Promocja zdrowia , zaliczenie z oceną.
Zagadnienie nr 4
Styl życia to:
Zespół codziennych zachowań, swoistych dla zbiorowości lub jednostki, charakterystyczny ”sposób bycia” odróżniający daną zbiorowość lub jednostkę od innych ludzi, bardziej lub mniej świadomie
Zagadnienie nr 1
Definicja zdrowia WHO – zdrowie jest stanem pełnego dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego, społecznego, a nie wyłącznie brakiem choroby lub niedomagania (ułomności).
Nowymi elementami tej definicji było zwrócenie uwagi na:
- zdrowie jako stan pozytywny (niektórzy autorzy a tłumaczeniu wyrazu well – being używają określeń: dobrostan, stan pełnej pomyślności),
- jego wielowymiarowość (aspekt fizyczny, społeczny i psychiczny),
- znaczenie subiektywnej oceny (poczucia) zdrowia (samopoczucie).
Definicja ta jest jednak od wielu lat przedmiotem krytyki. Wśród „zarzutów” wymienia się m.in.:
- statyczność – „stan” odnosi się do sytuacji chwilowej,
- brak aspekty duchowego zdrowia,
- nieprecyzyjność sformułowania „dobrostan”,
- pojmowania zdrowia jako stanu idealnego jest „mirażem”, utopią. Osiągniecie pełnego zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego jest praktycznie nie możliwe.
Mimo tych zastrzeżeń definicja zdrowia, zaprezentowana przez WHO jest nadal najczęściej cytowana na całym świecie. Zainicjowała liczne próby formułowania pozytywnych definicji zdrowia.
Zagadnienie nr 2
ZDROWIE JEDNOSTKI JAKO CAŁOŚĆ
Podejście holistyczne zakłada,że zdrowie człowieka stanowi całość , złożoną z kilku powiązanych ze sobą i zależnych od siebie wzajemnie wymiarów. Wymiary te to : zdrowie fizyczne,psychiczne,społeczne,duchowe,seksualne i prokreacyjne. Zmiany w jednym wymiarze zdrowia wpływają na pozostałe jego wymiary. Zdrowie oznacza zatem pewien rodzaj równowagi między poszczególnymi wymiarami.
Zdrowie fizyczne - odnosi się do ciała , biologicznego funkcjonowania organizmu i jego poszczególnych układów. Może oznaczać , z jednej strony prawidłową ich funkcję (bez objawów choroby lub niepełnosprawności), a z drugiej odpowiedni poziom sprawności i wydolności fizycznej, zdolność do wykonywania codziennych czynności bez nadmiernego zmęczenia.
Zdrowie psychiczne – najczęściej wyróżnia się dwa jego komponenty :
· Poznawczy , czyli zdrowie umysłowe (mentalne) określane jako zdolność do jasnego,spójnegomyślenia,uczenia się , realizacji swego potencjału intelektualnego
· Afektywny , czyli zdrowie emocjonalne , które oznacza :
- zdolność do kontrolowania emocji ( m.in.lęk ,radość ,złość , żal) w tym rozpoznawania ich i wyrażania w sposób adekwatny do sytuacji , zapewniający poczucie komfortu i akceptowany społecznie
- zdolność do radzenia sobie z trudnościami , stresem , napięciem , depresją i lękiem
Zdrowie społeczne – oznacza ono :
· Niezależność (autonomię) , jako cechę osób dojrzałych społecznie
· Zdolność do utrzymywania dobrych relacji interpersonalnych i współpracy z innymi ludźmi
· Akceptowanie odpowiedzialności za siebie i innych
Zdrowie duchowe–w definicjach zdrowia duchowego pojawiają się takie elementy jak : samoświadomość , jakość relacji , system wartości i poczucie celu życia. Eksperci z zakresu promocji zdrowia wyróżnili następujące kryteria zdrowia duchowego : zdolność do dawania i brania ,okazywanie ciepła , bezwarunkowa miłość , poczucie sensu i celu życia , uznawanie czynników transcendentalnych , wewnętrzna siła i spokój, pozytywne nastawienie , własne credo życiowe , uznawanie istnienia czegoś co istnieje poza naszym umysłem , zwartość na przeżycia duchowe , zdolność do wyjścia poza świadomość. Zdrowie duchowe najogólniej oznacza doświadczanie wewnętrznego spokoju i zgody z samym sobą oraz rozpoznawanie i wdrażanie w życie zasad i przekonań religijnych lub moralnych. Jego rozumienie zależy od przekonań i stosunku ludzi do sił , które kierują życiem ludzkim i sensem świata. Dla ludzi wierzących związane jest z ich przekonaniami , praktykami religijnymi i wartościami podstawowymi dla danej religii. Dla ludzi niewierzących wynika z praw natury lub ich osobistego kredo. Niektórzy autorzy uważają, że zdrowie duchowe nie jest odrębną kategorią , lecz częścią afektywnego komponentu zdrowia psychicznego.
Zagadnienie nr 5
Zachowania zdrowotne – działania podjęte świadomie przez jednostkę w celu promowania zdrowia. Działania te wpływają na proces socjalizacji.
Podział zachowań zdrowotnych:
1. ze względu na stan świadomości jednostki i cel jej działania
- zachowania zdrowotne podejmowane intencjonalnie (w celu wzmocnienia lub poprawy stanu zdrowia; chęć zmiany)
- zachowania związane ze zdrowiem (nie towarzyszy im uświadomiony cel; zachowania które mogą mieć pozytywny lub negatywny wpływ na zdrowie np. bieganie, długość snu itp..)
2. ze względu na skutki zachowań dla zdrowia
- zachowania pozytywne, pro zdrowotne (sprzyjające zdrowiu)
- zachowania negatywne, anty zdrowotne (stwarzają ryzyko dla zdrowia, wywołują bezpośrednie lub odległe szkody zdrowotne)
3. zachowania medyczne: korzystanie z opieki medycznej, świadczeń lekarskich itp.
4. zachowania prewencyjne podejmowane w celu zapobiegania chorób.
Zagadnienie nr 3
CZYNNIKI WARUNKUJĄCE ZDROWIE I DBAŁOŚĆ
STYL ŻYCIA : zbiór decyzji (działań) jednostki , które wpływają na jego zdrowie i które jednostka może w mniejszym Lu większym stopniu kontrolować.
ŚRODOWISKO : wszystkie jego elementy, zewnętrzne w stosunku do ciała ludzkiego , na które jednostka nie ma wpływu lub jest on bardzo ograniczony.
BIOLOGIA CZŁOWIEKA : wszystkie cechy związane z biologią organizmu ludzkiego , w tym czynniki genetyczne , wiek , płeć
ORGANIZACJA OPIEKI MEDYCZNEJ : dostępność, jakość, organizacja , rodzaj , zasoby opieki medycznej
Zagadnienie nr 6
Edukacja zdrowotna to proces, w którym ludzie uczą się dbać o zdrowie własne i społeczności, w której żyją. ( Williams, 1988)
Promocja zdrowia to proces umożliwiający ludziom kontrolę nad własnym zdrowiem i jego poprawę ( Karta Ottawska 1986)
Zagadnienie nr 7
Charakterystyka podejścia ukierunkowanego na szkołę promującą zdrowie
Podejście ukierunkowane na:
a) edukację zdrowotną
· koncentracja na chorobach, zapobieganie im, leczeniu oraz zachowaniach zdrowotnych uczniów; zdrowie, jako koncepcja narzucana przez ekspertów zdrowia
· w pedagogice dominacja dydaktyki, stylu dyrektywnego z naciskiem na profilaktykę zaburzeń i zachowania bezpieczne dla zdrowia
· zachęcanie nauczycieli do pełnienia roli modeli, tradycyjne, restrykcyjne podejście do środowiska szkolnego
· przekonanie, że sprawy zdrowia w szkole mogą rozwiązać pracownicy medyczni, luźno z nią związani
b) szkołę promującą zdrowie
· koncentracja na warunkach i stylach życia oraz dobrym samopoczuciu; zdrowie, jako koncepcja otwarta, w jej definiowaniu uczestniczą uczniowie
· demokratyczny proces, ukierunkowany na rozwijanie kompetencji młodych ludzi do podejmowania działań służących zmianom warunków i stylu życia
· polityka szkoła w odniesieniu do zdrowia jest tworzona wspólnie przez nauczycieli, uczniów i ich rodziców
· promocja zdrowia jest zintegrowana ze wszystkimi strefami funkcjonowania szkoły i w powiązaniu z działaniami w społeczności lokalnej
Zagadnienie nr 9
UMIEJETNOŚCI ZYCIOWE- to umiejętności (zdolności) umożliwiające jednostce pozytywne zachowania przystosowawcze, które pozwalaja efektywnie Radzic sobie z zadaniami i wyzwaniami codziennego życia.
UMIEJETNOŚCI PSYCHOSPOŁECZNE:- mają znaczenie dla osiągniecia przez człowieka satysfakcjonującego życia- pozwalają na poznanie samego siebie, swoich możliwości i ograniczeń, pomagają w rozwiązywaniu swoich problemów
- decydują o możliwości świadomego i rozsądnego kierowania własnymi wyborami i podejmowania decyzji- są warunkiem budowy dobrych relacji z otoczeniem, sprzyjają aktywnemu uczestnictwu w życiu społecznym a także radzeniu sobie na rynku pracy
KLASYFIKACJA UMIEJETNOŚCI ŻYCIOWYCH wyróżnia 3 podstawowe grupy:
1. Komunikacja i umiejętności interpersonalne- komunikacja werbalna i niewerbalna, negocjacje, asertywnośc, budowanie empatii, współpraca i praca w grupie, rzecznictwo
2. Podejmowanie decyzji i krytyczne myślenie- gromadzenie informacji, ocena róznych rozwiązań problemu z uwzględnieniem przewidywania konsekwencji dla siebie i społeczeństwa, analiza wpływu wartości i postaw na motywy działania swoje i innych.
3. Kierowanie sobą- budowanie poczucia własnej wartości, samoświadomośc w zakresie własnych praw, postaw, wyznawanych wartości, mocnych i słabych stron; określanie celów, samoobserwacja i samoocena; kierowanie emocjami (radzenia sobie z gniewem, lekiem, stratą); radzenie sobie ze stresem ( zarządzanie czasem, pozytywne myślenie, techniki relaksacyjne)
mania1989