Sprzedaż samochodu
Sprzedaż samochodu należy rozpatrywać na dwa sposoby. Po pierwsze, jako sprzedaż samochodu przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, a po drugie - jako transakcję, której dokonują przedsiębiorcy. Z tej drugiej perspektywy należy określić konsekwencje podatkowe sprzedaży samochodu przez spółki kapitałowe, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą oraz spółki osobowe.
1. Sprzedaż samochodu przez spółkę kapitałową
W świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych należy skupić się na sprzedaży samochodów używanych, będących środkami trwałymi w Spółce. Innego rodzaju sprzedaż prowadzą jedynie dystrybutorzy samochodów.
Zgodnie z art. 12 ust 1 updop, cena otrzymana z tytułu sprzedaży pojazdu będzie stanowiła przychód do opodatkowania. Ten sam artykuł w ust. 3 określa moment powstania przychodu do celów podatkowych. W przypadku sprzedaży samochodu będzie to dzień wydania rzeczy (tu: samochodu) - nie później jednak niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności. W praktyce będzie to najczęściej dzień wystawienia faktury z tytułu sprzedaży pojazdu. Należy również pamiętać, że zgodnie z art. 14 updop, przychód z tytułu sprzedaży samochodu powinien być określony w wysokości jego wartości rynkowej.
UWAGA!
Jeżeli cena określona w umowie znacznie odbiegałaby od wartości rynkowej sprzedawanego samochodu, organ podatkowy może wezwać strony umowy do zmiany ceny lub wskazania okoliczności uzasadniających zaniżenie ceny.
W przypadku braku odpowiedzi ze strony podatnika lub nieprzyjęcia przedstawionej przez niego argumentacji, organ podatkowy określi wartość sprzedawanego pojazdu z uwzględnieniem opinii biegłych. Organ podatkowy na podstawie ich opinii określi wartość zbywanego pojazdu na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju, z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca dokonania transakcji.
Samochód będący przedmiotem sprzedaży z reguły stanowi u sprzedawcy środek trwały, od którego były naliczane odpisy amortyzacyjne. W przypadku sprzedaży takiego pojazdu sprzedawca będzie miał prawo do uznania za koszt podatkowy wydatków na nabycie sprzedawanego pojazdu, pomniejszonych o dokonane odpisy amortyzacyjne (czyli wartość netto samochodu) - w tym również tych, które nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów - art. 16 ust. 1 pkt 1c w powiązaniu z art. 16h ust. 1 pkt 1 updop (czyli na przykład odpisów amortyzacyjnych od wartości samochodu przekraczającej 20 000 euro).
2. Sprzedaż samochodu przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 updof, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Za przychód z odpłatnego zbycia rzeczy (art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d updof) uważa się przychód z tytułu zbycia samochodu, jeżeli jego zbycie nie nastąpiło w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie sprzedawanego samochodu.
Sprzedaż samochodu przed upływem 6 miesięcy - licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie samochodu - będzie podlegać opodatkowaniu według skali podatkowej. Podstawą opodatkowania będzie dochód, zatem sprzedający będzie uprawniony do rozliczenia kosztów stanowiących udokumentowane koszty nabycia pojazdu oraz nakłady poczynione na zwiększenie jego wartości. Dochód z tego tytułu ujmowany jest w rocznym zeznaniu podatkowym.
Odpłatne zbycie samochodu dokonane po upływie pół roku - licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie - nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Należy pamiętać, że taka sprzedaż samochodu będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o pcc, wysokość podatku to 2% wartości sprzedawanego samochodu. Cena sprzedaży samochodu musi odpowiadać jego wartości rynkowej. Cena podana w umowie sprzedaży może być zweryfikowana i zmieniona przez naczelnika US właściwego dla nabywcy pojazdu. Do zapłaty podatku zobowiązany jest nabywca samochodu. Podatek musi być zapłacony (oraz złożona deklaracja podatkowa przez nabywcę) w ciągu 14 dni od dnia zawarcia umowy sprzedaży.
Osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej nie staje się podatnikiem VAT z tytułu jednorazowej czynności sprzedania pojazdu.
3. Sprzedaż samochodu przez osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą (i spółkę osobową)
Zasady rozliczenia transakcji sprzedaży samochodu przez osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą czy wspólników spółek osobowych będących osobami fizycznymi jest analogiczna do zasad przedstawionych w punkcie dotyczącym sprzedaży samochodu przez spółkę kapitałową.
Należy pamiętać, że zasady rozliczania do celów podatkowych spółek osobowych reguluje art. 8 updof. Zgodnie z tą regulacją, przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku, zaś proporcję tę stosuje się również do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, strat oraz wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodu, a także ulg. Z uwzględnieniem tych zasad sprzedaż samochodu rozliczą wspólnicy spółek osobowych będący osobami fizycznymi.
Sprzedaż samochodu nie będzie podlegała podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeżeli sprzedawca samochodu będzie podatnikiem VAT z tytułu tej transakcji (tj. czynność ta będzie u niego opodatkowana lub zwolniona z VAT).
4. Sprzedaż samochodu przez podatnika VAT
To, czy sprzedaż samochodu jest opodatkowana podatkiem VAT czy jest z tego podatku zwolniona, zależy od tego, czy przy jego nabyciu przedsiębiorca mógł odliczyć podatek VAT. Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT zwalnia się z podatku dostawę towarów używanych (tu: samochodu), pod warunkiem że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
W konsekwencji, jeżeli podatnik zamierza sprzedać samochód (samochód ciężarowy), w stosunku do którego przy zakupie przysługiwało mu obniżenie podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktury zakupowej, taka sprzedaż będzie podlegała VAT.
Inna sytuacja ma miejsce w przypadku sprzedaży samochodu osobowego. Taki podatnik ma bowiem przy zakupie takiego pojazdu prawo do częściowego odliczenia podatku VAT (maksymalnie 60%, nie więcej niż 6000 zł), dlatego sprzedaż samochodu osobowego jest co prawda opodatkowana podatkiem VAT, lecz w niektórych sytuacjach korzysta ze zwolnienia.
Zgodnie z § 13 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z 28 listopada 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku VAT, z podatku VAT jest zwolniona dostawa samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych, przez podatników, którym przy ich nabyciu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 3 ustawy (tj. 60%, nie więcej niż 6000 zł), jeżeli te samochody i pojazdy są towarami używanymi w rozumieniu art. 43 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT (tj. samochodów, których okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku po nabyciu prawa do rozporządzania samochodem jak właściciel).
W konsekwencji podatnik nabywający samochód osobowy, od którego mógł odliczyć jedynie część podatku naliczonego, korzysta przy jego sprzedaży ze zwolnienia w podatku od towarów i usług.
Ważne, aby samochód był używany przez podatnika przez okres co najmniej 6 miesięcy. Jeżeli sprzedaż nastąpi we wcześniejszym terminie - będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT w pełni.
W przypadku sprzedaży zwolnionej z VAT należy pamiętać o obowiązku skorygowania uprzednio odliczonego przez sprzedawcę podatku z faktury dokumentującej zakup samochodu, tj. jego części, gdyż samochód stanowi środek trwały. Zgodnie z art. 91 ustawy o VAT taki obowiązek istnieje w przypadku środków trwałych innych niż nieruchomości - jeśli sprzedaż zwolniona nastąpiła przed upływem 5 lat licząc począwszy od roku, w którym samochód został oddany do używania. Korekty tej dokonuje się w proporcji do okresu jego użytkowania.
5. Inne obowiązki
Sprzedający samochód jest zobowiązany do przekazania kupującemu polisy potwierdzającej zawarcie umowy ubezpieczenia OC. Ponadto, w terminie 30 dni od dnia sprzedaży, musi on zawiadomić zakład ubezpieczeń o fakcie sprzedaży wraz z danymi osobowymi nabywcy. Do tego czasu sprzedawca wraz z nabywcą ponoszą odpowiedzialność solidarną wobec zakładu ubezpieczeń za zapłatę składki ubezpieczeniowej należnej za okres do dnia powiadomienia zakładu ubezpieczeń o sprzedaży.
Skutki wyrządzenia szkody po dniu sprzedaży samochodu obciążają nabywcę. Regulacje w tym zakresie są zawarte w art. 31 i 32 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
biker_pawek