Żywot człowieka poćciwego – Mikołaj Rej
Księgi II, kapitulum IV,
2. Prawe ślachectwo jakie być ma
We fragmencie tym autor mówi, że aby być prawdziwym szlachcicem, nie wystarczy tylko przynależeć do stanu szlacheckiego. Szlachcica zdobią nie herby i sygnety, ale jego cnoty. Dlatego też ten, kto prowadzi występny żywot, a chlubi się swym pochodzeniem ze szlacheckiego rodu, ten hańbi honor przodków i kala nazwisko całej rodziny.
4. Szara pycha jako szkodliwa
Rej ostrzega tu przed pychą, która może w sposób niezauważalny opanować szlachcica i doprowadzić go do zachowania nienaturalnego - pozowania, udawania, że jest światlejszy, lepiej wychowany i wyżej postawiony, niż ma to miejsce w rzeczywistości. Zachowanie takie jest śmieszne, a prowadzi do zatracenia godności osobistej oraz do otoczenia się gronem pochlebców, którzy żerują na naiwności takiego człowieka.
Księgi II, kapitulum XVI,
2. Rok na cztery części rozdzielon
Autor stwierdza, że na wsi życie statecznego szlachcica, męża i ojca, może być wielce przyjemne i to przez okres całego roku. Opisuje rozkosz wiosennych spacerów w towarzystwie rodziny po ogrodzie, w którym można podziwiać naturę i cieszyć się budzącą do życia przyrodą. Można też - przy małym nakładzie pracy - zasadzić i uprawiać różnego rodzaju drzewa, krzewy, kwiaty, warzywa i zioła.
5. Lato gdy przydzie, co z nim czynić
W lecie natomiast można już korzystać z efektów swej pracy, zbierając niektóre owoce i warzywa oraz delektować się innymi spożywanymi produktami, które pochodzą z własnego gospodarstwa.
magdagurtowska