Leszek Zioło - Starachowicki wrzesień.pdf - 03. Tygryski - piotrtrep

- Panowie, to nasze ostatnie spotkanie przed październikiem. Jaka jest sytuacja, wiecie

doskonale. Jeszcze w tym miesiącu wasze jednostki otrzymają wzmocnienie. Planujemy

powołanie rezerwy i oddelegujemy do poszczególnych ośrodków po kilku podchorążych.

Na zakończenie odprawy chcę panom pokazać mapę, którą przygotowało dowództwo OPL

z Przemyśla. Zobaczycie dokładnie, na jakie siły możecie liczyć na swoim terenie. Pod-

pułkownik z Inspektoratu Obrony Powietrznej Państwa rozsunął zasłony zakrywające

ścienną tablicę. Na przytwierdzonej do niej mapie południowo-wschodniej Polski wyraźnie

odcinały się kontury granic obszaru X Dowództwa Okręgu Korpusu.

- Major Pilecki, oficer OPL z przemyskiego DOK, naniósł na tę mapę siły obrony prze-

ciwlotniczej, jakimi dysponujemy na terenie Centralnego Okręgu Przemysłowego - konty-

nuował podpułkownik. - Są to tylko te środki, które bezpośrednio podlegają dowódcy OPL

Obszaru Kraju, pułkownikowi Ludwigowi. Zakładamy, że w razie potrzeby do osłony

obiektów przemysłowych i węzłów komunikacyjnych kierowane będą także plutony i bate-

rie z dywizji i brygad. Uczestniczący w odprawie dowódcy jednostek OPL z zakładów

zbrojeniowych, położonych na terenie podległym wojskowej kompetencji X Dowództwa

Okręgu Korpusu, już od dwóch dni przebywali w Przemyślu. Wezwano ich natychmiast po

tym, jak kilkuosobowa grupa oficerów z Inspektoratu Obrony Powietrznej Państwa zakoń-

czyła przegląd gotowości bojowej fabrycznych jednostek OPL. Podczas tego sprawdzianu

ujawniono, że nie wszystkie zakłady wywiązały się z obowiązku wystawienia własnych

plutonów dział przeciwlotniczych. Odpowiedzialni za ten stan ludzie tłumaczyli się wyso-

kimi kosztami sprzętu i brakiem odpowiednio przygotowanego personelu. Kontrolujący

odnieśli jednak wrażenie, iż nie wszędzie do spraw związanych z obroną powietrzną pod-

chodzi się z należytą powagą. Po prostu niektórzy szefowie zakładów przemysłowych nie

wierzyli, by kiedykolwiek mogło ich fabrykom coś zagrozić ze strony obcego lotnictwa. A

skoro tak, to po co pchać pieniądze w nie przynoszący dochodu interes?

- Instrukcja Inspektora Obrony Powietrznej Państwa generała Józefa Zająca wyraźnie

mówi, które zakłady muszą zakupić sprzęt artyleryjski - grzmiał na początku odprawy

podpułkownik. - Mija drugi rok od jej wydania, mamy już sierpień tysiąc dziewięćset trzy-

dziestego dziewiątego roku, a tylko w Starachowicach sprawę doprowadzono do końca. To,

co dotychczas zrobiono w Stalowej Woli, Skarżysku i Kielcach, jest daleko niewystarcza-

jące! A czas nagli!

Wtedy, w ostatniej dekadzie sierpnia, uczestnicy odprawy wiedzieli już, że istotnie

czasu pozostało niewiele. Ile jeszcze miesięcy uda się powstrzymać Hitlera? Przecież jego

żądania nie pozostawiają żadnych wątpliwości: Niemcy chcą wojny.

Oficer rozpoczął objaśnianie mapy.

- Celowo przedstawiamy panom obszar wykraczający poza przemyskie Dowództwo

Okręgu Korpusu. Traktujemy Centralny Okręg Przemysłowy jako całość. Szczęśliwie się

składa, że te wszystkie tereny znalazły się w tak zwanym obszarze krajowym. Ma to swoje

pozytywne następstwa dla obrony powietrznej. Siły w takim przypadku pozostają w całko-

witym podporządkowaniu dowództwu OPL Obszaru Kraju. Spójrzmy na mapę. Pierwszego

sierpnia, bo pokazuje ona stan na ten dzień, mieliśmy ukształtowane trzy zgrupowania

obrony przeciwlotniczej, zgodne z trzema wyraźnymi skupiskami przemysłu zbrojeniowe-

go - podpułkownik lśniącą wskazówką zakreślał omawiane rejony. - Obszar pierwszy po-

między Dunajcem a Sanem z fabrykami sprzętu w Sanoku, Rzeszowie, Stalowej Woli,

Mielcu, Dębicy, Tarnowie i Mościcach. Obszar drugi pomiędzy Pilicą a Wisłą z ośrodkami

przemysłowymi w Pionkach, Radomiu, Skarżysku, Starachowicach, Ostrowcu, Kielcach

oraz z przeprawami w Sandomierzu i Dęblinie. Wreszcie obszar trzeci pomiędzy Wieprzem

a Sanem. Kolorowe symbole znaczyły miejsca, w których rozmieszczono siły OPL. Obszar

był dość znaczny, a sił niezbyt wiele. Na mapie plutony artylerii wyglądały jak oddzielne,

samotne wysepki.

- Obecnie szczupłość środków zmusza nas do tego, by przyjąć zasadę punktowego sys-

temu obrony przeciwlotniczej - ciągnął oficer swoje wyjaśnienia. - Oznacza to, że do

ochrony poszczególnych ośrodków przydzielamy odpowiednie siły obrony czynnej i bier-

nej. Najważniejsze obiekty, jak to zaznaczono na mapie, są bronione przez artylerię prze-

ciwlotniczą, do innych przydzieliliśmy tylko przeciwlotnicze ciężkie karabiny maszynowe,

a najmniejszym ośrodkom pozostaje jedynie obrona bierna. Na razie na więcej nas nie stać.

Nasza kontrola wykazała, że służby łączności, dozorowania i ostrzegania funkcjonują pra-

widłowo. Na początku września będziemy jeszcze chcieli sprawdzić, jak są wyszkolone

obsługi dział. Myślę, iż po tym spotkaniu i przestudiowaniu mapy macie, panowie, pełen

obraz możliwości obronnych na waszym terenie. Nie muszę chyba podkreślać, jak ważny

dla kraju jest ten obszar. A zatem do zobaczenia w październiku. W oznaczonym dniu

otrzymacie sygnał z Inspektoratu. Zaprosimy was jako obserwatorów na wielkie ćwiczenia

obrony przeciwlotniczej wojsk. Będzie co oglądać! - podpułkownik tym stwierdzeniem

zakończył odprawę.

Kilku oficerów rezerwy pozostało jeszcze na sali. Z zainteresowaniem, w skupieniu,

studiowali rozwieszoną na tablicy mapę.

- Trochę za rzadka ta sieć - przerwał milczenie młody mężczyzna.

- Co pan ma na myśli? - zainteresował się ktoś tą uwagą.

- Wystarczy popatrzeć, jak daleko od jednego zgrupowania artylerii do drugiego. Chyba

nie może być mowy o stworzeniu skutecznego parawanu ogniowego.

- To prawda, dlatego tak ważną sprawą jest silna obrona punktowa - dodał ktoś inny.

- Od miesiąca w naszej fabryce, w Stalowej Woli, stacjonuje zmotoryzowana bateria

dział siedemdziesięciopięciomilimetrowych. Mówię panom, to są cuda nie działa! Wyplu-

wają pociski co kilka sekund, i to aż na jedenaście kilometrów w górę.

- Słyszę, że pan chwali nasze działa - czterdziestoparoletni, ciemnowłosy mężczyzna

zwrócił się do swego sąsiada. - Bardzo się cieszę z tych komplementów. Te cuda robimy u

nas, w Starachowicach.

Inżynier Stefan Kistelski, porucznik rezerwy, dowodził fabryczną jednostką OPL w

Starachowickich Zakładach Górniczo-Hutniczych. Pracował w fabryce od kilkunastu już

lat, ostatnio jako kierownik wydziału elaboracji, gdzie uzbrajano pociski. Znał się dosko-

nale na sprzęcie ahyleryjskim i był gorącym zwolennikiem rozwoju polskiego przemysłu

obronnego. Dlatego z takim zainteresowaniem i, oczywiście, z satysfakcją przyjął słowa

kolegi ze Stalowej Woli.

- Możemy tylko żałować, że tak mało tych armat dotychczas zrobiliście.

- Dopiero przed pięcioma miesiącami ruszyła seryjna produkcja - odparł inżynier Ki-

stelski. - Na pewno zrobimy ich więcej. Ale chciałem zwrócić uwagę panów na coś innego.

Ta armata to przecież nasze, polskie dzieło! Skonstruowana od podstaw w zakładach stara-

chowickich. Na przyfabrycznym poligonie pierwszy strzał oddaliśmy z niej już w paździer-

niku trzydziestego czwartego roku.

- A potem, przez cztery lata, nic nie robiliście? - dziwił się inżynier ze Stalowej Woli.

- Po wszystkich niezbędnych próbach armata była gotowa w trzydziestym szóstym ro-

ku. Wojskowi się nią zachwycali, bo też jest ona naprawdę nowoczesna i niezawodna, ale

jeszcze dwa lata minęły na przepychankach, dyskusjach i przekonywaniach. Samych komi-

sji z Warszawy było u nas kilkanaście. W końcu, jak już mieliśmy wszystkie świadectwa,

że ten nasz produkt strzela jak trzeba, zabrakło odważnego, żeby podjąć decyzję o rozpo-

częciu seryjnej produkcji. Niektórzy twierdzili, że działo jest za drogie i polskiej armii nie

stać na taki luksus.

- Niech pan powie, ile to techniczne cudo może kosztować?

- Niemało. Pewnie, że niemało, ale jest tego warte. Liczymy, że koszt jednej armaty

wyniesie sto trzydzieści pięć tysięcy złotych, już niedługo dojdzie do niej specjalny cią-

gnik. W marcu otrzymaliśmy prototyp z Warszawy. O, widzicie, panowie, z mapy wynika,

że bateria tych dział ma bronić lotniska i przeprawy w Dęblinie.

Inżynier Kistelski zagłębił się ponownie w zawiłości mapy sztabowej. Szczególnie in-

teresował go obszar pomiędzy Wisłą a Pilicą. Odnalazł Starachowice i zorientował się, że

przy fabryce dział i amunicji zaplanowano umieszczenie dwóch plutonów artylerii prze-

ciwlotniczej. Trzy czarne literki „F” oznaczały, że w razie wojny obronę powietrzną mają

w tym rejonie prowadzić także trzy plutony fabryczne.

Przeniósł wzrok wyżej. Pionki - wytwórnia prochu i materiałów wybuchowych. W

obronie dwa plutony. Radomskich fabryk broni ręcznej i masek przeciwgazowych także

bronią dwa plutony. Podobną obronę mają fabryki w Skarżysku i Ostrowcu. Cóż, z tej

pobieżnej analizy wynika, że najgęściejszy ogień powinien powitać agresora nad Staracho-

wicami. Ile to razem będzie armat? Cztery należące do wojska, sześć fabrycznych, razem

dziesięć. To już jest spora siła. Gdyby tak jeszcze mieć reflektory i balony zaporowe...

- Panie inżynierze, o której ma pan pociąg? - To pytanie przerwało Kistelskiemu dalszy

ciąg kalkulacji. - Jeśli dysponuje pan czasem, zapraszam na kawę. Chętnie bym pogawędził

ze starym znajomym. Major Marian Pilecki poznał Kistelskiego przed rokiem podczas

wizyty w Starachowicach. Lubił rozmowy z inżynierem, cenił bowiem ludzi rzeczowych i

towarzyskich, a taki właśnie był Kistelski. Inżynier przyjął to nieoczekiwane zaproszenie i

po chwili siedzieli obaj przy niewielkim stoliku w głębi kasyna.

Leszek Zioło - Starachowicki wrzesień.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: