

do swoich katalogw takie firmy jak

Revell, Academy czy Italeri. H-13

produkowany jest w trzech warian-

tach, w tym w interesującej nas wer-

sji âMobile Army Surgical Hospi-

talsÒ.

To j u ż prawdziwa wojna, ale ten sam śmigłowiec, czyli Bell H-13 Sioux,...

Czysta dydaktyka modelarska.

Sześciocylindrowy bokser chłodzo-

ny powietrzem.

Obiekt jest bardzo ciekawy, bo âinny niż resztaÒ, czyli to, co dotychczas poja-

wiało się w JPTZ. Pozornie trudna, rurowa konstrukcja kadłuba okazała się

niekłopotliwa w montażu.

byœmy nieprzyjaciela, gdy dochodzi³

na odleg³oœæ skutecznego ognia

z naszej broni. Pal¹c z muszkietów

widzielibyœmy go tak blisko, ¿e

moglibyœmy policzyæ mu wszystkie

guziki. Strzelaj¹c z karabinów ska³-

kowych epoki napoleoñskiej, otwie-

ralibyœmy ogieñ, gdyby by³ nieco

Armia to dyscyplina, a utrzy-

manie tej ostatniej wymaga stoso-

wania kar – ponownie chyba litoœæ

modelarza kaza³a mu zrobiæ liczne

scenki w skalach 1:6 i 1:24. Eduka-

cyjny charakter ekspozycji dobrze

uzupe³nia³ postawiony do dyspo-

zycji zwiedzaj¹cych „koñ”, czyli

zwrócony ostrzem do góry klin

drewna, ok. 60 cm wysokoœci i 15

cm podstawy, o d³ugoœci 1,5 metra,

ustawiony na koby³kach i ze styli-

zowana g³ow¹ konia na jednym

koñcu. Delikwenta sadzano na tym

klinie ze zwi¹zanymi rêkami i mu-

sia³ tak wysiedzieæ – tyle ile musia³.

Ja wytrzyma³em 2 minuty.

Okres po wojnie pó³nocnej a¿

do 1815 roku to czas, gdy po kolej-

nych klêskach Szwecja stacza³a siê

do roli marginalnego pañstewka

i tylko „importowany” francuski

marsza³ek Bernadotte (wróg Napole-

ona) w³¹czy³ kraj do koalicji antyna-

poleoñskiej, a w 1814 roku zaatako-

wa³ Norwegiê i zmusi³ j¹ do unii

personalnej ze Szwecj¹. Od tego

czasu wojsko szwedzkie zaczê³o zaj-

mowaæ siê tym, czym wojsko, bro-

ni¹c pokoju, powinno siê od zawsze

zajmowaæ. Wykopano du¿y kana³ ko-

munikacyjny w poprzek kraju (Kana³

Gotów), zbudowano kilka fortec,

zbierano siê raz w roku na du¿e ma-

newry i, broñ Bo¿e, nie anga¿owano

w ¿adne wojny. Szwecja sta³a siê

krajem neutralnym.

BALI STYKA KOÑCOWA

Po nudnych jak flaki z olejem

salach muzeum poœwiêconych sie-

lankowemu ¿yciu armii w XIX i XX

wieku przeszed³em do porz¹dnie

zorganizowanego dzia³u historii bro-

ni strzeleckiej. Broñ usystematyzo-

wana jest wg krajów producentów

i w ka¿dej gablocie mo¿na obejrzeæ

najbardziej charakterystyczne typy

pistoletów, pistoletów maszyno-

wych i karabinów, czasem pokazy-

wanych z odrobin¹ ironii i humoru.

Wœród eksponatów amerykañskich

znajduje siê np. typowy „gangster-

ski” Thompson z magazynkiem ko-

³owym, rozebrany na czêœci i scho-

wany w futerale na skrzypce. Œro-

dek sali zajmuje wielki stó³, a na

nim le¿¹ szeregiem w porz¹dku

chronologicznym muszkiety, karabi-

ny ska³kowe, karabiny powtarzalne

i wreszcie broñ automatyczna. Ka¿-

dy z nich mo¿na wzi¹æ do rêki

i przed ka¿-

dym z nich

w odleg³oœci

ok. 3 metrów

ustawiono

planszê z syl-

wetk¹ ¿o³nie-

rza. Ka¿da

z nich jest ta-

kiej wielkoœci,

jakiej widzieli-

Najwięcej energii włożyłem w po-

prawienie najgorszego detalu, czyli

noszy. Zrobiłem prosty przyrząd

montażowy i skleiłem nowe nosze

z ramek wyciągniętych nad płomie-

niem i âtwarożkowejÒ folii.

tylko dalej, ale ju¿ z powtarzalnego

mannlichera moglibyœmy skutecznie

strzelaæ do niewielkiego przecinka

na horyzoncie.

Fajnie, tylko ¿e na drugim

koñcu sto³u odkrywamy za sylwet-

Pod przezroczystą bańką kabiny będzie ją widać rwnie

dobrze, jak zawieszony za nią w kratownicy silnik. Dora-

biam 2 skrzynki z osprzętem Ï wszystko podpatrzone

wmałej monografii śmigłowca wydawnictwa Squad-

ron/Signal. Ciekawa figurka pilota okazała się być niepro-

porcjonalnie mała Ï szkoda.

jak pomyś lał , tak zrobił

Nosze otrzymały posłanie, poduszki i koce z pa-

pieru toaletowego, ktry...

...zmiękł pod wpływem rozcieńczo-

nego kleju PVA.

fitowa³a w ró¿ne przy-

gody i zwiedzi³em

mnóstwo piêknych

miejsc, lecz to akurat,

tak wydawa³oby siê

zwyk³e – bo i kto nie by³

kiedyœ w jakimœ muze-

um armii – pozostawi³o

najg³êbsze wra¿enia.

Trzeba przecie¿ nies³y-

chanej odwagi cywilnej

by swojemu odbiorcy,

w tym przypadku, ba-

gatela, ca³emu spo³e-

czeñstwu mówiæ praw-

dê. Na co jeszcze d³ugo, d³ugo nikt

nigdzie u nas siê nie zdobêdzie.

kami wroga niewielkie gabloty,

w których umieszczono pociski, ³a-

dunki i ca³e naboje do odpowied-

nich broni, a tak¿e kloce specjalne-

go, pó³przejrzystego, ¿ó³tawego

tworzywa, tzw. bloki ¿elowe u¿y-

wane do symulowania skutków

uderzenia pocisków w cia³o. Teraz

mo¿emy dok³adnie obejrzeæ, jak

„wystrzelona” przez nas przed

chwil¹ kula z muszkietu mia¿d¿y

liæ do nas. Broñ wspó³czesna pora-

dzi³a ju¿ sobie z dra¿liwym proble-

mem stabilnoœci w ciele i równie

szybki, ale kozio³kuj¹cy po napotka-

niu przeszkody pocisk zostawia ma-

leñk¹ dziurkê w miejscu trafienia

i zostawia ziej¹c¹ wyrwê z drugiej

strony – wstrz¹s, krwotok, worek

z suwakiem. To wszystko przecie¿

tylko po to, ¿eby ten trafiony nie

zrobi³ nam tego samego.

... W MODELARSKIEJ

IDYLLI

Firmy modelarskie s¹ równie

fa³szywe jak propaganda muzealna

i nie lubi¹ plastikowych nieboszczy-

ków. Owszem, by³a kiedyœ ta jedna,

jedyna i wspania³a firma, która do

Kolejnym, strasz-

nie rzucającym

się w oczy prob-

lemem był brak

charakterystycz-

nej ramki na szy-

bie większości

H-13. MRC ułat-

wiło sobie zada-

nie i choć zrobili

piękne przezro-

czyste osłony do

noszy, to kształt

kabiny i brak

wspomnianej

ramki wskazują

na pźniejsze niż âkoreańskieÒ warianty H-13 i OH-13. Udało mi

się dorobić odpowiedni szablon i...

...samą ramkę oraz resztę obramowania z papie-

ru. Utwardziłem wszystko klejem cyjanoakrylo-

wym, pomalowałem i...

tkankê, choæ z powodu niewielkiej

prêdkoœci i ogromnego kalibru nie

wchodzi zbyt g³êboko w cia³o

i umiera siê z powodu ogólnego

wstrz¹su i krwotoku wewnêtrzne-

go. Kula „napoleoñska” – szybciej,

g³êbiej, choæ te¿ raczej mia¿d¿y ni¿

tnie, repetier z po³owy wieku wbija

w cz³owieka o³owiany pocisk, który

kozio³kuje, mia¿d¿y i utyka w ciele

– znowu wstrz¹s. Powtarzalny kara-

bin z prze³omu XIX i XX wieku, o, to

ju¿ kultura, cywilizacja i humanita-

ryzm, bo o ile szybki, ostry i ubrany

w stalowy p³aszcz pocisk wejdzie

w miêkk¹ tkankê miêœni i nie trafi

w koœæ, to mo¿e i wyleci z drugiej

strony. No ale wtedy przeciwnik

mo¿e jeszcze przed œmierci¹ strze-

POZA

HOR ROREM,...

...mogłem zabrać się do montażu całości. Po cięż-

kich bojach z noszami i kabiną podstawka będzie

przewidywalnie... sześciokątna i prosta.

Tak, tak, Drogi

Czytelniku. Dotar³eœ

oto szczêœliwie do koñ-

ca makabry i znów mo-

¿emy wetkn¹æ kwitn¹-

c¹ ga³¹zkê bzu w lufê

karabinu powracaj¹ce-

go bohatera. Poza po-

twornoœciami w muze-

um jest... nie to, ¿e nud-

no, ale tak tylko dla tej

zwyk³ej reszty nie war-

to by chyba by³o spec-

jalnie jechaæ a¿ do

Sztokholmu. Moja wy-

cieczka do Szwecji ob-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: