Psalm 93.doc

Psalm 93 (tłum. Biblia Poznańska)

JAHWE — KRÓL ŚWIATA

1 Jahwe jest Królem, przyoblekł się w dostojność, Jahwe przyoblekł się i przepasał potęgą. Zaiste, Ty utwierdziłeś okrąg ziemski, tak iż się nie zachwieje. 2 Mocno stoi Twój tron od pradawna, Ty jesteś od wieków. 3 Rozbrzmiały odmęty, Jahwe, rozbrzmiały odmęty szumem, rozbrzmiały odmęty grzmotem. 4 Potężniejszy nad szum nieprzebranych wód, potężniejszy nad morskie nawałnice jest Jahwe na wysokościach. 5 Świadectwa Twoje są ze wszech miar wiarogodne. Domowi Twemu, Jahwe, przystoi świętość po wszystkie czasy.

Teologia Psalmu 93

Autor z potęgi królewskiej Jahwe wyciąga wniosek o trwałości Bożych obietnic dla Dawida i dla świątyni na Syjonie. Pochodzą one od Jahwe, który był, jest i będzie Królem na wieki.

ks. prof. Stanisław Łach

Psalm rozpoczyna serię „psalmów królowania” wielbiących Jahwe jako zwycięskiego Króla stworzenia. Niewzruszoność ziemi i trwałość tronu Bożego to naturalna konsekwencja królewskiej władzy Jahwe nad ziemią. W utworze można usłyszeć echa dawnych mitów kananejskich lub fenickich. Według nich bóstwo porządkujące pierwotny chaos musiało stoczyć walkę z żywiołem wody. Można wyobrazić sobie psalmistę siedzącego na piaszczystym brzegu morza i rozmyślającego nad fragmentem mowy Jeremiasza, który przekazuje słowa Jahwe: „Czyż mnie się bać nie będziecie – mówi Jahwe – czyż nie zadrżycie przede mną? Morzu piaskiem wyznaczyłem granicę, odwieczny próg, którego nie przekroczy. Burzą się odmęty, ale nie przemogą, piętrzą się jego fale, lecz go nie przestąpią. Jer 5, 22)”. Bardzo interesującą myślą jest uzasadnienie, jakie Bóg poprzez usta Jeremiasza przekazuje mieszkańcom Jerozolimy. Jahwe tak mówi: Nieokiełzany żywioł wody powstrzymałem przy pomocy maleńkich ziarenek piasku. Piasek stanowi granicę dla wody, której nie przekroczy. Jeżeli chcecie tego doświadczyć idźcie na najbliższą plażę. Piasek z którym woda radzi sobie świetnie jest jej nieprzekraczalną granicą. Powracający tam i z powrotem szum powracających fal to wystarczający dowód potęgi Jahwe. W tym utworze jest również coś niepokojącego. „Szum nieprzebranych wód” może wywoływać lęk. Obraz rozpięty pomiędzy rozległym i potężnym oceanem, a wysokościami niewidocznymi już dla ludzkiego oka to bardzo rozległa przestrzeń. Tylko Jahwe – Król ją obejmuje. Czy nie przypomina ten obraz przejmującej sceny podnoszenia przybitego do krzyża Jezusa. Tańczący z radości wokół krzyża wszyscy kaci świata szyderczo pytają: „Cóż tam widzisz, wisząc na krzyżu? Wszak masz większą niż my perspektywę?”. On uniósł wzrok ponad ich głowy i spojrzał w oczy Matki i pragnieniem wypowiedział : „Oto Syn Twój”. Rzeczywiście oszałamiająca perspektywa.

Wiesław Gdowicz

Złudą jest ostateczne zwycięstwo Chrystusa nad śmiercią, jeśli nie przepaja naszego ziemskiego życia; zwycięstwo to nie odnosi się bowiem li tylko do życia pozagrobowego. Przełamuje ono barierę obecnego życia. Ludzie, którzy śpiewali Psalmy – nie zdając sobie sprawy ze zmartwychwstania – wierzyli, że Bóg działa w ich teraźniejszym życiu.

Paul Beauchamp SJ

Jan Paweł II

Psalm 93 — wspaniałość Boga Stworzyciela

Audiencja generalna. 3 lipca 2002

1. Zasadniczą treść Psalmu 93 [92], który dzisiaj rozważamy, wyrażają sugestywnie niektóre wiersze Hymnu z poniedziałkowych Nieszporów Liturgii Godzin: «Stwórco, Tyś pośród chaosu / oddzielił ziemię od nieba; / wodom nadałeś granice, / by ląd uchronić przed nimi. / Deszczom pod niebem, a rzekom / przeznaczasz miejsce na ziemi, / aby chłodziły w upale / nie grożąc klęską powodzi».

Zanim zajmiemy się słowami Psalmu, w którym dominuje obraz wód, spróbujemy zdefiniować jego zasadniczy ton, określający go rodzaj literacki. Psalm ten bowiem, podobnie jak kolejne Psalmy 96-99 [95-98], nazywany jest przez badaczy Biblii «hymnem na cześć Pana-Króla». Wychwala on Królestwo Boże, źródło pokoju, prawdy i miłości, które przyzywamy w «Ojcze nasz», kiedy modlimy się: «przyjdź Królestwo Twoje».

Istotnie, Psalm 93 [92] rozpoczyna radosny okrzyk: «Pan króluje» (w. 1). Psalmista wysławia królewskie czyny Boga, czyli Jego skuteczną i zbawczą działalność, której owocem jest stworzenie świata i odkupienie człowieka. Pan nie jest nieczułym władcą, zamkniętym w odległym niebie, lecz przebywa pośród swego ludu jako potężny i wielki w miłości Zbawca.

2. W pierwszej części pochwalnego hymnu widzimy Pana-Króla. Jako władca zasiada On na tronie chwały, tronie niewzruszonym na wieki (por. w. 2). Jego płaszczem jest blask transcendencji, a szatę przepasuje wszechmoc (por. w. 1). I właśnie wszechmocne panowanie Boga ukazane jest w środkowej części Psalmu, który wyróżnia niezwykle sugestywny obraz wzburzonych wód.

Psalmista mówi zwłaszcza o «głosie» rzek, czyli o szumie ich wód. Istotnie, huk wielkich wodospadów wywiera na ogłuszonym i drżącym człowieku wrażenie potężnej siły. Psalm 42 [41] przypomina je następującymi słowami: «Głębia przyzywa głębię hukiem wodospadów. Wszystkie Twe nurty i fale nade mną się przewalają» (w. 8). W obliczu takiej siły przyrody człowiek czuje się mały. Jednakże dla psalmisty jest to okazja, by wysławiać o wiele większą potęgę Pana. Trzykrotnemu powtórzeniu wyrażenia «podnoszą rzeki» (por. Ps 93 [92], 3) swój głos odpowiada potrójne potwierdzenie wyższej potęgi Boga.

3. Ojcowie Kościoła chętnie komentowali ten Psalm, odnosząc go do Chrystusa «Pana i Zbawiciela». Orygenes, w tekście przetłumaczonym na łacinę przez św. Hieronima, stwierdza: «Pan królował, oblókł się w piękno. To znaczy — Ten, który drżał w słabości ciała, teraz jaśnieje w majestacie Bóstwa». Rzeki i wody «podnoszące swój głos» przedstawiają, według Orygenesa, «znaczące postaci proroków i apostołów», którzy «sławią i głoszą chwałę Pana, ogłaszają Jego wyroki dla całego świata» (por. 74 Omelie sul Libro dei Salmi, Milano 1993, ss. 666-669).

Św. Augustyn interpretuje bardziej szczegółowo symbol strumieni i mórz. Apostołowie, napełnieni bezbrzeżnie jak rzeki przepływającą wodą, czyli Duchem Świętym i mocą, nie lękają się więcej i podnoszą w końcu swój głos. Ale «odkąd Chrystusa zaczęło przepowiadać tyle głosów, morze zaczęło się burzyć». Przy wzburzonym morzu świata — zauważa Augustyn — barka Kościoła wydawała się kołysać niebezpiecznie, przy wtórze pogróżek i prześladowań, lecz «wspaniały jest Pan na wysokościach»: On «chodził po morzu i uśmierzył fale» (Esposizioni sui salmi, III, Roma 1976, s. 231).

4. Bóg panuje nad wszystkim, jest wszechmocny i niezwyciężony, ale zawsze bliski ludowi, któremu przekazuje swoje nauczanie. Tę myśl wyraża Psalm 93 [92] w ostatnim wierszu: miejsce wysokiego tronu niebieskiego zajmuje tron przymierza świątyni jerozolimskiej; Jego potężny kosmiczny głos łagodnie wypowiada święte i nieomylne słowa: «Świadectwa Twoje są bardzo wiarygodne; domowi Twojemu przystoi świętość po wszystkie dni, o Panie!» (w. 5).

Tak kończy się ta pieśń krótka, ale wyrażająca głębokiego ducha modlitwy. Modlitwa ta budzi ufność i nadzieję w wiernych, którzy często czują niepokój i obawę, że dosięgnie ich burza dziejów i padną ofiarą mrocznych mocy.

Echo tego Psalmu możemy odnaleźć w Apokalipsie św. Jana, kiedy natchniony autor, opisując wielkie zgromadzenie niebieskie, celebrujące upadek ciemiężycielskiej Babilonii, stwierdza: «I usłyszałem jakby głos wielkiego tłumu, i jakby głos mnogich wód, i jakby głos potężnych gromów, które mówiły: 'Alleluja, bo zakrólował Pan Bóg nasz, Wszechmogący'» (19, 6).

5. Zakończmy naszą refleksję nad Psalmem 93 [92], użyczając głosu św. Grzegorzowi z Nazjanzu, «teologowi» par excellence w gronie Ojców Kościoła. Pragniemy przytoczyć jego piękną pieśń, w której chwała oddawana Bogu, Władcy i Stwórcy, nabiera charakteru trynitarnego: «Ty, [Ojcze], stworzyłeś wszechświat, wyznaczając każdej rzeczy przysługujące jej miejsce i podtrzymując ją dzięki Twej Opatrzności. (...) Twe Słowo jest Bogiem-Synem: jest bowiem współistotne Ojcu, równe Mu w czci. Zjednoczył On harmonijnie wszechświat, by nad wszystkim zakrólować. A Duch Święty, Bóg, obejmując wszystko, troszczy się o każdą rzecz i ją chroni. Będę sławił Cię, żywa Trójco, jedyny Monarcho, (...) niewzruszona mocy podtrzymująca niebiosa, spojrzenie niedostępne dla wzroku, lecz kontemplujące cały wszechświat i znające wszelkie tajemne głębie aż po otchłanie. O Ojcze, bądź mi łaskawy: (...) obym mógł znaleźć miłosierdzie i łaskę, ponieważ Tobie należy się chwała i łaska na wieki bez końca» (Carme 31, w: Poesie/1, Roma 1994, ss. 65-66).

(Słowo papieskie do Polaków zamieściliśmy w «Kronice», n. 9/2002, s. 63.)