Temat 5. Konsolidacja jako forma restrukturyzacji
Plan wykładu
1. Pojęcie i formy konsolidacji (schemat).
2. Holding: pojęcie, rodzaje, drogi tworzenia (plik T5.2)
3. Koncentracja kapitału a Ustawa Antymonopolowa (plik T5.3)
4. Klastry jako forma konsolidacji (plik T5.4)
Konsolidacja- jest to koncentracja kapitału w celu polepszenia pozycji konkurencyjnej uczestników konsolidacji.
Konsolidacja może być:
· wewnętrzna, czyli przedsiębiorstwo samo zwiększa swoje mocy produkcyjne, buduje sieć filii, zakładów, oddziałów. I
· zewnętrzna, kiedy przedsiębiorstwo współdziała z innymi podmiotami na rynku.
Poziomy konsolidacji zewnętrznej:
Konsolidacja zewnętrzna przebiega w formie różnorodnych zgrupowań, porozumień, aliansów.
Alianse strategiczne- jest to porozumienie podmiotów, które konkurują , ale jednak i współpracują ze sobą.
Jest dwa typy zgrupowań:
1) Zgrupowania powstające na podstawie podpisania umów lub są bezumowne utrwalone przez praktykę, mogą też być tworzone w postaci nowych spółek, stowarzyszeń, fundacji itd. Takie formy zgrupowań nazywamy koordynacyjnymi, są to formy bez udziału jednego podmiotu w kapitale zakładowym innych podmiotów.
2) Natomiast zgrupowania, które powstają na podstawie udziałów jednego prz-wa w kapitale zakładowym innych prz-w nazywamy zgrupowaniami koncentracyjnymi.
Formy zgrupowań: koordynacyjne i koncentracyjne zobacz na rysunku.
Temat: Restrukturyzacja a formy współdziałania przedsiębiorstw.
Konsolidacja przedsiębiorstw. Alianse strategiczne, holdingi, fuzje, przejęcia.
V. Koncentracyjne zwarte
IV. Koncentracyjne luźne
III. Koordynacyjne
II. Umowne
I. Bezumowne
Kooperacyjne (bez udziału w kapitale zakładowym innych prz-w, na podstawie różnych umów)
Koncentracyjne(na podstawie udziałów jednego prz-wa w kapitale zakładowym innego/innych prz-w )
· wymiana wzajemnie dostosowanych świadczeń na zasadach handlowych
· wzajemnie zgodne zachowania rynkowe (w sytuacjach konkurencyjności)
· umowy kupna – sprzedaży
· umowy kooperacyjne (kooperacja produkcyjna)
· kartel
· konsorcjum
· dzierżawa
· leasing
· wspólne przedsiębiorstwo joint venture
· franchising
· zrzeszenie dobrowolne
· izba gospodarcza
· syndykat
· cech rzemieślniczy
· klastry
· holding
· koncern
· przedsiębiorstwo wielozakładowe (kombinat)
Rys. Formy współdziałania i zgrupowań przedsiębiorstw
źródło: opracowanie własne na podstawie J.Lichtarski, Podstawy nauki o przedsiębiorstwie, Wrocław 2003.
Konsorcjum- tworzone jest do realizacji ściśle określonego zadania, np. budowa autostrady, mostu, organizacji Euro2012.
Kartel- jest to monopolistyczne porozumienie przedsiębiorstw należących do tej samej branży(zmowa), które poprzez ograniczenie konkurencji między członkami dąży do podziału rynku, ustalania cen i sprzedaży. Kartele są zabronione, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) prowadzi diagnozy i dochodzenia w celu ukarania i wyeliminowania karteli.
Syndykat- wyższa forma kartelu, powstająca wtedy, gdy tworzone jest wydzielone przedsiębiorstwo zbytu, przejmujące od uczestników kartelu wszystkie kontakty z odbiorcami, otoczeniem.
Joint venture – przedsiębiorstwo wysokiego ryzyka, przeznaczone do realizacji ryzykownych projektów. Jedna strona jest pomysłodawcą nowej idei, druga strona finansuje przedsięwzięcie świadoma ryzyka. Po rozkręceniu interesu, i „odbiciu” swoich pieniędzy , finansujący powinien się wycofać, np. po okresie 5 lat. Często joint venture finansują specjalne Fundusze wysokiego ryzyka, organizacje typu Anioły Biznesu i inne osoby posiadające kapitały dla inwestycji.
Franchising – znana firma(franczyzodawca) odpłatnie udziela innej firmie(franczyzobiorcy) prawa działać na własny rachunek pod Marką i Logo franczyzodawcy. Są to przeważnie znane sieci, które chcą rozszerzać swoją działalność, Np. McDonalds, Reserved, Żabka i in.
Klaster (z ang. cluster, zlepek, grono, grupę) - geograficzne skupisko wzajemnie powiązanych przedsiębiorstw (konkurujących między sobą, ale również współpracujących) oraz instytucji publicznych, jednostek naukowych, badawczych, stowarzyszeń itd. W klastrze występuje efekt synergii, czyli w klastrze firmy osiągają znacznie więcej, niż gdyby miały działać same. Przykłady klastrów to Krzemowa Dolina w Kalifornii, włoski klaster obuwniczy, w Polsce: Innowacyjny Śląski Klaster Czystych Technologii Węglowych skupiony jest wokół Głównego Instytutu Górnictwa, na Rzeszowszczyźnie Podkarpacki Klaster Informatyczny, Plastikowa Dolina i Klaster Medyczny w Tarnowie, Wielkopolski Klaster Meblarski, na Pomorzu Polski Klaster Morski, Klaster agroturystyczny Beskidzka 5 i in.
Holding- jest to grupa niezależnych z prawnego punktu widzenia przedsiębiorstw, powiązanych kapitałowo i/lub organizacyjnie. Powiązanie kapitałowe oznacza ze jedna spółka posiada udziały lub akcje w kapitale zakładowym innej spółki. Powiązanie organizacyjne oznacza ze członkowie organów jednej spółki zasiadają w organach innej spółki. Organy spółki to: Zarząd, Rada Nadzorcza, Walne zgromadzenie akcjonariuszy/wspólników.
W holdingu wyróżniamy spółkę – matkę oraz spółki- córki.
Spółki córki- to spółki powiązane z matką:
· zależne, jeśli matka posiada > 50% głosów na walnym zebraniu (np. >50% akcji) lub w inny sposób wywiera decydujący wpływ na córkę, w tym przypadku matka jest spółką dominującą;
· stowarzyszone, jeśli matka posiada 20%- 50% głosów na walnym zebraniu (np. posiada 20% akcji) lub w inny sposób wywiera istotny wpływ na córkę.
Koncern - jest to holding operacyjny, czyli taki w którym Spółka – matka prowadzi działalność operacyjną kluczową dla grupy oraz Spółki – córki prowadzą działalność operacyjną, wspierającą i/lub uzupełniającą działalność operacyjną spółki – matki.
enanthate