Ruiz_ZafĂłn_Carlos_-_Gra_anioła.pdf

CARLOS RUIZ ZAFÓN

GRA ANIOŁA

przełożyli

Katarzyna Okrasko

Carlos Marrodan Casas

Tytuł oryginału: El Juego del Angel

Dla MariCarmen

„a nation of two”

AKT PIERWSZY

MIASTO PRZEKLĘTYCH

Pisarz nigdy nie zapomina dnia, w którym po raz pierwszy przyjmuje pieniądze lub

pochlebstwo w zamian za opowieść. Nigdy nie zapomina tego momentu, kiedy po raz

pierwszy słodka trucizna próżności zaczyna krążyć mu w żyłach, wierząc, że jeśli zdoła ukryć

swój brak talentu, sen o pisarstwie zapewni u dach nad głową, ciepłą strawę pod wieczór i

ziści jego największe marzenie: ujrzy swoje nazwisko wydrukowane na nędznym skrawku

papieru, który zapewne go przeżyje. Pisarz skazany jest na wieczne wspominanie tej chwili,

bo właśnie wtedy został zgubiony na zawsze, a za jego duszę już wyznaczono cenę.

Mój pierwszy raz zdarzył się pewnego grudniowego dnia 1917 roku. Miałem

siedemnaście lat i pracowałem w „La Voz de la Industria”, lichej gazecie, której redakcja

dogorywała w mocno już zniszczonym budynku, niegdyś fabryce kwasu siarkowego. Jego

mury wydzielały jeszcze owe szczególne gryzące opary, które przeżerały meble, ubrania,

duszę, a nawet przepalały podeszwy. Sylwetka gmachu wyzierała zza gąszczu aniołów i

krzyży cmentarza na Pueblo Nuevo, tworząc zarys jakby jeszcze jednego grobowca

widocznego na tle setek kominów przemysłowych, które nieustannie zaciągały barcelońskie

niebo szkarłatno - czarnym zmierzchem.

Tego wieczora, który miał odmienić moje życie, don Basilio Moragas, zastępca

naczelnego, wezwał mnie tuż przed zamknięciem numeru do ciemnej klitki położonej w głębi

redakcji, służącej mu zarówno za gabinet, jak i za palarnię cygar. Don Basilio obdarzony był

wyjątkowo przerażającym wyglądem i sumiastymi wąsami, z nikim się nie cackał i wyznawał

teorię, że nadużywanie przysłówków i przymiotników właściwe jest dewiantom i osobom

cierpiącym na awitaminozę. Odkrywszy dziennikarza, który przejawiał skłonności do zbyt

kwiecistej prozy, zsyłał go na trzy tygodnie do działu nekrologów.

Jeśli mimo to delikwent ponownie wchodził na drogę przestępstwa, don Basilio

skazywał go na dożywotnią pracę w kąciku praktycznej gospodyni. Baliśmy się go wszyscy, a

on świetnie o tym wiedział.

- Wzywał mnie pan, don Basilio? - spytałem nieśmiało.

Spojrzał na mnie spode łba. Przekroczyłem próg gabinetu przesyconego wonią potu i

tytoniu - w tej właśnie kolejności. Don Basilio, nie bacząc na moją obecność, z czerwonym

ołówkiem w dłoni, kontynuował redakcję leżącego przed nim artykułu. Przez kilka minut

miażdżył tekst poprawkami, o ile nie bezlitosnymi skreśleniami, co raz to cedząc przez zęby

kolejne przekleństwo, jakby był sam w gabinecie. Nie wiedząc, jak się zachować, ruszyłem

ku opartemu o ścianę krzesłu.

- Kazałem panu siadać? - burknął don Basilio, nie unosząc wzroku.

Natychmiast odstawiłem krzesło i wstrzymałem oddech. Zastępca naczelnego

westchnął, upuścił czerwony ołówek, odchylił głowę i spojrzał na mnie jak na bezużyteczny

śmieć.

- Słyszałem, że pan pisze.

Przełknąłem ślinę, a gdy wreszcie otworzyłem usta, wydobył się z nich ledwo

słyszalny głosik:

- Troszeczkę, sam nie wiem, to znaczy, chcę powiedzieć, że owszem, piszę...

- Tuszę, iż pisze pan lepiej, niż mówi. A co właściwie pan pisze, jeśli mogę zapytać?

- Kryminały. To znaczy...

- Pojmuję.

Trudno opisać spojrzenie, jakim obrzucił mnie don Basilio. Przypuszczam, że

okazałby większy entuzjazm, gdybym mu powiedział, że lepię szopki ze świeżego gówna.

Ponownie westchnął i wzruszył ramionami.

- Vidal twierdzi, że nie jest z panem aż tak źle. A nawet, że jest całkiem dobrze. Rzecz

jasna, zważywszy, że przyszło nam żyć w czasach literackiej posuchy, nie ma co się łudzić.

Ale skoro Vidal twierdzi, co twierdzi...

Pedro Vidal był gwiazdą „La Voz de la Industria”. Pisał cotygodniową kronikę

wypadków, jedyną godną lektury rubrykę w całej gazecie.

Zarazem był autorem kilkunastu, cieszących się jaką taką popularnością, powieści o

gangsterach z Ravalu, którzy utrzymywali nieformalne związki z damami z wyższych sfer.

Zawsze w nieskazitelnym jedwabnym garniturze i lśniących włoskich butach, poruszał się i

zachowywał niczym amant filmowy, blondyn, z włosami, jakby wyszedł prosto od fryzjera,

elegancko przystrzyżonym wąsikiem i z wiecznym uśmiechem osoby, która czuje się dobrze

we własnej skórze i na tym świecie. Pochodził z dynastii reemigrantów, którzy za oceanem

zbili fortunę na cukrze, a powróciwszy do kraju, pomnożyli ją, elektryfikując miasto. Jego

ojciec, patriarcha klanu, był jednym z większościowych akcjonariuszy dziennika, dla niego

samego zaś redakcja była placem zabaw, na którym mógł zabić zżerającą go nudę kogoś, kto

przez całe życie nie musiał przepracować choćby jednego dnia.

Nieważne dlań było, że rodzina dzień w dzień traciła na dzienniku pieniądze, tak jak

pojawiające się coraz liczniej na ulicach Barcelony samochody traciły olej; zaspokoiwszy

swoje szlacheckie aspiracje, dynastia Vidalów oddawała się kolekcjonowaniu banków i parcel

o wielkości małych księstw w dzielnicy Ensanche.

Pedro Vidal był pierwszą osobą, której pokazałem swoje literackie próbki; właściwie

jeszcze jako dziecko pracowałem wówczas, roznosząc po redakcji kawę i papierosy. Zawsze

miał dla mnie chwilę, czytał to, co mu przynosiłem, i udzielał mi rad. Z czasem zostałem jego

pomocnikiem, pozwalał mi przepisywać swoje teksty. To on oświadczył, że jeśli pociąga

mnie rosyjska ruletka literatury, pomoże mi stawiać pierwsze kroki. Dotrzymując obietnicy,

rzucił mnie teraz w szpony don Basilia, redakcyjnego potwora.

- Vidal jest romantykiem, który wierzy w to głęboko antyhiszpańskie bajdurzenie o

zasługokracji, czyli dawaniu szansy tym, którzy naprawdę na nią zasługują, a nie pierwszemu

z brzegu znajomemu. Gdybym był tak nadziany jak on, też zgrywałbym poetę.

Gdybym miał chociaż setną część forsy, której mu zbywa, zająłbym się pisaniem

sonetów, a zwabione moją dobrodusznością i uprzejmością ptaszki zlatywałyby się, by jeść

mi z ręki.

- Pan Vidal to wielki człowiek - zaprotestowałem.

- To mało powiedziane. Prawdziwy z niego święty, bo nie zważając na pańską

mizerię, od tygodni truje mi głowę, jaki to utalentowany i pracowity jest nasz redakcyjny

beniaminek. Wie, że w rzeczywistości mam miękkie serce, poza tym obiecał mi, że jeśli dam

panu szansę, podaruje mi pudełko cygar Cohiba. A jeśli Vidal tak mówi, dla mnie to jakby

sam Mojżesz zszedł z góry z kamiennymi tablicami w ręku. Tak więc dlatego, że mamy Boże

Narodzenie, a po trosze także i po to, by zamknąć wreszcie gębę pańskiemu przyjacielowi,

proponuję, by zadebiutował pan jak prawdziwy bohater: na przekór wiatrom i burzom.

- Dziękuję bardzo, don Basilio. Zapewniam, że nie będzie pan żałował...

- Nie tak prędko, kurczaczku. A co pan właściwie myśli o nadużywaniu

przymiotników i przysłówków?

- Sądzę, że jest przestępstwem, na które w kodeksie karnym zabrakło paragrafu -

odparłem z nadgorliwością neofity.

Don Basilio pokiwał głową.

- Czeka pana wielka przyszłość, Martin. Ma pan jasno wytyczone priorytety. A w tym

zawodzie przeżywają tylko ci, którzy mają priorytety zamiast zasad. Wyłuszczę panu, o co

chodzi. Niech pan usiądzie i zmieni się w słuch, bo nie będę powtarzał dwa razy.

Plan był następujący. Z przyczyn, w które don Basilio, z sobie tylko znanych

powodów, wolał się nie zagłębiać, tekst przeznaczony na drugą kolumnę wydania

niedzielnego - a zazwyczaj było to opowiadanie lub relacja z podróży - w ostatniej chwili

został zdjęty. Z założenia miała to być proza wysoce patriotyczna, choć niepozbawiona nuty

lirycznej, opiewająca czyny oddziałów almogawarów, którzy ratują całe chrześcijaństwo i

wszystko, co pod słońcem zasługuje na miano przyzwoitego, począwszy od Ziemi Świętej, a

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: