Prawo Oświatowe
Źródła prawa:
· Konstytucja (art. 70- nauka do 18 r.ż.)
· Ustawy zwykłe (ustawa o systemie oświaty 1991 r.)
· Karta nauczyciela- ustawa o zawodzie nauczyciela, awansie zawodowym, reguluje kwalifikacje
· Umowy międzynarodowe (m. in. Wzajemnego uznania świadectw szkolnych) konkordat- religia, szkoły publiczne, organ nostryfikacyjny- kurator
· Przepisy wewnątrzzakładowe- statut, regulamin rady pedagogicznej
· Rozporządzenia- wydane przez MEN
· Akty kierownictwa wewnętrznego- zarządzenia dyrektora
Prawo oświatowe jest częścią prawa administracyjnego. Normy jednego i drugiego są takie same.
· Nierównorzędność stron (władza państwo-obywatel).
Przedmiotem regulacji ustawy o systemie oświaty jest/są:
· Etapy kształcenia
· Wychowanie przedszkolne
· Zadania socjalne szkół
System oświaty służy realizacji zasady powszechności kształcenia.
Podmiotem regulacji ustawy o systemie oświaty (art. 2) jest/są:
· Instytucje oświatowe (funkcjonują przepisy o ustawie oświaty)
· Zakłady kształcenia nauczycieli (kolegia nauczycielskie, kolegia nauczania języków obcych)
· Kolegia pracowników społecznych (kształcenie pracowników socjalnych)
Organ prowadzący:
1) szkoły publiczne – osoby prawa publicznego ( jednostki samorządu terytorialnego, Skarb Państwa).
Powstają poprzez AKT ZAŁOŻYCIELSKI, który poprzedza nadanie statutu szkole
· samorządowe
a) Gmina – prowadzi przedszkola, SP, Gimnazja
b) Powiat – prowadzi szkoły ponadgimnazjalne, szkoły specjalne
· Resortowe – prowadzą Ministrowie, którzy posiadają kompetencje, które wiążą się z profilem kształcenia. (szkoły leśne, szkoły artystyczne) Np. Minister Sprawiedliwości prowadzi jest organem prowadzącym dla zakładów karnych, poprawczych, aresztów śledczych.
2) szkoły niepubliczne – osoby fizyczne ( 18 lat, nieubezwłasn.)
- osoby prawa prywatnego ( S.A., sp. z o.o., fundacje)
Powstają poprzez wpis do ewidencji Szkół Niepublicznych. SP i Gimnazja niepubliczne muszą powstać z uprawnieniami szkoły publicznej, które nadaje gmina. Szkoły ponadgimnazjalne nie muszą mieć tych uprawnień.
Szkoły obwodowe:
OBWÓD
§ funkcje kontrolne
§ określenie właściwości dyrektora szkoły
SZKOŁA OBWODOWA – podstawowa lub gimnazjalna, ALE nie specjalna!
Obowiązki edukacyjne:
§ roczne przygotowanie przedszkolne 5-6 r.ż. ( realizowane w oddziale przedszkolnym SP lub w przedszkolu)
§ obowiązek szkolny od 6 r.ż. kończy się z ukończeniem gimnazjum
§ obowiązek nauki – od ukończenia gimnazjum do ukończenia 18 r.ż.
Trójstopniowy podział szkolnictwa w Polsce:
· SP
· Gimnazja
· Szkoły ponadgimnazjalne
Typy szkół:
· Szkoła podstawowa
· Gimnazjum
· Liceum, ZSZ ect. (Podtyp- profil kształcenia)
Rodzaj szkoły:
· Dla młodzieży
· Dla dorosłych
· Ogólnodostępna
· Specjalna
· Sportowa
· Artystyczna
Organ prowadzący ma znaczenie dla oświaty, ponieważ szkoła nie jest osobą prawną, więc reprezentuje ją organ prowadzący.
Szkoła jako zakład pracy:
· Pracodawca- jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Szkoła ma prawa w zakresie prawa pracy- reprezentacja szkoły- dyrektor.
Szkoły publiczne- działają w zakresie jednostki budżetowej zakładu budżetowego. Mają obowiązek zatrudniać nauczycieli o określonych kwalifikacjach oraz wydaje świadectwa, zapewnia nieodpłatne kształcenie według ramowego planu nauczania, a za działalność szkoły odpowiada organ prowadzący.
Mienie szkoły stanowi własność organu prowadzącego.
BHP:
· Nadzór administracyjno- finansowy
· Nadzór pedagogiczny
Sieć szkolna:
· Uchwala Rada Gminy (forma: uchwała RG)
· Wskazanie siedzib szkół i przydzielenie im obwodów
· Tylko szkołom samorządowym wyznacza się obwody (jeden wyjątek- gdy szkołę publiczną prowadzi inna osoba niż samorządy na podstawie zezwolenia)
· Publikacja planu sieci szkolnych
Decyzja administracyjna- orzekanie o przyjęciu/odmowie przyjęcia ucznia do szkoły przez dyrektora.
Zasady wyznaczania obwodu:
· Odległość (od 1 do 4 klasy- 3 km, od 4 klasy wzwyż- 4 km, jeżeli są takie osoby, które mają dalej to zajmuje się tym gmina (dowóz, zwrot kosztów dojazdu))
Kontrola obowiązku nauki do 18 r.ż.- gmina.
W przypadku nierealizowania obowiązku szkolnego następuje jego egzekucja.
Organ egzekucyjny- gmina
Wierzyciele:
· Dyrektor:
1. Roczne przygotowanie
2. Podstawówka
· Gimnazjum- gmina
Sieć przedszkolna:
· Określenie sieci- wskazanie siedzib
· Bezpłatność tylko w zakresie podstawy programowej (5 godz.-bezpłatne, pozostałe- płatne)
· Dyrektor ma możliwość odmowy przyjęcia dziecka do przedszkola (pierwszeństwo dla dzieci samotnych matek/ojców, niepełnosprawności, rodzin zastępczych)
· Nie ma kryterium odległości jako kryterium rekrutacyjne
· Pierwszeństwo dla dzieci zamieszkałych w gminie, która prowadzi przedszkole
· Ograniczona liczba dzieci w przedszkolu (grupa 25 osób)
· Każdy nauczyciel musi mieć odpowiednie kwalifikacje
Dyrektor szkoły obwodowej może odroczyć obowiązek szkolny o rok bez ograniczeń w ilości razów.
Edukacja domowa:
Dyrektorem właściwym jest dyrektor szkoły, do której dziecko zostało przyjęte. Do niego trzeba złożyć wniosek do 31.05 wraz z opinią z poradni. Decyzja ma charakter uznaniowy. Rodzice muszą zobowiązać się do przeprowadzenia podstawy programowej lub przygotowania dziecka do egzaminów klasyfikacyjnych. Egzaminy klasyfikacyjne mogą być realizowane w formie ustnej lub pisemnej i odbywają się one przed komisją powołaną przez dyrektora. Zaniechanie edukacji domowej następuje z urzędu bez wniosków rodziców, gdy np. dziecko nie przystąpi do egzaminów.
Zarządzanie w systemie oświaty
Zadania Ministra Edukacji Narodowej:
· Nadzór nad kuratorami
· Usprawnienia koordynacyjne (może wpływać na poszczególne organy, ale nie ma wpływu na innych Ministrów)
Kuratoria funkcjonują w strukturze województwa.
W przypadku odwołania stanowiska kuratora wojewoda zleca zastępstwa zadań wicekuratorowi. Powołanie tych obowiązków jest obligatoryjne. Kuratora oświaty można tylko powołać drogą konkursu. W przypadku nieroztrzygnięcia konkursu musi ogłosić nowy ( w przeciągu 1 miesiąca).
Kurator:
· Nauczyciel mianowany lub dyplomowany
· Odpowiedni staż pracy 7 lat- nauczyciel, 3 lata nadzoru pedagogicznego
· Wykształcenie magisterskie
Konkurs składa się z 2 części:
1. Formalna- sprawdza się czy kandydaci spełniają wymogi
2. Merytoryczna- ocena kandydatów
Pracami kieruje przewodniczący wybrany przez wojewodę.
Zadania kuratora:
· Sprawdzanie nadzoru pedagogicznego na obszarze województwa (szkoły publiczne i niepubliczne, szkoły resorowe- tylko przedmioty ogólnokształcące)
· Kierownik kuratorium- wydaje decyzje administracyjne
Kuratoria- państwowe jednostki budżetowe
Siedziby kuratoriów określa statut urzędu wojewódzkiego. Kuratoria nie mają własnego statutu.
Nadzór kompleksowy w przypadku wszystkich szkół samorządowych oraz nadzór Ministra Kultury (bursy, internaty placówek artystycznych, doskonalenie nauczycieli artystycznych).
Kompleksowy nadzór pedagogiczny- sprawowanie nadzoru wszystkimi możliwymi środkami ujętymi w ustawie
Nadzór pedagogiczny- stałe i symetryczne badanie warunków i efektów działalności szkolnej
Rodzaje:
· Wewnątrzszkolny (wewnętrzny)- sprawowany przez dyrektora i nauczycieli na stanowiskach kierowniczych wobec innych nauczycieli
· Zewnątrzszkolny (zewnętrzny)- sprawowany przez organy prowadzące
Możemy wyróżnić 2 sfery:
1. Nadzór właściwy- strefa kontrolno-oceniająca, badanie jakości procesu nauczania i wychowanie w szkole, prawo do ingerowania w działalność statutową szkoły zapisaną w ustawie
2. Sfera doradczo- wspomagająca
Nadzór pedagogiczny:
· Realizacja statutu
· Przestrzeganie praw dziecka i ucznia
· BHP
Nadzór administracyjny- ma uprawnienia do przeprowadzenia kontroli w szkole
Środki nadzoru pedagogicznego- doraźne zalecenia, uwagi, art. 33 ust. 4 (ustawa nie określa ścisłych zaleceń)
Dyrektor ma 7 dni na wniesienie zastrzeżeń:
· Zwykły środek
· Kwalifikowany środek
Decyzja może być wydana wobec szkoły lub organu prowadzącego.
Decyzja administracyjna art.34 ust.1:
Musi być zrobiony harmonogram naprawczy oraz harmonogram jego realizacji.
1. Stwierdzenie niedostatecznych efektów kształcenia w szkole
2. Przygotowanie programu przez dyrektora
3. Opinie rady rodziców
4. Zatwierdzenie programu i harmonogramu jego realizacji
Zlekceważenie przez dyrektora programu naprawczego- sankcją jest żądanie skierowane do organu prowadzącego o odwołaniu dyrektora ze stanowiska.
Do wniosku o odwołanie dyrektora kurator musi dołączyć czy odwołanie ma być natychmiastowe.
Organ nadzoru pedagogicznego może żądać:
· Odwołanie dyrektora od organu prowadzącego
· Poinformowania wojewody o naruszeniu prawa
Kwalifikacje nauczycieli
Karta nauczyciela art.9
· Nauczyciel ma mieć wykształcenie wyższe i kwalifikacje pedagogiczne
Szkoły gimnazjalne i ZSZ:
· Nie trzeba mieć wykształcenia magisterskiego i wykształcenia pedagogicznego
Nauczyciele szkół podstawowych nie muszą mieć wykształcenia wyższego wystarczy Zakład Kształcenia Nauczycieli.
Nauczyciele przedszkoli i klas 1-3 muszą mieć skończone studia przygotowujące do pracy w tym zakresie lub ZKN.
...
ewaaveris