ZBIGNIEW SKALSKI NIEWIDOMY PRZED WYBOREM PRACY pA�STWOWY ZAK�AD WYDAWNICTW LEKARSKICH WARSZAWA 1975 Redaktor mgr El�bieta Sprusi�ska Redaktor techniczny Danuta Jastrz�bska Korektor Cecylia Kanigowska Projekt ok�adki Izabella Braniewska Praca wydana aa zlecenie Zarz�du G��wnego Polskiego Zwi�zku Niewidomych Symbol: Z l (3.8.1.Z) ZR 95 PA�STWOWY ZAK�AD WYDAWNICTW LEKARSKICH WARSZAWA 1975 Wydanie I. Nak�ad 1000 + 70 egz. Obj�to�� ark. wyd. 8,6 �= 9,125 arfc. druk. Papier sal. fcl. V, 65 g, 84X108. Oddano do sk�adania w lutym 1975 r, Podpisano do druku i druk uko�czono w pa�dzierniku 1975 r. Zam. nr 1025-K-75. T-19. CIESZY�SKA DRUKARNIA WYDAWNICZA CIESZYN, UL. POKOJU l SPIS TRE�CI Przedmowa .................... 5 I. CO TO JEST PRACA? ............... 7 1. Definicja pracy ................. 7 2. Cel pracy .................. 8 3. Warunki pracy ................. 9 4. Systemy pracy ................. 10 5. Rodzaje pracy ................. 12 Praca niewidomych i niedowidz�cych 12, Praca fizyczna i umys�owa 13, Praca w�r�d inwalid�w i w�r�d zdrowych 14, Praca w domu 16, Praca z pomoc� lektora 18, 6. Warto�� pracy ................. 20 Praca zawodowa 20, Praca spo�eczna 21 II. ZDOLNO�� NIEWIDOMYCH DO DZIA�ANIA ..... 22 1. Dzia�anie wed�ug specjalno�ci ........... 22 2. Zdolno�ci fizyczne i umys�owe ........... 25 3. Pomoc w dzia�aniu ............... 27 4. Udzia� niewidomych w gospodarce narodowej ..... 28 5. Opinie o niewidomych pracownikach ........ 31 III. JAK� WYBRA� PRAC�? ............. 32 1. Praca odpowiednia i nieodpowiednia dla niewidomego- . . 32 2. Opis niekt�rych zawod�w ............ 35 Dziennikarstwo 36, Dziewiarstwo 38, Ekonomista 40, Kierowanie rehabilitacj� niewidomych 40, Literatura 41, Masa� 42, Mechaniczna obr�bka metalu 44, Monta� 46, Muzyka 48, Nauczanie i wychowanie 51, Nawlekanie szczotek 54, Plecionkarstwo 57, Praca administracyjna 59, Praca naukowa 62, Prace introligatorskie 63, Pracownik kulturalno-o�wiatowy 64, Pracownik socjalny 65, Prawo 66, Programowanie maszyn cyfrowych 68, Psychologia 70, Rzemios�o indywidualne 71, Tapicerstwo 72, T�umaczenie 73 3. W jakich zawodach pracuj� niewidomi? ....... 75 4. Pomoc w wyborze pracy ............. 81 Radzi�, lecz nie zmusza� 81, Pomoc rodziny 82, Pomoc szko�y 83, Poradnie zawodowe 85 5. Decyzja ................... 87 IV. ZNALEZIENIE I ROZPOCZ�CIE PRACY ........ 91 1. Starania p prac� ................ 91 2. Trudno�ci w znalezieniu pracy ........... 93 3. Prze�amywanie trudno�ci ............. 94 4. Bezpiecze�stwo i higiena pracy .......... 96 5. Okres przystosowania .............. 100 6. Stabilizacja zawodowa .............. 103 V. INFORMACJA O SZKO�ACH ............ 104 1. Szko�y og�lnokszta�c�ce ............. 104 2. Szko�y wy�sze ................. 105 3. Szko�y zawodowe ................ 106 4. Szkolenie przy warsztatowe ............ 108 5. Uprawnienia rzemie�lnicze ............ 109 VI. OM�WIENIE NIEKT�RYCH ZARZ�DZE� ....... 110 1. O powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym ...... 110 2. O zaopatrzeniu inwalid�w wojennych i wojskowych oraz ich rodzin ...................111 3. W sprawie planowego zatrudniania inwalid�w ..... 111 4. W sprawie kontroli warunk�w pracy i prawid�owo�ci zatrudnienia .................. 112 5. W sprawie wsp�dzia�ania pomi�dzy wydzia�ami zdrowia i opiek� spo�ecznej a wydzia�ami zatrudnienia . . . . . 113 6. W sprawie zatrudniania inwalid�w (zarz�dzenia ministr�w resort�w gospodarczych) ............. 113 7. W sprawie zapewnienia warunk�w dalszego rozwoju sp�dzielczo�ci inwalid�w ..............115 8. W sprawie zak�adowych o�rodk�w rehabilitacji przemys�owej ................... M6 9. W sprawie wzorcowego statutu wojew�dzkiej przychodni rehabilitacyjnej ................116 10. O wykonywaniu i organizacji rzemios�a ....... 117 11. O ubezpieczeniu spo�ecznym rzemie�lnik�w ..".... 118 12. W sprawie okre�lenia rodzaj�w dzia�alno�ci gospodarczej zwolnionych od zezwolenia na wykonywanie przemys�u, rzemios�a d niekt�rych us�ug ........... 118 13. W sprawie podatku obrotowego i dochodowego .... 118 14. W sprawie udzielania �wiadcze� ze �rodk�w przeznaczonych na gospodarcze usamodzielnienie inwalid�w . . . 119 15. O przej�ciu obowi�zk�w powiatowych wydzia��w zdrowia i opieki spo�ecznej przez zespo�y opieki zdrowotnej . . . 119 BIBLIOGRAFIA ................. 120 PRZEDMOWA Oddawana do r�k czytelnik�w ksi��ka Niewidomy przed wy-hoiem pracy jest d�ugo oczekiwan� publikacj�, kt�ra ma u�atwi� niewidomym w�a�ciwy wyb�r kierunku nauki i pracy. Autor zawar� w niej swe d�ugoletnie do�wiadczenie z dzia-idlno�ci na rzecz niewidomych. Mamy nadziej�, �e podane w niej informacje i wskaz�wki praktyczne ukierunkuj� prac� d/.ia�aczy Polskiego Zwi�zku Niewidomych, Polskiego Komi-Ictu Pomocy Spo�ecznej, Polskiego Czerwonego Krzy�a i innych organizacji w zakresie form i metod produktywizacji niewidomych. Om�wione stanowiska oraz przepisy prawne wpro-wudz� czytelnika w mo�liwo�ci rehabilitacji zawodowej inwalid�w wzroku. Spodziewamy si�, �e czytelnicy zechc� si� z nami podzieli� swymi uwagami na temat niniejszej ksi��ki i przyczyni� Me w ten spos�b do jej uzupe�nienia w drugim wydaniu. Publikacja ta jest przeznaczona dla inwalid�w wzroku oraz os�b z nimi wsp�pracuj�cych. mgr Adolf Szyszko lii Rozw�j systemu o�wiaty i wychowania zapewnia ka�demu obywatelowi zdobycie wykszta�cenia podstawowego oraz dost�pno�� wszystkich szczebli i kierunk�w kszta�cenia w zale�no�ci od zainteresowa� i uzdolnie�. Z ustawy z dnia 15 lipca 1961 roku o rozwoju systemu o�wiaty i wychowania w Polsce Ludowej (Dz. U. m 32, p�z. 160). I. CO TO JEST PRACA? 1. DEFINICJA PRACY < 'o to jest praca? Czym praca ludzka r�ni si� od pracy zwierz�-na, maszyny? Na te pytania powinien umie� odpowiedzie� /ar�wno ka�dy pracownik, jak i m�ody cz�owiek zamierzaj�cy wybra� zaw�d. Najog�lniej prac� nazywamy ka�dy ruch, wyst�puj�cy \v okre�lonym czasie, z pewn� si�� i szybko�ci�.* �wiadomie poruszaj� si� organizmy �ywe, kt�re maj� rozum i s� zdolne do odbierania wra�e�, a nie�wiadomie organizmy nierozumne i bez czucia oraz materia nieo�ywiona. �wiadomo�� poruszania si� nie zawsze �wiadczy o znajomo�ci celu tej czynno�ci. Na przyk�ad ko�, kt�ry ci�gnie w�z, odczuwa jego Ci�ar, ale nie rozumie swojej pracy, nie zdaje sobie sprawy z tego, w jakim celu w�z ci�gnie. Ptak, kt�ry buduje gniazdo, wykonuje wprawdzie ca�y szereg celowych ruch�w, pracuje, ale robi to instynktownie. Natomiast cz�owiek wie, �e pracuje, rozumie prac� i jej cel, kt�ry mo�e sam sobie wyznaczy�. Cz�owiek poznaje tak�e cele ruch�w, kt�re spostrzega w przyrodzie i prac� nazywa ten ruch, kt�rego cel uda�o si� mu pozna�. Ruch p�yn�cej rzeki jest dla geologa prac� wody, erozj�. M�wimy r�wnie� o pracy s�o�ca, o pracy naszego organizmu1, czy te� maszyny. Wyr�niamy jednak pewne rodzaje ruch�w, zaj�� i okre�lamy je w zale�no�ci od ich celu. Na przyk�ad o ta�cu m�wimy, �e jest rozrywk� albo zabaw�, lecz taniec' w celach zarobkowych nazywamy prac�. Gr� w siatk�wk� czy zawody lekkoatletyczne nazywamy- sportem, a przebywanie w czasie upa�u na pla�y, cho�by nas bardzo m�czy�o, wypoczynkiem. * Wed�ug Malej Encyklopedii Powszechnej PWN, Warszawa 1959, s. 764, prac� jest "celowa dzia�alno�� cz�owieka, w procesie kt�rej pr/eks�ta�ca on przedmioty pracy i przystosowuje je do zaspokojenia swoich potrzeb za pomoc� narz�dzi pracy." Nie zawsze w ka�dej pracy, kt�r� wykonuje cz�owiek, uwidaczniaj� si�: dobra lub z�a intencja, rozum, wola i uczucie. Nie znaczy to jednak, by jego czynno�ci, nieraz niezrozumia�e dla otoczenia, by�y pozbawione celu jemu tylko dobrze znanego, kt�rego wyb�r i realizacja wymagaj� zawsze u�ycia w pewnym stopniu tych w�a�ciwo�ci, istotnych dla natury ludzkiej. Dlatego te� ka�dy �wiadomy czyn cz�owieka podlega kwalifikacji moralnej. Je�eli kto� swoj� prac� wyrz�dza komu� krzywd�, je�eli anga�uje rozum, wol� i uczucie w pracy, kt�rej cel jest z�y, to chocia� bior� w niej udzia� cechy istotne dla cz�owieka, nie przyczyni si� ona do jego moralnego rozwoju ani nie przyniesie prawdziwego po�ytku spo�ecze�stwu, poniewa� jest niezgodna z powszechnie obowi�zuj�cymi obyczajami i prawami. Chocia� jest prac� wykonywan� przez cz�owieka, brak jej najwa�niejszej cechy ludzkiej: d�br a. A wi�c, by prac� mo�na by�o nazwa� ludzk�, nie wystarczy, �e wykonuje j� cz�owiek, ale konieczne jest, by jego dzia�alno�� wynika�a z zasad moralnych. Prac� ludzk� nazwiemy �wiadome dzia�anie cz�owieka, kt�ry d��y do uzyskania wynik�w moralnie dobrych, po�ytecznych dla niego i dla spo�ecze�stwa. Prac� zarobkow� jest praca wykonywana wed�ug umowy, zawartej mi�dzy pracownikiem a pracodawc�, okre�laj�cej ich zobowi�zania i prawa, w tym r�wnie� rodzaj i wysoko�� wynagrodzenia z tytu�u tej pracy. 2. CEL PRACY Praca zajmuje znaczn� cz�� �ycia cz�owieka, a jej celem jest: 1) umo�liwienie utrzymania si� dzi�ki otrzymywanemu wynagrodzeniu, 2) umo�liwienie doskonalenia si�, poniewa� przedmiot pracy stawia pewne trudno�ci, kt�rych pokonanie zmusza nie tylko do wysi�ku mi�niowego, lecz r�wnie� i umys�owego. Z poznania celu pracy wynika obowi�zek pracy. Ale, by ten obowi�zek by� nale�ycie spe�niony, musz� istnie� warunki, kt�re umo�liwiaj�: 1) wyb�r zawodu zgodnego z powo�aniem, 2) odpoczynek w czasie pracy i po jej uko�czeniu, 3) odpowiednie utrzymanie si� z wynagrodzenia z tytu�u pracy. Praca jest nieodzownym warunkiem rozwoju osobowo�ci. Powinna odpowiada� zami�owaniem pracownika, interesowa� 8 <|o, dawa� mu zadowolenie, rozwija� jego umys� i zalety cha-i aktem, nie niszczy� zdrowia. Bohdan Nawroczy�ski, okre�laj�c wychowawcz� warto�� pracy, dochodzi do rozr�nienia jej czterech w�a�ciwo�ci: po pierwsze - ka�da praca musi pos...
Agulek76